Zasoby składają się z elementów materialnych i niematerialnych i tworzą system.
Rodzaje zasobów z przykładami:
zasoby ludzkie - umiejętności, wiedza, zdolności oraz predyspozycje wszystkich osób zatrudnionych w przedsiębiorstwie (np. sprzedawca, policjant, robotnik, pracownik)
zasoby pieniężne - kapitał finansowy, który organizacja wykorzystuje do finansowania działań zarówno bieżących, jak i długoterminowych (np. dotacje, czesne, zysk)
zasoby rzeczowe - w skład, których wchodzą między innymi surowce, półprodukty, pomieszczenia biurowe i produkcyjne oraz wszelkiego rodzaju sprzęt (np. sprzęt do czyszczenia miasta, budynki akademickie)
zasoby informacyjne - to wszelkiego rodzaju użyteczne dane potrzebne do skutecznego podejmowania decyzji (np. anonse w gazetach; prognozy sprzedaży, sprawozdania).
Aktywa - ogół składników majątku (środków gospodarczych) kontrolowanych przez jednostkę gospodarczą w danym momencie.
Bilansowy podział aktywów:
Aktywa trwałe: wartości niematerialne i prawne; rzeczowe aktywa trwałe; należności długoterminowe; inwestycje długoterminowe; długoterminowe rozliczenia międzyokresowe;
Aktywa obrotowe: zapasy rzeczowych aktywów obrotowych; należności krótkoterminowe; inwestycje krótkoterminowe (środki pieniężne; pozostałe aktywa finansowe);
Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe;
Charakterystyka aktywów trwałych.
Podstawowym kryterium odróżnienia aktywów trwałych od obrotowych jest czas, przez jaki spółka zamierza je utrzymywać. Aktywa, które pozostaną w spółce dłużej niż rok zaliczane są do aktywów trwałych.
Podstawowe elementy aktywów trwałych to:
Środki trwałe - grunty, budynki i budowle, urządzenia techniczne, maszyny i wyposażenie, środki transportu, rozpoczęte inwestycje,
Wartości niematerialne i prawne - licencje, patenty, znaki towarowe,
Inwestycje długoterminowe - np. udziały w innych podmiotach, obligacje, które spółka planuje utrzymać dłużej niż rok,
Należności długoterminowe - np. udzielone pożyczki.
Wyjątkami od zasady spełniania kryterium roku są zapasy, które zawsze zaliczane są do aktywów obrotowych oraz należności handlowe, które zgodnie z Ustawą o Rachunkowości wykazywane są wyłącznie jako aktywa obrotowe, a jeżeli termin ich zapadalności wynosi powyżej roku - prezentuje się je w aktywach obrotowych w oddzielnej linii.
Funkcje aktywów trwałych.
funkcja społeczna - o ile funkcje ekonomiczne środków trwałych sprowadzają się do kryterium ekonomicznego, opartego na kalkulacji nakładów (kosztów) i efektów, o tyle funkcje społeczne powinny uwzględnić elementy estetyczne, psychologiczne i fizjologiczne warunki pracy oraz potrzeby człowieka.
funkcja ekonomiczna - sprowadza się do oddziaływania człowieka za ich pośrednictwem na przyrodę w celu zwiększenia produkcji dóbr materialnych; decydowanie w dużej mierze o zdolności produkcyjnej danego podmiotu gospodarowania; wykorzystywanie zasobów siły roboczej.
Charakterystyka aktywów obrotowych.
Wszystkie aktywa o terminie zapadalności poniżej roku oraz które spółka zamierza utrzymywać krócej niż rok, lub które będą wykorzystane w jednym cyklu produkcyjnym, powinny być wykazywane jako aktywa obrotowe.
Podstawowe elementy aktywów obrotowych to:
Zapasy (materiały, surowce, produkty gotowe)
Należności krótkoterminowe (sprzedaż na fakturę VAT z terminem płatności do 12miesięcy)
Inwestycje krótkoterminowe (środki pieniężne w kasie i na rachunkach bankowych, weksle i czeki)
Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe (nakłady poniesione przez firmę)
Zarządzanie zapasami - wartość lub ilość surowców, komponentów, dóbr użytkowych, półproduktów i wyrobów gotowych, które są przechowywane lub składowane w celu zużycia w razie zasinienia takiej potrzeby.
