PŁASZCZYZNY KONFLIKTÓW W MAŁŻEŃSTWIE
Początki związku:
Redukcja dysonansu poznawczego (tzw. różowe okulary)
Dążenie do bliskości lub poczucie bliskości
Przyjemność
Spotkania dla przyjemności
Ukrywanie swoich wad
Zaangażowanie
Wyjątkowość
Docieranie:
Oczekiwania (konfrontacje) z rzeczywistością i pojawia się albo rozczarowanie albo zacieśnienie więzi
Konfrontacja z cechami osobowości, charakteru, zachowania skonfrontowanie świata wartości: może być całkiem rozbieżny, wyrównanym zgodny
Płaszczyzny konfliktów:
Potrzeby
Każdy ma własną hierarchię potrzeb, często są one rozbieżne i przeciwstawne
Konflikty pojawiają się w okoliczności zaspokajania potrzeb przez współmałżonków
Nasze doświadczenia, temperament, interakcje, cele i wartości budują potrzeby
W zaspokajaniu potrzeb w związku należy wypracować wzajemne zrozumienie akceptację dla odmienności
Należy mieć zdolność nie tylko brania ale również dawania
Jeżeli człowiek nie ma zaspokojonych podstawowych potrzeb (bezpieczeństwa, miłości, czułości, szacunku, uznania, itd.) kształtuje się osobowość neurotyczna:
Pojawia się słaba odporność na stres
Stany niepokoju, lęku
Silne napięcia emocjonalne
Wszystkie te ww. cechy prowadzą do konfliktów
Wartości
Jeżeli są wspólne to scalają więź, ale każdy z nas ma własną hierarchię wartości
Konflikt pojawia się w przypadku skrajnych postaw
Często przyczyną konfliktu są rozbieżności przy wartościach religijnych
Wartości moralne: wartość życia, kłamstwo, lojalność, system wychowania
Hierarchie wartości również prowadzą do konfliktu pomiędzy partnerami, jeśli istnieją różnice dotyczące ważnych aspektów życia; odmienne oczekiwania co do podziału ról w małżeństwie, kontaktów z rodziną i przyjaciółmi, stosunku do religii i ogólnej filozofii życia mogą być płaszczyzną konfliktów.
Dominacja
Dominacja jednego partnera nad drugim
Każda z par wypracowuje swój system: podział obowiązków na zasadzie fachowości, wolnego czasu, itp.
Ustala się podział obowiązków
Równouprawnienie
Problem może pojawić się przy podejmowaniu poważnych decyzji: kto ma głos przeważający, jak porozumieć się kto będzie podejmował decyzje, kto krytykuje
Mogą pojawić się manipulacje
Komunikacja
Podstawą związku jest rozmowa
Cechy pozytywne: rozwiązywanie problemów, osiąganie kompromisów - partnerzy są otwarci i chętni do rozmowy, daje poczucie bycia rozumianym
Cechy negatywne: izolowanie, obwinianie, agresja, lęk przed ujawnieniem, próba przekonania partnera o słuszności własnych opinii, dążenie do przeforsowania swojego zdania (tylko ja mam rację - manipulacja), kończenie rozmowy przez uciekanie się do przerywania wypowiedzi partnera, zagłuszania jego słów własnymi wypowiedziami, ośmieszanie poglądów współmałżonka, łączy się to z chęcią dominacji
Konflikty
Sprawne ich rozwiązywanie jest podstawą integracji
W każdym związku pojawiają się kłótnie i konflikty
Podstawą do ich rozwiązywania się dobra/pozytywna komunikacja
Należy znaleźć źródło konfliktu, nie należy go ignorować, czy też „spychać pod dywan”
Zaufanie
Jest to: zrozumienie, otwartość, dochowywanie tajemnicy, dotrzymywanie obietnic, przewidywalność, poczucie bezpieczeństwa, poczucie swobody w kontakcie z partnerem, możliwość rozmawiania o „wszystkim”, zrozumienie obaw partnera stanowi podstawę do rozumienie i przewidywana przyszłości, wiedza o tym jak małżonek zachowa się w danej sytuacji daje poczucie bezpieczeństwa
Brak zaufania: dotyczy to osób które już kilkakrotnie zawiodły się na poprzednich partnerach (np. patologie, itd.), osoby które nie są w stanie obdarzyć partnera zaufaniem mają problemy w wyrażaniu emocji, trudności z kontrolowaniem się, problemy z bliskością
Intymność
Wypadkowa wszystkich ww. cech i płaszczyzn
Bliskość emocjonalna
Zaangażowanie
Łączy się często ze zdolnością i chęcią okazywania uczuć, wyrażania emocji i dzieleniem doświadczeń
Ta więź jest niezwykle istotna ponieważ stopień w jakim czujemy się ze sobą związani jest wyznacznikiem satysfakcji w małżeństwie
Różnica: bliskość emocjonalna to dzielenie się swoimi refleksjami i odczuciami, i dla wielu jest to istotny element powstania bliskości w sferze seksualnej (nie dla wszystkich)
Sfery konfliktów:
Finanse
Dzieci (opieka i wychowanie)
Zazdrość
Frustracja potrzeb
Wpływ innych spoza związku
Choroba, starość
„syndrom pustego gniazda”
Utrata pracy
Przypadki losowe
Patologie (alkoholizm)
Przejście na emeryturę
Rodzaje związków wg Lwa Starowicza
Każdy z partnerów wnosi do związku własną niepowtarzalną i indywidualną osobowość, uwarunkowania wyniesione ze środowiska rodzinnego, system wartości i przyzwyczajenia. Te dwie różne osobowości tworzą związek, w którym inność każdego z partnerów może mieć różny wpływ na losy małżeństwa.
