Instytut Politologii Współczesne Chiny i źródła ich międzynarodowej pozycji ks. dr Artur Wysocki
VII. Kultura chińska
Medycyna chińska
Łączność z filozofią chińską
Widzenie całościowe, integralne człowieka jedność z otaczającym światem.
Qi, Yin-Yang i 5 elementów
Powiązanie organów wewnętrznych z zewnętrznymi
Diagnostyka chińska - poszukiwanie przyczyny
Akupunktura
Farmakologia chińska
Ciemne strony chińskiej medycyny
Specyfika kuchni chińskiej
Duże znaczenie przywiązywano do smaku i wyglądu potrawy
Harmonia przeciwieństw: yin-yang.
Etykieta; Higiena
Zastawa
Pałeczki; Łyżka do zupy
Regionalizm w kuchni:
Podstawowe rozróżnienie: północ-południe
4 główne kuchnie chińskie: pekińską, szanghajską, kantońską i syczuańską.
Wino i jego znaczenie:
Herbata i jej znaczenie
Ojczyzna herbaty - historyczny „rzut oka”
Główne centra uprawy
Właściwe przygotowanie
Kultura picia herbaty
Ważniejsze rodzaje herbat
Muzyka
Księga pieśni i zaginiona Księga muzyki-Konfucjusz a muzyka
Tradycyjna pentatonika do dziś: pięć dźwięków-pięć żywiołów.
Tradycyjne instrumenty
Molihua (Kwiat jaśminu) - pierwsza chińska pieśń znana w Europie (XVIII w.)
Hymn narodowy Marsz ochotników (Tian Han, 1935 r.) - skomponował Nie Er
Sztuki sceniczne
Teatr chiński
Opera pekińska
Cesarzowa Cixi ; Pałac Letni - Pawilon Cnoty i Harmonii.
Rozrywka
Sztuki walki i sport
„chiński boks”; sztuki walki oparte na naśladowaniu zachowań różnych zwierząt.
Styl północny (klasztor Shaolin)
Styl południowy (wudang-Świątynia Purpurowego Obłoku)
Taiji quan.
Literatura
Dzieła filozoficzno-religijne:
Księga przemian
Księga obrzędów
Czteroksiąg konfucjański
Daodejing
Zhuangzi: Prawdziwa księga południowego kwiatu
Dzieła historyczne:
Księga dokumentów
Kronika Wiosen i Jesieni
Sima Qian (145-90), Zapiski historyka
Sima Guang (1019-1073), Historia jako zwierciadło
Poezja:
Księga pieśni; Pieśni z Chu - Qu Yuan (343-279) - pierwszy znany poeta chiński
„Złoty wiek” poezji - epoka Tang. Dwóch największych poetów: Li Bai (701-762) i
Du Fu (712-770)
Powieści:
Luo Guanzhong (1330-1400), Dzieje Trzech Królestw
Wu Cheng'en (1500-1582) - Podróż na Zachód
Caoxueqin (1715-1764), Sen Czerwonego Pawilonu (Hong Lou Meng)
Architektura
Tradycyjne budownictwo chińskie:
-konstrukcja budynków
-zasada zespołowo-grupowa
-zasada symetrii
-znaczenie ozdób i wykończeń (wygięcia dachów etc.)
-religijno-filozoficzne aspekty budownictwa
Rodzaje budynków-ich krótka charakterystyka:
-zespoły pałacowe
-budynki o charakterze kultowym i religijnym
-kompleksy mieszkalne (sicheyuan, tulou etc.)
-zespoły ogrodowo-parkowe
-mauzolea i grobowce (grobowce dynastii Ming-por. wykład o Pekinie)
-obronne: Wielki Mur etc., (por. wykład o Pekinie)
Rzeźba
Kamień: miasto Datong; Budda z Leshan etc.
Laka i brązy
Żady (nefryt i żadeit- rozróżnienie w Europie w XIX w.) - tzw. „chiński diament”.
Ceramika i porcelana
Ceramika: Xi'an-Terakotowa Armia cesarza Qin Shi
Wyrób porcelany i rys historyczny
centrum w Jingdezhen (Jiangxi).
porcelana z czasów dynastii Ming oraz Qing (XVII-XVIII w.)
Porcelana jako jeden z najważniejszych produktów eksportowych
Emaliowanie komórkowe (cloisonné)
Malarstwo
związek z filozofią, religią oraz kaligrafią
Podstawowe narzędzia pracy - tak jak w kaligrafii: pędzelek i tusz, stąd tez nazwa „bimo” Na jedwabiu lub papierze - zwłaszcza później.
Trzy główne tematy malarstwa:
-Portrety-większe znaczenie we wcześniejszym okresie;
-Pejzaże („góry i wody”)
-„Kwiaty i ptaki”
kopiowanie mistrzów-bardzo popularne (wyraz hołdu; mniejszy nacisk na oryginalność)
Przedstawienia wieloplanowe, ale brak ścisłej perspektywy i trójwymiarowości
Inna specyfika malarstwa: pozostawianie niewypełnionych przestrzeni („białe plamy”)
Istotne ukazanie ducha rzeczy, czy osoby
Wykształciły się dwa główne style:
-styl „starannego-cienkiego pędzla” -Szkoła Północna (malarstwo dworskie)
-styl „grubego pędzla” -Szkoła Południowa (malarstwo intelektualistów)
Podpisywane pieczęcią obrazów
Jedwab
Początki hodowli jedwabników-Chiny ojczyzną jedwabiu
Centrum produkcji-region syczuański
Znaczenie eksportowe jedwabiu
„Jedwabny Szlak”
3