Wykład 1 dn. 16.10.2010

Strona internetowa: WWW.jangrzesiak.edu.pl

Program:

1. Założenia ogólne

2. Standardy kształcenia – wymagania

3. Treści kształcenia

4. O literaturze przedmiotu

5. Metodologia a funkcje pedagogiczne

6. Metody i techniki badawcze

7. Procedury badań zjawisk pedagogicznych

8. O statystyce i jakości w badaniach pedagogicznych

9. Strategia i typologia badań pedagogicznych

10. Ze względu na cel i organizacje przedmiot i procedurę

11. Metody i techniki badań pedagogicznych

12. Organizacja i etapy badań pedagogicznych

13. Zasady opracowywania materiałów badawczych

14. Znaczenie badań pedagogicznych w monitorowaniu reform i …

Na podstawie przyswajanej wiedzy student powinien umieć:

1. Określić i zinterpretować przedstawione pojęcia z zakresu metodologii i pedagogiki w powiązaniu z innymi naukami i przedmiotami studiów (metody, techniki badań pedagogicznych, a także pedagogika ogólna, psychologia, dydaktyka, teoria wychowania, pedagogika społeczna)

2. Analizować i interpretować wyniki badań empirycznych publikowane w wybranych wydawnictwach dla nauczycieli

3. Dokonywać ewaluacji wybranych rozwiązań praktycznych i wskazywać bardziej skuteczne sposoby działania pedagogicznego nauczyciela wobec zdiagnozowanych przez siebie zjawisk

4. Projektować procedury postępowania badanego w zależności od postawionych celów badawczych a także a te od przedmiotu i zakresu badań

5. Aktywnie uczestniczyć

6. Co najmniej przerobić 2 książki

Ogólne funkcje nauki

• Deskryptywna – opis

• Eksploracyjna – wyjaśnienie

• Prognostyczna – predykcja – przewidywanie

Funkcje i zadania pedagogiki:

• Informacyjna

• Diagnostyczna – poznawać

• Projektująca – (rozwiązywania, projektuje)

• Wdrożeniowa – pisanie podręczników

(Podział Muszyńskiego H. )

• Diagnostyczna

• Prognostyczna

• Instrumentalno – techniczna

• Humanistyczna

Przedmiot zainteresowań nauk społecznych

• Specyfika i problemy

• Wpływ rezultatów na rzeczywistość

• Wpływ procesu badawczego

• Kulturowe i historyczne uwarunkowanie zjawisk

• Techniki badawcze w badaniu świata społecznego

• Doświadczenie wewnętrzne i interpretacja

• Kumulatywny charakter nauk społecznych

Wpływ teorii na praktykę:

• Badania diagnostyczne, badania opisowe

• Badania wyjaśniające – hermeutyczne

• Badania eksperymentalne (poniżej sfery naukowe Okonia W)

• Werbalne

• Intelektualne

• Sensoryczno – ruchowe

• Emocjonalne

• Badania interdyscyplinarne (pogranicza) aksjologiczne, etyczne, estetyczne, antropologiczne, psychologiczne, socjologiczne… itd.

Istota faktów

• Zmienność

• Złożoność (powiązania procesów)

• Unikalność (w specyfice)

• Obiektywny charakter (bezstronność)

• Subiektywność ( jednostronność - podejście fałszywe)

Metoda badawcza

• Izolacja zmiennych, nie można manipulować zmiennymi, brak replikacji

• Introspekcja i empatia

• Interpretacja rozumiejąca rezultaty badań

• Uniwersalność

• Determinizm, uzależnienie

• Nie ma stałych

• Zmienne syndromatyczne

• Zmienne pośredniczące

• Zmienne wartościujące

• Zmienne kontekstowe

Terminy wartościujące

• Konarzewski Lech (opisy nie powtarzały tabeli) opis interpretujący „Metody badań jakościowych”

Metodologia pedagogiki:

• Empiryczna, naukowa

• Prakseologiczna – działania mianowość

• Hermeneutyczna – działania praktyczne, wyjaśniająca

Metody badawcze:

• Sondażu

• Studium przypadku

• Monograficzna

• Eksperymentalna

• Analityczna

• Porównawcza, historyczna porównywanie na przestrzeni czasowej np. w krajach gminach itd.

Techniki badawcze:

• Obserwacja – zmysłowe

• Analiza dokumentów i wytworów, cyfrowe, wirtualne, rysunek, opis, karata bankomatowa itp.

• Testowanie

• Wywiad

• Ankietowanie – rzadko jest prawdziwa nie jakościowa i anonimowa

Klasyfikacja rodzajów badanych cech

Np. o diagnozie środowiskowej – przypadków indywidualnych

• Podmiotowe – przedmiotowe

• Lokalne – całościowe

• Naturalne – wywołane

• Stałe – zmienne

• Ewoluujące – przypadkowe

• Dynamiczne – statystyczne

• Typowe – nietypowe

• Istotne – nieistotne

• Podstawowe – pochodne

• Specyficzne – ogólne

• Genetyczne – aktualne

• Strukturalne – funkcjonalne

Typy badań naukowych (Konarzewski)

• Teoretyczne

• Eksploracja

• Uogólniające

• Indywidualne

• Weryfikujące

• Uogólniające

• Indywidualne

• Praktyczne

• Rozpoznawcze

• Uogólniające

• Indywidualne

• Oceniające

• Uogólniające

• Indywidualne

Czy statystyka mówi wiele?

Nr przypadku	Rezultat pomiaru	Odchylenie od średniej
1	24	+7
2	10	-7
3	13	-4
4	30	+13
5	8	-9
średnia	17	8

Jakie kryteria pomiaru?

Nikt nie uzyskał średniej nie ma przeciętnej jednostki? Suma odchyleń wynosi zero. Różnice ilościowe i jakościowe np. jeden błąd ale chleb, chlep, hleb, hlep itd.

Ćwiczenia 1 dn. 06.11.2010

Usprawiedliwia do dwóch wolnych zajęć 1,5 godziny

Aktywny udział w zajęciach

Wejściówki – niezapowiedziane

Połowa zaliczonych wejściówek, zalicza przedmiot, jeżeli tej połowy nie ma nie zalicza i wtedy jest koło.

Końcowa praca semestralna u profesora Grzesiaka na 27 tam będziemy robili

1. Ustalanie i udoskonalanie zjawisk pedagogicznych

2. Zmienne

3. Typologie zmiennych

4. Klasyfikacje zmiennych ze względu na pomiar rodzaj itd.

5. Skali pomiarowych

6. Analiza porównawcza czterech poszczególnych podstawowych orientacji metodologii empirycznej.

7. Opracowanie z badaniami empirycznymi

8. Analiza czynności badanych w poszczególnych procesach badawczych

Literatura podstawowa u Prof. Jana Grzesiaka

1. Jerzy Brzeziński – „Elementy metodologiczne badań psychologicznych”

2. Janusz Gnitecki – „Wstęp do metodologii przetwarzania wyników badań w naukach pedagogicznych” – PTP Poznań 2004

3. Janusz Gnitecki – „Wstęp do ogólnej metodologii badań w naukach pedagogicznych” - tom II – „Tworzenie wiedzy o edukacji w naukach pedagogicznych” – UAM Poznań 2007

4. Jan Grzesiak – „Statystyka metodologii badań pedagogicznych wychowawczych” – JPAUAM Poznań – Kalisz 2006

Ćwiczenia 2 dn. 7.11.2010

Metodologia badań społecznych

Cecha stała – badana klasa konkretnie wprawna czas ciągły w ciągu pięciu dni

Porównanie – jak teraz a pięć lat temu było, to zmienna, opinie rodziców lub innych o czymś, o kimś

Zjawiska badane są zmiennymi zależnymi zależnie jak ujmiemy jaki kontekst badań.

