Młoda Polska - nazwą tą obejmujemy epokę literacką

pomiędzy 1890r., a 1918r. W krakowskim czasopiśmie „Życie”

ukazał się w roku 1898 cykl artykułów Artura Górskiego „Młoda Polska”.

Młoda Polska, to okres w historii literatury i sztuki przypadający na czas twórczości

dwóch pokoleń - pisarzy urodzonych w latach 60. i 70. XIX wieku. Rozwijała się jako

odpowiedź na sytuację ideową, filozoficzną, polityczną i artystyczną końca wieku,

którą Młodopolszczanie oceniali negatywnie.

Założenia: Młoda Polska, jako epoka, była protestem przeciwko standaryzacji i technicyzacji życia społecznego,

obyczajowości mieszczańskiej i antagonizmom społecznym. Młodopolszczanie aktywnie przeciwstawiali się

(przez ośmieszenie, odrzucenie przyjętych konwenansów, ekstrawagancki ubiór - notabene: przejawy tzw.

buntu modernistycznego) ówczesnemu mieszczaństwu, określając je mianem "filisterstwa.

Modernizm - (z francuskiego moderne - nowoczesny), europejska ogólna nazwa okresu kulturalnego przełomu

wieków, oznaczała nowatorskie tendencje i postawy we wszystkich dziedzinach - życia, myśli i sztuki.

Termin ten przede wszystkim używany był na określenie lat 1890 - 1900. Filozofię modernizmu cechowało dążenie

do odrębności, nowa-torstwa, krytyczny stosunek do tradycji, od której moderniści starali się odciąć, o której

chcieli zapomnieć. Usiłowano przekreślić skompromitowane i bezużyteczne programy, idee, hasła.

Moderniści to artyści, którzy propagowali kult nowoczesności.

Neoromantyzm - pokrewieństwa schyłku XIX w. z romantyzmem (syt. polityczna Polski,

kontynuacja tradycji romantycznej, chęć odzyskania niepodległości państwa, zainteresowanie twórczością

Mickiewicza, Słowackiego, filozofią romantyczną).

„Finde de siecle” - pogląd głoszący, że stara kultura europejska przeżywa kryzys i chyli się ku upadkowi.

Pojawiły się postawy schyłkowe zwane dekadentyzmem.

Dekadentyzm - schyłek ( pesymizm, zwątpienie, apatia, znurzenie, przesyt, brak chęci do działania).

Źródła dekadentyzmu: dekadentyzm wyrasta z kryzysu wartości pozytywistycznych, wiązano go z

przeobrażeniami cywilizacyjnymi, rozwojem kapitalizmu. Upowszechnienie komunikacji,

wynalezienie kolei, telegrafu, telefonu. Odkrycie przez W. Rentgena promieniowania X. Początki

genetyki J. Mendla, teoria K. Darwina, pierwsza synteza związku organicznego, teoria magnetyzmu.

W odczuciu ludzi świat gwałtowanie się zmniejszył. procesy społeczne i cywilizacyjne groziły

zdaniem wielu zniszczeniem wartości moralnych, estetycznych i obyczajowych.

Artur Schopenchauer: (schopenhaueryzmem):
1. ludzkie życie to pasmo cierpień co powoduje dążenie do szczęścia, co jest nieosiągalne;
2. człowiek jest istotą biologiczną i rządzi nim chęć życia (popęd życia)
3. skazany jest na istnienie bez szczęścia i dlatego cierpi
4. rządzą nim biologiczne popędy
5. jest zdeterminowany przez biologię i lęk przed śmiercią
6. skazany na życie będące nieustanną męką
7. cały czas dąży do istnienie wiedząc, że umrze
8. cierpi ponieważ próby podtrzymania życia są bezskuteczne.

Fryderyk Nietzsche:

1. niemiecki filozof klasyczny polskiego pochodzenia

- „Poza dobrem i złem” oraz „Tako rzecze Zaratustra”

2. Przeprowadził krytykę panujących zasad moralnych, uznał

chrześcijaństwo za religię ludzi słabych i wiernych.

