KLASYCYZM - kierunek w kulturze i sztuce europejskiej nawiązujący do wzorów kultury antycznej starożytnej Grecji i Rzymu. Zasady klasycyzmu:

• wzorców tworzenia powinna dostarczać sztuka antyczna

• podstawowe wyznaczniki piękna to ład, harmonia, prostota, elegancja, umiar, symetria, równowaga

• podstawą jego filozofii jest racjonalizm

literatura

• oda, satyra, poemat heroikomiczny

• naśladowanie rzeczywistości (mimezis)

• harmonia, przejrzystość w budowie utworu

SENTYMENTALIZM - stał w opozycji do klasycyzmu. Jego twórcy przywiązywali wagę do uczuć, wrażliwości, czułości. Literatura:

• sielanka, powieść sentymentalna

• eksponowanie wewnętrznych przeżyć

• nastawienie na wzruszenie odbiorcy

• odwołanie do ludowych środków wyrazu

WOLTERIANIZM - zespół tendencji intelektualnych, etycznych, estetycznych Woltera. Wyznaczniki poglądu to: krytyka przesądu, fanatyzmu religijnego, instytucji Kościoła i monarchii absolutnej, refleksja nad człowiekiem i funkcjonowaniem społeczeństwa, odrzucenie autorytetów, odwołanie się do rozumu, głoszenie idei tolerancji i wolności przekonań

POWIEŚĆ EPISOTLARNA - odmiana powieści spopularyzowana w oświeceniu i preromantyzmie. „niebezpieczne związki”, „cierpienia młodego Wertera”, „listy Elżbiety Rzeczyckiej”

PUBLICYSTYKA - gatunki wypowiedzi o aktualnych, ważnych ze społecznego punktu widzenia zagadnieniach, interpretowanych i ocenianych w celu ukształtowania opinii publicznej

---