PRACA TRENINGOWA CIĄGŁA
4.1 Co to jest stabilizacja funkcjonalna?
Drugi oddech zapoczątkowuje okres STABILIZACJI FUNKCJONALNEJ, którą charakteryzuje równowaga między zapotrzebowaniem a zużyciem tlenu, między biochemicznymi procesami rozpadu z jednej strony i syntezy z drugiej, wreszcie między produkcją dwutlenku węgla a jego wydalaniem. Ta równowaga funkcjonalna nazywana w języku fizjologicznym "steady state" jest wyrazem przystosowania się ustroju do danego wysiłku fizycznego.
Zjawisko steady state występuje np. w biegu dłuższym niż 800-1000 metrów. Jest to stan dostosowania zaopatrzenia w tlen do poziomu potrzeb dyktowanych intensywnością wysiłku. Stan ten jest osiągany po kilku (3-10) minutach, w zależności od intensywności biegu: im bieg intensywniejszy, tym później stan steady state jest osiągany.
4.2 Jak wykorzystuje się zjawisko stabilizacji funkcjonalnej w ocenie wydolności?
Ocena predyspozycji wytrzymałościowych osoby badanej może polegać na ocenie poziomu ustabilizowania się analizowanych parametrów w pracy o stałej intensywności. Czas zadanej pracy ciągłej winien przekraczać 10-12min.
Poziomy stabilizacji możemy analizować przez cominutowe pomiary tętna i ciśnienia tętniczego czy rytmu oddechowego. Najistotniejszymi parametrami dal oceny stabilizacji funkcjonalnej w pracy długiego czasu są pobór tlenu (Vo2) i dwutlenku węgla (Vco2).
Im szybciej stabilizacja jest osiągana i im bliżej stanu wyjściowego (np. mało podwyższone tętno) tym osoba jest bardziej wydolna.
4.3 Jakie cechy funkcjonalne organizmu decydują o wydolności?
Sprawność funkcji zaopatrzenia tlenowego tkanek:
maksymalna wentylacja płuc;
pojemność dyfuzyjna płuc;
objętość i pojemność tlenowa krwi;
max objętość minutowa serca
tętniczo - żylna różnica wysycenia krwi tlenem
regulacja naczynioruchowa - rozmieszczenie krwi tłoczonej przez serce
mięśniowy przepływ krwi
Wewnątrzkomórkowe czynniki warunkujące udział procesów tlenowych i beztlenowych w wysiłkowej przemianie materii.
Zaopatrzenie mięśni w substraty energetyczne.
Zdolność wyrównywania zmian w środowisku wewnętrznym spowodowanych przez wysiłek fizyczny.
Tolerancja zmian zmęczeniowych.
(podłoże fizjologiczne wydolności fizycznej i tolerancji wysiłkowej, Wprowadzenie do fizjologii klinicznej, Kozłowski i Nazar)
4.4 Co to jest wytrzymałość ogólna a co specjalna?
Wytrzymałość jest to możliwość do wykonywania długotrwałego wysiłku o określonej intensywności w różnych warunkach otoczenia zewnętrznego.
Wytrzymałość można podzielić na:
wytrzymałość ogólną - wykonywanie przez dłuższy czas pracy fizycznej, angażującej liczne grupy mięśniowe, nie związanej z daną dyscypliną sportu
wytrzymałość specjalną - wykonywanie specyficznego wysiłku ściśle związanego z konkretną dyscypliną sportową
4.5 W jakich dyscyplinach sportu wytrzymałość decyduje o dobrym wyniku i dlaczego?
W biegach średnio- i długodystansowych (>400m), w grach zespołowych, w sportach walki, czyli wszędzie tam gdzie organizm wykonuje pracę długotrwałą i musi pracować na zmęczeniu i regenerować się dzięki procesom tlenowym.