Oświeceniem nazywamy osiągnięca kultury i nauki wieku XVIII. Charakterystyka epoki: rozum-największa siła człowieka, postęp nauki i medycyny, przyrost liczby ludności, walka o prawa człowieka do własnych poglądów, uczuć, szczęścia, postulaty tolerancji i wolnomyślicielstwa, krytycyzm wobec starych instytucji państwowych i kościelnych, rewolucja w sferze obyczaju. Ważne pojęcia epoki oświecenia: Racjonalizm-wiara w potęgę ludzkiego rozumu jako tej siły która jest najważniejsza o świecie.

Empiryzm-wiara w doświadczenie jako najlepszy sposób poznania prawdy o świecie.

Sensuarizm - najlepszą metodą poznania świata jest zaufanie zmysłom.

Krytycyzm-krytyka wad starych instytucji państwa i kościoła.

Ateizm-odrzucenie wiary w Boga

Deizm- Bóg istnieje ale nie ingeruje w sprawy człowieka

Humanizm-człowiek jest najważniejszy, ma prawo do szczęścia własnych poglądów i wolności.

Libertynizm-początkowo znaczył dążenie do wolności potem przekształcił się w podstawę ludzi bez moralności, rozpustnych i wyrządzających świętości.

Wolterianizm-poglądy głoszone przez Woltera, największego myśliciela oświeceniowego. Ich istotą jest tolerancja, prawo do posiadania i głoszenia własnych poglądów, przy jednoczesnym szacunku dla innych postaw.

Absolutyzm oświeceniowy- polegał na tym by władca absolutny był mecenasem kultury i sztuki, dbał o rozwój nauk, wspierał artystów i filozofów.

Nurty oświeceniowe: Rokoko- najbardziej ulotny styl dotyczący architektury, sztuki użytkowej, malarstwa, odznaczył się także w poezji dworskiej, główną wartością jaką wyznaczał było piękno, tematem był flirt, namiętność,obłuda. Celem dostarczyć rozrywki, niepouczać.

Klasycyzm-główny prąd oświecenia, odwołuje się do klasycznych reguł tworzenia sztuki (harmonia, piękno, proporcjonalność, mimetyzm(naśladowanie rzeczywistości)). Głosił racjonalizm, tolerancje, wolnomyślicielstwo. Typowe Gatunki literackie: Bajka, Satyra, Powiastka Filozoficzna.

Sentymentalizm-nurt faworyzujący zapomniane nieco uczucie w świecie rozumu. Gatunki literackie: Sielanka, powieść sentymentalna. Najważniejsze gatunki literackie w oświeceniu to Powieść, Bajka, Powiastka Filozoficzna, Poemat heroikomiczny.

Ignacy Krasicki (1735-1801)- Duchowny(biskup warmiński, arcybiskup gnieźnieński i prymas polski), Zwolennik króla(wpierał go w licznych utworach krytykując i wyśmiewając przeciwników reform, a zwłaszcza sarmacką mentalność, uczestniczył w obiadach czwartkowych).

Bajka- Cechy Bajki: krótki utwór na ogół wierszowany, bohaterami mogą być ludzie, zwierzęta i przedmioty uosabiające ludzkie typy i cechy charakteru, przedstawione sytuacje, zredukowane do niezbędnego minimum, są obrazem głębokich treści, pełnią funkcje alegorii, ma charakter dydaktyczny(morał), źródłem gatunku jest ustna twórczość ludowa, za twórce klasycznej bajki moralizatorskiej uważa się greckiego bajkopisarza Ezopa, rozkwit gatunku nastąpił w oświeceniu. Odmiany Bajek: epigramatyczna-zwarta, zwięzła, krótka, ograniczająca elementy epickie: fabułę i opisy, nawiązujące do tradycji epigramatu. Narracyjna-nieco dłuższa, wierszowana, zawierająca nieskomplikowaną fabułę.

