Pytanie 8_2
Podaj hormony regulujące poziom cukru we krwi, omów sposób regulacji przez INSULINĘ
HORMON
Związek chemiczny wytwarzany przez specjalne komórki, głównie gruczołów dokrewnych, uwalniany do krwi i tą drogą transportowany do wielu komórek i narządów, gdzie reguluje procesy metaboliczne, czynność narządów i tkanek - uczestniczy w zapewnieniu HOMEOSTAZY ustroju.
Hormon nazywany jest przekaźnikiem chemicznym humoralnym, oddziałującym na komórki poprzez specyficzne receptory.
Podział hormonów ze względu na budowę chemiczną:
pochodne aminokwasów (rozpuszczalne w wodzie, trudno przechodzą przez błony lipidowe): adrenalina, noradrenalina, tyroksyna, trójjodotyronina, melatonina
polipeptydowe (rozpuszczalne w wodzie, trudno przechodzą przez błony, podane doustnie tracą aktywność): hormon wzrostu, tyreotropina, insulina, kalcytonina, oksytocyna, wazopresyna.
Sterydowe (wytwarzane przez korę nadnerczy i gonady): kortykosteroidy, androgeny, estrogeny, wit. D3 (wywierają wpływ na CUN, powoduja pobudzenie i agresywność).
Hormony regulujące poziom cukru
Glikokortykoidy - sterydowe hormony kory nadnercza (kortyzol, kortyzon i kortykosteron). Hormony kataboliczne - powodują rozpad białek i syntezę węglowodanów z aminokwasów (glukoneogeneza).
Insulina - wytwarzana przez trzustkę - kom. wysp Langerhansa.
Obniża poziom cukru we krwi, wpływa na przemianę cukrową i tłuszczową
Glukagon - wytwarzany przez trzustkę - kom. wysp Langerhansa.
Zwiększa stężenie glukozy we krwi - wskutek nasilenia rozpadu glikogenu w mięśniach i wątrobie
Adrenalina - Podwyższa poziom glukozy we krwi - stymuluje rozpad glikogenu w mięśniach i wątrobie
Regulacja przez INSULINĘ: INSULINA z uwagi na swoją budowę chemiczną należy do hormonów polipeptydowych. Jej wydzielanie jest regulowane metabolicznie, tzn., zmiany produkcji insuliny są uzależnione od zmian stężenia glukozy we krwi. Dzięki insulinie węglowodany zostają wykorzystane jako źródło energii. Przy jej niedoborze (w cukrzycy) energia jest pobierana z tłuszczów. Narusza to równowagę pomiędzy produktami rozkładu WKT np. Acetylo~CoA a szybkością jego spalania w cyklu Krebsa. Nadmiar octanu zostaje zużyty do syntezy ciał ketonowych i cholesterolu. Jest to podstawowy efekt metaboliczny cukrzycy.
Poziom INSULINY zaczyna spadać przy obciążeniu ok. 30% VO2max. W czasie wysiłków długotrwałych zmniejsza się w miarę wydłużania czasu pracy. Po 2 h pracy może się obniżyć o 20-30%. W kilka minut po zakończeniu pracy poziom insuliny wraca do normy, a nawet ją nieco przekracza. W spadku poziomu insuliny uczestniczą pracujące mięśnie, które wychwytują ją z krwi. Obniżenie poziomu insuliny ułatwia uwalnianie glukozy i WKT - dostarczanie glukozy do pracujących mięśni.
Stężenie glukozy we krwi
3,9-5,6 mmol/l czyli 70-100 mg/100 ml krwi
takie stężenie glukozy we krwi gwarantuje dostarczenie odpowiedniej ilości glukozy do tkanek (zgodnie z gradientem: mózg, wątroba, nerka, tkanka tłuszczowa, serce, erytrocyty). Pracujące mięśnie pobierają glukozę z krwi za pośrednictwem białka transportującego ją przez błonę. Białko to jest aktywowane przez insulinę.
Stężenie krytyczne wynosi: 60 mg/100 ml krwi