Anna Rybołowicz 18.10.2010
Logistyka
Semestr 1
Praca kontrolna nr 1 z Ekonomika logistyki
RODZAJE INWENTARYZACJI
Słowo inwentaryzacja pochodzi z języka łacińskiego „invenire” - znaleźć, odkryć.
Inwentaryzacja - ogół czynności zmierzających do ustalenia rzeczywistego stanu
środków trwałych i obrotowych przedsiębiorstwa oraz zobowiązań na oznaczony
moment, w celu sprawdzenia i sprostowania danych ewidencji księgowej, jak
również rozliczenia osób odpowiedzialnych materialnie za powierzone im mienie.
Przepisy w zakresie inwentaryzacji dla jednostek prowadzących księgi rachunkowe
zawarte są w ustawie o rachunkowości, w rozdziale trzecim i ósmym.
Wytyczne do inwentaryzacji dla firm prowadzących księgi podatkowe zawarte są w
następujących przepisach:
a) dla opodatkowanych ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych - w ustawie
z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych
przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. Nr 144, poz. 930 z późn. zm.) -
art. 4.1., art. 20;
b) dla opodatkowanych na zasadach ogólnych - w rozporządzeniu Ministra
Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi
przychodów i rozchodów (Dz.U. Nr 152, poz. 1475 z późn. zm.) - paragr. 3. paragr.
27, paragr. 28, paragr. 29.
INWENTARYZACJA OKRESOWA
Polega ona na dokonaniu spisu całości lub części składników majątkowych w terminach ustalonych w planie inwentaryzacji jednostki gospodarczej. Głównym jej celem jest rozliczenie osób materialnie odpowiedzialnych. Plan inwentaryzacji, po zatwierdzeniu go przez kierownika jednostki powinien być traktowany jako dokument poufny zabezpieczony przed dostępem osób, których dotyczy.
Szczegółowe zasady inwentaryzacji przedstawia art. 26 tej ustawy. Zgodnie z tym artykułem, jednostki przeprowadzają na ostatni dzień roku obrotowego (czyli 31 grudnia, który w jednostkach budżetowych jest również ostatnim dniem roku budżetowego) inwentaryzację następujących składników majątku:
1) aktywów pieniężnych (z wyjątkiem zgromadzonych na rachunkach bankowych), papierów wartościowych, rzeczowych składników aktywów obrotowych, środków trwałych, z zastrzeżeniem pkt 3, oraz maszyn i urządzeń wchodzących w skład środków trwałych w budowie - w drodze spisu ich ilości z natury, wyceny tych ilości, porównania wartości z danymi ksiąg rachunkowych oraz wyjaśnienia i rozliczenia indywidualnych różnic,
2) aktywów finansowych zgromadzonych na rachunkach bankowych lub przechowywanych przez inne jednostki, należności, w tym udzielonych pożyczek, z zastrzeżeniem pkt 3, oraz powierzonych kontrahentom własnych składników aktywów - w drodze otrzymania od banków i uzyskania od kontrahentów potwierdzeń prawidłowości wykazanego w księgach rachunkowych jednostki stanu tych aktywów oraz wyjaśnienia i rozliczenia ewentualnych różnic,
3) środków trwałych, do których dostęp jest znacznie utrudniony, gruntów, należności spornych i wątpliwych, a w bankach również należności zagrożonych, należności i zobowiązań wobec osób nieprowadzących ksiąg rachunkowych, z tytułów publiczno-prawnych, a także aktywów, pasywów niewymienionych w pkt 1 i 2 oraz wymienionych w pkt 1 i 2, jeżeli przeprowadzenie spisu z natury lub uzgodnienie z przyczyn uzasadnionych nie było możliwe - w drodze porównania danych ksiąg rachunkowych z odpowiednimi dokumentami i weryfikacji realnej wartości tych składników.
