Magdalena Ćwik

ZNAKOWANIE PRODUKTÓW I ROLNICTWO EKOLOGICZNE

LOGO I ZNAKOANIE

„Ekoznakowanie” polega na oznakowaniu produktów za pomocą znaków i symboli. Ma to na celu wyróżnienie pewnych wyrobów, które spełniają określone wymagania ekologiczne spośród wszystkich innych tej samej kategorii, które są obecne na rynku.

Konsumenci, którzy decydują się na zakup produktów ekologicznych, chcą być pewni, że dostają dokładnie to, za co płacą. Ekologiczne logo i system znakowania stanowią mechanizm, który to umożliwia.

Produkty ekologiczne są wytwarzane zgodnie ze ściśle określonymi wymogami, które są zawarte w  Rozporządzenia EU o rolnictwie ekologicznym:

• ROZPORZĄDZENIE RADY (WE) nr 834/2007 z dnia 28 czerwca 2007 r. w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych i uchylające rozporządzenie (EWG) nr 2092/91

Rozporządzenie to ustala ramy prawne dla wszystkich szczebli produkcji, dystrybucji, kontroli i znakowania produktów ekologicznych, które mogą być sprzedawane i znajdować się w obrocie handlowym w UE. Określa ono ciągły rozwój produkcji ekologicznej dzięki zdefiniowaniu celów i zasad. Ogólne wytyczne w zakresie produkcji, kontroli i znakowania zostały ustalone przez rozporządzenie Rady i dlatego też mogą zostać zmienione jedynie przez Europejską Radę Ministrów Rolnictwa

• ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) nr 889/2008 z dnia 5 września 2008 r. ustanawiające szczegółowe zasady wdrażania rozporządzenia Rady (WE) nr 834/2007 w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych w odniesieniu do produkcji ekologicznej, znakowania i kontroli

W rozporządzeniu Komisji (WE) nr 889/2008 zamieszczono regulacje dla wszystkich szczebli produkcji roślinnej i zwierzęcej, od uprawy gleby i hodowli zwierząt do przetwarzania ekologicznych produktów żywnościowych, ich dystrybucji i kontroli. Przepisy zawierają istotne szczegóły techniczne i stanowią w dużej mierze rozszerzenie oryginalnego rozporządzenia w sprawie produkcji ekologicznej, z wyjątkiem odmiennych przepisów zawartych w rozporządzeniu Rady.

Rozporządzenie Komisji zawiera liczne załączniki. Wśród nich można znaleźć następujące dokumenty:

• Produkty dozwolone w rolnictwie ekologicznym, jak nawozy, środki poprawiające właściwości gleby i pestycydy

• Minimalne wymagania w zakresie powierzchni pomieszczeń i przestrzeni wybiegowych, w tym pastwisk dla bydła hodowanego ekologicznie, w zależności od gatunków zwierząt i etapu rozwoju.

• Nieekologiczne materiały paszowe, dodatki paszowe i substancje pomocnicze w przetwórstwie, stosowane do produkcji pasz złożonych oraz mieszanek pierwotnych dozwolonych w hodowli ekologicznej.

• Nieekologiczne składniki, dodatki i substancje pomocnicze w przetwórstwie, dozwolone w produkcji żywności ekologicznej (w tym produkcji drożdży).

• Wymagania dotyczące logo wspólnotowego

Obszar zastosowania

Rozporządzenie Rady obejmuje następujące produkty ekologiczne, w tym akwakulturę (forma gospodarki ludzkiej, mająca na celu zwiększenie pozyskiwania żywności ze środowiska wodnego. Polega na hodowli wybranych rodzajów organizmów wodnych, głównie zwierzęcych, w naturalnych lub sztucznych zbiornikach wodnych) i drożdże:

• Produkty żywe i nieprzetworzone

• Żywność przetworzoną

• Pasze dla zwierząt

• Nasiona i materiał rozmnożeniowy

W zakres tego rozporządzenia wchodzi również zbiór dzikich roślin i wodorostów.

W zakres rozporządzenia nie wchodzą:

• Produkty pochodzące z myślistwa i poławiania zwierząt żyjących dziko.

Symbole ekologiczne znajdują się na produktach codziennego użytku.

Znaki te są wyraźne i czytelne, patrząc na opakowanie w szybki i łatwy sposób można stwierdzić czy dany wyrób jest przyjazny środowiska.

Dla każdej grupy towarów istnieją inne kryteria przyznawania ekoznaków. W Europie zgodnie z założeniami ustalonymi przez Organisation for Economic Cooperation and Development ekoznak zostaje nadany przez odpowiednia organizację publiczną lub prywatną np. Europejska Organizacja ds. Eko-znaku.

W Polsce kryteria przyznawania oznaczenia ekologicznego ustala Polskie Centrum Badań i Certyfikacji S.A.. Ich zadaniem jest opracowanie kryteriów oceny wyrobów, na podstawie których można później wystawić certyfikat.

Podstawa prowadzenia tej działalności przez PCBC jest:

• uchwała nr 1 Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Spółki z dnia 16 sierpnia 2004r., w której Minister Skarbu zobowiązał PCBC S.A. do realizacji zadań wynikających z rozporządzenia 1980/2000

• dokument pt. „Zasady i tryb przyznawania Eko-zaku” podpisane przez Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz dyrektora PCBC dnia 13 lipca 1998 roku.

LOGO

Wszystkie produkty oznakowane ekologicznym logo UE zostały wyprodukowane zgodnie z unijnym rozporządzeniem w sprawie rolnictwa ekologicznego. Dlatego też przyczyniają się one do zwiększenia zaufania konsumentów do pochodzenia i jakości żywności oraz napojów.