Ptaszek w Klatke-Stary czyżyk urodził się na wolności natomiast młody w klatce, co tłumaczy odmienność postaw i poglądów obu bohaterów. Bajka ta wiąże się z sytuacją polityczną polski po rozbiorowej. Klatka jest alegorią ujarzmionego kraju, stary czyżyk przykładem patrioty, młoty natomiast wyraża postawa człowieka zniewolonego, dostosowującego się do panujących warunków.

Dewotka-Autor zrezygnował z maski zwierzęcej ponieważ trudno znaleźć zwierze będące uosobieniem dewocji. Zjawisko fałszywej pobożności zostało tu przekazane jako sprzeczność pomiędzy teorią a praktyką. Bajka ta to przypowieść o świecie w którym zamiast szczerości i autentyzmu dominuje obłuda, zakłamanie i gra pozorów.

Jagnię i Wilcy-kontrast siły i słabości, miniaturowa tragedia jagnięcia jest tutaj ilustracją morały Zawzdzy znajdzie przyczynę, kto zdobyczy pragnie, jest to przypowieść o świecie w którym rządzą twarde reguły, wilk jest alegorią siły dążenia do celu, Jagnie jest alegorią słabości i naiwności.

Uniwersalny Charakter bajek polega na tym że każda z nich zawiera uniwersalny ponadczasowy morał, który bez względu na to, w których czasach jest czytany jest wartościowy i przedstawia problemy współczesnych ludzi.

Satyra-utwór literacki, który ośmiesza i piętnuje konkretne osoby, czy też ludzkie wady, zjawiska, obyczaje, stosunki społeczne i postawy światopoglądowe. Ukazuje je w sposób komicznie wyolbrzymiony, zdeformowany, w krzywym zwierciadle. Istotą satyry jest krytyczny stosunek autora do omawianych zagadnień. ,,Do Króla” to utwór otwierający 1 cykl Satyr I.Krasickiego. Monarcha jako najważniejsza osoba w państwie w 1 kolejności zostaje poddana krytyce. Podmiot liryczny narzuca królowi kolejne grzechy jak np. brak królewskich korzeni, młody wiek. Są to zarzuty absurdalne bo dotyczą zalet lub cech neutralnych. Okazuje się że są to opinie polskiej szlachty. Poeta ukazuje niedorzeczność tych zarzutów, obrażając głupotę szlachty i wystawiając przy tym pozytywną opinię.

Hymn-uroczysta podniosła pieść pochwalna, sławiąca bohaterów, wielkie idee, uznane wartości. Hymn Krasickiego powstał w 1774r, stanowił fragment poematu heroikomicznego ,,Myszeida”-wojna kotów z myszami. Poemat Heroikomiczny-opiera się na sprzeczności pomiędzy wzniosłym stylem narracji a błachą i komiczną treścią. Tekst Krasickiego powstał po I rozbiorze Polski. Oświadomił polaków, że jeśli nie będą walczyć utracą ukochaną ojczyzne. Uczynił z niej swoistą religię-ojczyzne wystawił ponad Boga. Podmiot liryczny zwraca się do miłości ojczyzny nazywając ją świętą. Miłość do ojczyzny to uczucie właściwe tym którzy obdarzeni są umysłami podcziwymi. Chodzi o ludzi dla których najważniejsze są uczciwość, poszanowanie tradycji, cnota, patriotyzm. Kochać ojczyznę znaczy tyle co ofiarować się za nią. Autor propaguje tu patriotyzm radykalny czyli bezwzględny. I. Krasicki zapoczątkował lirykę patriotyczną doby niewoli.

Osoby związane ze sceną narodową: Franciszek Zabłocki-poeta dramatyczny, dramaturg-,,fircyk w salotach”.

Wojciech Bogusławski- ,,Ojciec” Polskiej sceny, aktor, reżyser, dramaturg i dyrektor teatru narodowego, założyciel pierwszej szkoły dramatycznej, w swoich utworach poruszał aktualne treści polityczne i społeczne. Autor opery

,, Krakowiacy i Gurale”. Julian Ursyn Niemcewicz- poseł na sejm, autor projektu konstytucji majowej, autor pierwszej komedii politycznej ,,Powrót Posła”.