3. Sformułował postulat moralności panów, rząd ludzi (priorytet biologicznej

wartości życia, wolność działania dla silniejszego, zasada nierówności społ.

od nadczłowieka nadał także doskonałości duchowej, propagował wolę mocy).

Impresjonizm - kierunek w malarstwie i rzeźbie zapoczątkowany w latach 60. XIX w. we Francji,

którego celem było maksymalne zbliżenie do natury oraz subiektywne utrwalanie zjawisk jednostkowych.
Stąd wzięła się potrzeba studium krajobrazu prowadzonego w oświetleniu naturalnym i obserwacja zmian

koloru w zależności od pory dnia. Główne tematy, takie jak pejzaż i martwa natura, należało namalować tak jak się je dostrzegało

w danej chwili, respektując zamgloną warstwę powietrza i eliminując zarówno koloryt lokalny, jak również czerń cienia,

który w malarstwie impresjonistycznym był utrwalany w błękitach.

Impresjonizm w malarstwie - dzięki kontaktom ze sztuką Wschodu, a zwłaszcza z drzeworytem japońskim, impresjoniści zerwali z

perspektywą linearną i zaznaczali głębię kompozycji jedynie za pomocą barwy. Jedną z podstaw rozwoju impresjonizmu

była reakcja na akademicki realizm malarstwa 2. połowy XIX w. Opierał się na przekonaniu, że źródłem efektów

kolorystycznych jest gra świateł, jego kąt padania i nasilenia. Impresjoniści uzasadniali prawa artysty do subiektywnego

spojrzenia na przedmioty i zjawiska. Wypowiedzieli walkę ciemnym barwom okresu malarstwa. Świat na obrazach impresj.

jest zmienny, ulotny. Impresjonizm oddziaływał na inne dziedziny sztuki, takie jak: literatura, czy muzyka.

Malarze: Olga Boznańska(„Zabudowania miejskie II”, „Wielki Piątek”), Józef Pankiewicz(„Targ na kwiaty przed św. M. w Paryżu”)

Władysław Podkowiński(„Widok Nowej Słupi”, „Dziewczyna z obręczą”);

„Impresja wschód słońca” - C. Monet - interpelacja: od niego zapoczątkowano nazwę całego kierunku w sztuce XIX w.

Tematem obrazu jest świt w zatoce, nastrojowy pejzaż nadmorski, w ujęciu pleneru ważniejsze są wrażenia świetlne niż

realne kontury łodzi i rybaka, zwraca uwagę malowanie światła, powietrza, mgły.

„Krzyk” - Edward Munch - interpretacja : powstał w 1893 roku. Opisywany obraz nudzi w widzu grozę, strach.

Sprawiają to między innymi jaskrawe odcienie, czy też wyraziste, wijące się linie. Dodatkowo dostrzec możemy kontrast,

który także potęguje przerażenie. Uwagę przykuwa również obojętność postaci na drugim planie, które zachowują się

jakby nie dostrzegały krzyczącego przed sobą mężczyzny. Sytuacja ta rozgrywa się najprawdopodobniej na moście.

Tłem obrazu jest zatoka bądź, morze, zieleń i charakterystyczne pomarańczowo-żółte barwy odzw. zachód słońca.

Naturalizm - „Jego wspomnienia były jak zwiędłe kwiaty” - dosłowne określenie wspomnienia. prosta figura

stylistyczna. Efekt jednoznaczny.

Symbolizm - „Kwiaty Jego wspomnień zwiędły” - wyrażenie metaforyczne, przenośnia symboliczna,

która wywołuje wiele skojarzeń. Efekt wieloznaczny.

To kierunek literacki, artystyczny, ukształtowany końcem XIX w. we Francji. Nazwa została wprowadzona

od manifestu poety Jeana Moreasa „Le simboliste” w roku 1886r.

