Metodologia, wykład IV (5.12.10)
Prowadzący: dr Bohdan Cyrański (dyżur: wt. 12-13:35, Pomorska, bud. B. s. 107-108)
Egzamin - pisemny, dwuczęściowy. Ocena jest średnią z obu części. Zalicza 2/3 maksymalnej liczby punktów, 0-2 punkty za odpowiedź.
Sposoby docierania do prawdy
Definicja ogólna prawdy
Prawda to sąd lub zdanie. Prawda nie przysługuje wszystkim typom zdań, jedynie zdaniom orzekającym. Zdania normatywne mogą być jedynie słuszne lub niesłuszne.
Klasyczna (arystotelesowska) definicja prawdy
Polega na zgodności myśli z rzeczywistością.
Ktoś jest brunetem nie dlatego, że tak o nim mówię, ale dlatego, że jest brunetem.
Skoro prawda staje się obiektywna ograniczając subiektywność - staje się wspólna, obiektywna w odniesieniu do faktów empirycznych.
Najważniejszą zaletą takiego ujęcia jest ograniczenie relatywizmu.
Krytyka klasycznej definicji prawdy
Myśl nie może być zgodna z rzeczywistością bo myśl nie jest przedmiotem - różnica pomiędzy światem abstrakcyjnym a empirycznym.
Kryteria prawdy
Koncepcja oczywistości - opiera się na poczuciu:
oczywistości
jasności i wyraźności
przymusu przyjęcia twierdzenia prawdziwego
KRYTYKA
poczucie jest subiektywne
nie można uwspólnić prawdy
Koncepcja zgody powszechnej - prawdziwy jest sąd, na który zgadza się większość lub wszyscy pytani.
KRYTYKA
z opinii większości nie musi wynikać prawda
stawia duże wymagania społeczeństwu wobec kompetencji
jest bardziej zobiektywizowana niż 1.
Koncepcja koherencyjna - jeśli jakieś zdanie jest poprawnie zbudowane, i co do treści zgadza się z pozostałymi zdaniami wypowiedzi to znaczy, że jest prawdziwe - formalne kryterium prawdy
KRYTYKA
nie wystarcza wewnętrzna spójność, ale musi być także spójność zewnętrzna wypowiedzi.
Koncepcja utylitarystyczna - prawdziwy jest sąd, który w działaniu przyniesie pozytywne skutki
KRYTYKA
sąd nie jest prawdziwy bo jest użyteczny, ale jest użyteczny gdy jest prawdziwy (bo został sprawdzony empirycznie)
pojęcie użyteczności jest subiektywne (dla kogo coś jest użyteczne?)