Oświeceniem nazywamy osiągnięca kultury i nauki wieku XVIII. Charakterystyka epoki: rozum-największa siła człowieka, postęp nauki i medycyny, przyrost liczby ludności, walka o prawa człowieka do własnych poglądów, uczuć, szczęścia, postulaty tolerancji i wolnomyślicielstwa, krytycyzm wobec starych instytucji państwowych i kościelnych, rewolucja w sferze obyczaju. Ważne pojęcia epoki oświecenia: Racjonalizm-wiara w potęgę ludzkiego rozumu jako tej siły która jest najważniejsza o świecie.

Empiryzm-wiara w doświadczenie jako najlepszy sposób poznania prawdy o świecie.

Sensuarizm - najlepszą metodą poznania świata jest zaufanie zmysłom.

Krytycyzm-krytyka wad starych instytucji państwa i kościoła.

Ateizm-odrzucenie wiary w Boga

Deizm- Bóg istnieje ale nie ingeruje w sprawy człowieka

Humanizm-człowiek jest najważniejszy, ma prawo do szczęścia własnych poglądów i wolności.

Libertynizm-początkowo znaczył dążenie do wolności potem przekształcił się w podstawę ludzi bez moralności, rozpustnych i wyrządzających świętości.

Wolterianizm-poglądy głoszone przez Woltera, największego myśliciela oświeceniowego. Ich istotą jest tolerancja, prawo do posiadania i głoszenia własnych poglądów, przy jednoczesnym szacunku dla innych postaw.

Absolutyzm oświeceniowy- polegał na tym by władca absolutny był mecenasem kultury i sztuki, dbał o rozwój nauk, wspierał artystów i filozofów.

Nurty oświeceniowe: Rokoko- najbardziej ulotny styl dotyczący architektury, sztuki użytkowej, malarstwa, odznaczył się także w poezji dworskiej, główną wartością jaką wyznaczał było piękno, tematem był flirt, namiętność,obłuda. Celem dostarczyć rozrywki, niepouczać.

Klasycyzm-główny prąd oświecenia, odwołuje się do klasycznych reguł tworzenia sztuki (harmonia, piękno, proporcjonalność, mimetyzm(naśladowanie rzeczywistości)). Głosił racjonalizm, tolerancje, wolnomyślicielstwo. Typowe Gatunki literackie: Bajka, Satyra, Powiastka Filozoficzna.

Sentymentalizm-nurt faworyzujący zapomniane nieco uczucie w świecie rozumu. Gatunki literackie: Sielanka, powieść sentymentalna. Najważniejsze gatunki literackie w oświeceniu to Powieść, Bajka, Powiastka Filozoficzna, Poemat heroikomiczny.

Ignacy Krasicki (1735-1801)- Duchowny(biskup warmiński, arcybiskup gnieźnieński i prymas polski), Zwolennik króla(wpierał go w licznych utworach krytykując i wyśmiewając przeciwników reform, a zwłaszcza sarmacką mentalność, uczestniczył w obiadach czwartkowych).

Bajka- Cechy Bajki: krótki utwór na ogół wierszowany, bohaterami mogą być ludzie, zwierzęta i przedmioty uosabiające ludzkie typy i cechy charakteru, przedstawione sytuacje, zredukowane do niezbędnego minimum, są obrazem głębokich treści, pełnią funkcje alegorii, ma charakter dydaktyczny(morał), źródłem gatunku jest ustna twórczość ludowa, za twórce klasycznej bajki moralizatorskiej uważa się greckiego bajkopisarza Ezopa, rozkwit gatunku nastąpił w oświeceniu. Odmiany Bajek: epigramatyczna-zwarta, zwięzła, krótka, ograniczająca elementy epickie: fabułę i opisy, nawiązujące do tradycji epigramatu. Narracyjna-nieco dłuższa, wierszowana, zawierająca nieskomplikowaną fabułę.