Korzyścią płynącą z ekologicznego logo UE jest fakt, że konsumenci we wszystkich państwach członkowskich będą w stanie łatwiej rozpoznać produkty ekologiczne, bez względu na ich pochodzenie.

Konsumenci kupujący produkty z logo UE mogą być pewni, że:

• Conajmniej 95% składników produktu jest ekologicznych

• Produkt spełnia wymogi urzędowego systemu kontroli

• Produkt pochodzi prosto od producenta lub został dostarczony w zapieczętowanym opakowaniu

• Produkt jest opatrzony nazwą producenta, przetwórcy lub konfekcjonera oraz nazwą i/lub kodem jednostki certyfikującej.

ROLNICTWO EKOLOGICZNE

Rolnictwo ekologiczne jest systemem rolniczym, który dostarcza świeżą, autentyczną żywność produkowaną przy użyciu naturalnych cyklów życiowych, bez udziału nawozów sztucznych czy syntetycznych środków ochrony roślin, hormonów wzrostu, antybiotyków i genetycznych modyfikacji organizmów. Celem rolnictwa ekologicznego jest wytworzenie żywności o wysokiej jakości, ale również ochrona i dbałość o jakość całego środowiska naturalnego, w którym rolnictwo funkcjonuje.

Ekologiczne rolnictwo to:

• Wieloletni płodozmian

• ograniczenie chemicznych środków ochrony roślin i nawozów syntetycznych, antybiotyków dla zwierząt, dodatków do żywności i substancji pomagających w przetwarzaniu oraz innych sztucznych środków produkcji

• zakaz stosowania organizmów zmodyfikowanych genetycznie

• Gospodarowanie w oparciu o zasoby własne, na przykład obornik i pasze wytwarzane w gospodarstwie

• Utrzymanie zwierząt w systemie wolnostanowiskowym, dostęp do wybiegów oraz żywienie paszami z rolnictwa ekologicznego

Wraz z przystąpieniem Polski do UE Zasady rolnictwa ekologicznego w UE zostały zawarte w Rozporządzeniu Rady (EWG) nr 2092/91 z 24 czerwca 1991 r. w sprawie produkcji ekologicznej produktów rolnych oraz znakowania produktów rolnych i środków spożywczych. Rozporządzenie to dotyczy głównie działań organizacyjnych takich jak wyznaczenie właściwych organów krajowych, określenie procedur związanych z weryfikacją i kontrolą wytwarzania lub importu produktów ekologicznych

Obecnie prawa dotyczące rolnictwa ekologicznego reguluje ustawa z 2004r. o rolnictwie ekologicznym. W UE kwestie te regulowane są przez:

• Rozporządzenie 2092/91/EWG z 1991r. w sprawie produkcji ekologicznej produktów rolnych oraz znakowania produktów rolnych i środków spożywczych.

• Rozporządzenie 94/92/EWG z 1992r., które dotyczy szczególnych zasad dotyczących przywozów z pastw trzecich przewidzianych w rozporządzeniu Rady 2092/91 w sprawie produkcji ekologicznej produktów rolnych oraz znakowania produktów rolnych i środków spożywczych.

• Rozporządzenie 1788/2001/WE z 2001r. ustawiające szczegółowe zasady wykonania przepisów dotyczących świadectwa kontroli w odniesieniu do przywozu z państw trzecich, na podstawie art. 11 rozporządzenia Rady 2092/91 w sprawie produkcji ekologicznej produktów rolnych oraz znakowania produktów rolnych i środków spożywczych.

• Rozporządzenie 1452/2003/WE z 2003r. utrzymujące odstępstwo przewidziane w art. 6 ust. 3 lit. A rozporządzenia Rady (EWG) 2092/91 w odniesieniu do niektórych gatunków nasion i roślinnego materiału rozmnożeniowego oraz ustanawiającym zasady proceduralne i kryteria dotyczące tego odstępstwa.

Rozporządzenia określają zasady uprawy roślin i chowu zwierząt, przetwarzania żywności i pasz. Obowiązkowym elementem eko-rolniczego znakowania jest zamieszczenie numeru identyfikacyjnego jednostki kontrolującej i certyfikującej produkcję ekologiczną.

W Polsce system certyfikacji rolnictwa ekologicznego jest nadzorowany przez Główny Inspektorat Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Środowiskowych.

Zadaniem Inspekcji Handlowej Artykułów Rolno-Środowiskowych jest:

• przyjmowaniem zgaszeń od producentów, którzy podejmują działalność w rolnictwie ekologicznym

• gromadzi i przechowuje informacje dotyczące producentów produktów ekologicznych oraz udostępnia je zainteresowanym

• Zgłoszenie i autoryzacja działalności

System znakowania został wprowadzony po to, by zapewnić, że produkt pochodzi z rolnictwa ekologicznego. Europejskie logo ma zwiększać rozpoznawalność produktów ekologicznych.

Producenci mogą go używać jeśli:

• Co najmniej 95% składników zostało wyprodukowanych metodami ekologicznymi

• Produkty są sprzedawane bezpośrednio przez producenta lub w zamkniętych, zabezpieczonych i oznakowanych opakowaniach

• Na produktach widoczne jest nazwisko lub nazwa handlowa producenta, przetwórcy i sprzedawcy, a dodatkowo nazwa i kod jednostki certyfikującej.

BIBLIOGRAFIA

• http://ec.europa.eu/agriculture/organic/home_pl

• http://pl.wikipedia.org/wiki/Rolnictwo_ekologiczne

• http://www.minrol.gov.pl/pol/Jakosc-zywnosci/Rolnictwo-ekologiczne/

---