Nazwa grupy	Przedstawiciele	Charakterystyka grupy
Skamander	Jan Lechoń Kazimierz Wierzyński Julian Tuwim Antoni Słonimski Jarosław Iwaszkiewicz	Grupa warszawska skupiona wokół czasopisma „Ska­mander". Jej reprezentanci spotykali się w klubie Pod Picadorem lub „na pięterku" kawiarni Ziemiańska. Nie byli przeciwnikami tradycji, ale odrzucali poetykę li­teratury młodopolskiej. Proponowali pisanie o dniu po­wszednim, o zwykłych uczuciach; język potoczny miał wejść do poezji. Nie mieli określonego programu, każ­dy z poetów był indywidualistą, prezentował odmienną postawę. Za swego mistrza i patrona uznali Leopolda Staffa. Z grupą sympatyzowali: Jan Brzechwa, Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Kazimiera Iłłakowiczówna. Skamander był najbardziej prężną i popularną grupą poetycką dwudziestolecia międzywojennego. Wywarł znaczący wpływ na ówczesną literaturę.
Awangarda Krakowska	Tadeusz Peiper Julian Przyboś Jan Brzękowski Jalu Kurek	Grupa krakowska skupiona wokół czasopisma „Zwrotnica", redagowanego przez Tadeusza Peipera. Posiadała program sformułowany w manifestach No­we usta i Tędy. Głoszono w nim hasła nowoczesności, program 3xM (Miasto, Masa, Maszyna), odcięcie od natchnienia, metafizyki czy mistycyzmu. W zamian proponowano kult techniki i cywilizacji. Zerwano z opisową liryką, stworzono nowy typ metafory.
futuryści	Kraków: Bruno Jasieński Stanisław Młodożeniec Tyfus Czyżewski Warszawa: Anatol Stern Aleksander Wat	Futuryści funkcjonowali w dwóch ośrodkach - Krakowie i Warszawie. Grupa krakowska skupiała się w klubie Katarynka, a od 1921 roku - w klubie Gałka Muszka­tołowa, natomiast warszawska - wokół pisma „Nowa Sztuka". Cechował je prowokacyjny styl bycia, skandalizowanie, negacja tradycji i autorytetów. Głosili hasło „słowa na wolności", nawołując do burzenia utartych związków wyrazowych. Na Zachodzie futuryści często sympatyzowali z rodzącym się faszyzmem.
Autentyści	Stanisław Czernik Stanisław Piętak Czesław Janczarski Jan Bolesław Ożóg	Grupa skupiona wokół miesięcznika „Okolica Poetów", założonego w Ostrzeszowie przez Stanisława Czernika. W opozycji zarówno do nawiązującego do tradycji Skamandra, jak i do nowoczesnej Awangardy Kra­kowskiej, powracali do naturalizmu i realizmu, głosili hasło „jedności prawdy artystycznej i życiowej"'.
Żagary	Antoni Gołubiew Czesław Miłosz Aleksander Rymkiewicz Jerzy Zagórski	Grupa pisarzy wileńskich, skupiona wokół miesięczni­ka „Żagary". W ich poezji dominował katastrofizm, poczucie zagrożenia wojną, kryzys ideowy. Poetyka cechowała się: wizyjnością, historyzmem (Gołubiew), refleksyjnością oraz obecnością elementów klasycy­zmu i symbolizmu.
Kwadryga	Stanisław Ryszard Dobro­wolski Lucjan Szenwald Konstanty Ildefons Gałczyński Władysław Sebyła	Grupa literacka, powstała w Warszawie w Ja­tach 1926-1933, występująca zarówno przeciw Skamandrowi, jak i Awangardzie. Głosiła hasło poezji społecznej, zaangażowanej w życie i pracę prostych lu­dzi. Za ideowego patrona wybrała Cypriana Norwida.

