Prawo autorskie- zbiór przepisów, w związku z ochroną wytworów intelektualnych stanowi część własności intelektualnych
Własność intelektualna-używana w konwencjach? Międzynarodowych, np. to co wytwarzamy we własnym umyśle
Istnieją dwie kategorie własności intelektualnej:
a) prawo autorskie i prawa pokrewne - obejmujące szeroki zakres utworów literackich i artystycznych, zapisanych, wykonanych oraz nagranych, oraz innych przejawów działalności twórczej, w tym utworów wyrażonych słowem, symbolami matematycznymi i znakami graficznymi, którymi są również programy komputerowe.
b) własność przemysłowa - obejmuje wynalazki (patenty), znaki towarowe, wzory użytkowe i przemysłowe.
Systemy prawa autorskiego-
-romański- opiera się na założeniu, że ochrona jest ustanowiona przede wszystkim ze względu na tak majątkowe jak i osobiste interesy twórców.
-dualistyczny- w Polsce, Francji, Hiszpani, Włoszech (rozróżnia się prawo majątkowe i osobiste)
-monistyczny- utożsamia się prawo majątkowe z prawem osobistym
Co nie stanowi prawa autorskiego? : akty materialne, ustawy, akty normatywne lub ich urzędowe projekty, urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole, opublikowane opisy patentowe lub ochronne, proste informacje prasowe
Ustawa o prawie autorskim NIE ZAWIERA SŁOWA PLAGiAt
Co jest utworem, przedmiotem prawa autorskiego?: akty normatywne(proste), informacje prasowe, dokument urzędowy
Rodzaje utworów/dzieł : samoistne-inspirowane , niesamoistne(zależne) np.tłumaczenie,adaptacja
Podmiot prawa autorskiego:
a) Twórca - autor utworu (cechy: oryginalność, indywidualność, swój nakład pracy) Autor może się wypisać z umowy, którą podpisał jeżeli jego utwór zostanie udostępniony niezgodnie z przeznaczeniem
b) Współtwórcy - wiele osób, dzieła wspólne połączone
c) Osoby uprawnione - pozostali: producent, wydawca
Prawa osobiste-do autorstwa utworu, do publikacji utworu i oznaczania go, Treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykonania, autor decyduje o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności, do nadzoru nad korzystaniem z utworu, niw wygasaja , nieprzenoszone ,niezbywalne , nie sa dziedzicze
Prawa majątkowe-czas określony, stanowi prawo podmiotu, czas trwania praw majątkowych 70 lat, autorskie prawa majątkowe mogą być dziedziczne
prawa niemajątkowe - są to w szczególności: prawa osobiste i prawa rodzinne, ; są niezbywalne i nie dziedziczone, nie podlegają przedawnieniu
Pola eksploatacji-zakres, obszar w którym dany utwór może być wykorzystany
Ochrona prawa - cywilna ,prawna
Utwór zależny - rozporządzanie i korzystanie zależy od zezwolenia twórcy utworu pierwotnego, np. tłumaczenie, adaptacja
Rodzaje roszczeń na drodze cywilnej -zaniechanie naruszeń , usunięcie skutków naruszeń , odszkodowanie, zadośćuczynienie
licencja - umowa dotycząca korzystania z dzieła, jej istotą jest zezwolenie na korzystanie z dzieła.
- dozwolony użytek (prawo do bezpłatnego wykorzystania dzieła które zostało już rozpowszechnione odpłatny lub nie mogą korzystać szkoły ,biblioteki , akademia)
- użytek osobisty (wykorzystanie dzieła na własny użytek ,nie można nigdzie udostępniać wyklucza pobieranie opłat od kogoś) nie może być komercyjnego użytku osobistego (rozpowszechnianie )
Plagiat -(z łac kradzież) - pojęcie z zakresu prawa autorskiego oznaczające skopiowanie cudzego utworu (lub jego części) wraz z przypisaniem sobie prawa do autorstwa poprzez ukrycie pochodzenia splagiatowanego utworu. Może być nim obraz, grafika, fotografia, piosenka, wiersz, praca magisterska, itp.
- plagiat jawny - polega na przejęciu całości lub części cudzego utworu i opatrzenie go własnym nazwiskiem
- plagiat ukryty - występuje wtedy, gdy autor przejmuje fragmenty z cudzego utworu bez podania źródła i pierwotnego autora, a następnie wplata je do własnych wywodów
Przedawnienia - dochodzenie , w sprawie sądowej jeżeli chodzi o prawo majątkowe 10 lat od daty śmierc
Rozczenia niemajątkowe -> sąd okręgowy wyłączenie z użytku dozwolonego (programy komputerowe, obiekty architektoniczne)
Fonogramem pierwsze utrwalenie warstwy dźwiękowej jakiegoś utworu
Wideogramem pierwsze utrwalenie sekwencji ruchomych obrazów, z dźwiękiem lub bez, niezależnie od tego, czy stanowi ono utwór audiowizualny.
Prawa pokrewne- rodzaj praw własności intelektualnej, podobnych do praw autorskich dotycza : artystycznego wykonania , fonogramów i wideogramów , nadań ,pierwszych wydań oraz wydań naukowych i krytycznych Prawa pokrewne to prawa podmiotowe: zbywalne ,bezwzględne ,powstaja obok praw autorskich
Artystyczne wykonania to wykonania przez artystów określonych utworów, najczęściej muzycznych, słownych, słowno-muzycznych, scenicznych (teatralnych) lub choreograficznych.
Darowizna - rodzaj umowy nazwanej prawa cywilnego, która ma na celu nieodpłatne przysporzenie obdarowanemu korzyści (wzbogacenie obdarowanego) kosztem majątku darczyńcy.
Sprzedaż - umowa cywilna, w której sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę rzeczy w gotówce lub równowartości gotówki.
Ochrona praw:
a) cywilna (ochrona dóbr osobistych w kodeksie cywilnym art. 23 i 24)
b) karna (plagiat = grzywna, kara ograniczenia wolności lub jej pozbawienia do lat 3)
odszkodowanie - musimy udowodnić realne straty majątkowe)
zadośćuczynienie - musimy udowodnić straty psychiczne (art. 448 kodeksu postępowania cywilnego)
delikt - zaniechanie naruszeń, (np. zakaz publikacji książki, jej sprzedawania, ze względu na obrażające kogoś treści w niej zawarte)
Każda umowa dotycząca praw autorskich musi być zawarta pod rygorem nieważności w formie pisemnej
Jak się nabywa prawa majatkowe : dziedziczne, sprzedaż, darowizna, licencja
Przenoszenie praw majatkowcyh -umowa pisemna
Źródła prawa - akty stanowione przez organy państwowe, które w swej treści zawierają normy prawne.
a) w znaczeniu formalnym - formy, w jakich przejawia się obowiązujące prawo (konstytucja, ustawa, rozporządzenie i inne akty normatywne)
b) w znaczeniu materialnym - to czynniki wpływające na treść norm prawnych)
c) w znaczeniu poznawczym - źródła poznania prawa (publikatory zawierające autentyczną treść norm prawnych np Dziennik Ustaw, Monitor Polski, Dziennik Urzędowy UE)
WITO-światowa Organizacja Własności Intelektualnej NSA -Naczelny Sąd Administracyjny SA -Sąd Najwyższy KPA -kodeks postępowania Administorwy KC- Kodeks cywilny KPC- kodeks Postępowania Cywilnego Dpo -własność intelektualna TFUE - Traktat o Funkcji UE TSUE -Trybunał spraw UE Zaik - stowarzyszenie autorów Zaikx