• Uzdrowiska Dolnośląskie

W Polsce znajduje się 45 miejscowości (lub ich części) które posiadają status uzdrowiska. Warunki jakie musi spełniać gmina aby uzyskać status uzdrowiska dla swej miejscowości reguluje Ustawa z 28 lipca 2005 o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych. Regionem o największej liczbie uzdrowisk (11) jest województwo dolnośląskie.

Uzdrowiska i źródła lecznicze
Uzdrowiska dolnośląskie Cieplice Śląskie, Czerniawa Zdrój, Długopole Zdrój, Duszniki Zdrój, Jedlina Zdrój, Kudowa Zdrój, Lądek Zdrój, Polanica Zdrój, Przerzeczyn, Szczawno Zdrój, Świeradów Zdrój Cieplice Śląskie Cieplice to część Jeleniej Góry z licznymi (8) źródłami. Źródła te zawierają czynne związki siarki oraz śladowe ilości baru, manganu, miedzi, fluoru i tytanu. "Gorące źródła" maja ok. 45o C zapewniają kąpiele lecznicze, inhalacje, inne służą do kuracji pitnej. W uzdrowisku leczy się schorzenia reumatologiczne, ortopedyczno-urazowe, neurologiczne, dróg moczowych i nerek, ginekologiczne, okulistyczne.. W chorobach krtani i oczu stosuje się borowinę. Czerniawa Zdrój Uzdrowisko w pobliżu Świeradowa Zdroju - Góry Izerskie (Sudety Zachodnie). Specjalizacja - leczenie chorób układu oddechowego , głównie u dzieci. Woda mineralna "Czerniawianka" (szczawa wodorowęglowo-magnezowa, żelazista, krzemowa). Uzdrowisko polecane alergikom. Drogowy punkt graniczny z Czechami. (Nowe Mesto pod Smrkem) Długopole Zdrój Wieś uzdrowiskowa (Góry Bystrzyckie). Leczenie rehabilitacyjne po żółtaczce, choroby układu pokarmowego i sercowo-naczyniowego. Źródła mineralne: "Emil", "Kazimierz", "Renata" (szczawy żelaziste) Duszniki Zdrój Miasto i uzdrowisko znane przede wszystkim z leczniczych źródeł mineralnych (źródła szczelinowe). Aktualnie eksploatuje się 5 źródeł = szczawy wodorowęglanowo-wapniowo-sodowe (magnezowe, żelazowe, siarkowe i radoczynne): "Pieniawa Chopina", "Jan Kazimierz", "Agata", "Jacek", "B-4". Leczy się tu schorzenia kardiologiczne: choroba niedokrwienna serca, stany po zawale serca, miażdżyca zarostowa tętnic kończyn dolnych, gastrologiczne: choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, schorzenia wątroby i jelit, pulmonologiczne: chroniczne i alergiczne schorzenia dróg oddechowych, ginekologiczne: niepłodność, zapalenia przydatków, oraz osteoporozę. Z uwagi na klimat górski przeciwwskazania to choroby serca i niektóre choroby układu trawiennego. Jedlina Zdrój Miasto uzdrowiskowe w Górach Wałbrzyskich (Przedgórze Sudeckie), położone w dolinie między wzgórzami Kobieli i Rzepiska na wyskości 300-800 m npm. Leczy się tu choroby układu trawienia i układu oddechowego. Kudowa Zdrój Miasto - jedno z najstarszych uzdrowisk sudeckich cieszące się sławą już od XIX wieku. Położone jest w kotlinie u podnóże Gór Stołowych i Wzgórz Lewińskich. Leczy się tu choroby serca, układu krążenia, wydzielania wewnętrznego i przemiany materii, a także nerwice. Bogate zasoby wód leczniczych (szczawy wodoro-węglanowo-wapniowo-sodowe, żelaziste i arsenowe). Żródła (9): "Górne", "Śniadecki", "Gazowe", "Moniuszko" i in. Lądek Zdrój Miasto uzdrowiskowe w górach Złotych (Sudety). Leczy się tu leczy się choroby narządów ruchu, pourazowe i ortopedyczne, choroby reumatyczne, uszkodzenia w obrębie układu nerwowego, nieżyty układu oddechowego, skazę kamiczną i zapalenia dróg moczowych, choroby układu krążenia, zaburzenia okresu pokwitania i przekwitania na tle hormonalnym, łuszczyce, dermatozy przemysłowe i osteoporozę. Zbiegi borowinowe, wodne, masaże wirowe, parafinoterapia i in. Liczne źródła wód termalnych, leczniczych. Są to szczawy - wodorowęglowe - wapniowo - sodowe , żelaziste, arsenowe, borowe i radoczynne. Wskazane przy chorobach mięśnia sercowego i naczyń, niedokrwistości, schorzeń gruczołów dokrewnych, nerwic i stanów wyczerpania. Polanica Zdrój Miasto - uzdrowisko znane przede wszystkim z wód mineralnych. Wody te zawierają dużo wapnia (szczawy wodorowo-węglanowo-wapniowe i żelaziste). Największe źródło to "Wielka Pieniawa". W Polanicy znajduje się rozlewnia wody mineralnej "Staropolanka". Leczy się tu choroby układu trawienia, krążenia, przemiany materii i nerwice. Przerzeczyn Zdrój Niewielkie uzdrowisko między Niemczą a Ząbkowicami Śląskimi. Leczy się tu choroby reumatyczne, zwyrodnienia stawów, nerwobóle, schorzenia pourazowe, osteoporozę, choroby górnych dróg oddechowych. Wody, borowiny, prądolecznictwo, masaże, rehabilitacja. Szczawno Zdrój Uzdrowisko bezpośrednio graniczy z Wałbrzychem, posiada 42 źródła wód leczniczych. Leczy się tu choroby górnych dróg oddechowych, dróg moczowych i przewodu pokarmowego. Świeradów Zdrój Uzdrowisko w Górach Izerskich, 40 km od Jeleniej Góry. Źródła wody radoczynnej, pokłady borowiny. Leczy się tu choroby układu krążenia, kobiece, reumatyczne, narządów ruchu. UZDROWISKA ZIEMI KŁODZIEJ Ziemia Kłodzka z uzdrowisk wszem słynie ... Słynie z nich zresztą od wieków. Ziemia Kłodzka to jedno z najbardziej znanych centrów uzdrowiskowych naszego kraju. Tu przyjeżdżamy po zdrowie i po urodę, leczymy skutecznie swoje dolegliwości, nabieramy nowych sił witalnych. Atutami kłodzkich uzdrowisk jest m.in. łagodny specyficzny klimat, bogactwo wód leczniczych, wysoko wykwalifikowana kadra, rozbudowana baza sanatoryjna. Historia lecznictwa uzdrowiskowego sięga roku 1241, a najstarszym uzdrowiskiem na ziemiach polskich jest Lądek Zdrój. Rozkwit uzdrowisk nastąpił w wieku XIX- znacznie rozbudowana została baza noclegowa oraz oferta terapii leczniczych. Opierając się na nowatorskiej- jak na ówczesne czasy koncepcji 'miasta-ogrodu' w harmonijny sposób połączono zabudowę miejską i uzdrowiskową z terenami zielonymi. Dzięki temu możemy dziś podziwiać rozległe parki zdrojowe, hale spacerowe i pijalnie wód. W parkach koi wzrok wszechobecna zieleń, kolorowe kwiaty i fontanny, a łagodny klimat cisza i spokój wspomagają terapię. W Lądku Zdroju leczymy m.in. choroby reumatyczne, narządów ruchu, układu nerwowego, układu krążenia, układu trawiennego, moczowego, choroby skóry czy przemiany materii. Najstarsze uzdrowisko w Europie, źródła wykorzystywano już w XIII wieku. To o tym uzdrowisku pisał dr Aleksander Ostrowicz: "Lądek tak pod względem czarującego położenia jako też i wspaniałych zakładów leczniczych, wreszcie pod względem wygody, pożytku, rozrywek i przyjemności dla chorych niezaprzeczalne zajmuje pierwsze miejsce.." W Dusznikach Zdroju leczymy m.in. choroby układu trawiennego, choroby dróg oddechowych, choroby kobiece, ortopedyczno - urazowe, osteoporozę. Stare uzdrowisko nad Bystrzycą Dusznicą, powstałe już w XIII wieku. Specyficzny klimat przedalpejski charakterystyczny dla wysokości 1000 m npm mimo, że uzdrowisko leży na wysokości 588 m npm. To tu koncertował w roku 1826 młody Fryderyk Chopin, bogate tradycje kulturalne. W Polanicy Zdroju leczymy m.in. choroby kardiologiczne, nadciśnienie, choroby układu trawiennego, choroby narządów ruchu. Najbardziej popularne kłodzkie uzdrowisko, słynne źródła Wielka Pieniawa czy Pieniawa Józef. Stąd pochodzi popularna woda mineralna "Staropolanka". Cieszy się zasłużoną sławą z uwagi na wyjątkowy charakter. W Kudowie Zdroju leczymy m.in. choroby kardiologiczne, choroby naczyń obwodowych, choroby endokrynologiczne /nadczynność tarczycy/, choroby krwi i układu krwiotwórczego. Jedno z najstarszych uzdrowisk na kontynencie. Pierwsze zapiski pochodzą z roku 1622 a pierwsze urządzenia z roku 1636. Tutejsze źródła znane już od 1581 roku. To o tym uzdrowisku pisał Ludwik z Nachodu w wieku XVI - kudowskie szczawy dobre w smaku, zdrowe i przedkładane nad wino... Wspomnieć należy również o małym uzdrowisku w dolinie Nysy Kłodzkiej a mianowicie o Długopolu Zdrój. Pierwsze źródła odkryte już w roku 1563. Oferta obejmuje zabiegi służące leczeniu schorzeń wątroby, dróg żółciowych, choroby wieńcowej, nadciśnienia tętniczego, zmian naczyniowych wyniku cukrzycy oraz w stanach wyczerpania psychofizycznego. Spokój, cisza to czego tak szukamy. Szczególnie polecane dla zmęczonych i przepracowanych …Przed wyjazdem do uzdrowisk należy skonsultować się z lekarzem specjalistą. Na gości czekają liczne sanatoria o różnym standardzie z rozbudowaną bazą zabiegową. Czekają również stylowe i tak charakterystyczne pijalnie wód.. Zapraszamy gorąco do kłodzkich uzdrowisk.

