Ćwiczenia pionizacji języka czyli unoszenia języka do wałka dziąsłowego (okolice za górnymi siekaczami, miejsce, w którym wymawiamy głoskę „l”)
ćwiczenia:
- „góra - dół” - dziecko otwiera usta, podnosi język do wałka dziąsłowego, a następnie opuszcza za dolne zęby; ćwiczenie wielokrotnie powtarzamy;
- wymawianie słów zawierających głoskę l np. Lola lula lalę; Lusia lubi lody.
- „gumowy język” - dziecko dotyka czubkiem języka wałka dziąsłowego, w tym samym czasie porusza żuchwą (dolną szczęką) - w dół i w górę, rozciąga język - BARDZO TRUDNE ĆW.
- „malowanie podniebienia” - dziecku przesuwa język po podniebieniu;
- zlizywanie czubkiem języka z wałka dziąsłowego kawałka rozmiękczonej czekolady, miodu lub dżemu;
- „liczenie zębów” - dotykanie czubkiem języka kolejno górnych zębów po stronie wewnętrznej;
- „zaczarowany język” - przytrzymywanie przez kilka sekund czubka języka na podniebieniu przy szeroko otwartych ustach.
- „Malowanie” - wykonywanie językiem ruchów przypominających ruchy pędzla podczas malowania. Zabawa ta ma kilka wariantów:
1. „malowanie sufitu” tj. przesuwamy czubek języka po podniebieniu twardym od miejsca za górnymi siekaczami w głąb jamy ustnej i z powrotem.
2. „malowanie ścian” tj. przy zamkniętej buzi wykonujemy pionowe ruchy językiem po wewnętrznej stronie każdego z policzków.
3. „malowanie ram okiennych” tj. oblizujemy usta poprzez wykonywanie okrężnych ruchów czubkiem języka. Ćwiczenie można wykonywać raz w prawą raz w lewą stronę.
- „Wspinaczki górskie” -ćwiczenia podnoszenia czubka języka i utrzymywanie go w pionie. Wszystkie ćwiczenia należy wykonać przy szeroko otwartej buzi i opuszczonej szczęce dolnej.
1. „wchodzenie na szczyt” - tj. naprzemienne dotykanie czubkiem języka górnej wargi i górnych ząbków.
2. „odpoczynek na szczycie góry” - tj. utrzymywanie języka na górnej wardze raz przy wąskim, raz przy szerokim układzie języka.
3. „schodzenie ze szczytu” - tj. naprzemienne dotykanie czubkiem języka górnych i dolnych siekaczy.
4. „masowanie zmęczonych stóp” - tj. masowanie czubkiem języka dziąseł za górnymi siekaczami, a następnie za dolnymi.
5. „przeskakiwanie strumyka po kamieniach” - tj. dotykanie czubkiem języka każdego górnego ząbka, zaczynając po jednej stronie, kończąc na drugiej stronie buzi.
Przykłady ćwiczeń pionizujących język
1. Można pokazywać prawidłowe układanie języka na sobie. Innym sposobem jest dotykanie końca języka i podniebienia jakimś przedmiotem np. schłodzoną łyżeczką lub palcem dla ułatwienia trafienia nim na właściwe miejsce.
2. Unoszenie języka z pozycji poziomej do podniebienia z wykorzystaniem głoski „l”. Warunkiem skuteczności tej metody jest prawidłowa realizacja tej głoski, tzn. przy górnym wałku dziąsłowym:
- Dziecko wymawia słowa z głoską ,,l” np. lala, Lila, lak, lok, lampa, Ala, Ola.....
- Dziecko powtarza zdania: „Alka lubi lalę Oli”, „Latem latają motyle”, „Ela lubi lody” itp.
3. Zabawa w ,,Język Alów”
Główną zasadą tego języka jest dodawanie ,,al.” do wyrazów kończących się spółgłoską, np. lis - lisal, pies - piesal, kot - kotal, dom - domal oraz ,,la” do wyrazów zakończonych samogłoską, np. oko - okola, usta - ustala, mama - mamala, krowa - kowala.
4. Zabawa w ,,Język na gumce”.
Dziecko wymawia sylaby typu: al, ol, ul, el przy szeroko otwartych ustach.