Zmienne

„Jeżeli o danej wartości możemy powiedzieć, ze przyjmuje ona różne wartości, to jest to zmienna” Jerzy Brzeziński za: F.N. Kerlinger

„Sformułowanie celu badań wymaga również ustalenia zmiennych zależnych i niezależnych. Zmienna zależna podlega wpływom innych zjawisk, natomiast zmienna niezależna jest stała i tym wpływom nie podlega.

W przypadku tych badań eksperymentalnych zmienną niezależną są ćwiczenia intencjonalne, które mają na celu utrwalenie elementów graficznych liter, tzn. części, z których zbudowane są dane litery. Mają także wdrożyć uczniów do pisania pismem płynnym, czytelnym, estetycznym, w miarę szybkim.

Zmienna zależną jest poziom opanowania umiejętności pisania po zakończonym etapie ćwiczeń w kształtnym pisaniu.

Prawidłowe nawyki graficzne przejawiają się w tym, że:

• uczniowie prawidłowo odtwarzają kształty liter w sposób zgodny ze wzorem elementarzowym,

• zachowują proporcjonalność pisma,

• łączą litery w sposób prawidłowy,

• odpowiednio wiążą swoje pismo z liniatura,

• piszą pod jednym kątem w stosunku do liniatury”. (Fragment pracy licencjackiej)

„…. Zmienna jest właściwością, - cechą, która przybiera różne wartości. I tak zmiennymi są: płeć, poziom wykształcenia, poziom aspiracji, poziom aktywacji, inteligencja, neurotyzm, ekstrawersja, lęk, poczucie winy”

Ze względu na wielkość zbioru wyróżniamy:

• zmienne dwuwartościowe – dychotomiczne – np. płeć ( przyjmuje dwie wartości – mężczyźni i kobiety, nie więcej )

• zmienne wielowartościowe – gdzie wyróżniamy więcej cech np. wzrost (wysoki, niski, średniego wzrostu, czy konkretne cm)

• zmienne zdychotomizowane – zmienne naturalnie wielowartościowe, lecz badacz czasem dla jakichś konkretnych celów je zdychotomizuje. Np. wzrost podział na niskich i wysokich na granicy 170 cm (powyżej i poniżej)

• zmienne ciągle – zmienna jest ciągła, gdy zbiór jej wartości tworzy kontinuum, i jeżeli pomiędzy dwiema sąsiednimi wartościami jest możliwe wyodrębnienie trzeciej wartości. Np. wzrost, masa, wiek. Dana zmienna jest ciągła, gdy dla różnych osób z populacji można przyjmować różne wartości, przy czym wartości te nie są ograniczone do zbioru dyskretnego.

• Zmienne dyskretne (skokowe) – jeżeli pomiędzy dwiema wartościami zmiennej nie występuje trzecia wartość, to jest to zmienna dyskretna. Np. płeć, poziom wykształcenia.

Cztery skale wartości zmiennych:

• Nominalne – pozwalają nam tylko na pogrupowanie obiektów. (osób) . wg wartości jakie przyjmują zmienne dla tych obiektów. Taką zmienną jest np. Płeć. Całą populację osób można rozdzielić na tyle grup, ile jest wartości dana zmienna przyjmować. przyjmuje wartości ze zbioru {kobieta, mężczyzna} jednakże nie można określić, która wartość jest większa. stan cywilny - przyjmuje np. wartości ze zbioru {wolny, zamężny, wdowiec, rozwiedziony} jednakże nie można określić, który stan jest lepszy (wdowiec czy rozwiedziony)grupa krwi - przyjmuje wartości ze zbioru {0,A,B,AB} jednakże nie można określić, która wartość jest większa (A czy B) kolor oczu - przyjmuje wartości ze zbioru {brązowe, piwne, bursztynowe, zielone, niebieskie, szare, fioletowe} jednakże nie można określić, która wartość jest większa (piwne czy brązowe), numer zawodnika - przyjmuje wartości ze zbioru np. {1,2,3,4,5,6,7,8,9,10,11,12} jednakże nie można twierdzić, że zawodnik o wyższym numerze jest lepszy od poprzedniego

• Zmienne porządkowe – pozwalają na uporządkowanie obiektów wg wartości, jakie przyjmują zmienne dla tych obiektów. Możemy zatem nie tylko stwierdzić równość lub różność obiektów pod danym względem, ale możemy także wskazać, któremu z dwóch obiektów zmienna porządkowa przysługuje w wyższym stopniu. Silniejsze (całkowite <) słabsze (częściowe ≤). np. klasyfikacja wzrostu: (niski, średni, wysoki)

• Zmienna interwałowa (przedziałowa) – pozwala już na stwierdzenie o ile natężenie danej zmiennej dla danego obiektu jest większe lub mniejsze od natężenia tej zmiennej dla drugiego obiektu.

• Zmienne ilorazowe (stosowane) – pozwalają dodatkowo na stwierdzenie, ze natężenie danej zmiennej dla obiektu jest ileś razy większe niż natężenie tej zmiennej. Osoba jedna starsza/młodsza jest od drugiej. Możemy dodać o tyle lat, lub tyle razy

Jakościowe (niemierzalne) – test takie daje, (niemierzalne) - np. kolor oczu, płeć, grupa krwi

Ilościowe(mierzalne) – kategoryzowanie, frekwencja, nominalna częstość. wzrost, masa, wiek

Pomiary

Determinacja w kontekście badań

Płeć – zawsze zmienną niezależną.

Ćwiczenia 3 dn. 21.10.2010

Falsyfikacja – obalenie hipotezy lub częściowe jej potwierdzenie

Postać materiału empirycznego jako orientacja – przykład odpowiedzi na pytanie i jaki opisać, ilość osób danej opinii, liczba przypadków

Indukcjonistyczne – zgodne lub niezgodne

Wnioskowanie – intuicyjne

Wprowadzenie indukcyjne – im więcej przypadków tym większe prawdopodobieństwo

Anarchistyczna – mieszana

- czynniki ogólne, szczegółowe, tablice

- hipotezy robocze

- brak rozbicia na hipotezy szczegółowe i ogólne

- założenia hipotezy

- brak flasyfikacji

- zliczamy zdania prawdopodobne

- hipotetyzm – badawcza struktura hipotez głównych i szczegółowych

- esencjalizm – bardziej złożone korelacje interakcja czy izolacja

• orientacja hipotetystyczna -

• orientacja indukcjonistyczna – (Bacon, Mill); obserwowanie i rejestrowanie faktów, wyprowadzenie z obserwacji hipotez w formie uogólnień, stopniowe uogólnianie obserwacji; wyprowadzenie z hipotez wniosków jako rodzaj prognoz, sprawdzanie hipotez za pomocą prognoz; założenia indukcjonizmu: uznaję metodę indukcjonizmu uogólnieniom faktów za główną metodę nauk empirycznych, kładzie nacisk na formułowanie twierdzeń dotyczących obserwacji, uznaje twierdzenia obserwacyjne na niezawodne, sprawdzanie nastawione jest na konfirmację tych uogólnień, podkreśla kumulatywny i ewolucyjny charakter rozwoju wiedzy naukowej;

• orientacja anarchistyczna.