Ptaszek w Klatke-Stary czyżyk urodził się na wolności natomiast młody w klatce, co tłumaczy odmienność postaw i poglądów obu bohaterów. Bajka ta wiąże się z sytuacją polityczną polski po rozbiorowej. Klatka jest alegorią ujarzmionego kraju, stary czyżyk przykładem patrioty, młoty natomiast wyraża postawa człowieka zniewolonego, dostosowującego się do panujących warunków.

Dewotka-Autor zrezygnował z maski zwierzęcej ponieważ trudno znaleźć zwierze będące uosobieniem dewocji. Zjawisko fałszywej pobożności zostało tu przekazane jako sprzeczność pomiędzy teorią a praktyką. Bajka ta to przypowieść o świecie w którym zamiast szczerości i autentyzmu dominuje obłuda, zakłamanie i gra pozorów.

Jagnię i Wilcy-kontrast siły i słabości, miniaturowa tragedia jagnięcia jest tutaj ilustracją morały Zawzdzy znajdzie przyczynę, kto zdobyczy pragnie, jest to przypowieść o świecie w którym rządzą twarde reguły, wilk jest alegorią siły dążenia do celu, Jagnie jest alegorią słabości i naiwności.

Uniwersalny Charakter bajek polega na tym że każda z nich zawiera uniwersalny ponadczasowy morał, który bez względu na to, w których czasach jest czytany jest wartościowy i przedstawia problemy współczesnych ludzi.

Satyra-utwór literacki, który ośmiesza i piętnuje konkretne osoby, czy też ludzkie wady, zjawiska, obyczaje, stosunki społeczne i postawy światopoglądowe. Ukazuje je w sposób komicznie wyolbrzymiony, zdeformowany, w krzywym zwierciadle. Istotą satyry jest krytyczny stosunek autora do omawianych zagadnień. ,,Do Króla” to utwór otwierający 1 cykl Satyr I.Krasickiego. Monarcha jako najważniejsza osoba w państwie w 1 kolejności zostaje poddana krytyce. Podmiot liryczny narzuca królowi kolejne grzechy jak np. brak królewskich korzeni, młody wiek. Są to zarzuty absurdalne bo dotyczą zalet lub cech neutralnych. Okazuje się że są to opinie polskiej szlachty. Poeta ukazuje niedorzeczność tych zarzutów, obrażając głupotę szlachty i wystawiając przy tym pozytywną opinię.

Hymn-uroczysta podniosła pieść pochwalna, sławiąca bohaterów, wielkie idee, uznane wartości. Hymn Krasickiego powstał w 1774r, stanowił fragment poematu heroikomicznego ,,Myszeida”-wojna kotów z myszami. Poemat Heroikomiczny-opiera się na sprzeczności pomiędzy wzniosłym stylem narracji a błachą i komiczną treścią. Tekst Krasickiego powstał po I rozbiorze Polski. Oświadomił polaków, że jeśli nie będą walczyć utracą ukochaną ojczyzne. Uczynił z niej swoistą religię-ojczyzne wystawił ponad Boga. Podmiot liryczny zwraca się do miłości ojczyzny nazywając ją świętą. Miłość do ojczyzny to uczucie właściwe tym którzy obdarzeni są umysłami podcziwymi. Chodzi o ludzi dla których najważniejsze są uczciwość, poszanowanie tradycji, cnota, patriotyzm. Kochać ojczyznę znaczy tyle co ofiarować się za nią. Autor propaguje tu patriotyzm radykalny czyli bezwzględny. I. Krasicki zapoczątkował lirykę patriotyczną doby niewoli.

Osoby związane ze sceną narodową: Franciszek Zabłocki-poeta dramatyczny, dramaturg-,,fircyk w salotach”.

Wojciech Bogusławski- ,,Ojciec” Polskiej sceny, aktor, reżyser, dramaturg i dyrektor teatru narodowego, założyciel pierwszej szkoły dramatycznej, w swoich utworach poruszał aktualne treści polityczne i społeczne. Autor opery

,, Krakowiacy i Gurale”. Julian Ursyn Niemcewicz- poseł na sejm, autor projektu konstytucji majowej, autor pierwszej komedii politycznej ,,Powrót Posła”.