Uzdrowisko - miejscowość dysponująca naturalnymi czynnikami leczniczymi, do których zalicza się wody mineralne oraz właściwości klimatyczne. Warunkiem powstania miejscowości uzdrowiskowej jest występowanie walorów przyrodniczych. Wody mineralne służą do kąpieli leczniczych i do kuracji pitnej, a właściwości klimatyczne stosowane są w klimatoterapii[1].

W Polsce termin uzdrowiska został zdefiniowany ustawowo jako obszar, na terenie którego prowadzone jest lecznictwo uzdrowiskowe, wydzielony w celu wykorzystania i ochrony znajdujących się na jego obszarze naturalnych surowców leczniczych[2].

W Polsce za uzdrowiska jest uznanych 44 miejscowości.

Określenie (nieco przestarzałe) osoby przebywającej na leczeniu w uzdrowisku to kuracjusz.

W Polsce w zakładach opieki stacjonarnej, tj. w szpitalach i sanatoriach uzdrowiskowych, w 2010 r. przebywało 572,9 tys. kuracjuszy stacjonarnych, z których 7,4% stanowili cudzoziemcy[

• Wymagania prawne

Aby otrzymać status uzdrowiska w Polsce, obszar musi[2]:

• posiadać złoża naturalnych surowców leczniczych o potwierdzonych właściwościach leczniczych;

• posiadać klimat o właściwościach leczniczych;

• mieć na swoim obszarze zakłady lecznictwa uzdrowiskowego i urządzenia lecznictwa uzdrowiskowego;

• spełniać wymagania w stosunku do środowiska, określone w przepisach o ochronie środowiska;

• posiadać infrastrukturę techniczną w zakresie gospodarki wodno-ściekowej, energetycznej, transportu zbiorowego, usuwania odpadów.