2. Nowe prądy w literaturze

1. Autentyzm

• współzależność życia i literatury - autentycz­ne doświadczenie życiowe źródłem poetyc­kich inspiracji i warunkiem udanego dzieła

• temat utworu — wynikiem osobistego doznania

• brak hierarchii tematów

• poszukiwanie prawdy o życiu

2. Awangarda

• poezja teraźniejszości

• negacja tradycji — antyromantyzm, antysenty-mentalizm

• likwidacja lirycznych wynurzeń, powściąganie emocji

• nowatorstwo składni, poezja wynikiem eks­perymentów językowych

• wyobraźnia kontrolowana przez rozum

• rymy oddalone

• inspiracja muzyką współczesną (polirytmia, asymetryzm)

• nowe formy zapisu wiersza (np. w kształcie zegarka)

3. Futuryzm

• bunt przeciw tradycji

• przezwyciężanie pesymizmu

• aktywizm

• pochwała agresji, kult przemocy, wojny, biologizmu

• negacja psychologizmu

• oryginalność jako kryterium wartości dzieła

• nowy język poetycki niepodporzqdkowany ja­kimkolwiek normom (zerwanie z zasadami ortografii, interpunkcji, składni)

• rytmizacja wiersza

4. Imażynizm

• kierunek w poezji rosyjskiej powstały po re­wolucji październikowej (1917 r.)

• obraz głównym środkiem wypowiedzi poetyc­kiej (wiersz powstawał wokół jednej metafory bądź łańcucha metafor)

• antycywilizacyjność

• przewaga wiersza wolnego

5. Dadaizm

• nihilizm

• prymitywizm

• infantylizm

• negacja, odwrócenie wartości

• spontaniczność

• „dadaistyczne" gaworzenie

• czarny humor

6. Surrealizm (nadrealizm)

• negacja konwencji

• wyzwolenie sztuki z racjonalizmu i rygorów teorii

• oniryzm

• psychologizm, odwołanie się do teorii psy­choanalizy (freudyzm)

• postawa pasywna, wyzwolenie się spod kon­troli rozumu, „pismo automatyczne'' będące sposobem wyrażenia podświadomości

• oryginalność

1. Cechy literatury dwudziestolecia

• Antynaturalizm

• Autentyzm

• Dadaizm

• dehumanizacja poezji

• dionizyjskość

• ekspresjonizm

• futuryzm

• Hermetyczność

• imażynizm

• katastrofizm

• mistycyzm i metafizyka

• surrealizm (nadrealizm)

• odwrót od realizmu w prozie

• psychologizm

• rozwój literatury satyrycznej kabaretowej

• wielość form i stylów

• witalizm

• zerwanie z konwencjami

• nowa dziedzina sztuki - kino

1. Terminy literackie i pojęcia

1. Czysto forma — pojęcie estetyki stworzonej przez Witkacego; konstrukcjo elementów oderwa­nych od życiowych realiów i mo­tywacji logicznych, zapewniająca dziełu integralność i niezależ­ność; najbliższe ideałowi czystej formy miały być malarstwo abs­trakcyjne i muzyka

2. Dramat groteskowy - gatu­nek nowoczesnego dramatu, typowy dla teatru absurdu; tra­dycyjną akcję dramatyczną za­stępują w nim luźne sceny, zło­żone z dialogów bohaterów wplątanych w absurdalne, nie­prawdopodobne sytuacje; ope­ruje groteską, nonsensem

3. Elipsa - jedna z figur retorycznych polegająca na celowym pominięciu w zdaniu jakiegoś wy­rażenia, które da się odtworzyć z kontekstu wy­powiedzi

4. Groteska - kategoria estetyczna polegająca na: fantastyce, absurdzie, lekceważeniu zasady decorum, parodii, trawestacji, kontraście, kpi­nie z uznanych wzorców i norm

5. Powieść psychologiczna - powieść, w której uwaga narratora koncentruje się na doznaniach wewnętrznych postaci; drobiazgowa analiza psychologiczna przeważa nad zredu­kowaną do minimum akcją

6. Strumień świadomości - odmiana monologu wewnętrznego bohatera powieści psycholo­gicznej; technika zapoczątkowana przez Jame­sa Joyce'a w Ulissesie (1922 r.)