Symbol - to dwupłaszczyznowy obraz zjawisk przedstawionych, stąd jego znaczenie, bezpośrednia i szersze -

ukryte, aluzyjne, skojarzeniowe.

„Koniec wieku XIX” K. P.-Tetmajer - manifest pokolenia dekadentów. Liryk Tetmajera to utwór, w którym

podmiot liryczny wymienia szereg postaw jakie może przyjąć człowiek po względem życia. Są nimi(ironia,

przekleństwo, wzgarda, rozpacz, rezygnacja, walka, był przyszły, użycie). Wszystkie te postawy zostają zanegowane,

odrzucone. Adresatem wiersza jest człowiek żyjący pod koniec XIX wieku. Porównany do mrówki rzuconej na szyny

przed pociągiem nadchodzącym w pędzie. Ta egzystencjalna metafora symbolizuje absurd ludzkiego istnienia.

Może także dotyczyć rozwoju cywilizacji wobec, której autonomia człowieka została zagrożona, zachwiania.

W utworze Tetmajer nawiązuje do filozofii Schopenhauera. Bohater liryczny wiersza w zakończeniu utworu

wykonuje gest zwieszenia głowy, który oznacza całkowitą rezygnację, poddanie się. Utwór ten ma charakter

pesymistyczny, mówi o idealnej pustce ludzi końca XIX w.

„Kowal” L. Staff - „Kowal” pochodzi z pierwszego tomu poezji tego autora. W dwóch pierwszych zwrotkach

przedstawiony został poetycki obraz pracy Kowala, który na „twardym, stalowym kowadle” wykuwa „serce hartowne,

mężne, serce dumne, silne”. Jest, to wielka metafora pracy człowieka nad kształtowaniem swojego charakteru.

Kowal pracuje w radosnej otusze wiedząc, że uda mu się przekształcić „całą bezkształtną masę kruszców drogocennych”

w dzieło wielkie i zahartowane. Służyć to ma ochronie serca przed własną słabością „rysą chorej niemocy końca wieku”.

Staff podejmuje motywy nietzscheańskie w wierszu, postulując ufność, dynamikę życiową, aktywność wewnętrzną.

„Cicho, cicho”(powtórzenie), „śpiącej wody”, ”wiatr odpocznie”(personifikacje), „szumy powiewne”, ”perzem puszystym(epitet);

„Melodia mgieł nocnych” - K. P.-Tetmajer - w wierszu opisane zostały antropomorfizowane mgły. Mgły podpatrzone są w ruchu

(pląsają, okręcają się, piją woń kwiatów, lecą po gwiazdach itp.) Antropomorfizacja ulotnych zjawisk atmosferycznych nadaje

utworowi wyraz lekkości, zmienności, płynności, ulotności. W wierszu wykorzystano fonetyczne możliwości języka dla

podkreślenia ciszy w przyrodzie - onomatopeje (np. szelest, szmer, cicho). Epitety malarskie „śpiąca woda”, „mosty widzące”.

Wykorzystano również wrażenia z innych zmysłów, takich jak: zapach (woń kwiatów). Całość stanowi zwartą kompozycję

wrażeń ruchu światła, ciszy. Utwór ma charakter impresjonistyczny.

Dulszczyzna - określenie drobnomieszczańskiej mentalności, postawa życiowa polegająca na tworzeniu pozorów przyzwoitości,

braku zrozumienia dla potrzeb intelektualnych, bezwzględności w egzekwowaniu własnych zasad. Uosobieniem takiego model

życia jest bohaterka dramatu Moralność pani Dulskiej G. Zapolskiej

Aniela Dulska- już jej opis podany w didaskaliach nie napawa sympatią - jest niechlujnie i niezbyt czysto ubrana,

ma tłustą i nalaną twarz. To kobieta interesu. Jest właścicielką kamienicy czynszowej. Dochody z niej to podstawa bytu rodziny.

Swoją rodziną i służbą rządzi autokratywnie. Wstaje pierwsza i budzi cały dom. Krzyczy na służbę za zbyt duże zużywanie opału

i pozostawienie nowej miotły na podwórku. Mężowi wydziela cygaro i pieniądze na kawiarnię. Wydatki na życie kulturalne i

towarzyskie uważa za niepotrzebne, nie kupuje gazet i nie chodzi do teatru. Jest energiczna i władcza. Sterroryzowany mąż i

dzieci nie mają odwagi przeciwstawić się jej. Córka ma się skurczyć w tramwaju, żeby przejechać na tańszym bilecie.

Felicjan Dulski - całkowite przeciwieństwo żony, człowiek cichy, bierny. To chyba jego sposób na przetrwanie.

Milczy, co bardzo kontrastuje z gadającą żoną. Gra mimiką. Przez cały czas słucha. Mówi, a właściwie wykrzykuje tylko jedno zdanie:

„A niech was diabli!!!”. Jest zahukany, niczym się nie interesuje. Jego życie polega na zarabianiu pieniędzy, które potem oddaje żonie.

Największą zaś rozrywka są pobyty w kawiarni, dokąd udaje się codziennie po obiedzie z pieniędzmi łaskawie wyliczonymi przez żonę.

Lekarz zalecił mu spacery. Dulski chodzi po mieszkaniu, wokół stołu, bo żona chce mieć go na oku.

„Padlina” - Ch. Baudelaire - sytuacja lityczna w wierszu, intymna rozmowa kobiety z mężczyzną, kontrastująca, przypomina

obraz „Padliny”. W wierszu znajdziemy liczne, dosadne określenia opisujące napotkane zwłoki kobiety. „Plugawa padlina,

brzuch pełen zgnilizny, ścierwo jarzące słońcem” itp. W kompozycji wiersz zostaje kunsztowny, niemal klastyczny o misternej

konstrukcji wersów, regularnych rymach. Cały liryk zasadniczo różni się od tradycyjnej funkcji liryki, łagodnej wrażliwości

poezji elegijnej, gdyż obraz jest turpistyczny =, potwornie brzydki, makabryczny, może budzić grozę. okropny, a jednocześnie

relacja w wierszu jest opanowana, chłodna. Poeta prowokuje czytelników, wprowadza nowe kategorie estetyczne - brzydota

staje się nowym kanonem piękna. Od czasów autora rozpowszechnił się pogląd, że piękno jest zawsze dziwne.

Poeci przeklęci - termin będący określeniem grupy poetów, których styl bycia stał się udziałem licznych skandali

obyczajowych, ich twórczość literacka spotkała się zwykle z odrzuceniem współczesnych, po śmierci autorów stając przedm. kultu.

Tragifarsą - natomiast określa się te farsy o ponurej, smutnej i nostalgicznej wymowie. Jej głównym zadaniem,

obok bawienia odbiorcy, jest zmuszenie go do przemyśleń, refleksji.

Kołtun - jest mieszanką tępoty, sprytu i cynizmu. Kołtuni uważają swój sposób życia za jedynie właściwy,

choć polega on na świadomym krzywdzeniu innych ludzi.

„Krzak dzikiej róży” J. Kasprowicz - cykl czterech sonetów połączonych wspólnym tematem,

opisu krajobrazu tatrzańskiego nad Smreczyńskim stawem. Ukazał się ten cykl w 1898r. Powtarzalne

w całym cyklu są wyodrębnione elementy przyrody tatrzańskiej: krzak dzikiej róży, spróchniała limba, ściana skał.

Symbolika w sonecie: limba(śmierć, starość, słabość, brzydota, przemijalność), róża(życie, młodość, siła, piękno, wrażliwość).

Sonet ten da się odczytać wieloznacznie - pierwsze dwie strofy utrzymane są w poetyce impronistycznej, w tercynach

Kasprowicz zawarł symboliczny, kontrastowy obraz życia i śmierci.

„Dies irae!” - J. Kasprowicz - wykorzystuje obrazowanie symboliczne: osoby(Adam, Ewa), czas i przestrzeń(Sąd Ostateczny).