• orientacja esencjalistyczna

Badania ilościowe – We wszystkich naukach (matematyczno - przyrodniczych i humanistyczno - społecznych) rozróżniamy dwa podejścia do badanych kwestii: podejście jakościowe i ilościowe. W przełożeniu na metody, możemy stwierdzić że istnieją dwa rodzaje metod: metody jakościowe i metody ilościowe. Badania ilościowe są to badania polegające na opisie i analizie badanych faktów, procesów i zjawisk w sposób ilościowy, czyli w postaci pewnych zapisów matematycznych, obliczeń i zestawień statystycznych. Są więc bardzo podobne do pomiaru. Różnią się jednak od niego tym, że posiadają teoretyczne uzasadnienie zamiarów podejmowania badań, że mają sformułowane cele w sposób precyzyjny, także hipotezy robocze, że mają zdefiniowane badane zjawiska i wyszczególnione zmienne i wskaźniki. Badania ilościowe posługują się również odpowiednimi narzędziami badawczymi, które wcześniej muszą zostać skonstruowane. Dysponują także uporządkowanymi zestawieniami danych i obliczeniami statystycznymi. Materiał, który gromadzą jest więc przeanalizowany statystycznie i opisany ilościowo. Badania ilościowe stosowane są przede wszystkim do badania rzeczy, które da się zmierzyć, policzyć, dotknąć i zobaczyć. Nie jest łatwo zastosować badań ilościowych do badania rzeczywistości bardziej abstrakcyjnych, ale nie jest to niemożliwe. Abstrakcyjne są zwłaszcza pewne pojęcia określające jakieś procesy: np. proces uczenia się, także zdolności - zdolność nawiązywania bliskich kontaktów, cechy psychospołeczne, np. stopień przystosowania społecznego, czyli pojęcia związane z zachowaniem się człowieka. Aby uczynić takie pojęcia abstrakcyjne przedmiotem badań ilościowych, należy przede wszystkim dokładnie zdefiniować dane pojęcie w postaci definicji operacyjnej. W inny sposób nie jest możliwe dokonanie takiego typu badań. A są one bardzo potrzebne np. w badaniach pedagogicznych. Posłużą do zbadania cech osobowości uczniów, do zbadania wyznawanej przez nich hierarchii wartości, różnorodnych postaw, zainteresowań uczniów, czy tez atmosfery klasowej. Elementem badań ilościowych jest pomiar. Jest to bardzo ważny element, a nawet można by rzec - istotowy, czy też konstytutywny. Dzięki pomiarowi badania ilościowe są bardzo konkretne i ścisłe. Trzeba jednak pamiętać o znaczącej różnicy jaka występuje pomiędzy tymi dwoma pojęciami. Badania ilościowe często są pomijane w pedagogice. Nie docenia się ich ogromnej roli. Tak samo dzieje się z pomiarem. Ale prawdą jest, że nie można ich stosować jako jedyne sposoby rozwiązywania problemów związanych z podstawowymi procesami kształcenia się: procesem wychowania i edukacji. Liczne kwestie związane z pedagogiką pozostają poza zasięgiem pomiaru i badań ilościowych. Są to zwłaszcza zagadnienia dotyczące wartości i ideałów, wzorców wychowawczych. Odwołujemy się w nich raczej do poszukiwań natury filozoficznej, moralnej czy religijnej, a nie empirycznej, czyli ilościowej. Badania ilościowe mają więc pewne ramy, poza które nie wychodzą. Są to pewne ich ograniczenia i niedoskonałości. Jak wszystkie badania, także i te ilościowe nie są bezbłędne. Osiągają co prawda duży stopień prawdopodobieństwa, ale nie zyskują stuprocentowej pewności. Im większy stopień tego prawdopodobieństwa, tym większa ich rzetelność i trafność. Badania ilościowe i pomiar stosowane w naukach ścisłych mają większą szansę na ową bezbłędność. Jednak w przypadku badań prowadzonych w naukach pedagogicznych, czy socjologicznych, nie można wyeliminować wielu błędów i niedociągnięć tego rodzaju badań. Nie jest to powód, by z nich rezygnować. Ale należy nieustannie być świadomym owych ograniczeń. Ograniczenia te związane są z brakiem szerszego pola, kontekstu badanych zjawisk. Jest spowodowany również niedostateczną interpretacją uzyskanych w trakcie badań wyników lub też zbyt pochopnym wyciąganiem wniosków. Błędy wkradają się także z powodu źle skonstruowanych technik czy tez narzędzi badawczych. I wreszcie mogą wynikać z braku rzetelnej i dokładnej obserwacji, co spowodowane jest ludzkimi ograniczeniami.

Badania jakościowe.

