Badania retrospektywne (kliniczno-kontrolne) - postępowanie
PLAN BADANIA
1 krok: najpierw wybierz: Przypadki Kontrola
2 krok: zmierz ekspozycję
w przeszłości: (+) a b
(-) c d
Ogółem a+c b+d
3 krok: porównaj proporcje
eksponowanych w grupach (p) a/a+c vs b/b+d
4 krok: oblicz iloraz szans (Isz), tzn.
oszacuj, czy występowanie ekspozycji
jest różne w grupie przypadków w
porównaniu z grupa kontrolną Isz = a/c : b/d
5 krok: oblicz proporcję przypadków
przypisaną ekspozycji (PPE) PPE = p(Isz-1)/ p (Isz-1) +1
Interpretacja ilorazu szans (Isz)
-Określa wielkość i kierunek zależności pomiędzy „narażeniem” a chorobą
-Wartość = 1.0 wskazuje, na brak jakiejkolwiek zależności
-Wartość > 1,0 wskazuje na szkodliwy efekt danej ekspozycji
-Wartość < 1.0 wskazuje na ochronny efekt danej ekspozycji
BADANIA ANALITYCZNE
Przykład:- Ryzyko zachorowań na wrzód dwunastnicy w zależności od infekcji Helicobacter pylori na podstawie badań kliniczno-kontrolnych
|
Wrzód (-) |
Wrzód (+) |
Ogółem |
H.pylori (-) |
331 |
27 |
358 |
H.pylori (+) |
526 |
103 |
629 |
|
857 |
130 |
987 |
Iloraz szans : 103 x 331 / 526 x27 = 2,40
Proporcja przypadków przypisana ekspozycji (infekcja H.pylori)
0,61 (2,4-1)/0,61 (2,4-1) + 1 = 0,46 (PPE)
0,61- proporcja ekspozycji w populacji, obliczona na podstawie danych w grupie kontrolnej (526/857)
Badania prospektywne - postępowanie
PLAN BADANIA
1 krok: najpierw wybierz: Narażeni Nienarażeni
2 krok: przez pewien czas- nowe zachorowania a b
obserwuj stan zdrowia - zdrowi c d
obu grup -ogółem a+c b+d
3 krok: porównaj proporcje chorych
w obydwu grupach (zapadalność) a/a+c vs b/b+d
4 krok: oblicz ryzyko względne (RW) RW= Ze/Z0
Ze- zapadalność w grupie eksponowanych Z0 - zapadalność w grupie kontrolnej
5 krok: oblicz ryzyko przypisane ekspozycji (RP) RP = Ze - Z0
Współczynnik - liczba stwierdzonych chorób
Chorobowości - liczba osób narażonych X 1000
Mierzy: Częstość występowania choroby/ rozpowszechnienie choroby/
Współczynnik liczba osób, u których wystąpiła choroba
Zachorowalności liczba osób (bez chorych) narażonych na daną
(skumulowanej chorobę na początku okresu badania X 100
mierzy natężenie nowych zachorowań w populacji
Umieralność niemowląt - ogólny współczynnik
Liczba zgonów w ciągu pierwszego roku życia w danym przedziale czasu x 1000
Liczba żywych urodzeń w tym samym przedziale czasu
Umieralność noworodków - wsp. wczesnej umieralności
Liczba zgonów w ciągu pierwszego miesiąca życia w danym przedziale czasu x 1000
Liczba żywych urodzeń w tym samym przedziale czasu
Umieralność noworodków - wsp. późnej umieralności
Liczba zgonów w ciągu 28 dni-1 roku życia w danym przedziale czasu x 1000
Liczba żywych urodzeń w tym samym przedziale czasu
Współczynnik okołoporodowej umieralności niemowląt
Liczba urodzeń martwych + liczba zgonów 0-6 dni x 1000
Liczba urodzeń żywych + martwych
Współczynnik liczba osób zmarłych z powodu danej choroby
Śmiertelności liczba osób, u których wystąpiła choroba X 100%
Przyrost naturalny (l. Urodzeń - l. Zgonów)/l. Ludności * 1000
Rodność l.Urodzeń/ l. Ludności * 1000
Płodność l. Urodzeń/ l. Kobiet(15-49 lat) * 1000
Wskaźnik zatrucia personelu medycznego-Liczba zatrudnionego personelu wg pierwszego zatrudnienia / liczba ludności w populacji
Wskaźnik udzielonych porad- liczba udzielonych porad/ liczbę ludności
Wskaźniki opieki nad ciężarną kobietą:
1. Wskaźnik wczesnego objęcia opieką-liczba porad udzielonych po raz pierwszy do 3-go miesiąca ciąży / liczba porad udzielonych po raz pierwszy
2. Wskaźnik ciągłości opieki nad kobietą ciężarną-liczba porad udzielonych kobietom w ciąży / liczba porad udzielonych po raz pierwszy
Wskaźnik łóżek na 10 000-Liczba łóżek rzeczywistych / liczba ludności wg stanu faktycznego
Wskaźnik leczonych w szpitalu -liczba leczonych (wypisani, zmarli, pozostający na stanie w dniu 31.12) /liczba ludności faktycznej wg stanu wg 30.06 * 10000
Wskaźnik leczonych wg przyczyn -liczba wypisanych ze szpitala ( w tym zmarli) /liczba ludności wg stałego miejsca zamieszkania stanu wg 30.06 * 10000
Wskaźnik wykorzystania łóżek
1. wskaźnik w dniach = liczba dni pobytu / przez średnią liczbę łóżek rzeczywistych
2. wskaźnik w procentach = wskaźnik w dniach / l.dni w roku * 100
Średni pobyt w szpitalu/na oddziale-Liczba dni pobytu / liczba leczonych w szpitalu (wypisani, zmarli, pozostający na stanie w dniu 31.12)
Wskaźnik zagęszczenia = liczba łóżek rzeczywistych / przez liczba łóżek etatowych * 100
Liczba ludności na 1 aptekę = liczba aptek / liczba ludności wg stanu faktycznego na 31.12
Wskaźnik struktury (częstość względna) ukazuje udział poszczególnych klas/części w danej zbiorowości fi=n1/n f1=ni/n x 100 fi-wskażnik struktury, n- liczba obserwacji ogółem, ni-liczba obserwacji posiadających i-ty wariant cechy lub należących i-tej klasy
Wskaźnik podobieństw struktury - służy do porównań struktur dwóch zbiorowości licznik - suma mniejszych wskaźników struktury zaobserwowanych w kolejnych przedziałach klasowych porównywanych rozkładów mianownik - suma wskaźników większych
Wskaźnik przyjmuje wartości z przedziału <0,1>
Wskaźnik natężenia (współczynnik natężenia) - to wzajemny stosunek liczebności dwóch zbiorowości pozostających w logicznej zależności
Wn=Z1i/Z2i Z1i- i-ta wielkość badanej pierwszej zbiorowości, Z2i-drugiej badanej