Podmiotem lirycznym w hymnie jest Adam. Głowa w koronie cierniowej - znak Bożej męki i cierpienia, symbol Chrystusa

w Kaźni, symbol bólu i szyderstwa w wizji Kasprowicza Chrystus jest biernym świadkiem „ostatecznego rozrachunku”

Stwórcy z ludźmi, wizja ta jest sprzeczna z chrześcijańskimi wrzeniami i wyobrażeniami Sądu Ostatecznego. Do Boga

zwraca się z oskarżeniem Adam, jest to Bóg potężny, absolutny. Adam bezsilny i zrezygnowany zaczyna bluźnić,

buntować się mówi: „Ojcze rozpusty, O źródło zdrady! Przez grzech Twój Boże ginę, ginę, ginę…” Adam przypomina

Konrada butującego się przeciw Bogu w Wielkiej Improwizacji III cz. Dziadów, podobnie jak Mickiewiczowski Konrad

burzy chrześcijańską koncepcję Boga. Utwór kończy się wizją totalnej zagłady końca: „Na wszystko mrok nicości

spłynął, niech nic nie będzie - wiekuiste Amen.”

Wesele S. Wyspiański - akt I (fantastyczno-sym.), akt II (realistyczno sym.), akt III (realistyczno-sym.)

Kto jest kim?

Pan Młody - Lucjan Rydel - poeta

Panna Młoda - Jadwiga Mikołajczykówna

Gospodarz - Włodzimierz Tetmajer - malarza, przyrodni brat Kazimierza

Gospodyni - Anna Mikołajczykówna

Dziennikarz - Rudolf Starzewski - redaktor Karkowskiego „Czasu”

Radczyni - Antonina Domańska - powieściopisarka

Poeta - Kazimierz Przerwa-Tetmajer - poeta

Marysia - Maria Mikołajczykówna

Zosia - Zofia Pareńska - córka Elizy Pareńskiej, znajomej Wyspiańskiego

Maryna - Maria Pareńska - córka Elizy Pareńskiej, znajomej Wyspiańskiego

Żyd - Hirsz Singer - karczmach w Bronowicach

Rachela - Józefa (Pepa) Singer - córka karczmarza z Bronowic

Klimina - to postać autentyczna, gospodyni z Bronowic Małych

Czepiec - Błażej Czepiec. Był bliskim krewnym Mikołajczyków, wujem Jadwigi, Marii i Anny. Na weselu pełnił rolę starosty.

Czepcowa - żona Czepca.

Haneczka - Hanna Rydlówna. Bardzo młodziutka siostra Lucjana Rydla.

Ojciec - Jan Mikołajczyk. Chłop z Bronowic Małych, ojciec Anny, Marii, Jadwigi, Jana i Jakuba.
Jasiek - Jan Mikołajczyk, brat Jadwigi, Anny, Marii i Jakuba, później był gospodarzem w Bronowicach Małych.

Wojtek - Wojciech Susuł. Chłop z Bronowic Małych, mąż Marii Mikołajczykówny.

Kuba - Jakub Mikołajczyk, brat Jadwigi, Anny, Marii i Jana.

Kasper - Kasper Czepiec, krewny Błażeja Czepca.

Isia - Jadwiga, najstarsza córka Włodzimierza i Anny Tetmajerów.

Zjawy w Weselu:

Isia i Chochoł - spotkanie to charakter zapowiedzi przybycia kolejnych zjaw. Ciężko dopatrzyć się tutaj głębszego znaczenia.
Marysia i Widmo - jest to spotkanie dawnych kochanków. Widmo to duch byłego ukochanego Marysi, który zmarł na

obczyźnie przed ich ślubem. Ślub z nim miał być dla kobiety szansą na lepsze życie oraz na opuszczenie wsi. Marysia,

mimo upływu lat i wyjściu za mąż, wciąż rozpamiętuje utracone marzenia.
Dziennikarz i Stańczyk - spotkanie ucznia z mistrzem. Stańczyk symbolizuje frakcję polityczną, do której należy Dziennikarz - konserwatystów.

