Sem. VI
Choroby społeczne.
Jest to grupa chorób, najczęściej przewlekłych, występujących masowo, w powiązaniu z warstwami społecznymi ludności, w znaczny sposób obniżających wartość biologiczną społeczeństwa, znacznie obniżając ekonomikę (absencja chorobowa, inwalidztwo, rehabilitacja, chorobowość, śmiertelność)
Są to choroby liczniejsze niż inne; w Polsce (98 r.) jest ok. 4 200 000 osób z przyznaną jakąś grupą inwalidzką (wg starych przepisów)
Choroba cywilizacyjna ≠ społeczna; jednak większość chorób społecznych są to choroby cywilizacyjne
Pierwsza Rewolucja Zdrowotna została wprowadzona za pomocą najszerzej rozumianych środków zapobiegawczych; spowodowała radykalne zmniejszenie występowania chorób zakaźnych; trwała od ok. 1850 r. do 1950 r.
Podstawowe źródła I Rewolucji Zdrowotnej:
radykalne polepszenie wyżywienia ludności i związany z tym wzrost odporności na choroby
polepszenie warunków mieszkaniowych dużych grup ludności
ograniczenie kontaktu z chorobotwórczymi zarazkami przez zapewnienie ludziom czystej wody pitnej oraz skuteczne odprowadzanie ścieków
szczepienia ochronne
Od drugiej połowy lat 50-tych zaczęto podejmować działania mające na celu zmniejszenie się wskaźników zachorowań na choroby cywilizacyjne (Druga Rewolucja Zdrowotna)
1977 r., 78 r. - opracowano program „Zdrowie dla wszystkich do roku 2000”.
Uznano, że niekwestionowaną przyczyną wielu chorób społecznych jest styl życia. Konieczna jest zmiana sposobu myślenia
Rządy państw powinny opracować i wdrożyć programy edukacyjne dotyczące zdrowia
Europejski kodeks walki z chorobami nowotworowymi:
Nie palcie. Palacze zaprzestańcie palenia i nie każcie wdychać dymu innym
Z umiarem podchodźcie do spożywania napojów alkoholowych
Unikajcie nadmiernego poddawania się działaniu promieni słonecznych
Respektujcie normy bezpieczeństwa i higieny, zwłaszcza w pracy zawodowej związanej z materiałami, które mogą być rakotwórcze
Jedz często świeże owoce i warzywa oraz produkty bogate w błonnik
Unikajcie nadwagi i ograniczcie spożycie pokarmów bogatych w tłuszcze, zwłaszcza zwierzęce
Zwróćcie się do lekarza, jeżeli stwierdzicie, że pieprzyk zmienia kształt, jeśli pojawi się jakieś zgrubienie albo anomalne krwawienie z dróg rodnych
Itd...
Dekret o zwalczaniu chorób wenerycznych z 1946 r. - przymus leczenia i rejestracji chorób wenerycznych → w ciągu 7 lat o 50% zmniejszyła się liczba zachorowań
1955 r. - Przepis Ministra Zdrowia o obowiązku szczepienia niemowląt i dzieci do 18 r.ż. przeciw gruźlicy
1959 r. - Ustawa o zwalczaniu i zapobieganiu gruźlicy (regularne badania Rtg)
Lista chorób społecznych w naszym kraju wydłuża się:
choroby układu krążenia
choroby nowotworowe
wypadki komunikacyjne, zatrucia, samobójstwa
nadciśnienie tętnicze
choroby reumatyczne
alkoholizm, narkomania i inne zaburzenia psychiczne
cukrzyca
gruźlica
choroby weneryczne
Gospodarka lekami.
