TRYBUNAŁ KONSTYTUCYJNY

Trybunał Konstytucyjny- sąd prawa, sąd nad prawem. Organ niezależny od legislatywy i egzekutywy. Funkcja: kontrola konstytucyjności, legalności aktów normatywnych.

Skład:

• 15 sędziów wybieranych przez Sejm na 9 lat spośród osób wyróżniających się wiedzą prawniczą. Ponowny wybór do składu TK jest niedopuszczalny.

Prezesa i Wiceprezesa TK powołuje Prezydent RP spośród kandydatów przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów TK.

Sędziowie TK są niezawiśli i podlegają Konstytucji, nie mogą należeć do partii politycznej, związku zawodowego.

Immunitet formalny- sędzia nie może być bez uprzedniej zgody TK pociągnięty do odpowiedzialności karnej ani pozbawiony wolności.

Przywilej nietykalności- sędzia nie może być zatrzymany lub aresztowany.

Organy TK:

• Prezes TK- reprezentacja Trybunału na zewnątrz.

• Przewodniczy Zgromadzeniu Ogólnemu

• Informuje Zgromadzenie Ogólne o wszystkich ważnych wydarzeniach

• Wskazuje 3 sędziów w skład Państwowej Komisji Wyborczej.

• Wiceprezes zastępuje Prezesa w czasie nieobecności.

• Zgromadzenie Ogólne- ogół sędziów TK, zwołuje prezes trybunału przynajmniej raz w roku. Kompetencje:

• Wybór kandydatów na Prezesa i Wiceprezesa TK

• Uchwalenie statutu Biura Trybunału

• Uchwalenie projektu dochodów i wydatków Trybunału.

Kompetencje TK:

• Kontrola legalności aktów normatywnych

• Kontrola zgodności z Konstytucją

• Rozwiązywanie sporów kompetencyjnych między centralnymi konstytucyjnymi organami państwa

• Orzekanie o tymczasowej niemożności sprawowania przez Prezydenta swego urzędu i powierzenie wykonywania jego obowiązków Marszałkowi Sejmu.

Kontrole TK:

• Kontrola abstrakcyjna- wszczynana na wniosek uprawnionych do tego podmiotów, wyróżniamy:

• Legitymacja generalna do wniesienia wniosku- Prezydent, Marszałek Sejmu, Marszałek Senatu, Prezes Rady Ministrów, 50 posłów, 30 senatorów, I Prezes Sądu Najwyższego, Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego, Prokurator Generalny, Prezes NIK, RPO.

• Legitymacja funkcjonalna

• Kontrola konkretna- związana z konkretną sprawą rozpatrywaną przed sądem:

• Pytanie prawne- każdy sąd może przedstawić Trybunałowi Konstytucyjnemu pytanie prawne co do zgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi lub ustawą, jeżeli od odpowiedzi zależy rozstrzygnięcie toczącej się przed sądem sprawy.

• Skarga konstytucyjna- środek ochrony konstytucyjnych praw i wolności.

Każdy ma prawo wnieść skargę do TK w sprawie zgodności z Konstytucją, ustawy lub innego aktu normatywnego. Skargę można wnieść w odpowiednim terminie (3 miesiące). Powinna być sporządzona przez adwokata lub radcę prawnego.

Podmioty skargi konstytucyjnej:

• Osoby fizyczne- obywatele, cudzoziemcy, apatrydzi.

• Osoby prawne

• Stowarzyszenia

• Partie polityczne

Przedmiot skargi:

• Skarży się akt normatywny.

TK orzeka w sprawach:

• Zgodności ustaw i Umów międzynarodowych z konstytucją

• Zgodności  ustaw z ratyfikowanymi Umowami międzynarodowymi

• Zgodności przepisów prawa wydawanych przez centralne organy państwowe

• W sprawie sporów kompetencyjnych

• Skargi konstytucyjnej.