Błazen jest obrazem sumienia redaktora, a nawet, jak sam się nazywa, jest „wstydem”. Dziennikarz przeżywa wewnętrzne rozdarcie.

Nie ma już siły kontynuować swojej działalności zawodowej, która ma na celu „usypianie” społeczeństwa.
Poeta i Rycerz - spotkanie jest odpowiedzią na prośby Poety. Pragnie on, by pojawił się rycerz, który swą odwagą i męstwem zainspiruje

cały naród do wielkich czynów. Przybycie Rycerza jest także związane z dramatem Kazimierza Przerwy-Tetmajera, pierwowzoru Poety, Zawisza Czarny.

Poeta ostatecznie, gdy spełniły się jego marzenia, przeraża się postaci Rycerza i nie składa mu swej duszy, jak rozkazuje mu zjawa.
Pan Młody i Hetman - spotkanie wynika z wewnętrznych rozterek Pana Młodego. Podświadomie nie jest on pewien, czy dobrze postąpił

żeniąc się przedstawicielką niższej klasy społecznej. Hetman symbolizuje zdradę (Ksawery Branicki to postać historyczna, znana głównie ze

zdrady targowickiej, która doprowadziła do rozbioru Polski) i właśnie to zarzuca Panu Młodemu, który zhańbił stan szlachecki biorąc sobie za żonę Jadwigę.
Dziad i Upiór - spotkanie wynika z faktu, iż Dziad brał udział w wydarzeniach rabacji i wspomina je z rozrzewnieniem. Upiór to Jakub Szela,

legendarny przywódca rzezi symbolizuje odwieczny konflikt panów z chłopami.

Gospodarz i Wernyhora - spotkanie jest spowodowane obustronną intencją. Wernyhora szukał odpowiedniego człowieka do poprowadzenia powstania,

w którym wspólną siłę będą stanowić chłopi i inteligencja. Gospodarz był do tego celu idealnym kandydatem, ponieważ łączył ze sobą obydwa stany.

Był szlachcicem mieszkającym na wsi, cieszącym się uznaniem wśród chłopów. Gospodarz od dawna marzył o porozumieniu chłopów i inteligencji i

ich wspólnym działaniu w wielkiej sprawie, jaką było odzyskanie niepodległości.

Tematy rozmów: miłość, polityka, sztuka, wieś, różnice stanowe. dawne konflikty pomiędzy szlachtą, a chłopami.

Taniec - Chocholi - to zamknięcie się w błędnym kole, niemożność wyjścia z zaklętego kręgu, powtarzanych błędów, działań.

Naród obraca się w kręgu tych samych nawyków, schematów. Jest bierny, niedojrzały politycznie, pogrążany w marazmie (brak woli).

Ludzie tańczą do muzyki Chochoła, który śpiewa: „Miałeś chamie złoty róg, miałeś chamie czapkę z piór, ostał Ci się ino sznur…”

Zakończenie dramatu ma charakter baśniowy, ale jest to zakończenie tragiczne. Cytaty:

„Niech na całym świecie wojna,/byle polska wieś zaciszna,/

byle polska wieś spokojna” Dziennikarz, „Panowie/duza by już mogli mieć,/ ino oni nie chcom chcieć” Czepiec, „Sami swoi, Polska szopa” Ksiądz,

„Pan poeta, Pan poeta” Maryna. „Trza być w butach na weselu” Panna Młoda

„Pan się narodowo bałamuci” Żyd „A tu pospolitość skrzeczy” Poeta

„Chłop potęga jest i basta” Gospodarz , „Kto mnie wołał czego chciał” Chochoł

„Ale świętości nie szargać, /bo trza, żeby święte były” Stańczyk, „Polska to jest wielka rzecz” Poeta, „A to Polska właśnie” Poeta , „Miałeś chamie, złoty róg” Chochoł

Ludzie bezdomni S. Żeromski - Problematyka:

Bezdomność - już sam tytuł powieści Stefana Żeromskiego jest wieloznaczny i wielofunkcyjny.

