Wyrażamy własne zdanie i je uzasadniamy, czyli o budowie rozprawki

KONSPEKT LEKCJI W KLASIE I

CELE OGÓLNE:
Uczeń poznaje istotę nowej formy wypowiedzi - rozprawki.

CELE SZCZEGÓŁOWE:
- Nazywa cechy dyskusji, wyodrębnia jej elementy, nazywa istotę.
- Dokonuje planu dekompozycyjnego rozprawki.
- Zna schemat pisania rozprawki.
- Ocenia trafność argumentacji.
- Formułuje własne argumenty.

METODY:
- PRACA Z TEKSTEM
- POSZUKUJĄCA

FORMY:
- PRACA INDYWIDUALNA
- PRACA ZBIOROWA

ŚRODKI:
- KSEROKOPIE WZORCOWEJ ROZPRAWKI
- KSEROKOPIE SŁOWNICTWA DO WYKORZYSTANIA W ROZPRAWCE.

PRZEBIEG ZAJĘĆ

CZĘŚĆ WSTĘPNA

Wprowadzenie do tematu lekcji. Przypomnienie lekcji poświęconej dyskusji. Wyodrębnienie elementów dyskusji:
a. Tematu.
b. Opinii uczestników dyskusji.
c. Argumentowania.
d. Podsumowania dyskusji.

CZĘŚĆ ZASADNICZA

1. Zapisanie tematu lekcji.
2. Rozdanie kserokopii rozprawek.
3. Polecenie przeczytania. W jego trakcie uczniowie dokonują notatek na marginesach, wyodrębniając podstawowe elementy pracy. Na razie operujemy słownictwem dotychczas znanym uczniom, tzn. wstęp, rozwinięcie, zakończenie. Zwracamy uwagę na graficzny wyraz kompozycji, czyli zaznaczone akapity.
4. Przedstawienie wyników pracy na tablicy - dokonanie planu dekompozycyjnego rozprawki.
5. Na tablicy może powstać np. taki zapis:

* TEZA
Do czasów współczesnych przetrwały jedynie niektóre elementy kultury rycerskiej, większość, niestety, zaginęła.

* ARGUMENTY
a. Cnoty rycerskie, które przetrwały do czasów współczesnych:
- Zasady dobrego zachowania
- Kult kobiety
- Reguły zachowania się podczas posiłków
- Pomoc osobom starszym, słabszym.
b. Elementy kultury rycerskiej, których współcześni nie kultywują:
- Wartości, które nie przetrwały próby czasu - Bóg, Honor, Ojczyzna.
- Zerwanie z tradycja rycerskich ślubowań.

* PODSUMOWANIE - POWTÓRZENIE MYŚLI ZAWARTEJ W TEZIE

6. Ocena pracy autorki.
a. Czy zgadzacie się z jej zdaniem?
b. Czy przywołalibyście jeszcze jakieś argumenty?
c. Wróćcie do tematu, czy autorka wykorzystała wszystkie możliwości, jakie zaproponowano jej w temacie pracy?
d. Jakie przykłady literackie lub filmowe można byłoby przywołać, pisząc tę pracę?

"Pieśń o Rolandzie"
"Krzyżacy" Henryka Sienkiewicza
"Pan Wołodyjowski" Henryka Sienkiewicza
"Ogniem i mieczem" Henryka Sienkiewicza

7. Rozdanie uczniom kserokopii słownictwa użytecznego przy pisaniu rozprawki.

8. Praca domowa
Napisz własną rozprawkę na powyższy temat. Wykorzystaj podane słownictwo. Możesz posłużyć się planem pracy autorki prezentowanej na lekcji, ale nie przepisuj go dosłownie. Postaraj się być oryginalny - spróbuj przywołać własne argumenty.

SŁOWNICTWO DO ROZPRAWKI

GDY FORMUŁUJEMY TEZĘ, MOŻEMY NA PRZYKŁAD UŻYĆ SFORMUŁOWAŃ:
1. Kiedy zgadzamy się ze stanowiskiem zawartym w temacie pracy:
- W pełni zgadzam się z tezą sformułowaną w temacie...
- Będę starał się bronić tezy, iż...
2. Kiedy nie zgadzamy się z przytoczonym w temacie pracy poglądem:
- Powszechnie sadzi się, że....., ja jednak zajmuję w tej sprawie odmienne stanowisko...
- Nie mogę zgodzić się z opinią, iż...
- Nie mogę zgodzić się z tezą zawarta w temacie...
- Wbrew temu, co na ten temat mogliby sadzić inni, uważam, że...
- Zamierzam polemizować z tezą zawarta w temacie.
3. Kiedy formułujemy własną tezę:
- Jestem zdania, że...
- Uważam, że...
- Sądzę, iż...
4. Można też wprowadzić wstęp do pracy, który poprzedzi naszą tezę:
- Celem moich rozważań jest...
- Celem tej pracy jest...
- Może warto najpierw zastanowić się nad znaczeniem słowa...
- Proponuję najpierw rozważyć, czym jest...
- Zamierzam skupić się na...
- Problem, o którym chcę pisać...