Są to badania, które polegają przede wszystkim na analizowaniu badanych zjawisk

w celu wyodrębnienia w nich części składowych i wykryciu zależności i związków jakie zachodzą między tymi składowymi. Polegają również na opisywaniu całej struktury badanego zjawiska oraz na interpretacji i wyjaśnianiu ich sensu i funkcji. Za ich pomocą dokonuje się jakościowe opisywanie i analizowanie zjawisk i procesów, ogółem: badanych rzeczywistości. Brak jest w tych badaniach wszelkich pomiarów, a pojawiające się liczby, obliczenia statystyczne czy zestawiania liczbowe nie mają charakteru złożonego czy skomplikowanego. Stanowią one uzupełnienie dla badań ilościowych. Opisywane zjawiska są przedstawiane w formie narracyjnej. Zawierają opis i interpretację jakichś procesów czy ciągu zdarzeń. Często opierają się na subiektywnych doświadczeniach, intuicji osób biorących w nich udział: badanych i badaczy. Do rodzajów badań jakościowych zaliczamy badania: etnograficzne, antropologiczne, alternatywne, terenowe, ekologiczne. Ponieważ badania jakościowe stoją jak gdyby w opozycji do badań ilościowych, które są bardziej obiektywne, badania jakościowe nazywa się często "miękkimi". Nazwa ta odnosi się głównie do stosowanych przez te badania metod i technik badawczych, które nie mają sztywnego charakteru, nie tworzą pewnych struktur. Ich celem nie jest bowiem wyłuszczenie powiązań przyczynowo - skutkowych, jak w badaniach ilościowych, ale celem jest zrozumienie badanych zjawisk i dokonanie ich interpretacji. W badaniach jakościowych uwzględnia się szerszy kontekst sytuacyjny badanych zjawisk i dokonuje się jego analizy. Chodzi tu o takie współwystępujące zjawiska, fakty, czy procesy, które nadają badanemu zjawisku właściwego sensu i pozwalają go lepiej zrozumieć i zbadać. Celem poznawania tego szerszego kontekstu badanych zjawisk jest przyjrzenie się tym zjawiskom w ich naturalnych warunkach i zaobserwowanie ich rozwoju. Dzięki temu badacz może zobaczyć badany proces czy zjawisko w jego autentyczności, plastyczności i złożoności. Badania jakościowe opierają się w dużej mierze na obserwacji. Sama zaś nadbudowa teoretyczna może powstać dopiero w trakcie badania, albo nawet po ich ukończeniu. Teoria jest jakby w drugiej kolejności i jest ona przystosowywana do wyników przeprowadzonych wcześniej obserwacji. Badania jakościowe nie wymagają, tak jak badania jakościowe wymagały, wcześniejszego teoretycznego uzasadnienia. Teoria nie dyktuje tu kierunku w jakim powinno się pójść z badaniami, ale jest ona raczej traktowana jako pomoc do interpretowania już przeprowadzonych badań. Mamy więc tu do czynienia z bezpośrednim i konkretnym doświadczeniem badacza, na podstawie którego tworzy się teorie. Teoria stanowi więc ostatnią fazę badań, jest jakby ich uwieńczeniem, nie zaś uzasadnieniem czy też ukazaniem kierunku. Aby lepiej przyjrzeć się badanemu zjawisku, procesowi czy też osobie, w badaniach jakościowych nie zaleca się żadnej strukturalizacji przed podjęciem badań. Chodzi o to by nie zawężać a poszerzać perspektywę badawczą. W tym celu nie formułuje się żadnych wcześniejszych hipotez roboczych, ani nie konkretyzuje się celów badawczych. Po prostu się obserwuje. Brak jest więc w badaniach jakościowych wszelkiej nadbudowy teoretycznej przed podjęciem badań. Język, który jest tu używany nie jest językiem sformalizowanym. W badaniach ilościowych nie przywiązywało się zbyt wielkiej wagi do osoby badacza. Inaczej jest w badaniach jakościowych. Badacz odgrywa tu bardzo ważną rolę w zdobywaniu rzetelnych informacji. Ale oprócz badacza istotni są również badani. Osoby badane dostarczają bowiem badaczowi informacji. Zauważyć więc należy, że w badaniach jakościowych docenia się zarówno osoby badane jak i badające. Dzięki tym osobom możliwa jest faza gromadzenia materiałów badawczych, niezbędna do dalszego opracowania danych. Osoby prowadzące badania, chcąc uzyskać jak najbardziej autentyczne i szczere informacje od osób badanych, powinny zbudować z tymi osobami bliską, życzliwą relację, opartą na zaufaniu i chęci współpracy. Nie chodzi przy tym o to, by którakolwiek ze stron czuła się mniej wiedząca, czy też gorsza, ale taki kontakt międzyosobowy ma prowadzić do wzajemnego ubogacania się równych sobie partnerów. Taki kontakt osiąga się w klimacie bezpieczeństwa i zaufania. Umożliwia on zebranie rzetelnych informacji na interesujący badacza temat. Badania uzyskują większą wiarygodność, gdy zjawiska są badane z wielu stron, za pomocą różnych metod, różnych technik badawczych i różnymi narzędziami. Dlatego też wysuwa się twierdzenie, aby zawsze badania ilościowe weryfikować wynikami podejścia jakościowego. W ten sposób badania jakościowe mogą stanowić wspaniałe dopełnienie dla badań ilościowych. W badaniach pedagogicznych występuje niekiedy pokusa by zrezygnować z badań jakościowych i zadowolić się tymi ilościowymi. Jednak tylko stosowanie obu metod łącznie daje najlepsze efekty. Badania ilościowe wysuwają pewne wskaźniki i zmienne, dokonują ilościowego opisu i analizy, jednak pełniejsze zrozumienie tych wskaźników i zmiennych daje dopiero analiza jakościowa. Badania jakościowe wchodzą bardziej w głąb omawianego zjawiska. Szczególnym rodzajem badań wymagającym zarówno podejścia jakościowego i ilościowego jest eksperyment pedagogiczny. Wprowadzenie pewnych zmiennych niezależnych, które przybierają najczęściej formę jakichś oddziaływań wychowawczych, wymaga bardzo dokładnego opisania jakościowego i dokonanie jakościowej analizy. Samo schematyczne przedstawienie zmiennych i ich opis ilościowy, nie wystarcza. Analiza statystyczna nie jest w stanie odpowiedzieć nam na pytanie: jakie zmiany zaistniały, dokonały się w grupie po wprowadzeniu zmiennych, i co tak naprawdę potwierdzają te zmienne niezależne. Również badanie poprzez stosowanie skal ocen wymaga połączonych badań ilościowych i jakościowych. Badania jakościowe dostarczają niezbędnego opisu i analizy jakościowej przez co pogłębiają rozumienie wyników uzyskanych na drodze badania ilościowego. Dzięki skalom ocen otrzymujemy materiał, do którego możemy zastosować obliczenia statystyczne. Aby jednak lepiej zrozumieć wypowiedzi badanych osób, którym zaproponowano skale ocen, należy dokonać jakościowej analizy udzielonych odpowiedzi. Wzajemne się uzupełnianie metod jakościowych i ilościowych w pedagogice jest konieczne ze względu na złożoność jej przedmiotu badawczego, jakim jest proces wychowania i edukacji, i wszystko co się z tym tematem wiąże. Trzeba jednak pamiętać, że poszczególne nauki wymagają stosowania bardziej jednego lub drugiego sposobu postępowania badawczego, natomiast obu łącznie potrzebują do uzyskania bardziej rzetelnych informacji, czy tez do weryfikacji uzyskanych wyników za pomocą jednej metody przez drugą metodę. W zależności od przedmiotu badań, od cech, którym się przyglądamy, stosujemy jako podstawowe badania jakościowe lub ilościowe. Pośród tych cech będą takie, które najlepiej zbadać stosując metody połączone. Takich cech jest z pewnością najwięcej. Należy więc jeszcze raz podkreślić i docenić komplementarność obu podejść. W pedagogice widać wyraźnie, że stosowanie jednych bez drugich nie przynosi wiarygodnych wyników. Badania jakościowe i ilościowe są wymogiem naukowego rozwoju pedagogiki i wielu innych dyscyplin. Trzeba podkreślać wciąż ich równorzędność, a nawet, na gruncie pedagogiki, należy docenić szczególnie badania jakościowe. Przez długie lata były one bowiem pomijane i uważane za nienaukowe, ponieważ są mniej ścisłe. Aby je zrehabilitować potrzeba nieustannie wprowadzać je do swoich poczynań badawczych, obok stosowania metod ilościowych. Wykorzystanie badań jakościowych wymaga jednak odpowiednich warunków. Badania te nie są również pozbawione błędów i ograniczeń. Pierwsze ograniczenie wypływa z nieprawidłowej postawy badacza i polega na nieumiejętnym nawiązaniu kontaktów z osobami badanymi. Skutkuje to brakiem otwartości, brakiem szczerości, naturalności i autentyczności, co w efekcie daje zafałszowane, bądź nieprawdziwe informacje. Kolejnym błędem popełnianym w badaniach jakościowych jest zbyt pobieżne wysunięcie wyników badań, bez wniknięcia w ich głębszą analizę, bez dokładniejszej interpretacji, bądź też dokonanie błędnej ich interpretacji. Następnym niedomaganiem metody jakościowej jest zbyt mała liczba przebadanych przypadków. Jest to często dyktowane tym, że badania jakościowe z reguły są pracochłonne i czasochłonne. Nie powinno to jednak stanowić przeszkody dla kogoś, komu rzeczywiście zależy na uzyskaniu autentycznych wyników. Kolejnym błędem, przynoszącym często szkody moralne i zamykającym drogę do ponownego skorzystania z pomocy innych osób, jest nadużywanie zaufania wobec badanych. Ostatnim, niemniej jednak bardzo poważnym błędem popełnianym w stosowaniu metody jakościowej jest tendencyjność podczas gromadzenia materiału badawczego. Owa tendencyjność przejawia się w zbytnim koncentrowaniu się na tych faktach, które stanowią, potwierdzenie zajmowanego już wcześniej przez badacza stanowiska. Takie podejście do badań uniemożliwia uchwycenie rzeczywistego, realnego stanu rzeczy. Jest tylko utwierdzaniem siebie samego w tym, co do tej pory uważaliśmy. Nie jest to już jednak rzetelne badanie naukowe.