Recepta - to pisemne polecenie wystawiającego receptę (lekarza) do realizującego receptę (farmaceuty) wydania lub wykonania i wydania leku; jest to też dokument o znaczeniu finansowym
Typy recept:
Mz Pom 31 - „białe”
Mz Pom 32 - „zielone” - obecnie już ich nie ma
Mz Pom 33 - „różowe” - na leki odurzające - nie są zastępowane przez recepty „rumowskie”
Mz Pom 34 - „z niebieskim paskiem”
Mz Pom 35 - „rumowskie”
Recepta Mz Pom 35 może zastępować receptę „białą” lub „z niebieskim paskiem”, w zależności od wpisanego kodu:
10.00 - zastępuje receptę „białą”
10.34 - zastępuje receptę „z niebieskim paskiem”
Na recepcie Mz Pom 35 można wypisać do 5 leków, pod warunkiem, że dotyczą one jednej jednostki chorobowej
Prawidłowo wypisana recepta musi posiadać:
dane pacjenta
pieczątkę placówki, w której jest wystawiona recepta (z numerem umowy z kasą chorych, by recepta mogła być zrealizowana z refundacją)
w miejscu PŁATNIK trzeba określić kasę chorych (11-R - pomorska, 17-R - branżowa)
datę wystawienia recepty
pieczątkę lekarza
Pieczątka musi zawierać:
imię i nazwisko
specjalność
adres, nr telefonu
nr rejestracyjny lekarza
Kontrakty z kasą chorych:
podpisany przez dyrektora jednostki na określone usługi, on obejmuje wszystkich lekarzy; lekarz może wypisywać recepty dla siebie i swojej rodziny
podpisany przez lekarza na prywatny gabinet
podpisany przez lekarza nie pracującego w żadnym zakładzie ani nie prowadzącego działalności prywatnej; wtedy pieczątkę z numerem umowy stawia się obok pieczątki lekarza
Data ważności recepty:
30 dni od daty wystawienia
7 dni w przypadku recept na antybiotyki
... dni w przypadku recept wystawionych przez dział pomocy doraźnej (pogotowie)
Recepty (oprócz recept na antybiotyki) po 30 dniach tracą ważność refundacyjną, ale mogą być zrealizowane pełnopłatnie
Lekarz może przedłużyć datę ważności recepty
Lekarze mogą posługiwać się zarówno nazwami handlowymi jak i międzynarodowymi
Jeżeli napisana jest nazwa handlowa, to farmaceuta i tak może zaproponować inny (tańszy) preparat o tym samum składzie (np. Majamil a nie Voltaren)
Jeżeli lekarz nie chce, by lek był zmieniany, to przy jego nazwie musi dopisać N.Z.
Lekarz może wypisać 2 pakowania lub dla pacjentów przyjmujących leki przewlekle maksymalnie ilość leku na dwa miesiące, podając wtedy dawkowanie tego leku
Dla leków silnie działających, bardzo silnie działających, psychotropowych i odurzających misi koniecznie być podane dawkowanie
W przypadku antybiotyków powinna być podana ilość pojedynczych dawek
Nie przyjmuje się zwrotów leków do apteki!
Odpłatność za lek:
leki o cenach urzędowych - wszędzie takie same
leki o cenach umownych - nikt ich właściwie nie kontroluje; apteki stosują marże:
leki refundowane - marże są ściśle określone, wg tabeli marż degresywnych
leki nierefundowane - marże nie są określone, apteka sama je sobie określa
Grupy leków:
podstawowe - pacjent płaci za nie ryczałt - 2,50 zł
uzupełniające
płatne 30%
płatne 50%
pełnopłatne
bezpłatne
Inwalidzi wojenni (ale nie wojskowi) wszystkie leki mają bezpłatne - recepta oznaczona IWB
Na niektóre leki są wprowadzone limity cenowe → pacjent płaci za dany leki ryczałt + różnicę między ceną danego leku a limitem cenowym lub też 30% (50%) z limitu + różnicę między ceną leku a limitem cenowym
Apteka ma prawo, ale nie musi, pobierać dodatkową, ściśle określoną opłatę za świadczenie usług w niedzielę lub w porze nocnej