Oświeceniem nazywamy osiągnięca kultury i nauki wieku XVIII. Charakterystyka epoki: rozum-największa siła człowieka, postęp nauki i medycyny, przyrost liczby ludności, walka o prawa człowieka do własnych poglądów, uczuć, szczęścia, postulaty tolerancji i wolnomyślicielstwa, krytycyzm wobec starych instytucji państwowych i kościelnych, rewolucja w sferze obyczaju. Ważne pojęcia epoki oświecenia: Racjonalizm-wiara w potęgę ludzkiego rozumu jako tej siły która jest najważniejsza o świecie.

Empiryzm-wiara w doświadczenie jako najlepszy sposób poznania prawdy o świecie.

Sensuarizm - najlepszą metodą poznania świata jest zaufanie zmysłom.

Krytycyzm-krytyka wad starych instytucji państwa i kościoła.

Ateizm-odrzucenie wiary w Boga

Deizm- Bóg istnieje ale nie ingeruje w sprawy człowieka

Humanizm-człowiek jest najważniejszy, ma prawo do szczęścia własnych poglądów i wolności.

Libertynizm-początkowo znaczył dążenie do wolności potem przekształcił się w podstawę ludzi bez moralności, rozpustnych i wyrządzających świętości.

Wolterianizm-poglądy głoszone przez Woltera, największego myśliciela oświeceniowego. Ich istotą jest tolerancja, prawo do posiadania i głoszenia własnych poglądów, przy jednoczesnym szacunku dla innych postaw.

Absolutyzm oświeceniowy- polegał na tym by władca absolutny był mecenasem kultury i sztuki, dbał o rozwój nauk, wspierał artystów i filozofów.

Nurty oświeceniowe: Rokoko- najbardziej ulotny styl dotyczący architektury, sztuki użytkowej, malarstwa, odznaczył się także w poezji dworskiej, główną wartością jaką wyznaczał było piękno, tematem był flirt, namiętność,obłuda. Celem dostarczyć rozrywki, niepouczać.

Klasycyzm-główny prąd oświecenia, odwołuje się do klasycznych reguł tworzenia sztuki (harmonia, piękno, proporcjonalność, mimetyzm(naśladowanie rzeczywistości)). Głosił racjonalizm, tolerancje, wolnomyślicielstwo. Typowe Gatunki literackie: Bajka, Satyra, Powiastka Filozoficzna.

Sentymentalizm-nurt faworyzujący zapomniane nieco uczucie w świecie rozumu. Gatunki literackie: Sielanka, powieść sentymentalna. Najważniejsze gatunki literackie w oświeceniu to Powieść, Bajka, Powiastka Filozoficzna, Poemat heroikomiczny.

Ignacy Krasicki (1735-1801)- Duchowny(biskup warmiński, arcybiskup gnieźnieński i prymas polski), Zwolennik króla(wpierał go w licznych utworach krytykując i wyśmiewając przeciwników reform, a zwłaszcza sarmacką mentalność, uczestniczył w obiadach czwartkowych).

Bajka- Cechy Bajki: krótki utwór na ogół wierszowany, bohaterami mogą być ludzie, zwierzęta i przedmioty uosabiające ludzkie typy i cechy charakteru, przedstawione sytuacje, zredukowane do niezbędnego minimum, są obrazem głębokich treści, pełnią funkcje alegorii, ma charakter dydaktyczny(morał), źródłem gatunku jest ustna twórczość ludowa, za twórce klasycznej bajki moralizatorskiej uważa się greckiego bajkopisarza Ezopa, rozkwit gatunku nastąpił w oświeceniu. Odmiany Bajek: epigramatyczna-zwarta, zwięzła, krótka, ograniczająca elementy epickie: fabułę i opisy, nawiązujące do tradycji epigramatu. Narracyjna-nieco dłuższa, wierszowana, zawierająca nieskomplikowaną fabułę.

Ptaszek w Klatke-Stary czyżyk urodził się na wolności natomiast młody w klatce, co tłumaczy odmienność postaw i poglądów obu bohaterów. Bajka ta wiąże się z sytuacją polityczną polski po rozbiorowej. Klatka jest alegorią ujarzmionego kraju, stary czyżyk przykładem patrioty, młoty natomiast wyraża postawa człowieka zniewolonego, dostosowującego się do panujących warunków.

Dewotka-Autor zrezygnował z maski zwierzęcej ponieważ trudno znaleźć zwierze będące uosobieniem dewocji. Zjawisko fałszywej pobożności zostało tu przekazane jako sprzeczność pomiędzy teorią a praktyką. Bajka ta to przypowieść o świecie w którym zamiast szczerości i autentyzmu dominuje obłuda, zakłamanie i gra pozorów.

Jagnię i Wilcy-kontrast siły i słabości, miniaturowa tragedia jagnięcia jest tutaj ilustracją morały Zawzdzy znajdzie przyczynę, kto zdobyczy pragnie, jest to przypowieść o świecie w którym rządzą twarde reguły, wilk jest alegorią siły dążenia do celu, Jagnie jest alegorią słabości i naiwności.

Uniwersalny Charakter bajek polega na tym że każda z nich zawiera uniwersalny ponadczasowy morał, który bez względu na to, w których czasach jest czytany jest wartościowy i przedstawia problemy współczesnych ludzi.

Satyra-utwór literacki, który ośmiesza i piętnuje konkretne osoby, czy też ludzkie wady, zjawiska, obyczaje, stosunki społeczne i postawy światopoglądowe. Ukazuje je w sposób komicznie wyolbrzymiony, zdeformowany, w krzywym zwierciadle. Istotą satyry jest krytyczny stosunek autora do omawianych zagadnień. ,,Do Króla” to utwór otwierający 1 cykl Satyr I.Krasickiego. Monarcha jako najważniejsza osoba w państwie w 1 kolejności zostaje poddana krytyce. Podmiot liryczny narzuca królowi kolejne grzechy jak np. brak królewskich korzeni, młody wiek. Są to zarzuty absurdalne bo dotyczą zalet lub cech neutralnych. Okazuje się że są to opinie polskiej szlachty. Poeta ukazuje niedorzeczność tych zarzutów, obrażając głupotę szlachty i wystawiając przy tym pozytywną opinię.

Hymn-uroczysta podniosła pieść pochwalna, sławiąca bohaterów, wielkie idee, uznane wartości. Hymn Krasickiego powstał w 1774r, stanowił fragment poematu heroikomicznego ,,Myszeida”-wojna kotów z myszami. Poemat Heroikomiczny-opiera się na sprzeczności pomiędzy wzniosłym stylem narracji a błachą i komiczną treścią. Tekst Krasickiego powstał po I rozbiorze Polski. Oświadomił polaków, że jeśli nie będą walczyć utracą ukochaną ojczyzne. Uczynił z niej swoistą religię-ojczyzne wystawił ponad Boga. Podmiot liryczny zwraca się do miłości ojczyzny nazywając ją świętą. Miłość do ojczyzny to uczucie właściwe tym którzy obdarzeni są umysłami podcziwymi. Chodzi o ludzi dla których najważniejsze są uczciwość, poszanowanie tradycji, cnota, patriotyzm. Kochać ojczyznę znaczy tyle co ofiarować się za nią. Autor propaguje tu patriotyzm radykalny czyli bezwzględny. I. Krasicki zapoczątkował lirykę patriotyczną doby niewoli.

Osoby związane ze sceną narodową: Franciszek Zabłocki-poeta dramatyczny, dramaturg-,,fircyk w salotach”.

Wojciech Bogusławski- ,,Ojciec” Polskiej sceny, aktor, reżyser, dramaturg i dyrektor teatru narodowego, założyciel pierwszej szkoły dramatycznej, w swoich utworach poruszał aktualne treści polityczne i społeczne. Autor opery

,, Krakowiacy i Gurale”. Julian Ursyn Niemcewicz- poseł na sejm, autor projektu konstytucji majowej, autor pierwszej komedii politycznej ,,Powrót Posła”.

Oświeceniem nazywamy osiągnięca kultury i nauki wieku XVIII. Charakterystyka epoki: rozum-największa siła człowieka, postęp nauki i medycyny, przyrost liczby ludności, walka o prawa człowieka do własnych poglądów, uczuć, szczęścia, postulaty tolerancji i wolnomyślicielstwa, krytycyzm wobec starych instytucji państwowych i kościelnych, rewolucja w sferze obyczaju. Ważne pojęcia epoki oświecenia: Racjonalizm-wiara w potęgę ludzkiego rozumu jako tej siły która jest najważniejsza o świecie.

Empiryzm-wiara w doświadczenie jako najlepszy sposób poznania prawdy o świecie.

Sensuarizm - najlepszą metodą poznania świata jest zaufanie zmysłom.

Krytycyzm-krytyka wad starych instytucji państwa i kościoła.

Ateizm-odrzucenie wiary w Boga

Deizm- Bóg istnieje ale nie ingeruje w sprawy człowieka

Humanizm-człowiek jest najważniejszy, ma prawo do szczęścia własnych poglądów i wolności.

Libertynizm-początkowo znaczył dążenie do wolności potem przekształcił się w podstawę ludzi bez moralności, rozpustnych i wyrządzających świętości.

Wolterianizm-poglądy głoszone przez Woltera, największego myśliciela oświeceniowego. Ich istotą jest tolerancja, prawo do posiadania i głoszenia własnych poglądów, przy jednoczesnym szacunku dla innych postaw.

Absolutyzm oświeceniowy- polegał na tym by władca absolutny był mecenasem kultury i sztuki, dbał o rozwój nauk, wspierał artystów i filozofów.

Nurty oświeceniowe: Rokoko- najbardziej ulotny styl dotyczący architektury, sztuki użytkowej, malarstwa, odznaczył się także w poezji dworskiej, główną wartością jaką wyznaczał było piękno, tematem był flirt, namiętność,obłuda. Celem dostarczyć rozrywki, niepouczać.

Klasycyzm-główny prąd oświecenia, odwołuje się do klasycznych reguł tworzenia sztuki (harmonia, piękno, proporcjonalność, mimetyzm(naśladowanie rzeczywistości)). Głosił racjonalizm, tolerancje, wolnomyślicielstwo. Typowe Gatunki literackie: Bajka, Satyra, Powiastka Filozoficzna.

Sentymentalizm-nurt faworyzujący zapomniane nieco uczucie w świecie rozumu. Gatunki literackie: Sielanka, powieść sentymentalna. Najważniejsze gatunki literackie w oświeceniu to Powieść, Bajka, Powiastka Filozoficzna, Poemat heroikomiczny.

Ignacy Krasicki (1735-1801)- Duchowny(biskup warmiński, arcybiskup gnieźnieński i prymas polski), Zwolennik króla(wpierał go w licznych utworach krytykując i wyśmiewając przeciwników reform, a zwłaszcza sarmacką mentalność, uczestniczył w obiadach czwartkowych).

Bajka- Cechy Bajki: krótki utwór na ogół wierszowany, bohaterami mogą być ludzie, zwierzęta i przedmioty uosabiające ludzkie typy i cechy charakteru, przedstawione sytuacje, zredukowane do niezbędnego minimum, są obrazem głębokich treści, pełnią funkcje alegorii, ma charakter dydaktyczny(morał), źródłem gatunku jest ustna twórczość ludowa, za twórce klasycznej bajki moralizatorskiej uważa się greckiego bajkopisarza Ezopa, rozkwit gatunku nastąpił w oświeceniu. Odmiany Bajek: epigramatyczna-zwarta, zwięzła, krótka, ograniczająca elementy epickie: fabułę i opisy, nawiązujące do tradycji epigramatu. Narracyjna-nieco dłuższa, wierszowana, zawierająca nieskomplikowaną fabułę.