Praca domowa:

Analiza czynności – pierwsze dwa etapy czynności!!!

Ćwiczenia 27.11.2010

Czas wolny - ogólny temat

Sposoby jego spędzania – zbyt wąsko okrojony

W klasach I – III

Zmienna jako ilościowa i jakościowa (czas wolny)

Preferencje dzieci

Zakres – w kilku szkołach instytucje

Pozaszkolne (rodzina, grupa rówieśnicza)

Koła pozaszkolne jakie?

Środowisko (wiejskie lub miejskie)

Czynniki (warunkujące, różnicujące, wyznaczające, determinujące) czas wolny

Czas wolny i jego determinanty

Cele poznawcze

Cele pomocnicze

• Zbadanie form spędzanie wolnego czasu

• Zbadanie ilości czasu wolnego jakim dysponują dzieci klas młodszych

• Ustalenie czynników różnicujących spędzanie czasu wolnego przez uczniów klas I – III

• Ustalenie stopnia udziału organizacji pozyskanych w organizowaniu czasu wolnego w klasach I – III

• Ustalenie hierarchii istotnych czynników determinujących

• Ustalenie związków pomiędzy czynnikami różnicującymi

Cele praktyczne:

• Sformułowanie wskazówek w stosunku do osób i organizacji chcących kształtować jakość spędzania czasu wolnego przez dzieci klas I – III

• Określenie wartościowych form spędzania czasu wolnego do których powinniśmy zmierzać

• Sprecyzowanie czynności osób organizujących czas wolny

• Opracowanie projektów działań edukacyjnych

• Realizacja działań edukacyjnych

Cele teoretyczne:

• Określenie modelu

• Cele teoretyczne nie muszą występować ale muszą być i poznawcze i praktyczne.

• Opracowanie teoretycznego modelu zajęć edukacyjnych kształtujących pożądane spędzanie czasu wolnego

• Opracowanie programu działań sprzyjających wspomagający aktywny sposób spędzania czasu wolnego.

Czas wolny dzieci i młodzieży zarys metodyki w tym zakresie: główne problemy badawcze:

• Jakie są główne formy spędzania czasu wolnego?

• Ile czasu wolnego mają do dyspozycji?

• Jakie czynniki różnicują spędzanie czasu wolnego?

• Jaka jest hierarchia istotnych czynników determinujących?

• jaka jest relacja pomiędzy czynnikami różnicującymi?

Szczegółowe problemy badawcze:

• czy te czynniki różnicujące działają w izolacji czy interakcji, oddziałują na wartość tej odmiennej zależnej?

• czy czynniki tkwiące w środowisku kulturowym różnicują spędzanie czasu wolnego?

• Jakie czynniki środowiskowo społeczno kulturowego są czynnikami różnicującymi?

• Czy czynniki związane z osobą ucznia różnicują spędzanie czasu wolnego?

• Które z czynników tkwiących w środowisku rodzinnym są czynnikami różnicującymi?

• Czy elementy środowiska szkolnego różnicują spędzanie czasu wolnego w klasach I – III?

• Czy czynniki środowiska społeczno kulturowego różnicują spędzanie czasu wolnego w klasach I – III?

• Czy czynniki środowiska społeczno kulturowego oddziałują w interakcji czy izolacji na czas wolny?

Zmienne środowiska społeczno kulturowego

• Grupa rówieśnicza

• Instytucja kulturowo edukacyjna

• Środowisko miejskie wiejskie

• Kluby sportowe

• Ośrodki kulturowe

• Organizacja możliwość spędzania czasu wolnego

• Zainteresowania

• Płeć

• Stan zdrowia

• Motywacja preferencje ambicje aspiracje - postawa wobec kogo? Czego?

• Rodzina

• Dochód status materialny

• Wykształcenie

• Struktura rodziny

• Więzi rodzinne

• Warunki

• Postawa rodziców wobec czasu wolnego

• Środowisko szkolne

• Czas na edukację

• Formy organizowania czasu wolnego przez szkołę

Praca domowa

Sformułować całość!! Zawężona opcja!!

Przeczytać Hipotezy badawcze u Brzezińskiego i Gniteckiego!!

Zmienne

Definicje – np. status materialny

Wskaźniki do zmiennych bez mieszanych (syntetyczne, projektujące, równościowe, operacyjne, o charakterze pomiarowym) definicje.

Wykład 2 z dnia 27.11.2010r.

Metodologia pedagogiki

• Empirycznej

• Prakseologicznej

• Hermeneutycznej

Metody badawcze

• Sondażu (polityka)

• Studium przypadku

• Monograficzne

• Eksperymentalne

• Analityczna (porównawcza, historyczna)

Sondaż – reprezentatywne kontrastowe warzona próba odbicie struktury społecznej w danym typie odzwierciedlona na danej próbie. Wyniki badań zbliżone do postrzegania referendum.

Instrukcja obsługi – uruchamiam według opisu itp.

Język – algorytmiczny

Zbadać myślenie operacje myślowe rozpoznawać, rozwijać, u dziecka dostosować w pewnym przypadku. Gotowy scenariusz nie jest dostosowany dla wszystkich (tylko dla określonej grupy)

Lekcja – realizacja wiedzy nauczyciela nie widać wiedzy. Po co ona? Wiedza ukryta gdy aktywizujemy w przekładaniu wiedzy gdzie tego wymagają, „uczyć innych” uczyć się”

„Nastolatka niby się uczy, nie może się uczyć nie skupia się przy radiu sens terapeutyczny, linia porozumienia (w modlitwie) procesy skupienia się koncentracji.

Dialog spostrzeganie wrażenie pojedynczych cech np. wzrokowe, kolor, kształt, złudzenie, wrażenie, nie jest to spostrzeganie.

Elementarna wiedza i operatywna.

Techniki

• Obserwacja

• Analiza dokumentów

• Testowanie kontrola

• Wywiad – rozmowa

• Ankietowanie

Od pedagogiki do praktyki szkolnej

Metodologia badań pedagogicznych a praktyka edukacyjna implikacje i dyrektywy

Nauczyciel jako

• Badacz

• (in)nowator

• Badania w działaniu nauczyciela

• Wspólne badania pedagogiczne i teoretyczne nauczycieli

• (im wyższy poziom wykształcenia, ale czy jakość?)