Zarządzanie należnościami - jest procesem, którego celem jest zapobieganie powstawaniu przeterminowanych należności i ich odzyskiwanie.
Zarządzanie środkami pieniężnymi - używane do monitorowania przepływów środków pieniężnych oraz do zapewnienia, że firma posiada wystarczającą płynność do pokrycia zobowiązań płatniczych (np. płynność na rachunkach bankowych, prognozy płynności).
Funkcje majątku obrotowego:
Zapewnienie płynności finansowej
Utrzymanie płynności finansowej
Optymalizacje wielkości i struktury aktywów bieżących (obrotowych) z punktu widzenia minimalizacji kosztów ich utrzymania
Płynność finansowa - zdolność przedsiębiorstwa do regulowania zobowiązań bieżących.
Nadpłynność finansowa - nieprodukcyjne zakumulowanie środków finansowych, nadmierne kredytowanie klientów.
Wskaźnik bieżącej płynności (current ratio) - III stopień płynności:
WBP = aktywa obrotowe / zobowiązania krótkoterminowe
Wskaźnik ten nie ma wartości, którą uważa się za idealną. Ogólnie przyjęte jest że powinien kształtować się w przedziale 1.2 - 2.0 jednak w zależności od branży przyjęte są inne dopuszczalne wartości. Im wyższa wartość tym większa płynność finansowa przedsiębiorstwa, jednak zbyt wysoka wartość może świadczyć o nieefektywnym wykorzystaniu kapitału przedsiębiorstwa. Z kolei wartość wskaźnika poniżej 1.0 może być świadectwem niskiej płynności oraz problemów w firmie.
Wskaźnik płynności szybkiej (quick ratio) - II stopień płynności:
WPS = (aktywa obrotowe - rozliczenia międzyokresowe) / zobowiązania krótkoterminowe
Wskaźnik ten pokazuje w jakim stopniu firma jest w stanie regulować zobowiązania krótkoterminowe aktywami o wysokiej płynności. Przyjętymi normami dla tego wskaźnika są okolice 1.0. Poziom wyższy niż 1.5 może świadczyć o nieprodukcyjnym akumulowaniu środków pieniężnych (nadpłynność) bądź o nadmiernym kredytowaniu klientów. Poniżej 0.8 o trudnościach płatniczych przedsiębiorstwa.
Wskaźnik płynności bardzo szybkiej (cash ratio) - I stopień płynności:
WPBS = środki pieniężne / zobowiązania krótkoterminowe
Wskaźnik ten pokazuje w jakim stopniu firma jest w stanie regulować bieżące zobowiązania finansowe aktywami o największej płynności, do których zalicza się środki pieniężne.
Kapitał obrotowy netto (metoda majątkowa):
KON = aktywa obrotowe - zobowiązania bieżące
Kapitał obrotowy netto (metoda kapitałowa):
KON = koszty stałe - aktywa trwałe
KON = (koszty własne + zobowiązania długoterminowe) - aktywa stałe
Koszty stałe = koszty własne + zobowiązania długoterminowe
Zużycie fizyczne środków trwałych oznacza zużycie substancji materialnej, z której dany składnik jest zbudowany. Zużycie fizyczne następuje zarówno na skutek używania składnika w działalności jednostki, jak i z przyczyn naturalnych, związanych ze starzeniem się zasobów majątkowych.
Moralne zużycie, zużycie ekonomiczne spadek ich wartości środków trwałych w rezultacie postępu technicznego i związanego z nim pojawiania się na rynku nowocześniejszych środków trwałych, charakteryzujących się często wyższą wydajnością, mniejszymi kosztami eksploatacji, dających możliwość lepszej organizacji procesu produkcyjnego
Remont - przywrócenie wartości użytkowej obiektu (maszyny, urządzenia, budynku).
Konserwacja - działania mające na celu przedłużenie i zapewnienie sprawnego działania obiektu w przedsiębiorstwie.
Modernizacja - wprowadzanie innowacji w celu usprawnienia pracy danego obiektu (np. modernizacja linii produkcyjnej).