7. Układ rozkwitania — termin wprowadzony przez Tadeusza Peipera; wypowiedź poetycka polegająca na rozwijaniu słowa czy zdania przez stopniowe dopełnianie go i doprecyzo­wywanie

1. Filozofia

1. Egzystencjalizm

Jako filozofia bytu egzysten­cjalizm zajmował się przede wszystkim problemami etycznymi i antropologiczny­mi, pojęciem istnienia i ni­cości, absurdem życia ludz­kiego. Za atrybut istnienia uznawał odczuwaną przez człowieka niepewność, lęk, kruchość własnej egzysten­cji. Cechy: irracjonalizm, pesymizm, ścisły związek z literaturą.

Przedstawiciele:

*Martin Heidegger (1889-1976) filozof nie­miecki, uważany za jednego z najważniejszych myślicie­li XX wieku. Za najważniej­sze dzieło Heideggera uwa­ża się Dzieło i czas, w którym filozof zajmuje się analizą ontologiczną ludzkiego bycia. Istota ist­nienia człowieka leży w jego egzystencji — świadomej i nakierowanej na śmierć. Bycie człowieka jest byciem-ku-śmierci, otoczonym przez nicość.

*Kari Jaspers (1883-1969) — pojmował filozofię jako praktykę, której zadaniem miało być wyjaśnianie egzy­stencji. Nawiązywał do my­śli Sorena Kierkegaarda i Jean Paula Sartre'a. Uwa­żał, że doświadczenie egzy­stencjalne może rozwijać się tylko w świecie poszanowa­nia indywidualnej i politycz­nej wolności.

*Jean Faul Sartre (1905-1980) - filozof, pi­sarz, przywódca francuskich egzystencjalistów, laureat literackiej Nagrody Nobla, której zresztą nie przyjął. W filozoficznych dramatach ukazywał życie jako teatr (topos theatrum mundi). Sartre'a zajmował przede wszystkim problem ludzkiej wolności. Na ile człowiek kształtuje swój los wobec założenia, że stajemy się ta­kimi, jakimi widzą nas inni ludzie (słynne zdanie filozo­fa, że „piekło to inni"). Dzieła z okresu dwudziesto­lecia międzywojennego: Mdłości, Wyobraźnia, Byt i nicość, Mur.

2. Freudyzm

* Zygmunt Freud (1856-1939) - austriacki psychiatra i neurolog żydow­skiego pochodzenia, twórca teorii psychoanalizy. Badając pochodzenie nerwic, stwier­dził ich związek z tłumieniem naturalnych instynktów i po­pędów. Freud był pierwszym psychologiem, który podkre­ślał znaczenie okresu dzie­ciństwa dla kształtowania się psychiki i rozwoju człowieka. Rozprawy naukowe: Obja­śnianie marzeń sennych, Psy­chopatologia życia codzien­nego, Wstęp do psychoanalizy. Kultura jako źródło cierpień. Freud wyróżnił w psychice człowieka trzy warstwy: jaźń (ego), to [id) i nadjaźń [super-ego). Id oznaczać miało sferę popędów (w tym seksualnych) głęboko utajoną w psychice ludzkiej; ego - warstwę kiero­waną myślą, uzależnioną od systemu wyznawanych wartości, superego — warstwę najwyższą, tłumiącą popędy id, nieświadomą związku z nim, despotyczną i tyrańską. Freudyzm wywarł ogromny wpływ na literaturę — głównie na powieść psychologiczną dwudziestolecia międzywo­jennego (np. Cudzoziemka Marii Kuncewiczowej, Grani­ca Zofii Nałkowskiej). Teoria Freuda trafiła nawet do twór­czości kabaretowej Maria­na Hemara, kpiącego z mo­dy na psychoanalizę.

*Karol Jung (1875-1961) - uczeń Zygmunta Freuda, twórca psychoanalitycznej teorii archetypów, według której indywidualna podświa­domość jest wariantem histo­rycznej podświadomości zbiorowej, opartej na głębo­ko utajonych pierwotnych wy­obrażeniach, archetypach, odziedziczonych po poprzed­nich pokoleniach. Owe mity, symbole powracają w róż­nych czasach i miejscach. Teorie Junga znalazły odbicie w literaturze, głównie w po­ezji, wracającej do przeszło­ści, mitów i ich bogatej sym­boliki.

3. Katastrofizm

Przeczucie schyłku cywilizacji, upadku kultury, nadchodzą­cej zagłady, teoria o „śmierci społeczeństwa* (Oswald Spengler, Zmierzch Zachodu).

4. Behawioryzm

*John Watson (1878-1958) - teorię Iwana Pawłowa o odruchach warunkowych wprowadził do psychologii" człowieka. Twierdził, że ludz­kie czynności to nabyte i wy­uczone odruchy, zdetermino­wane warunkami życia i wychowaniem.

1. Motywy popularne w lite­raturze dwudziestolecia

• Miasto

• Rewolucja

• Wojna

• kobieta

• dom

• apokalipsa

• miłość

1. Przedstawiciele literatury

*Stanisław Czernik (1899-1969) - pisarz i po­eta, założyciel grupy autentystów Okolica Poetów i czaso­pisma o tej samej nazwie. Głosił hasło autentyzmu w li­teraturze. Poza własnymi wierszami, szkicom? f powie­ściami, wydał antologię po­ezji ludowej,

*Maria Dąbrowska (1889-1965) - pisarka i pu­blicystko, autorka między in­nymi powieści-rzeki Noce i dnie, ukazującej przemiany zachodzące w polskim społe­czeństwie przełomu XIX i XX wieku.

*Konstanty Ildefons Gałczyński (1905-1953) - związany z grupą poetycką Kwadryga, współpracował również z czasopismem „Skamander". Jego twórczość cechował: indywidu­alizm, styl groteskowo-liryczny, wątki dekadencko-cygańskie. Utwory: Porfirion Osiełek czyli Klub Święto­kradców, Szekspir i chryzan­temy, Serwus Madonna, Wizje świętego Ildefonsa czyli Saty­ra na Wszechświat, Koniec świata, Bal u Salomona.

*Witold Gombrowicz (1904-1969)-pisarz, dra­maturg, eseista, mistrz grote­ski. Autor powieści Ferdydurke i dramatu Iwona, księżniczka Burgunda. Po II wojnie świato­wej opublikował między innymi: Trans-Atlantyk, Ślub, Ba­kakaj, Kosmos.

*Kazimiera Iłłakowiczówna (1892-1983) - poetka, tłumaczka literatury obcej (głównie rosyjskiej), autorka liryków osobistych, refleksyj­nych. Często sięgała do folk­loru i fantastyki, nawiązując do poetyki romantycznej i modernistycznej- Podobnie jak skamandryci, z którymi sympatyzowała, wprowadziła do poezji prozaizmy, anegdo­ty, słowny dowcip. W liryce Iłłakowiczówny obecne są licz­ne motywy biblijne i mitologiczne, cechuje ją oryginalność i bogactwo form wersyfikacyjnych. Tomiki: /ka­rowe Joty, Trzy struny, Popiół i perły.

*Jarosław Iwaszkiewicz (1894-1980) - poeta, proza­ik, dramaturg, eseista, tłu­macz. Związany ze Skamandrem. Jego lirykę cechuje: wrażliwość, kult sztuki i natury, estetyzm, kunsztowność, eks­presja, kameralność, harmo­nia, symbolizm, metafizyczność, klasycyzm. Tomiki: Księga dnia i księga nocy, Po­wrót do Europy, Oktostychy, Dionizje. Cechy prozy Iwasz­kiewicza: związek z tradycją (nawiązania do prozy moder­nistycznej), konwencja baśniowo-poetycka, tragizm, niepo­kój intelektualno-moralny, wielość stylów i konwencji, re-fleksyjność. Utwory: Czerwone tarcze, Panny z Wilka, Brzezi­na. Cechy dramatów: polemi­ka z pierwowzorami, nawiązy­wanie do biografii słynnych artystów, psychologizm, deheroizacja. Utwory: Lało w Nohant, Maskarada, Kochanko­wie z Werony.

*Bruno Jasieński (1901-1938)-poeta, prozaik, futurysta. Utwory: But w buto­nierce, Słowo o Jakubie Szeli, Palę Paryż, Bal manekinów. Twórczość ekstrawagancka, peł­na dysonansu estetycznego, cechuje ją: ekscentryczna meta­foryka, neologizmy, adaptacja pozaliterackich form wypowie­dzi, groteska.

*Jan Lechoń (1899-1956) - właśc. Leszek Józef Serafinowicz; poeta i eseista związany ze Skamandrem, współtwórca literackie­go kabaretu „Picador". Cechy poezji: związek z tradycją (na­wiązania do romantyzmu i baroku, obecność motywów mitologicznych i biblijnych), aluzyjność, częste stosowanie liryki roli, metaforyka, wizyjność, obrazowość, subtelność, hiperboliczność, stylizacja na poezję ludową. Tomiki: Karmazynowy poemat, Srebr­ne i czarne. Szkice literackie i eseje publikował w „Gazecie Polskiej". Przetłumaczył dra­mat Jeana Giraudoux Wojny trojańskiej nie będzie oraz po­ezję Aleksandra Błoka.

*Bolesław Leśmian (1877 lub 1879-1937) - po­eta Młodej Polski i dwudzie­stolecia międzywojennego. Cechy jego twórczości z okresu dwudziestolecia międzywojennego: motyw ni­cości, śmierci, zatraty, egzystencjalizm, tragiczny huma­nizm, ponura groteska, poczucie absurdu, oniryzm. Por. biogram w rozdziale Młoda Polska.

*Czesław Miłosz (1911-2004) - poeta, pisarz, tłumacz, laureat literackiej Nagrody Nobla (1980). Uro­dził się w polskiej rodzinie w Szetejniach na Litwie; stu­diował prawo na Uniwersyte­cie Wileńskim. W dwudziesto­leciu międzywojennym związany z grupą Żagary, współredaktor czasopisma grupy. W 1933 roku opubliko­wał tomik wierszy Poemat o czasie zastygłym, w ro­ku 1936 - Trzy zimy oraz opracował Antologią poezji społecznej. Jego twórczość - przewidująca nadejście apo­kalipsy - zaliczana jest do nurtu katastroficznego. Obserwujemy w niej również tęsknotę za utraconą arkadią, afirmację życia, zachwyt pięk­nem natury. W wierszach ka­tastroficznych podmiot liryczny przyjmuje postawę heroiczną i stoicką. Por. biogram w roz­dziale Współczesność.

*Stanisław Młodożeniec (1895-1959) - poeta polskie­go futuryzmu, autor zbioru wierszy: Kreski i futureski oraz tomu opowiadań W dolinie małej wody.

*Zofia Nałkowska (1884-1954) - powieściopi­sarka, publicystka, autorka dramatów. Cechy prozy: psychologiczna analiza ludzkich charakterów, stawianie filozo­ficznych hipotez, refleksyjność, autentyzm, autobiografizm, problematyka społeczna, egzystencjalizm. Utwory: Romans Teresy Hennert, Niedobra miłość, Grani­ca, dramat Dom kobiet.

*Jan Bolesław Oźóg (1913-1991) - autentysta, po­eta, autor liryków o tematyce wiejskiej i nastrojowym, reflek­syjnym charakterze, opowia­dań i szkiców literackich. Tomi­ki: Wyjazd wnuka, Ogier i makolągwa. Cechy: ukazywa­nie spraw osobiście przeżywa­nych (między innymi obsesji i kompleksów z dzieciństwa), egzystencjalny niepokój, anty-urban izm, katastrofizm.

*Maria Pawlikowska-- Jasnorzewska (1891-1945) - córka malarza Wojciecha Kossaka, wnuczka Juliusza Kossaka, poetka i dramatopisarka, mistrzyni miniatury poetyckiej, zaprzyjaźniona ze skamandrytami. Cechy po­ezji: bezpośredniość, natural­ność w ukazywaniu miłości, erotyzm, problematyka prze­mijania, nietzscheanizm, bergsonizm, spirytyzm, okul­tyzm, kult natury, obecność filozofii hinduskiej, nawiąza­nia do mitów, odchodzenie od rygorów formalnych, pro­stota środków wyrazu, poety­ka „notatki". Tomiki: Niebie­skie migdały. Pocałunki, Dancing, Wachlarz, Paryż, Profil białej damy. Surowy je­dwab. Balet powojów. Krysta­lizacje oraz tomik prozy po­etyckiej Szkicownik poetycki.

*Tadeusz Peiper (1891-1969) - poeta, ale przede wszystkim teoretyk po­ezji — twórca programu Awangardy Krakowskiej i słynnego hasła 3*M (Miasto, Masa, Maszyna), autor trakta­tów programowych; Tędy i Nowe usta. Redaktor naczel­ny czasopisma „Zwrotnica". Tomiki: Żywe Uście, Raz.

*Stanisław Piętak (1909-1964) - poeta, proza­ik, autor utworów o tematyce ludowej, na przykład tomiku wierszy Zaklinania oraz po­wieści autobiograficznej Mło­dość Jasia Konefała. Cechy: ukazywanie własnych do­świadczeń w zestawieniu z poglądami wiejskiej spo­łeczności, prezentowanie obyczajowości i kultury wsi początków XX wieku, liryzm, ekspresja.

*Julian Przyboś (1901-1970) - poeta i ese­ista, związany z Awangardą Krakowską. W wierszach z lat 20. głosił pochwałę cy­wilizacji, nowoczesności i techniki, rolę poety porów­nywał do pracy robotnika kształtującego słowa. W la­tach 30. w jego twórczości daje się zauważyć nawrót do przyrody, rozczarowanie miastem i cywilizacją, dwo­istość „ja" lirycznego, dyna­mizm wewnętrzny, funkcjonalizm, elementy katastrofizmu. Cechy poezji: ekonomizm, eliptyczność, metafora okalają­ca, odejście od tradycyjnego metrum i tradycyjnej poetyki. Tomiki: Śruby, Z ponad, W głąb las.

*Antoni Słonimski (1895-1976) - poeta, publi­cysta, satyryk, krytyk teatral­ny; związany ze Skamandrem. Cechy poezji: uczuciowość, klasycyzm, parnasizm, nawiązywanie do tra­dycji romantycznej, sięganie po formę ballady i sonetu, hiperbolizacja wypowiedzi, ironia, „poezja codzienno­ści". W jego twórczości wi­doczny jest silny wpływ Stefana Żeromskiego. Tomiki: So­nety, Harmonia, Parada, Go­dzina poezji, Z dalekiej po­dróży.

*Bruno Schulz (1892-1942) - prozaik, krytyk, malarz, grafik. Urodził się w Droho­byczu koło Lwowa w rodzinie żydowskiej. Nie ukończył stu­diów, był uzdolnionym gra­ficznie samoukiem. Do jed­nych z najbardziej znanych prac należą grafiki z cyklu Księga bałwochwalcza. Twór­czość literacka Schulza okre­ślana jest mianem moderni­stycznego ekspresjonizmu. Cechy twórczości: ekspresjonizm, „mityzacja rzeczywistości", poetyzacja prozy, meta­morfozy świata przedstawionego i bohate­rów, groteska, autoironia, autobiografizm, stylizacje ję­zykowe, symbolika erotyczna, oniryzm. Opublikował dwa tomy opowiadań: Sklepy cy­namonowe, Sanatorium pod klepsydrą.

*Leopold Staff' (.1878-1957) - poeta, krytyk, eseista. Cechy poezji Staffa z okresu dwudzie­stolecia międzywojennego: przezwyciężenie konwencji ( młodopolskich, klasycyzm, filo-i zofia stoicyzmu, ład, pochwała i Życia, franciszlcanizm. Tomiki: ' Wysokie drzewa, Barwa miodu, ' Uśmiechy godzin. Por. biogram w rozdziale Młoda Polska.

*Anatol Stern (1899-1968) : - poeta, współtwórca polskiego ! futuryzmu. Autor tomików wier-I szy i poematu Europa, scena­rzysta filmowy, tłumacz poezji Włodzimierza Majakowskiego.

*Julian Tuwim (1894-1953) ( — poeta, satyryk, tłumacz, zwią­zany ze Ska man drem, współ­twórca kabaretu „Pikador", współpracował z kabaretami: „Qui Pro Quo", „Banda", „Cyrulik Warszawski". Cechy po­ezji: bunt przeciw nastrojom i poetyce Młodej Polski (głów­nie przeciw dekadentyzmowi), ekspresjonizm, witalizm, dionizyjskość, dynamizm, biologizm, ; klasycyzm, humanitaryzm, egzystencjalizm, nawiązania do romantyzmu, biegłość w operowaniu słowem, bogac­two języka (od potocznego, wulgarnego do poetyckiego), fantazja słowotwórcza, baśniowość, groteska, satyra politycz­na. Tomiki: Czyhanie na Boga, Sokrates tańczący. Rzecz czar­noleska, Biblia cygańska. Jar­mark rymów, Treść gorejąca. Bal w operze.

*Kazimierz Wierzyński (1894-1969) - poeto, proza­ik, eseista, związany ze Skamandrem. Cechy poezji: wi­talizm, dionizyjskość, euforia, refleksyjność, katastrofizm, nawiązania do romantyzmu, zapowiedź tyrteizmu, huma­nizm, tragizm. Tomiki: Wróble na dachu. Wielka Niedźwie­dzica, Gorzki urodzaj, Laur olimpijski. Wolność tragiczna. Kurhany.

*Stanisław Ignacy Witkie­wicz (Witkacy) (1885-1939) - dramatopisarz, prozaik, malarz, teoretyk sztuki, twór­ca teorii „czystej formy". Ce­chy twórczości: groteska, ab­surd, czysta forma, poetyka halucynacji, snu, katastro­fizm, erotyzm, karnawalizacja, parodia, dekadentyzm. Dramaty: Szewcy, Matka; proza: Pożegnanie jesieni. Nienasycenie.

*Jerzy Zagórski (1907-1984) - poeto zwią­zany z grupą Żagary, autor wierszy, poematów, drama­tów i szkiców literackich. Jego utwory (m.in. Ostrze mostu. Wyprawy, Przyjście wroga) reprezentują nurt nie­pokoju moralnego, społecz­nego i katastrofizm, wyraża­jący się w wizjach zagłady cywilizacji.

*Stefan Żeromski (1864-1925) - na okres dwudziestolecia międzywo­jennego przypada ostania faza jego twórczości, opubli­kował: Przedwiośnie, poema­ty prozą Wisła i Międzymorze oraz synkretyczny utwór Wiatr od morza. Por. biogram w rozdziale Młoda Polska.

*Franz Kafka (1833-1924) - pisarz austriacki pochodze­nia żydowskiego, zamieszka­ły w Pradze; autor powieści: Zamek, Proces, Wyrok. Opisywał zmaganie zniewo­lonego człowieka z bez­względną, anonimową siłą, zazwyczaj instytucją. Opero­wał parabolą, groteską, ab­surdem.

---