Typ: Aschelminthes-robaki obłe

Gromada: Nematoda-nicienie

Rząd: Tylenchida

Rodzina: Anquinidae-niszczykowate

Np.: Ditylenchus dipsaci-niszczyk zjadliwy

Rodzina: Aphelenchoidae-węgorkowate

Np.: Aphelenchoides fragariae-węgorek truskawkowiec

Aphelenchoides rizemabosi-węgorek chryzantemowiec

Rodzina: Heteroderaideae-mątwikowate

Np.: Heterodera schacntii-mątwik burakowy

Globodera rostochiensis-mątwik ziemniaczany

Typ: Arthropoda-stawonogi

Podtyp: Cheliterata-szczękoczułkowce

Gromada: Arachnoidea-pajęczaki

Rząd: Acarina-roztocze

Rodzina:Tetranynchidae-przędziorkowate

Np.: Tetranychus urticae

Panonychus ulmi-przędziorek owocowiec

Rodzina: Eriophyidea-szpiecielowate

Np.: Cecidophyopsis ribis-wielkopąkowiec porzeczkowy

Rodzina: Tarasonemidae-różnopazurkowce

Np.: Tarsonemus fragariae-roztocz truskawkowiec

Rodzina: Acaroidea-rozkruszki

Np.: Acarus siro-rozkruszek mączny

Rodzina: Phytoseiidae-dobroczynkowate

Np.: Phytoseiulus persimilis-dobroczynek szklarniowy

Rodzina: Cheyletidae-sierposzowate

Np.: Cheyletus eruditas-sierposz rozkruszkowiec

Niszczyk zjadliwy-morfologia: długość 1,0-1,3mm, ciało nitkowate, głowa mała prawie nie oddzielona od reszty, sztylecik z 3 guzkami u podstawy, ogon ostro zakończony, jajo jest 2-3 krotnie dłuższe od szerokości ciała samicy; biologia: zimują larwy w stanie życia utajonego w glebie, w resztkach roślinnych, w materiale siewnym lub w sadzeniakach. Porażenie roślin następuje wyłącznie przez larwy z gleby. Przenikają one do łodyg, bulw i cebul, ale nie atakują korzeni. Po wniknięciu do rośliny larwy wędrują wiązkami naczyniowymi czynnie lub biernie wraz ze wzrostem rośliny ku górze, do łodyg, liści i części generatywnych. Rozwój następuje w tkance miękiszowej rośliny. Dorosłe nicienie kopulują i samica składa kilkaset jaj do tkanki. Wylęgłe larwy nie wnikają do nasion, lecz przechodzą w stan życia utajonego i pozostają w resztkach części kwiatowych otaczając nasiona. Dorosłe nicienie żyją do 73 dni.; szkodliwość: jest to polifag, poraża ponad 300 gatunków roślin i chwastów.Silnie porażone rośliny zbóż krzewią się nadmiernie, nie strzelają w źdźbło, rzadko się kłoszą. Źdźbła są krótkie, w dolnej części zgrubiałe, liście skręcone w korkociąg. Porażone ziemniaki są karłowate, mają skędzierzawione listki, zgrubiałe łodygi i ogonki liściowe. Na porażonych bulwach tworzą się lekkie wgłębienia przypominające parch zwykły. Porażone siewki cebuli są blade, o poskręcanych listkach, cebule gniją u podstawy, mają popękaną piętkę; zwalczanie: na porażonym polu nie należy uprawiać tej samej rośliny przez 4-5 lat, intensywne zwalczanie chwastów i niszczenie wszelkich resztek roślinnych, uregulowanie stosunków wodnych i przewietrzanie gleby, silniejsze nawożenie mineralne zwłaszcza nawozami fosforowymi i potasowymi, przed wysadzeniem czosnku należy ząbki moczyć w 1% formalinie z dodatkiem 0,1% koksalu rzez 30 min. w temp. 38^oC.

Węgorek chryzantemowiec- morfologia: samica długości 0,7-1,2mm z ogonem zwężającym się stopniowo, zakończonym bardzo krótką szczecinką, z 4 ostrymi kolcami. Samiec długości 0,7-0,9mm, bez torebki kopulacyjnej, z 3 parami brodawek na ogonie, tylny koniec samca zgięty pod kątem 180^o. U obu płci głowa oddzielona od ciała, szersza niż reszta ciała; biologia: zimują w nadziemnych częściach roślin i w glebie. Nicienie z gleby, z sąsiednich roślin wędrują po łodydze w błonce wody, przez szparki oddechowe wnikają do liści i tam następuje ich rozwój; szkodliwość: na liściach porażonych powstają żółtozielone plamy, które później brunatnieją. Są one wyraźnie ograniczone nerwami liści. Liście stopniowo zamierają. Nicienie żerują od dołu ku górze rośliny. Rośliny silnie porażone mają niedorozwinięte kwiaty; zwalczanie: źródłem szkodnika są mateczniki, Należy z nich usuwać uschnięte, porażone liście. Mateczniki przed uzyskiwaniem sadzonek należy zanurzać w wodzie o temp. 46^oC przez 5 min., a następnie w zimnej wodzie. Glebę porażoną trzeba parować. Podczas podlewania należy unikać zwilżania roślin.

Węgorek truskawkowiec- morfologia: samica długości 0,5-0,8mm z głową słabo odgraniczoną od reszty ciała, nieznacznie szerszą od ciała u nasady z 2 liniami bocznymi. Ogon samicy zakończony 1 szczecinką i zagięty pod kątem 45-90^o w stosunku do osi ciała. Samiec długości 0,5-0,7mm; biologia: zimują w roślinach na polu. Wiosną początkowo żyją jako pasożyty zewnętrzne w zwiniętych rozetkach liści i rozłogach truskawek. Następnie wnikają przez szparki oddechowe i zranienia do liści, gdzie rozmnażają się. Samica składa ok.30 jaj.; szkodliwość: karłowatość-liście małe, o nierównych brzegach, ogonki liściowe gładkie, bez włosków, z liści tworzą się szydła; kalafiorowatość-ogonki liści i kwiatostanów skrócone. Porazone truskawki nie owocują albo dają niski plon, owoce są zniekształcone, małe słabo wybarwione, późno dojrzewają, mateczniki dają małą liczbę sadzonek.; zwalczanie: wysadzanie zdrowej rozsady i zwalczanie chwastów, w celu zabezpieczenia rozsady truskawek zaleca się jej moczenie w wodzie o temp. 46,2^oC przez 10min., po czym zanurzyć w zimnej wodzie. W uprawie roślin ozdobnych zaleca się opryskiwanie i podlewanie preparatami systemicznymi lub stosowanie granulatów.

Mątwik ziemniaczany-mrfologia: samica jest kulista, z szyjką, początkowo biaława, następnie złota, później ciemnobrązowa. Cysta zawiera do 700 jaj. Samiec długości 0,9-1,2mm ze sztylecikiem; biologia: jaja zimują w cystach. Wiosną przy odpowiedniej wilgotności i temp. larwy opuszczają cysty i atakują korzenie. Matwik pasożytuje gł. na korzeniach, ale także na bulwach i stolonach. Larwa rozwija się początkowo wewnątrz korzenia, a następnie wysuwa ciało na powierzchnię korzenia i umocowuje się do korzenia szyjką; szkodliwość: rośliny porażone wolniej rosną, pędy są cienkie, nieliczne, liście ich począwszy od dolnych żółkną i zamierają. Na korzeniach porażonej rośliny można zauważyć kuleczki cyst. Roślina wytwarza korzenie piętrowo, wskutek ogładzania bulwy są nieliczne i małe. W tkankach roślin powstają komórki olbrzymie, wydzielina nicieni powoduje rozpuszczenie ścian komórkowych; zwalczanie: jest to szkodnik kwarantannowy. Należy kontrolować sadzeniaki oraz glebę na obecność cyst. Cysty są łatwo rozwlekane z bulwami, na narzędziach, z glebą, na kłach maszyn, obuwiu pracowników i z wodą spływającą z pól. Należy sadzić zdrowe bulwy, niszczyć samosiewy ziemniaka i chwasty. Ziemniaki należy sadzić wcześnie i uprawiać odmiany odporne.

---