Inwentaryzacja musi być przeprowadzana w określonym czasie. Szczegółowe regulacje w tym zakresie zostały określone w art. 23 ust. 2 uor.
Termin i częstotliwość inwentaryzacji uważa się za dotrzymane, jeżeli inwentaryzację:
1) składników aktywów - z wyłączeniem aktywów pieniężnych, papierów wartościowych, produktów w toku produkcji oraz materiałów, towarów i produktów gotowych, - rozpoczęto nie wcześniej niż 3 miesiące przed końcem roku obrotowego, a zakończono do 15 dnia następnego roku,
2) zapasów materiałów, towarów, produktów gotowych i półproduktów znajdujących się w strzeżonych składowiskach i objętych ewidencją ilościowo-wartościową - przeprowadzono raz w ciągu dwóch lat,
3) środków trwałych oraz maszyn i urządzeń wchodzących w skład środków trwałych w budowie, znajdujących się na terenie strzeżonym - przeprowadzono raz w ciągu 4 lat,
4) zapasów towarów i materiałów (opakowań) objętych ewidencją wartościową w punktach obrotu detalicznego jednostki - przeprowadzono raz w roku,
5) zapasów drewna w jednostkach prowadzących gospodarkę leśną - przeprowadzono raz w roku.
INWENTARYZACJA CIĄGŁA
Inwentaryzacja polegająca na przeprowadzeniu spisu w wyznaczonym dniu (dniach) rzeczowych składników majątkowych określonego rodzaju w taki sposób, aby w ustalonym z góry okresie spisem objęta została całość aktywów. Stosowanie tej inwentaryzacji umożliwia odpowiednie rozłożenie jej w ciągu całego roku oraz częste rozliczanie osób materialnie odpowiedzialnych z powierzonych im poszczególnych rodzajów środków gospodarczych.
INWENTARYZACJA ZDAWCZO - ODBIORCZA
Przeprowadzana jest w związku ze zmianą na stanowisku osoby materialnie odpowiedzialnej. Bierze w niej udział osoba zdająca i przyjmująca składniki środków gospodarczych. Inwentaryzowane są wówczas wszystkie składniki majątkowe.
INWENTARYZACJA NADZWYCZAJNA
Przeprowadzana jest, gdy wystąpią szczególne okoliczności uzasadniające konieczność jej dokonania, np. powódź, pożar, kradzież z włamaniem. Inwentaryzuje się wówczas całość lub część zasobów majątkowych.
INWENTARYZACJA DORAŹNA
Decyzję o przeprowadzeniu każdej inwentaryzacji podejmuje kierownik jednostki, z tym że zarządzenie przeprowadzenia inwentaryzacji okresowej jest jego obowiązkiem wynikającym z prawa bilansowego, za którego niedopełnienie grożą przewidziane prawem sankcje, w jednostkach sektora budżetowego to przede wszystkim odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych.
Kierownik jednostki ma jednak prawo zarządzić inwentaryzację w każdym czasie. Inwentaryzacja przeprowadzana na mocy decyzji kierownika nie będąca inwentaryzacją okresową czy zdawczo-odbiorczą to właśnie inwentaryzacja doraźna. Może ona obejmować całość majątku jednostki lub jego część.
Decyzja o jej przeprowadzeniu powinna wynikać z konkretnych przesłanek.
Najczęstszymi przesłankami są:
* wystąpienie zdarzeń losowych, takich jak powódź, pożar, kradzież itp., w wyniku których nastąpiły straty w majątku (inwentaryzacja doraźna ma na celu ustalenie rozmiaru tych strat oraz stan pozostałego majątku),
* kontrola właściwego zabezpieczenia danego mienia w jednostce,
* podejrzenia niewłaściwego gospodarowania mieniem,
* zmiana formy organizacyjno-prawnej jednostki sektora finansów publicznych,
* polecenie instytucji przeprowadzającej kontrole w jednostce sektora budżetowego.
1