Obywatelstwo

1. Definicje obywatelstwa:

Obywatelstwo- stosunek prawny łączący jednostkę z państwem. Składają się nań prawa przynależne jednostce oraz jej obowiązki wobec państwa.(leksykon)

Obywatelstwo- oznacza prawną więź pomiędzy osobą prawną a państwem i nie wskazuje na pochodzenie etniczne tej osoby. ( konwencja europejska o obywatelstwie z 97r.)

Obywatelstwo- jest instytucją podlegającą regulacji zarówno prawa międzynarodowego jak i krajowego.

Obywatelstwo- jest trwałym węzłem prawnym łączącym osobę fizyczną z państwem.

Podwójne (wielokrotne) obywatelstwo- równoczesne posiadanie dwóch lub więcej obywatelstw przez te samą osobę.

• Sposób powstania wielokrotnego obywatelstwa dzielimy na 2 kategorie:

1. powstaje w chwili urodzenia dziecka

2. powstaje po urodzeniu dziecka. Zaliczamy tutaj:

• naturalizację

• zamążpójście

• adopcję

• sukcesje państwa.

2. Nabycie obywatelstwa

Istnieją dwa zasadnicze sposoby nabycia obywatelstwa:

1) Z mocy prawa- przez urodzenie:

1. zasada prawa ziemi- kryterium decydującym jest miejsce urodzenia. Dziecko urodzone na terytorium danego państwa jest automatycznie jego obywatelem, bez względu na obywatelstwo jego rodziców.(USA, kraje latynoamerykańskie).

• Zasada stosowana przez państwa imigracyjne bowiem chodziło tu o jak najszybszą asymilację.

2. Zasada prawa krwi- dziecko przez urodzenie nabywa obywatelstwo rodziców bez względu na miejsce urodzenia (Włochy , Niemcy, Polska, Rosja).

• Zasada stosowana przez państwa emigracyjne dla zachowania więzi narodowości i obywatelstwa.

• Państwo samo rozstrzyga o przyjęciu odpowiedniej dla niego zasady. Góralczyk twierdzi że jest to zależne przede wszystkim od tradycji i interesów.

• Wyjątkiem jest Wielka Brytania, która stosuje dwie w\w zasady.

• Polska stosuje zasadę prawa krwi, jednakże zasada ta jest poszerzona o prawo ziemi w przypadku gdy:

• Rodzice są nieznani

• Nieokreślone jest ich obywatelstwo- bezpaństwowcy.

2) W wyniku decyzji- po urodzeniu

Naturalizacja:

• jest to nadanie obywatelstwa przez odpowiedni organ państwowy cudzoziemcowi jednak muszą być spełnione przez osobę ubiegającą się o obywatelstwo określone warunki takie jak np.:

• legalny pobyt na terytorium danego państwa np. 5 lat,

• środki na utrzymanie,

• znajomość języka w pewnym stopniu,

• niekaralność,

• często też utrata wcześniejszego obywatelstwa.

• Status uchodźcy, bezpaństwowość, adopcja, zamążpójście to ułatwia naturalizację.

Naturalizacja- to proces, w którym państwo nadaje obywatelstwo osobie fizycznej po urodzeniu.

Reintegracja- powrócenie do wcześniej utraconego obywatelstwa np.: osoba, która w wyniku małżeństwa zrzekła się obywatelstwa, po ustaniu małżeństwa może powrócić do wcześniej utraconego obywatelstwa.

Repatriacja-powrót do korzeni ,nie musi być to, że miało się polskie obywatelstwo, tylko trzeba wykazać że jest się polakiem. Np. przez więzy krwi(to zasada prawa krwi i to nie jest w wyniku naturalizacji) dziadkowie, pradziadkowie lub akt chrztu itp.

Prawo opcji- jest to wybranie obywatelstwa .np. rodzice w ciągu 3- miesięcy od urodzenia dziecka wybierają mu obywatelstwo, a gdy dziecko skończy 16 lat ma prawo ponownego wyboru.

Prawo opcji stosuje się także gdy:

• Mamy zmiany terytorialne(zmiany granic państwa)

• W przypadku sukcesji( gdy następuje rozpad państwa tutaj przykładem może być Czechosłowacja)

Obywatele posiadający 2 lub więcej obywatelstw są zobowiązani do wykonania służby wojskowej w jednym państwie jeśli podpisana jest umowa regulująca tę kwestie np., Polska- Niemcy , jeżeli zaś nie ma takiej umowy to należy odbyć służbę w tych krajach , których jest się obywatelem np. Polska- Grecja.

3. Utrata obywatelstwa

1. Prawo opcji- to dobrowolny wybór spośród dwóch obywatelstw poprzez zrzeczenie się jednego.

2. Zrzeczenie się i zwolnienie z obywatelstwa- utrata obywatelstwa jest inicjatywa samego zainteresowanego. Forma taka związana jest z nabyciem nowego obywatelstwa.

3. Pozbawienie obywatelstwa- jest to jednostronny akt państwa, które decyduje o utracie obywatelstwa przez jednostkę. Jednostka nie ma żadnego wpływu na wszczęcie tej procedury, przebieg i wynik końcowy.

Pozbawienie może nastąpić w przypadku, gdy:

• Osoba posiada już obywatelstwo innego państwa, lub innych państw,

• Bądź posiada obywatelstwo określonego państwa, wtedy osoba taka pozostanie bezpaństwowcem, jednak nie jest to brane pod uwagę przy podejmowaniu decyzji.

4. Obywatelstwo Unii Europejskiej.

• Osoba posiadająca obywatelstwo jednego z państw członkowskich nabywa automatycznie obywatelstwo Unii, bez potrzeby spełniania dodatkowych warunków czy formalności,

• Nabycie i utrata obywatelstwa Unii następuje automatycznie, z mocy prawa,

• Obywatelstwo Unii nie zastępuje obywatelstwa, lecz tworzy dodatkowy zakres praw dla obywateli państw członkowskich

• Obywatele Unii mają zakres praw i obowiązków, tj:

1. Prawo do swobodnego poruszania się i przebywania na obszarze państw członkowskich,

2. Prawo do głosowania i kandydowania w wyborach samorządowych oraz wyborach do Parlamentu Europejskiego,

3. Prawo składania petycji do Parlamentu Europejskiego oraz prawo zwracania się do rzecznika praw obywatelskich,

4. Prawo do opieki dyplomatycznej.

2

---