MEDIACJE JAKO JEDEN Z ALTERNATYWNYCH SPOSOBÓW RADZENIA SOBIE Z KONFLIKTEM

CZYM JEST KONFLIKT?

• Konflikt wiąże się z występowaniem różnic, sprzeczności miedzy stronami:

Zwykle dotyczy:

• interesów i potrzeb.

• poglądów i wartości.

• upodobań i nawyków.

• Konfliktom towarzyszą zwykle negatywne emocje: złość , wrogość, niechęć, agresja, lęk, przykrość, rozczarowanie.

• Najczęściej osoba uwikłana w konflikt szczerze wierzy, że to właśnie ona ma rację, jest przekonana, że druga strona się myli.
  To przekonanie jest wzajemne - druga strona ma także pewność swoich racji.

• Występuje obwinianie drugiej strony za zaistniałą sytuację konfliktu.

”GÓRA LODOWA” KONFLIKTU

• SPÓR

• KONFLIKT UKRYTY

• KONFLIKT GŁĘBOKO ZAKORZENIONY

• KONFLIKT FUNDAMENTALNY

SPOREM nazywamy tę cześć konfliktu, którą widzimy kiedy obserwujemy dwie kłócące się osoby ( Może to by różnica zdań, odmienne stanowiska poglądy, ale również bójka; może on być sygnałem jakiejś grubszej sprawy...)

Podłożem KONFLIKTU UKRYTEGO są zwykle różnice potrzeb i oczekiwań względem partnera sporu, różnicy interesów ( najważniejsze jest wzajemne poznanie oczekiwań, co jest podstawą do rozwiązania sytuacji trudnej)

• „Dlaczego jest to dla Ciebie istotne?”

• „Na czym Ci zależy?”

KONFLIKT GŁĘBOKO ZAKORZENIONY to nasza „głęboko zakorzeniona wiedza” (używamy stereotypów by poradzić sobie ze złożonością otaczającego nas świata; zapominamy, że często są one jedynie uogólnieniem i mogą prowadzić do mylnych wniosków; w sytuacji konfliktu „nakładamy” na siebie cały bagaż naszych doświadczeń, wiedzę wyniesioną z domu, wyczytaną z książek, zasłyszane mądrości, przestrogi itp.)

KOFLIKT FUNDAMENTALNY jest najbardziej złożoną
i zagmatwaną warstwą konfliktu (w sytuacji, gdy konflikt trwa tak głęboko, trudno mówić o rozwiązaniu, a raczej o łagodzeniu konfliktu; to konflikt, który jest dziedzictwem i akumulacją wszystkich nierozwiązanych sporów, głęboko zakorzenionych „pielęgnowanych ran”, krzywd i dramatów; wiąże się on z bardzo silnymi emocjami po obu stronach i jest środowiskiem do tworzenia przyszłych konfliktów)

MEDIACJE NEGOCJACJE ARBITRAŻ

czyli sposoby rozwiązywania problemów

NEGOCJACJE to bezpośrednie rozmowy skonfliktowanych stron.

(Celem rozmów jest rozwiązanie problemu w taki sposób, aby potrzeby obu stron były w jak najwyższym stopniu zaspokojone; są skuteczne wówczas, gdy poziom emocji pozwala na rozmowę skłóconych osób; jeśli poziom wzajemnej niechęci jest zbyt duży - strony konfliktu mogą potrzebować pośrednika).

MEDIACJE to interwencja w spór dokonywana przez akceptowaną, bezstronną, neutralną osobę trzecią - mediatora, który pośredniczy w sporze ułatwiając rozmowę między stronami (celem mediacji jest pomoc zwaśnionym stronom w dobrowolnym osiągnięciu ich własnego, wzajemnego akceptowanego porozumienia w spornych kwestiach, które satysfakcjonuje obie strony; jest bardzo skuteczną czasochłonną metodą; wymaga cierpliwości i zaangażowania mediatora, który bez pośpiechu prowadzi skonfliktowane osoby do zgody; procedury mediacji są ściśle powiązane z ideą sprawiedliwości naprawczej, która polega na zadośćuczynieniu i przebaczeniu; nadrzędnym celem mediacji jest pojednanie ofiary ze sprawcą, doprowadzenie do sytuacji, kiedy ofiara przebacza, a sprawca czuje się odpowiedzialny za swój czyn)

ARBITRAŻ strony konfliktu poddaje się ocenie niezależnego arbitra (arbiter jako bezstronny ekspert, gromadzi informacje dotyczące spornej kwestii i samodzielnie podejmuje decyzję o rozwiązaniu; szkolni pedagodzy wchodzą w rolę arbitra często nie z własnego wyboru lecz w wyniku obarczania ich odpowiedzialnością za szybkie załagodzenie konfliktu; w takiej sytuacji „mediacja” sprowadza się do wysłuchania obu stron, zaprezentowania i sprawiedliwego rozwiązania)

Rozwiązanie wymyślone przez osobę trzecią nigdy nie będzie tak dobre, jak wypracowany przez uczestników konfliktu konsensusu.

