Igrzyska, Dokumenty(1)

Nowożytne igrzyska olimpijskie. Geneza nowożytnego olimpizmu. Ruch ten wiąże się z nazwiskiem Pierre de Coubertina. Powszechnie podkreśla się, że to właśnie on był twórcą idei nowożytnego olimpizmu, a jego indywidualność i wysiłek zadecydowały o odrodzeniu się starożytnych igrzysk olimpijskich.Od połowy XIX w. nastąpił szybki rozwój różnorodnych form zorganizowanej sprawności fizycznej w postaci zrzeszeń i klubów sportowych. Poszczególne kraje pokrywały się coraz bardziej siecią związków sportowych, co sprzyjało rodzeniu się prób unifikacji ich założeń i statutów, ujednolicenia przepisów gier i zasad współzawodniczenia oraz organizowania spotkań sportowych i porozumień organizacyjnych. Współzawodnictwo sportowe, rozgrywki i zawody międzyklubowe stawały się coraz bardziej powszechne, ściągały liczne rzesze sympatyków i zwolenników sportu. Stawały się coraz bardziej widoczne w życiu społecznym poszczególnych państw, a prężność organizacyjna klubów i zrzeszeń sportowych przekraczała granice miast, regionów i krajów; poszukiwała dla siebie wyrazu również w kontaktach międzynarodowych. Można zatem powiedzieć, iż w końcu XIX w. rozwój wychowania fizycznego i sportu osiągnął poziom, w którym powszechna i międzynarodowa współpraca działaczy sportowych wymuszała stworzenie stosownej platformy porozumienia i współpracy oraz nadania jej odpowiednich ram organizacyjnych. Tego dzieła dokonał Pierre de Coubertin i to w formie niezwykle atrakcyjnej, bo przez próbę nawiązania do wciąż żywej tradycji igrzysk olimpijskich w starożytności.Pierre de Coubertin (1863-1937) pochodził ze starej arystokratycznej rodziny francuskiej. Odebrał bardzo staranne wykształcenie. Studiował w Sorbonie archeologię. Napisał pracę dyplomową „O twórczej funkcji człowieka”. Po studiach zrezygnował z kariery wojskowej (ze względu na słabą konstytucję fizyczną) i z pracy w służbie dyplomatycznej. Rozwijał swoje zainteresowania sztuką, zwłaszcza antyczną, ale szczególnie pasjonowały go aktualne problemy życia społecznego, zwłaszcza sprawy wychowania i reformy systemu szkolnego, które ciągle, jego zdaniem, nie było dostosowane do potrzeb rozwojowych życia i kultury. Z uwagą śledził dyskusję nad tymi problemami i sam nie szczędził uwag krytycznych pod adresem całego francuskiego systemu oświaty i wychowania. Za główną jego bolączkę uważał encyklopedyzm, przeładowanie programu faktami mało znaczacymi, przeciążenie młodzieży, brak ładu w formalnej strukturze oświaty i szkolnictwa oraz brak wyraźnej syntetycznej koncepcji programowej. Koncentrując swoją uwagę głównie na szkole średniej, której program - zdaniem de Coubertina - przeładowany był wiadomościami bezużytecznymi, werbalnymi, opartymi na metodzie pamięciowej co powodowało, że charakteryzował ją schematyzm, nuda i jednostronna dbałość o rozwój intelektu, postulował nasycenie jej działalności sztuką i wychowaniem estetycznym.Jednakże nie te problemy stały się głównym obszarem jego działalności reformatorskiej, ale zagadnienie aktywności ruchowej. Zmiana ta dokonała się pod wpływem zapoznania się z wynikami reformy gier ruchowych przeprowadzonej przez Thomasa Arnolda, z którą zapoznał się osobiście w czasie podróży do Anglii w 1883 r.. Sprawami oświaty i wychowania fizycznego interesował się także w czasie podróży do Stanów Zjednoczonych. W konsekwencji, po powrocie do kraju wszedł w 1888 r. Coubertin do komitetu, który pod