Twórczość musi mieć przydatność

Praktyka przesłanki do teorii badania empirycznego np. genetyka potem dyskusja o klonowaniu. W działaniu dochodzimy do nowych odkryć teorii. Doświadczenia juz nie potrzebuje, bo już są znane ale to nie źle, żle niekoniecznie w dobrym kierunku!

Pomiar i ewaluacja (w materiałach) jakości. Co pomiar jakość ewaluacja? Co to jest?

Kontrowersje wokół oceny szkolnej wstępnej (pomiar większość ale np. % cechy do jakości elementy do pomiaru określone elementy.

Problemy badawcze według relacji

Metodologia – nauka o metodach poznawania stosowanie wygodnych technik badawczych

Aktywność, punktualność, wykonanie określonych poleceń itd. Artystyczna

Jaki zakres w jakim stopniu? Z predyspozycjami uczestniczą w chórku? Plastycznym tanecznym itd.?

Są takie co na wszystko pójdą.

Talent – rozwijanie musi być

To nie jest też uzdolnienie

Zamiłowanie

Zaciekawienie

Zainteresowanie

Inne mają wskazać

Wpływ teorii na praktykę

• Badania diagnostyczne, opisowe

• Badania wyjaśniające hermeneutyczne

• Badania eksperymentalne

• Badanie porównawcze

• Badania diagnostyczno opisowe

• Badania wyjaśniające hermeneutyczne

• Badania porównawcze

• Badania interdyscyplinarne (pogranicza) – aksjologiczne, etyczne, estetyczne, antropologiczne, psychologiczne, socjologiczne.

Wieloimienność (wieloimienne badania wielu zmiennych). Od czego zalezy, że zostaniesz kiedyś profesorem?

Uwarunkowania postaw nauczycieli

Postawa motywacyjna

Kontakty pedagogów badaczy z nauczycielami

Dialog miedzy pedagogiem i nauczycielem

Kompetencje dydaktyczno wychowawcze badaczy

Postawy i kompetencje nauczycieli

Twórczy stosunek nauczyciela do zadań zawodowych

System kształcenia i doskonalenia nauczycieli

Pozycja społeczna nauczycieli, klimat społeczny

Bodźce ekonomiczne

Poziom rozwoju pedagogiki i metodologii pedagogicznej

Zjawiska pedagogiczne

Wskaźniki empiryczne (obserwowalność mierzalność, niestarannego pisma (niestaranność pospiech brak umiejętności)

Materialne symptomy zjawiska

Np. posiadanie nagrań ilość przeczytanych książek swobodne wypowiedzi badanie osób odpowiadających na pytania o opinię liczba zgłoszeń do konkursu liczba uzyskanych punktów z testów staranność pryska z czasem

Wskaźnik empiryczne sens terminu z definicji (definicje operacyjne zespoły zdarzeń obserwowalnych dyspozycje do zachowań)

Liczba uzyskanych głosów w wyborach poparcie społeczne liczba zgłoszeń Dio odpowiedzi, aktywoność sposób wykonania zawodu nauczyciela

Wskaźniki inferencyjne

Przydatność teorii

Agresywność symptom frustracji

Dostosowanie społeczne

Zainteresowania sztuka

Nienawiść do rodziców

Wskaźniki definicyjne

Wskaźniki empiryczno interferencyjne

Wskaźniki definicyjno interferencyjne

Wskaźniki empiryczne

Nauka a działalność badacza człowieka badań społecznych nauk psychologicznych socjologicznych logiki. Czy chcemy wiedzieć coś co wiedzą inni i nikt nie wie?

Zapamiętanie i rozumienie. Co pierwsze?

Trudno odpowiedzieć hipotetycznej odmiany scjentyzmu

Schemat strategii scjentyzmu potocznego ilościowe wzbogacanie wiedzy

Wykład 3 z dnia 28.11.2010.

Schemat strategii scjentyzmu potocznego

Problem jest po to żeby była na niego odpowiedź, a jest tylko jedna czasem rozbudowana. Czy i w jakim stopniu dzieci czytają literaturę piękną? Co czytają najczęściej?

Związki miedzy badaniami a teorią

• Celem działalności badawczej jest wyjaśnianie i przewidywanie wydarzeń

• Poprzez obserwacje i poszukiwanie prawidłowości dochodzi do rozumienia (dzięki bezpośredniemu doświadczeniu

• Większość wiedzy człowieka powstaje z umowy (źródła uzgodnionej wiedzy: tradycja i autorytet – mogą być jednak mylące)

• Nauka szuka zabezpieczeń przed błędami

• Często popełniamy je w badaniach zwykłych

• Obserwacja potoczna (zwykłe) są często niepoprawne – stąd w badaniach naukowych dla uniknięcia błędów prowadzi się obserwacje i pomiary, przemyślenia, starania)

• Dla uniknięcia nieuprawnionego (pochopnego) uogólnienia przeprowadza się badania wielorakie i powtarzane

• Publiczny charakter nauki sprawia, że nie trudno jest zakwestionować błędne

• W ujęciu postmodernistycznym nie istnieje obiektywna rzeczywistość – niezależna od subiektywnych doświadczeń człowieka. Dlatego różne filozoficzne kierunki ukazują różne podejście wobec badań społecznych. Teoria społeczna winna rozwiązać i wyjaśniać to co jest, a nie to co powinno być. Teoria = nie jest filozofią ani wiarą (choć dopełniają się wzajemnie.

• Przedmiotem badań społecznych są zbiorowości a nie…

• Teorie formułują się w język zmiennych. Zmienna jest logicznym zbiorem wartości – wartość to cecha – (np. chłopiec dziewczynka - dziecko) płeć jest więc zmienną utworzoną z tych wartości.

• Wyjaśnienie przyczynowe a zmienne niezależne - zależna a także zmienna ingerującej

• Wyjaśnienie ideograficzne prowadzą do zrozumienia przypadków a matematyczne zrozumienie polegają na ogół rozumieniu wielu przypadków.

• W teoriach indukcyjnych rozumienie przebiega od pomiarów poszczególnych do ogólnych reguł

• W teoriach dedukcyjnych na podstawie twierdzeń ogólnych dochodzi do przewidywania konkretnych przypadków

• Dane ilościowe (są liczbami) a dane jakościowe nie

• Zarówno badania naukowe jak i potoczne są przydatne w badaniach społecznych

Teoria pedagogiki empirycznej: nauki pedagogiczne (pierwszy rysunek poniżej)

Dziecko dyslektyczne nie będzie pisać liter w powietrzu (ośrodek mózgowy koordynacja percepcji wzrokowo słuchowej zaburzenia

Przeliczę, doliczę, policzę, dodam

Nie jest celem nauki tabliczki mnożenia i czytania uczenie na pamięć nie zmuszamy paradoksy naukowe.

Orientacje fundamentalne i anty fundamentalne w pedagogice empirycznej

Śpiewają wszystkie dzieci a potem jedno milczy. Nauczyć tego jednego. Jeśli musieć. Idealizacja jest daleko od praktyki reformy są krytykowane bo decydują o tym tylko niektóre osoby. Standardy np. było lepiej potem będzie) intuicja dobrze wychodzi zwierzętom zadziwiająca sprawa. Pewnych zachowań możemy się uczyć. Doksa korzystanie z wiedzy. Na praktykę ciężko teorie mu przełożyć. Kompetencje niewystarczające. Esencja (mądrość, zawartość) aktywizacja (postawić czynność do wykonania stawiane zadań) nie można zaktywizować niektórych rzeczy. Paradygmat dużo frazesów. Brak źródeł pojęć, ale jest na pokazanie negatywnego modelu (te na końcu!) idealizacja (praksis) tylko niektórzy brali udział.

Rezonansowy układ oscylacyjny orientacji metodologicznej w pedagogice empirycznej.

Ewaluacja i innowacja w edukacji

Ewaluacja to wyjaśnienie normy cele auto ewaluacja – nauczyciel sam siebie wyjaśnia

Studia pedagogiczno artystyczne 172 – 180

Współudział uczniów w procesie wychowania Mieczysław Łobocki Wychowanie na co dzień wydawnictwo Toruń

Badania ewaluacyjne a inne modele badań są podporządkowane podejmowanym decyzjom przez decydentów. Program jest źródłem problemów badawczych. Badania mają charakter oceniający i wartościujący. Badania przebiegają w środowisku naturalnym.

Aspekty programu

• Program założony i założone efekty programu (związki między nimi)

• Program realizowany i rzeczywiste efekty programu (związki)

Badania wymagają przede wszystkim następujących elementów:

• Opis programu

• Opis założonych efektów

• Opis oparty na pomiarze programu realizowanego

• Opis oparty na pomiarze realnych efektów pomiaru

Badania wymagają wszystkich następujących elementów

• Określenie droga modelowania realnego związku przyczynowo skutkowego między programem założonym a założonymi efektami

• Określenie podobieństw między programem założonym a założonymi efektami

• Określenie podobieństw efektów założonych a efektami

• Określenie podobieństw między efektami założonymi a efektami rzeczywistymi

• Określenie związku przyczynowo skutkowego miedzy programem zrealizowanym a uzyskanymi efektami

Zmienne a wskaźniki

Istnieje zależność dodatnia, brak zależności – korelacja. Wskaźnik jest przyczyna zmiennej. Wskaźnik jest skutkiem zmiennej. Współzależność wskaźnika i zmiennej

• Aktywizacja ucznia w organizacji szkolnej a przejawach postawy prospołecznej co jest przyczyna czego

• Wyniki testu intelektualnego i wyniki w nauczaniu mają wspólny przyczynowy poziom intelektualny

• Niechęć dziecka do nauki przyczyna arogancji nauczyciela i odwrotnie

• Agresja wskaźnikiem interferencyjnym frustracji np. życzliwy stosunek nauczyciela do ucznia i stosunek do nauki szkolnej

Ćwiczenia z dnia 12.12.2010r.

Wszelkie zdanie lub zespół zdań w których prezentowane jest znaczenie jakiegoś konkretnego znaku ujmują zagadnienie jeszcze szerzej można by powiedzieć że definicją jest wszelki zabieg zmierzający do przedstawienia jakiegoś konkretnego znaku.

Człony definicji

Człon definiowany – znak którego znaczenie prezentowane, przedstawiane jest w definicji

Człon definiujący – wyraz, wyrażenie lub określenie przedstawiające znaczenie znaku definiowanego

Spójnik definiujący – zwroty „tyle, co” „jest to, to”

Człon definiowany = definiendum

Człon definiujący = definiens

Człon definiujący musi wiązać się związkiem równoważności z członem. Definiowane.

Oba człony muszą być nazwą zachodzić pomiędzy nimi zakresowy stosunek pokrywania się zakresów.

Równy zakres członów = adekwatna definicja

Nierówny zakres członów = definicja za obszerna lub za wąska

Znaczenie nazw = terminów = opis istotnych cech obiektu reprezentowanego przez daną definicję.

Termin indywidualny = reprezentuje jeden obiekt

Termin ogólny = obejmuje pewną liczbę obiektów

Nazwa, termin = to co reprezentuje dany przedmiot

Znaczenie danego terminu = pojecie

Klasyfikacja przedmiotów (obiektów) poznania w pedagogice empirycznej Carnopa

- rzeczy – (uczeń klasa szkoła)

- liczba (liczba uczniów na nauczyciela)

- cechy (wiadomości, umiejętności itd.)

- zdarzenia (proces uczenia się)

- relacja (uczeń – nauczyciel, uczeń – uczeń)

Klasyfikacja Sawickiego:

- rzeczy – (uczeń klasa szkoła)

- cechy – właściwości rzeczy – aktywność ucznia)

- zdarzenia – (zapamiętywanie)

- procesy – (proces uczenia się)

Terminy nauk empirycznych ( J. Kmita)

1. Klasa terminów matematyczno – logicznych (dyscypliny formalne)

2. Kategoria terminów deskryptywnych (dyscypliny empiryczne)

• Podklasa predykatów jednostkowych

• Podklasa predykatów teoretycznych

• Podklasa predykatów obserwacyjnych

Zmienne:

• Zakłócające

• Pośredniczące

• Interweniujące

• Kontekstowe

Komorowska:

Interweniujące kontekstowe działają równolegle z niezależną w czasie trwania badań

Interweniujące interferencyjne jednorazowe wydarzenia uszkadzające schemat badawczy

Interweniujące uprzednie – w sekwencji przyczynowej miedzy zależną a niezależną i uprzedzają jej działanie (nastawienie uczniów do nauczyciela i prowadzonych przez niego badań)

Interweniujące pośredniczące – między zależną a niezależną sekwencje modyfikują wpływ tej ostatniej na zmienną zależną (motywacja wpływu twórczości akty na efekt pracy)

Interweniujące likwidujące – niweluje lub osłabiają obraz faktycznego związku miedzy zależną a niezależną.

Ćwiczenia z

Trafność rzetelność

Kwestionariusz wywiadu

Ilość czasu wolnego

Formy czasu wolnego

WY1 wywiad X	WY2 wywiad X
kwestionariusz	kwestionariusz

Uczniowie jeden – trzy

Triangulacja - zweryfikowanie

1. Ile twoje dziecko poświęca na oglądanie TV?

Wprowadzamy skalę w wypowiedziach uczniów i rodziców oraz bierzemy średnią z osi.

Np. jedna osoba odpowiedziała że 4, druga że trzy ich wspolna wypowiedź to 4,5 uznana za wynik, ponieważ chcemy uniknąć rozległości wypowiefdzi rodzica z dzieckiem. Korzystamy więc ze skali ciągłej

1. Przy ankiecie musielibyśmy się zastanowić zastosować tabelkę liczb losowych.

Zainteresowanie (chwilowe)		Postawa (trwała)
Kierunek pozytywny	kierunek

1. Płeć

Kobieta Mężczyzna

1. Zdolności

Testowanie, test zdolności

1. Status materialny rodziny ocena sędziów kompetentnych uszeregować najlepsze itp. Porządkowanie grupy

2. Na następne zajęcia

1. Dla danej grupy trzy dowolne wskaźniki na skali interwałowej, porządkowej

2. Analiza opis i interpretacja danych dotyczącej jednej zmiennej i współzmienności (Grzesiak i Gnitecki)

Ćwiczenia 16.01.11

Cza wolny - zmienna zależna

Ilość jakość – formy (skalą nominalną) (jakie? Które są najczęściej? Dominujące formy zbieramy informacje do tabeli)