PODSTAWOWE ZASADY MEDIACJI

1. Bezstronność

2. Neutralność

3. Dobrowolność

4. Akceptowalność

5. Poufność

Bezstronność

mediator nie może opowiadać się za którąś ze stron,

• nie wolno mu angażować się po czyjejś stronie,

• jego zadaniem jest zrozumieć obie strony, ich uczucia i pragnienia,

• musi równo dzielić swój czas i uwagę oraz jednakowo egzekwować reguły i procedury w stosunku do obu stron

Neutralność

Mediator wchodzi w mediacje razem ze swoim światopoglądem, systemem wartości, zestawem stereotypów i skrótów myślowych.

• musi by neutralny,

• musi oddzielić swoje prywatne poglądy od danej sprawy,

• nie może doradzać (które rozwiązanie przyjąć),

• nie powinien też oceniać przyjętego rozwiązania.

Dobrowolność

• udział w mediacjach jest całkowicie dobrowolny,

• dotyczy to zarówno stron, jak też mediatora,

• każdy uczestniczy w procesie mediacji z własnej woli
  i może z niej w dowolnym momencie zrezygnować.

Akceptowalność

• strony muszą zgodzić się na konkretną osobę mediatora, akceptowaną w trakcie całego procesu mediacji,

• muszą zaakceptować również reguły i zasady mediacji, a także ewentualne rozwiązanie konfliktu.

Poufność

• obowiązuje w trakcie całego procesu mediacji - zarówno osobę mediatora, jak i strony w konflikcie

• jasne określenie poufnego charakteru spotkania (na początku mediacji) daje poczucie bezpieczeństwa i może pozytywnie wpłynąć na przebieg procesu.

SKUECZNY MEDIATOR

• tworzy atmosferę zaufania

• słucha i daje poczucie bycia wysłuchanym

• zadaje odpowiednie pytania

• stosuje parafrazę

• stosuje klaryfikację

• odzwierciedla emocje

• stosuje normalizowanie

• stosuje podsumowanie

• stosuje powtarzanie wypowiedzi drugiej osobie

FAZY MEDIACJI

1. Wyjaśnienie mediacji i uzyskanie zrozumienia i zgody

2. Wysłuchanie i zrozumienie obu stanowisk.

3. Odkrycie osobistego znaczenia konfliktu.

4. Poszukiwanie rozwiązań - od przeszłości do przyszłości.

5. Rekompensata/pojednanie.

MONOLOG MEDIATORA

1. Przywitanie. Przedstawienie się mediatora i stron.

2. Przedstawienie istoty i celu mediacji.

3. Wyjaśnienie stronom, iż mediacja jest dobrowolna i poufna.

4. Wyjaśnienie roli mediatora, podkreślenie, że jest on osobą neutralną, bezstronną, wspomagającą proces dochodzenia do satysfakcjonujących obie strony rozwiązań.

5. Określenie ram procesu (np. czas trwania).

6. Ustalenie reguł postępowania [formy zwracania się do siebie, nie używamy wulgaryzmów, częstotliwość i długość przerw (jeśli planujemy jednorazowo dłuższe spotkanie)].

7. Zaproponowanie stronom zgłoszenia ich własnych propozycji oraz upewnienie się, że wszystko zostało dobrze zrozumiane.

8. Wyjaśnienie stronom, że rola mediatora jest pilnowanie ustalonych właśnie reguł postępowania. Uzyskanie indywidualnej zgody każdej
   ze stron na rozpoczęcie mediacji.

PROTOKÓŁ ZE SPOTKANIA MEDIACYJNEGO (WZÓR)

Data spotkania.........................................

Imię i nazwisko pierwszej osoby................................................

Imię i nazwisko drugiej osoby....................................................

Imię i nazwisko mediatora..........................................................

Ustalenia:...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Kolejne spotkanie odbędzie się .................................. o godzinie.........................

Podpisy:

Pierwsza osoba

Druga osoba

Mediator

Opracowanie

Oksana Wasylik - Gela

2

---