Ptaszek w Klatke-Stary czyżyk urodził się na wolności natomiast młody w klatce, co tłumaczy odmienność postaw i poglądów obu bohaterów. Bajka ta wiąże się z sytuacją polityczną polski po rozbiorowej. Klatka jest alegorią ujarzmionego kraju, stary czyżyk przykładem patrioty, młoty natomiast wyraża postawa człowieka zniewolonego, dostosowującego się do panujących warunków.

Dewotka-Autor zrezygnował z maski zwierzęcej ponieważ trudno znaleźć zwierze będące uosobieniem dewocji. Zjawisko fałszywej pobożności zostało tu przekazane jako sprzeczność pomiędzy teorią a praktyką. Bajka ta to przypowieść o świecie w którym zamiast szczerości i autentyzmu dominuje obłuda, zakłamanie i gra pozorów.

Jagnię i Wilcy-kontrast siły i słabości, miniaturowa tragedia jagnięcia jest tutaj ilustracją morały Zawzdzy znajdzie przyczynę, kto zdobyczy pragnie, jest to przypowieść o świecie w którym rządzą twarde reguły, wilk jest alegorią siły dążenia do celu, Jagnie jest alegorią słabości i naiwności.

Uniwersalny Charakter bajek polega na tym że każda z nich zawiera uniwersalny ponadczasowy morał, który bez względu na to, w których czasach jest czytany jest wartościowy i przedstawia problemy współczesnych ludzi.

Satyra-utwór literacki, który ośmiesza i piętnuje konkretne osoby, czy też ludzkie wady, zjawiska, obyczaje, stosunki społeczne i postawy światopoglądowe. Ukazuje je w sposób komicznie wyolbrzymiony, zdeformowany, w krzywym zwierciadle. Istotą satyry jest krytyczny stosunek autora do omawianych zagadnień. ,,Do Króla” to utwór otwierający 1 cykl Satyr I.Krasickiego. Monarcha jako najważniejsza osoba w państwie w 1 kolejności zostaje poddana krytyce. Podmiot liryczny narzuca królowi kolejne grzechy jak np. brak królewskich korzeni, młody wiek. Są to zarzuty absurdalne bo dotyczą zalet lub cech neutralnych. Okazuje się że są to opinie polskiej szlachty. Poeta ukazuje niedorzeczność tych zarzutów, obrażając głupotę szlachty i wystawiając przy tym pozytywną opinię.

Hymn-uroczysta podniosła pieść pochwalna, sławiąca bohaterów, wielkie idee, uznane wartości. Hymn Krasickiego powstał w 1774r, stanowił fragment poematu heroikomicznego ,,Myszeida”-wojna kotów z myszami. Poemat Heroikomiczny-opiera się na sprzeczności pomiędzy wzniosłym stylem narracji a błachą i komiczną treścią. Tekst Krasickiego powstał po I rozbiorze Polski. Oświadomił polaków, że jeśli nie będą walczyć utracą ukochaną ojczyzne. Uczynił z niej swoistą religię-ojczyzne wystawił ponad Boga. Podmiot liryczny zwraca się do miłości ojczyzny nazywając ją świętą. Miłość do ojczyzny to uczucie właściwe tym którzy obdarzeni są umysłami podcziwymi. Chodzi o ludzi dla których najważniejsze są uczciwość, poszanowanie tradycji, cnota, patriotyzm. Kochać ojczyznę znaczy tyle co ofiarować się za nią. Autor propaguje tu patriotyzm radykalny czyli bezwzględny. I. Krasicki zapoczątkował lirykę patriotyczną doby niewoli.

Osoby związane ze sceną narodową: Franciszek Zabłocki-poeta dramatyczny, dramaturg-,,fircyk w salotach”.

Wojciech Bogusławski- ,,Ojciec” Polskiej sceny, aktor, reżyser, dramaturg i dyrektor teatru narodowego, założyciel pierwszej szkoły dramatycznej, w swoich utworach poruszał aktualne treści polityczne i społeczne. Autor opery

,, Krakowiacy i Gurale”. Julian Ursyn Niemcewicz- poseł na sejm, autor projektu konstytucji majowej, autor pierwszej komedii politycznej ,,Powrót Posła”.