Trybunał Obrachunkowy powstał w 1975 roku. Jego siedzibą jest Luksemburg. Zadanie Trybunału polega na sprawdzaniu, czy fundusze UE, pochodzące od podatników, są właściwie pozyskiwane i wydawane zgodnie z prawem, w sposób gospodarny i na zamierzone cele. Jego misja sprowadza się do zapewnienia podatnikowi optymalnej jakości za uczciwą cenę. Trybunał jest uprawniony do kontroli każdej osoby lub organizacji, dysponującej środkami unijnymi.
W skład Trybunału wchodzi po jednym członku z każdego państwa Unii. Członkowie są mianowani przez Radę na sześcioletnią, odnawialną kadencję. Członkowie wybierają spośród siebie Prezesa na trzyletnią, odnawialną kadencję. W styczniu 2008 r. prezesem został wybrany Vítor Manuel da Silva Caldeira z Portugalii.
Zadania Trybunału Obrachunkowego
W styczniu 2008 r. prezesem został wybrany Vítor Manuel da Silva Caldeira z Portugalii.
Głównym zadaniem Trybunału jest kontrola właściwego wykonania budżetu UE - innymi słowy, zapewnia on prawidłowość i zgodność z prawem wszystkich wydatków Unii oraz należyte zarządzanie finansami. Działania Trybunału przyczyniają się zatem do zapewnienia skutecznego i przejrzystego funkcjonowania systemu unijnego.
W celu realizacji tych zadań, Trybunał bada dokumentację osób i organizacji mających do czynienia z dochodami lub wydatkami UE. Trybunał często dokonuje kontroli na miejscu. Swoje wnioski zamieszcza w sprawozdaniach, które zwracają uwagę Komisji i rządów państw UE na wszelkie występujące problemy.
Aby działać w sposób skuteczny, Trybunał Obrachunkowy musi zachowywać całkowitą niezależność od pozostałych instytucji, jednocześnie utrzymując z nimi stałe kontakty.
Jedną z kluczowych funkcji Trybunału jest wspomaganie Parlamentu Europejskiego i Rady poprzez przedkładanie im corocznego sprawozdania z kontroli finansowej za poprzedni rok budżetowy. Przed podjęciem decyzji dotyczącej zatwierdzenia wykonania budżetu przez Komisję, Parlament szczegółowo analizuje to sprawozdanie. Trybunał, po odpowiedniej weryfikacji, przedkłada również Radzie i Parlamentowi poświadczenie wiarygodności potwierdzające prawidłowość wykorzystania pieniędzy podatników europejskich.
Wreszcie Trybunał obrachunkowy wydaje opinie w sprawie wniosków legislacyjnych dotyczących kwestii finansowych oraz działań Unii związanych ze zwalczaniem nadużyć.
Organizacja pracy Trybunału Obrachunkowego
Europejski Trybunał Obrachunkowy, Luksemburgu
Trybunał Obrachunkowy zatrudnia około 800 osób, a wśród nich tłumaczy, personel administracyjny oraz kontrolerów. Kontrolerzy, podzieleni na „grupy kontroli”, przygotowują projekty sprawozdań, które zatwierdza następnie Trybunał.
Kontrolerzy często dokonują inspekcji w pozostałych instytucjach UE, państwach członkowskich oraz krajach otrzymujących pomoc od Unii. Chociaż zasadniczo praca Trybunału w znacznej mierze związana jest z funduszami, za które odpowiada Komisja, w praktyce aż 80% tych dochodów i wydatków pozostaje w gestii organów krajowych.
Sam Trybunał Obrachunkowy nie posiada uprawnień w zakresie egzekwowania prawa. Jeśli kontrolerzy odkryją nadużycia lub nieprawidłowości, informują o tym OLAF - Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych.