Pedagogika i pedagogika specjalna 8.III.2008r.
Podstawowe zasady diagnozy pedagogicznej
Cechy diagnozy decyzyjnej:
Dążenie do realizowania diagnozy pełnej - rozwiniętej; stan rzeczy wyjaśnia źródła
i mechanizmy ich powstawania; ustala stopień rozwoju zjawisk i wyjaśnia znaczenie ich występowania oraz określa możliwość i sposób oddziaływania na nie.
Oceniający charakter diagnozy - odnoszenie rozpoznawaniu stanów ich poszczególnych cech i warunków ich występowania do pewnych stanów pożądanych lub charakteryzujących inne podobne układy lub będącymi założeniami, oczekiwaniami wobec jakichś działań lub procesów.
Realizowanie diagnozy w wymiarze pozytywnym - dwojaki cel pedagogiczny rozpoznania:
Poznać charakter, genezę, przejawy i przyczyny
Odkryć siły jednostki i jej najbliższego środowiska
Na siłach tych, na zidentyfikowanych, indywidualnych czy środowiskowych zasobach można, w następstwie racjonalnej decyzji opartej na diagnozie uwzględniającej pozytywny wymiar rozpoznawanych stanów i cech, oprzeć postępowanie pedagogiczne.
Dążenie do autodiagnozy osób, sytuacji, czy środowisk - wynika z decyzyjnego charakteru praktycznej diagnozy; jeśli działania naprawcze, terapeutyczne podejmowane w wymiarze diagnozy mają być skuteczne, to muszą opierać się na mniej lub bardziej zaangażowanym uczestnictwie osób, układów, środowisk, których dotyczą. (J. Korczak uzależniał skuteczność procesu wychowawczego od tzw. autodiagnozy wychowawczej).
Łączenie poznania pośredniego z bezpośrednim - metody pośredniego poznania mają ograniczone rezultaty. Tzw. wiedza o drugim człowieku uzyskana tą drogą jest w dalszym ciągu schematyczna i niepełna. Konwencja dialogu, spotkania z badaną rzeczywistością i osobami w nią uwikłanymi, daje dla rozpoznania wielorakie korzyści, pozwala na weryfikację adekwatności wiedzy uzyskanej drogą pośrednią.
Realizowanie diagnozy środowiskowej - oznacza, że bez względu na obszar diagnozy zawsze rozpoznaniu podlega środowisko i jego rola w identyfikowanych stanach, problemach.
Zasada odpowiedzialności tycznej - taki sposób zbierania danych, aby nie prowadził do jakichś szkód (stres, zmęczenie, szkody moralne i inne). Oznacza to też brak oszukiwania badanych czy przymuszania ich mniej lub bardziej bezpośrednio do udziału w badaniach.
Inna zasada:
Hipotetyczny charakter sądów diagnozy - nietraktowanie rezultatów diagnozy jako absolutnie obiektywnego i trafnego obrazu badania rzeczywistości.