przewodnictwem Julesa Simona walczył o uznanie ćwiczeń fizycznych w programie szkolnego wychowania, a kiedy w Grecji zawiązał się komitet stawiający sobie za cel wznowienie igrzysk olimpijskich, włączył się do jego prac. Podejmuje studia nad igrzyskami starożytnymi. Wyjeżdża do Grecji, zwiedza Olimpię i ruiny zachowanych budowli. Swoje refleksje opisuje we Wspomnieniach olimpijskich, a w prywatnych rozmowach w środowiskach pedagogów i działaczy wychowania fizycznego rzuca myśl zorganizowania miedzynarodowych spotkań na wzór starożytnych igrzysk.W listopadzie 1892 r. nadarzyła się okazja upublicznienia owej idei. W czasie konferencji Unii Towarzystw Sportowych we Francji (Union des Sociétés Françaises de Sports Athlétiques), jaka osbywała się w Sorbonie zapoznaje słuchaczy z myślą wskrzeszenia igrzysk olimpijskich i zapowiada podjęcie w tym zakresie stosownych starań. Wbrew oczekiwaniem, jego wystąpienie zostało przyjęte dosyć obojętnie, niemniej członkowie Unii w roku następnym (1893) powołali komisję ds. przygotowania kongresu sportowego, na którym miano podjąć odpowiednie decyzje.W skład komisji weszli: P. de Coubrrtin, jako przedstawiciel kongresu na kontynent europejski, C. Herbert, sekretarz Amatorskiego Zrzeszenia Atletycznego na terenie Brytyjskiego Imperium oraz W. M. Sloane, profesor uniwersytetu w Princeton (USA), sekretarz takiego zrzeszenia w Ameryce. Komisja odbyła dwie narady (w New Yorku - 1893, i w Londynie - 1894) i postanowiła zwołać w dniach 16-24 czerwca 1894 r. Międzynarodowy Kongres Sportowy do Paryża. W skierowanym do zrzeszeń i działaczy sportowych wszystkich krajów zaproszeniu do udziału w Kongresie, sformułowano dwa jego cele: przede wszystkim utrzymać szlachetny i rycerski charakter walk sportowych, aby w nowoczesnym wychowaniu mogły one pełnić tę wielką rolę, którą im przeznaczyli starożytni mistrzowie, bo niedoskonałość ludzka stwarza znowu niebezpieczeństwo przekształcenia opimpijskich zawodników w gladiatorów cyrkowych, a zatem idzie o wybór miedzy dwoma nie dającymi się pogodzić formami sportu.Na Kongresie tym przedyskutowano rzeczywiście owe dwie kwestie: zagadnienie amatorstwa w sporcie i odnowienie igrzysk sportowych na wzór starożytnych olimpiad, ale podstawowym problemem było odrodzenie antycznych tradycji i to zarówno w znaczeniu sportowym, jak i społecznym.Ostre odcięcie się od profesjonalizmu w sporcie miało przesycić eliminację sportową czynnikami etycznymi bezinteresownej rywalizacji o sprawność fizyczną; jednocześnie w okresie zaostrzających się konfliktów i spięć miedzynarodowych igrzyska sportowe, grupujące w pokojowej rywalizacji zawodników różnych krajów i różnych kontynentów - podobnie jak czasach strarożytnych, kiedy mimo zwaśnienia i wojen, były manifestacją jedności wszystkich greckich plamion rozsianych po basenie Morza Śródziemnego - stanowić miały teren porozumienia, wzajemnego poznania oraz nawiązywania kontaktów i współpracy.Kongres paryski wśród dużego entuzjazmu uczestników uchwalił wznowienie tradycji igrzysk, stalił podstawowe założenia organizacyjne i programowe nowożytnych olimpiad oraz powołał komitet wykonawczy do przygotowania pierwszych igrzysk, które miały być wznowione w 1896 r. w Atenach, po 1512 latach od edyktu kasacyjnego Teodozjusza Wielkiego z 393 r.Tradycja kongresów olimpijskich kontynuowana była także w latach następnych, zwoływanych dla omówienia różnych problemów olimpijskiego sportu.