Sygnalizuje tematykę utworu i w dosłownym znaczeniu ukazuje ludzi bezdomnych jako osoby nie mające dachy nad głową.

Problem bezdomności jest jednak znacznie szerszym pojęciem.
Dom, to nie tylko mieszkanie, to także symbol rodziny, spokoju, stabilizacji, spełnienia. W takim znaczeniu właśnie

bezdomnymi są główni bohaterowie: ludzie samotni i zagubieni, nie mogący odnaleźć swojego miejsca w świecie.
Niewątpliwie najważniejszym bohaterem całego utworu jest doktor Tomasz Judym. Ambitny, młody człowiek, który mimo niełatwego dzieciństwa

wybija się ponad swój stan społeczny, zdobywa wykształcenie i zostaje lekarzem. To właśnie jego proletariackie pochodzenie sprawia, że czuje

się on odpowiedzialny za najniższą klasę społeczną.
Kierując się współczuciem i chęcią pomocy biedocie, Judym nie znalazł poparcia i zrozumienia pośród innych lekarzy.
Czuł się wyobcowany, nie mógł znaleźć wspólnego języka ani wśród klasy z której się wywodził, ani pośród osób z którymi przyszło mu przebywać i pracować.
Nie mogąc w pełni pogodzić pracy lekarza z własnym szczęściem, odrzucił miłość do Joanny. Stał się samotnikiem z wyboru. Jego bezdomność polega na

rezygnacji z własnej rodziny i domu na rzecz utopijnych idei.
Judym uważał, że tylko jako człowiek samotny może realizować swoje posłannictwo.
Człowiekiem bezdomnym jest także inżynier Korzecki, dawny przyjaciel Judyma, typowy dekadent. Ciągle drążyły go rozterki i niepokoje egzystencjalne.

Choć posiadał dom i dobra materialne nie był szczęśliwym, nie potrafił odnaleźć sensu życia i swojego miejsca pośród ludzi.
Jego bezdomność wynikała z zagubienia i pustki. W rezultacie popełnił samobójstwo, uciekając od problemów codzienności.
Brak ogniska domowego i samotność sprawiają, że „bezdomna” jest także Joanna Podborska. Jej życie nie było usłane różami.

Gdy we wczesnym dzieciństwie straciła rodziców, musiała zaopiekować się młodszym bratem. Aby zarobić na utrzymanie pracowała jako

nauczycielka udzielając korepetycji. Z czasem została guwernantką Natalii i Wandy Orszańskich i towarzyszką pani Niewadzkiej.
Zakochując się w Tomaszu, Joanna marzyła o szczęśliwej przyszłości. Chciała mieć dom, który dałby jej poczucie spełnienia i wynagrodził nieudane dzieciństwo.

Pragnęła dopomagać doktorowi w ciężkiej pracy.
Bezdomnym jest także osoba bez ojczyzny, przebywająca poza granicami kraju, jak Leszczykowski i Wiktor Judym.
Leszczykowski to kupiec znad Bosforu. Był synem ubogiego szlachcica spod Cisów. Dzięki swojej pracowitości dorobił się dużego majątku.

Nie mógł powrócić do kraju w obawie przed represjami po powstaniu styczniowym.
Wiktor Judym natomiast był robotnikiem. Z ojczyzny wyjechał w poszukiwaniu pracy, by zapewnić byt rodzinie.
Obydwoje nie zaznali stabilizacji życia. Ich bezdomność to tułaczy los, z dala od rodzinnej ziemi.

Wielowątkowość dzieła - powieść Żeromskiego jest dziełem złożonym o przemyślanej kompozycji.

Zwraca uwagę dbałość pisarza o szczegóły oraz wysokie umiejętności organizowania akcji. Fabuła jest wielowątkowa.