W TRAKCIE GROMADZENIA ARGUMENTÓW MOŻEMY UZYWAĆ SFORMUŁOWAŃ:
- Wydaje się, że...
- Jestem pewna, iż...
- Jestem przekonany, że...
- Trudno zaprzeczyć, że...
- Nie należy zapominać również...
- Przytoczmy jeszcze jeden argument...
- Dodatkowym argumentem może być...
- Z całą pewnością...
- Pierwszym argumentem, dowodzącym słuszności mojego rozumowania, jest...

W ZAKOŃCZENIU ROZPRAWKI PRZYDATNE BĘDĄ SFORMUŁOWANIA:
- Z tego, co napisałam, jasno wynika, iż...
- W świetle przytoczonych argumentów oczywistym jest, iż..
- Jak wynika z przytoczonych argumentów...
- Przytoczone argumenty wystarczą, by stwierdzić, że...
- Sądzę, iż udało mi się udowodnić, iż...
- Myślę, że dowiodłam, iż...
- Sądzę, iż przedstawione argumenty wystarczą, aby przekonać o słuszności mojego twierdzenia.

Tekst rozprawki został zaczerpnięty z materiałów CEN. To rozprawka uczennicy biorącej udział w próbnym teście egzaminacyjnym. Naniosłam na pracę tylko niezbędne poprawki, usuwające usterki stylistyczne.

W formie rozprawki rozwiń podany temat:
Kultura rycerska - zaginęła czy przetrwała do czasów współczesnych?

Cnoty rycerskie w dzisiejszym świecie

Wiele przykładów z życia codziennego wskazuje na to, że pewne elementy kultury rycerskiej przetrwały po dzień dzisiejszy. Nie są one jednak tak powszechne jak w średniowieczu, a prawdziwą rycerską postawą niewielu współczesnych może się pochwalić.

Jednakże część cnót ludzi tamtych czasów dotrwała do dziś. Powszechnie są one znane jako zasady dobrego wychowania. Należy do nich między innymi kult kobiety, który przecież wywodzi się z tradycji rycerskiej. Mężczyźni wciąż ustępują miejsca kobietom, obdarowują je kwiatami. Średniowieczne zasady wpłynęły również na reguły zachowania podczas posiłków. Są to; zasady zasiadania przy stole, usługiwanie płci pięknej, estetyczny sposób jedzenia i wiele innych.

Pomoc osobom słabszym, starszym, niepełnosprawnym również wywodzi się z kultury rycerzy, którzy niegdyś zawsze stawali w obronie uciskanych.

W cień odchodzą piękne wartości rycerskie: Bóg, Honor, Ojczyzna. Stale maleje liczba osób głęboko wierzących, dbających o honor, zdolnych do poświęcenia dla ojczyzny. Dawniej ludzie tego formatu byli bardzo szanowani, dzisiaj natomiast często się ich wyśmiewa. Współczesny przeciętny człowiek stał się bardziej skłonny do kompromisów i uległy. Często popada natomiast w inną skrajność. Hańbą staje się dla niego pozostawienie jakiejkolwiek zniewagi bez pomsty.
Na zawsze zaginęła też rycerska tradycja ślubowań; wiąże się z utratą silnej woli, a nawet wręcz z lenistwem współczesnego człowieka. Niewielu pozostało ludzi gotowych oddać życie za ojczyznę, króla, wiarę czy kochaną osobę. Ludzkość coraz bardziej ogarnia egoizm. Coraz rzadziej spotykamy z aktami bohaterstwa i odwagi.

Niektóre zasady, związane z kulturą rycerską, są obecne w dzisiejszym świecie. Niestety, większość cnót średniowiecznych bohaterów odeszła w zapomnienie lub na naszych oczach zanika. To przykre, że na piękne rycerskie czyny stać dziś już tak niewielu ludzi.
 

---