Obecnie w Polsce uzdrowiska mogą być uznane przez Radę Ministrów na wniosek Ministra właściwego do spraw zdrowia[4].

• Warunki naturalne

Warunkami naturalnymi niezbędnymi do prowadzenia lecznictwa są właściwości lecznicze klimatu, walory przyrodnicze i estetyczne krajobrazu, naturalne zasoby wód mineralnych, gazów i peloidów (borowin), leczniczy wpływ morza oraz inne czynniki biofizyczne środowiska, wywierające korzystny wpływ na organizm człowieka.

• Infrastruktura

Aby uzdrowisko pełniło swoją funkcję w sposób właściwy, musi posiadać na swoim terenie: pijalnie wód mineralnych, kąpieliska (łazienki), inhalatornie czy park zdrojowy. W uzdrowiskach buduje się zwykle obiekty sanatoryjne oraz szpitale uzdrowiskowe. Powstaje tu również infrastruktura wypoczynkowa w postaci hoteli, pensjonatów, domów wypoczynkowych, obiektów kulturalnych (teatry letnie, muszle koncertowe itp.) oraz gastronomicznych[1].

W układzie przestrzennym miejscowości uzdrowiskowej zazwyczaj oddziela się wyraźnie część mieszkalną od części, w której zgrupowane są obiekty lecznicze. Miejscem łączącym te dwie jednostki morfologiczne uzdrowiska jest przeważnie park zdrojowy[1].

• Nazewnictwo

Zgodnie z polskim ustawodawstwem do nazwy miejscowości, w której granicach administracyjnych znajduje się obszar uzdrowiska, może zostać dodany odpowiednio wyraz „zdrój”, jeżeli podstawą leczenia uzdrowiskowego są wody lecznicze, lub wyraz „cieplice” bądź „uzdrowisko termalne”, jeżeli podstawą leczenia uzdrowiskowego są wody termalne[5]. W języku potocznym te dodatki nazewnicze bywają często opuszczane.

• Historia

Pierwsze uregulowanie prawne w Polsce z 1922 r. uznawało za uzdrowiska[6]:

• zdrojowiska - miejscowości posiadające cieplice lub zdroje lecznicze (źródła, studnie lub otwory wiertnicze o wodzie zawierającej mineralne, gazowe lub inne składniki, względnie wykazującej specjalne działania o własnościach i zastosowaniu leczniczym)

• stacje klimatyczne

• kąpieliska morskie.

Był to dość szeroki zbiór obszarów i miejscowości. Ustawa wprowadzała także pojęcie "uzdrowiska posiadającego charakter użyteczności publicznej", które korzystały z specjalnej opieki i pomocy państwa[7]. Posiadały ponadto szczegółowe uregulowania prawne i wymagania. Uzdrowiska takie uznawała jedynie Rada Ministrów na wniosek Ministra Zdrowia Publicznego, a potem sam Minister[8].

Ustawa z 1966 r. ograniczała pojęcie "uzdrowiska" do miejscowości będących w myśl dotychczasowych przepisów uzdrowiskami o charakterze użyteczności publicznej oraz innych miejscowości, w których były wtedy prowadzone zakłady lecznictwa uzdrowiskowego[9]. Minister Zdrowia i Opieki Publicznej wydał wykaz miejscowości uznanych za uzdrowiska z 1 styczniem 1967 r., gdzie widniało 36 miejscowości[10]. Kolejne uzdrowiska były uznawane przez Radę Ministrów i Ministra Zdrowia.

Obecnie obowiązująca ustawa z 2005 r. uznała za uzdrowiska obszary uznane na podstawie dotychczas obowiązujących przepisów[11].

---