Śledzimy bowiem dzieje nie tylko Judyma, choć wokół jego osoby skupiają się opisywane wydarzenia. Fragment z dziennika Joasi

przedstawia jej losy, wizyta w Zagłębiu pozwala bliżej poznać Korzeckiego. Wreszcie dowiadujemy się o smutnych losach i wymuszonych

przez życie decyzjach Wiktora i Judymowej, nie mówiąc już o postaciach zupełnie już z drugiego planu. Najogólniej można jednak powiedzieć,

że w powieści bliżej dookreślone zostają dwa środowiska. Świat ludzi żyjących w dostatku, obojętnych na los i cierpienie innych, myślących

tylko o własnej korzyści (np. zarządcy Cisów, lekarze u Czernisza, Karbowski) oraz środowisko ludzi najuboższych, pełen nędzy, wyzysku,

braku środków do życia. Judym jest postacią rozdartą pomiędzy te dwie rzeczywistości, a w konsekwencji w żadnej z nich nie znajduje dla siebie miejsca.

Chłopi W. Reymonta - praca nad chłopami 1901r. - 1908 r.

Władysław Reymont - a właściwie Rejment, urodził się we wsi Kobiece Wielkie 7 maja 1867 roku. Ojciec - Józef Rejment - był sekretarzem

miejscowej kancelarii parafialnej, matka - Antonina z Kupczyńskich - siostrzenicą księdza kanonika Kupczyńskiego, tamtejszego

proboszcza 1868 roku rodzina przeniosła się do Tuszyna pod Łodzią. Młodość Władysława Reymonta była trudna i obfitowała w różnorodne

perypetie. W szkole elementarnej uczył się źle. Miał zostać księdzem, ale nie ukończył szkół. Rodzice zdecydowali, że Władysław Reymont

powinien nauczyć się jakiegoś fachu. Wysłali go do Warszawy do najstarszej siostry, której mąż był właścicielem zakładu krawieckiego.

Przyszły pisarz nie zrobił kariery w tym zawodzie - został tylko czeladnikiem.

Geneza: Powieść Chłopi składa się z czterech części, odpowiadającym czterem porom roku.

Jesień napisana została w latach 1901-02, wydrukowana zaś w Tygodniku Ilustrowanym w 1902 roku. Zima, powstała w roku 1902,

ukazała się tamże rok później. Nad Wiosną pisarz pracował w latach 1903-05, opublikował ją zaś w 1905 roku, wreszcie Lato ukazało się w 1908 roku.

Przytoczenie tych dat uzmysławia czytelnikowi, jak wielki trud włożył autor w dzieło. Praca ta zaowocowała później

prestiżową nagrodą literacką - w 1924 roku Reymont otrzymał Nagrodę Nobla.
Chłopi należą do najbardziej znanych w świecie dzieł literatury polskiej. Powieść ta to nie tylko najważniejsze dzieło Reymonta,

ale również dokument epoki. Autor nazwał dzieło „powieścią współczesną”, współczesność Chłopów jest jednak już historią.

Opisany w utworze świat odszedł w przeszłość jak mickiewiczowskie Soplicowo.

Fabuła powieści daje ułożyć się tzw. trzy ciągi: 1. dotyczy głównych bohaterów i całej społeczności wiejskiej. 2. rok obyczajowo-obrzędowo-liturgiczny

(coroczne święta. odpusty obrządki z nimi związane). Obyczaje związane z narodzinami i śmiercią. 3. przebieg czasu wyrażony w powieści

przez niezmiennie powtarzalny rytm pór roku, kolejnych ich miesięcy oraz narzucony przez ów rytm rok prac rolniczych.

te trzy ciągi nadały powieści charakter epicki. Główny wątek powieści to nieudane małżeństwo Macieja Boryny z Jagną Pacześ

oraz dzieje miłości Antka i Jagny stanowiące dopełnienie wątku głównego. Miejsce, czas akcji: 1883r./1884r., wieś Lipce, Tymów

---