Osoby badane	Yczas wolny
	Yil. Cz.
U	15
T	14
S	22
R	7
P	12
O	23
N	13
M	11
L	10
K	15
J	16
I	19
H	16
G	17
F	30
E	14
D	15
C	8
B	20
A	15

W pierwszej kolumnie znajdują się osoby badane (A, B, C). Druga kolumna mówi nam o ilości czasu wolnego uczniów, wyrażonej w liczbie godzin na tydzień. Jest przedstawiona skalą interwałową, zwaną dalej przedziałową. Trzecia kolumna mówi o formach spędzania czasu wolnego przedstawiona literowo, czyli S – sport, R – Rozrywka, E – Edukacja., T – Towarzyskie. W tym przypadku szersze rozbicie form spędzania czasu wolnego nie miałoby sensu. Przedstawiona jest skalą nominalną. (tabela obok)

Różnica liczebności i frakcji:

wzór:

Si/n = częstość

Si/n *100 = frakcja%

I tym sposobem częstość sportu,

(naliczane w kolumnie formy występowanie S)

4/20 = 0,2

Dominanty (modalne) – wartość modalna, moda. To taka wartość zmiennej, która powtarza się najczęściej w badanej zbiorowości

Wzór:

Xcd – dolna granica przedziału dominanty

Nd – liczebność przedziału dominanty

Nd – 1 – liczebność przedziału poprzedzającego przedział dominanty

Nd + 1 – liczebność przedziału następnego przedział dominanty

Średnia arytmetyczna (liczona standardowo czyli suma wyników i podział przez ich ilość)

Mediana – wartość środkowa. To taka wartość zmiennej, która dzieli badaną zbiorowość na dwie równe części . w ten sposób te jednostki pierwszej części posiadają wartości zmiennej nie większej od mediany, a jednostki drugiej części posiadają wartości zmiennej nie mniejszej od mediany. Środek obserwacji. Liczba znajdująca się w środku

Wzór:

gdzie:

m - numer przedziału (klasy), w które występuje mediana,

- dolna granica przedziału, w którym występuje mediana

n_m - liczebność przedziału mediany, tzn. klasy o numerze m, 

- suma liczebności przedziałów poprzedzających przedział mediany, czyli liczebność skumulowana,

h_m - rozpiętość przedziału klasowego, w którym jest mediana,

N_Me - pozycja mediany, czyli 

Dom/Mod	15	4	Sport
Dominanta Mediana	15	7	Rozrywka
Sr.arytm.	15,6	5	Edukacja
s(odch.std)	5,36	4	Towarzyskie
M+s	20,96	0,2	częst. S
M-s	10,24	0,35	częst. R
M+2s	26,33	0,25	częst. E
M-2s	4,87	0,2	częst. T
		R	Dom/Mod

Odchylenie standardowe s - jest to pierwiastek kwadratowy z wariancji. Stanowi miarę zróżnicowania o mianie zgodnym z mianem badanej cechy, określa przeciętne zróżnicowanie poszczególnych wartości cechy od średniej arytmetycznej. Zawsze suma odchyleń x = Me = Mo od średniej. Zawsze 0 pierwiastek -2 = 2

Różnicę podnosimy do kwadratu.

Przetwarzanie wyników badań w naukach pedagogicznych

- zestaw ściśle określonych operacji jakie należy wykonać na zbiorze odpowiednio uporządkowanych danych

- czynności zmierzające do udzielenia odpowiedzi na postawiony problem badawczy w oparciu o zestaw operacji wykonywanych na wynikach badań

Rodzaje skal:

Nominalne

Porządkowe

Przedziałowe – interwałowe

Stosunkowe

Absolutne

W konwencjonalnym przetwarzaniu wyników badań w naukach pedagogicznych najczęściej odwołujemy się do opisu wnioskowania statystycznego oraz analizy jakościowej.

Na procedurę opisu i wnioskowania statystycznego składają się:

1. Opis modelu populacji (M.) wyróżnienie zbioru obiektów zmiany kontrolne, określenie typu

2. Opis próby (Q ) określenie sposobu pobierania charakterystycznych wyników badań

3. Formułowanie hipotez statystycznych (H) formułowanie przypuszczeń

4. Weryfikacja hipotez statystycznych (W) testy statystyczne

5. Formułowanie wniosku statystycznego (FWS) przyjęcie lub odrzucenie wniosku statystycznego.

Hipoteza zerowa:

Ho – ustalenie kolejnych czynności pozwalających na przyjęcie lub odrzucenie hipotezy zerowej. Za pomocą algorytmów zestawiamy te czynności prowadzące do wyznaczenia poszukiwanego wskaźnika statystycznego (miary położenia rozproszenia współzmienność istotności różnic itp.)

Skala nominalna wzory test niezależności Pearsona według wzoru współczynnik korelacji

Jednostką pomiarową są kategorie zbioru wyników cech zdarzeń procesów itp.

Charakterystyczne RELACJE

Raeg – równoważnikowa wówczas x =y gdy jest to relacja typu

1. Zwrotnego Rrefl co zapisujemy xRx

2. Symetrycznego Rsym co zapisujemy xRy, yRx

3. Przechodniego Rtrans co zapisujemy xRy oraz xRx i xRz

Raeg = Refl1 Rsym1 Rtrans

1. Pomiar jakościowej ujawnia równiości lub różności pod względem badanych cech

2. Funkcja poiarowa (f)

3. Tego typu pomiar stosuje się w badaniach empirycznych dwu lub więcej cech jakościowych

4. Techniki statystyczne.

1. zliczanie obserwacji w poszczególnych kategoriach cechy jakościowej

2. obliczanie częstości frakcji procentowej

3. wyznaczanie miar położenia zespołu modalnego lub charakterystycznej modalnej

4. rozproszenia test porównawczy dysporcje względnej kwalifikacji dla dwu prób niezależnych

5. współzmienności test porównawczy ocen skal współczynników sił

6. badanie niezależności cech jakościowych test Pearsona do badania niezależności m większe lub równe 2, cech jakościowych met interakcji test x2 Lancastera do badań niezależności cech jakość test Y do badania istotności nadwyżek i niedoborów liczebności w tablicach wielodzielczych m cech jakościowych.

1. Badania zgodności rozkładów empirycznych test zgodności dwu rozkładów empirycznych cechy jakościowej test zgodności m rozkładów empirycznych cechy jakościowej z rozkładem teoretycznym tej cechy

2. Analiza taksonomiczna cech jakościowych m porządkowania wyników obserwacji m cech jakościowych

Przykłady technik statystycznych stosowanych w skali nominalnej

1. Wyznaczenie częstości i frakcji procentowej dla cechy jakościowej

1. F % Frakcja procentowa

2. Fi liczebność tej frakcji

3. N Liczebność przeprowadzonych pomiarów danej cechy

4. Pix częstości entej kategorii (do potęgi x)

1. Badanie niezależności dwu lub więcej cech wyrażonych w skali nominalnej test Pearsona lambda kwadrat m(cecha) mnie3jsze lub równe dwa

2. Badanie współzmienności dwu lub więcej cech wyrażonych w skali nominalnej o oparciu o współczynnik korelacji rp Pearsona

3. RP – współczynnik siły związku

4. M – liczba cech

5. Lambda kwadrat – wartość test niezależności

6. N – liczebność całkowita