Federacja niezależnych osobowości
Każdy z partnerów pozostaje sobą. Łączy ich więź seksualna, rodzicielstwo, gospodarstwo domowe, spędzanie wspólnego czasu itp. Mogą natomiast mieć odmienne hobby, zainteresowania, potrzeby, systemy wartości itd. Związek jest udany, o ile ta inność nie jest konfliktorodna, a partnerzy akceptują ją, uznają za interesującą i unikają walki o dominację.
Pozycja bluszcza
W takim związku dominuje jeden z partnerów, a druga osoba podporządkowuje się, przejmuje system wartości i poglądów partnera jako własny ("echo"). Taka relacja jest możliwa w przypadku, kiedy jeden z partnerów ma silną osobowość, a drugi słabą i mało uformowaną. Związek może być udany, jeżeli zaspokaja potrzeby i oczekiwania. Jeżeli natomiast partner w roli bluszcza z czasem uzyska poczucie własnej wartości, "wyemancypuje się", druga osoba może tego nie akceptować i będzie usiłowała utrzymać pozycję lidera.
Związki niedojrzałych partnerów
Osobowość każdego z partnerów jest jeszcze niedojrzała. Relacje w związku powstają drogą prób i błędów. Harmonia takiego związku może być następstwem sprzyjających okoliczności. Często jednak Dziecko dominujące w każdym z partnerów buntuje się, okazuje niezadowolenie i jest skłonne do ulegania emocjom. Wiele takich związków rozpada się.
Związki z "nieodpępnionym" partnerem
Jeden z partnerów może być nadmiernie uzależniony od swoich rodziców, którzy usiłują narzucać swoją wolę młodej parze, kierować nią. "Nieodpępniony" partner szuka u nich porad, wsparcia. Dla drugiej osoby taka sytuacja może być nie do zniesienia, sojusz partnera z jego rodziną postrzega ona jako uciążliwy i nie do zaakceptowania. Częste są sytuacje konfliktowe. Spotykam się z sytuacjami, kiedy rodzice usiłują nawet regulować częstotliwość kontaktów seksualnych ("aby moje dziecko nie było nadmiernie eksploatowane"). Bywa, że dominujący wpływ rodziców przyczynia się do rozpadu związku.
Jedność MY
Obie osobowości "stapiają się" w związku, ich potrzeby i zachowania nakładają się na siebie. Podobnie czują, myślą i robią. Cechą charakterystyczną jest relacja typu "papużki nierozłączki". Partnerzy nie mogą żyć bez siebie, stale chcą być razem, źle znoszą nieobecność drugiej osoby. Takie związki mogą być bardzo udane i szczęśliwe. Znane są przypadki, kiedy śmierć jednego z partnerów pociąga za sobą śmierć drugiego w krótkim czasie. Jedność My może być tak dalece zaawansowana, że tacy partnerzy upodobniają się również wyglądem!
Związki walczące
W niektórych związkach każdy z partnerów usiłuje narzucić swoją dominację, punkt widzenia, system wartości, styl bycia. Taka walka może trwać latami. Wprawdzie wiele związków nie wytrzymuje tej atmosfery i ulega rozpadowi, ale inne trwają z różnych przyczyn. Brak porozumienia i harmonii rzutuje na życie intymne, które nie daje satysfakcji. Kontakty seksualne stają się rzadkie, a niekiedy ustają. Partnerzy, zmęczeni napięciem i walką, marzą o spokojnym życiu i normalnym związku. Może się jednak zdarzyć, że wchodząc w nowy związek z partnerem umożliwiającym realizację tych marzeń, nie mogą się odnaleźć. Jest zbyt spokojnie i... nudno. Przyzwyczajenie do ustawicznej walki daje znać o sobie i w nowym związku szuka się pretekstów do konfliktu.
Związki dysharmoniczne
W nich tendencje "do" i "od" obejmują różne relacje partnerskie. W jednych dominują tendencje "do", a w innych "od". Partnerzy oceniają swój związek w pewnych zakresach jako udany, a w innych - jako niedopasowany. Typowym tego przykładem jest odmienność rytmów biologicznych partnerów. Jedno z nich lubi wcześnie chodzić spać i wcześnie wstawać, a drugie akurat odwrotnie. Jakie to może mieć następstwa w przypadku aktywności seksualnej, spędzania wolnego czasu, można sobie wyobrazić. Innym przykładem są związki partnerów o różnym poziomie temperamentu seksualnego. Jeden chce częstego współżycia, drugi rzadszego. O trwałości takich związków decyduje ranga zaburzonej relacji partnerskiej w porównaniu z innymi relacjami.
Związki z pogranicza jawy i snu
Zdarza się, że bycie w danym związku jest postrzegane jako konieczność, a zmiana nie wchodzi w rachubę. Rozczarowanie osobą partnera, np. w zakresie relacji seksualnych, porozumienia, cech charakteru, może skłaniać do ucieczki w świat marzeń i fantazji. W tym wyśnionym świecie wyobraża się siebie w ramionach innej osoby, w innym miejscu itp. To może pomagać w zachowaniu własnego zdrowia psychicznego, ale zwiększa jednocześnie poczucie dystansu wobec osoby partnera i nasilanie tendencji "od".