· Robert Owen - związany z branża włókienniczą, kierował kilkoma zakładami wytwórczymi. Jego spojrzenie było nowoczesne, bo dostrzegł znaczenie czynnika ludzkiego w organizacji. Po jego śmierci następuje zachwyt maszynami, a siła robocza jest stawiana na drugim miejscu. Stąd Owen zwany „ ojcem nowoczesnego zarządzania personelem”, doceniał wkład i dodatkową wartość jaką dawał człowiek. Jego poglądy to m.in. człowiek powinien mieć duże przerwy by regenerować siły, dążył do skrócenia czasu pracy ( był 12h), bo zmęczony człowiek jest mniej efektywny, należy dokształcać ludzi, by zwiększać ich kwalifikacje, co budzi w nich motywacje
· Charles Babbage - matematyk, próbował wdrążyć metody matematyczne w zarządzanie, dokonywał prób analizy procesu produkcyjnego, uwzględniając elementy jak czas, dobór ludzki, koszty itp
Początek XX w. Powstają szkoły zarządzania
· Klasyczna
- naukowa organizacja pracy - naukowe zarządzanie, koncentracja na pracownikach w organizacji i na sposobach podnoszenia ich wydajności, przedstawiciele :
ü F. Tylor
Zaczynał od podstaw, jego kariera zawodowa zaczyna sie od robotnika, przechodzi wszystkie szczeble hierarchii organizacyjnej aż do doractwa organizacyjnego, jako pierwszy opublikował książkę „ zarządzanie zakładem wytwórczym” ( 1903) i „ zasady naukowego zarządzania” (1911), próbował wdrążyć metody naukowe w zakresie organizacji pracy, zaczął więc obserwować pracowników, jego propozycją było dostosowanie robotników do pracy pod względem cech fizycznych. Proponuje redukcję zatrudnienia ( pracowników małoefektywnych) ustalił normy wydajnościowe, należy robotników przyuczać do pracy, tym modelem odniósł sukces. Zaczął reorganizować inne zakłady. Po czasie kazał pracownikom więcej i ciężej pracować, co spotkało się z niezadowoleniem, postawiono mu zarzut nieludzkiego traktowania pracowników
4 zasady Tylor'a:
- opracowanie założeń naukowej organizacji pracy tj racjonalne metody wykonania każdego zadania
- naukowy dobór pracowników do określonych prac ( pod względem cech fizycznych) oraz ich przyuczanie, doskonalenie,
- wpajanie wiedzy o tej metodzie
- zachowanie współpracy pomiędzy przełożonym a podwładnymi ( nie do końca stosowano)
Metoda ta przyczynia się do skonstruowania taśmy produkcyjnej. Tylor opracował zasady postępowania organizacyjnego ( co zrobić , by dobrze zorganizować proces wytwórczy):
- podzielić proces wytwórczy na drobne elementy
- szczegółowe elementy obserwować i zmierzyć ( również pod względem czasu)
- obserwować jaki wpływ maja wyniki poszczególne na wynik procesu produkcyjnego
- oddzielić czynności istotne od mniej istotnych
- wyeliminować czynności zbędne
- ustalić metody wykonania tych czynności w sposób naukowy
- uporządkować proces produkcyjny
- ustalić czasy i metody poszczególnych czynności
ü F.L.Gilberthowie
Lilia jako pracownik naukowy ( psychologia przemysłowa) nie mogła wydać swojego dzieła, oboje obserwowali pracowników w czasie pracy, wykorzystywali do tego kamerę tzw. Cyklograf, obserwując sekundowe i minutowe obrazy stworzyli listę ruchów roboczych, tym samym wprowadzili podstawowe zasady ekonomii ruchów roboczych ( np obie ręce powinny brać czynny udział w wykonywanej pracy)
ü H. Gantt
Znany z wykresów Gantt'a , podzielił proces produkcyjny na elementy, rysował schemat czasu z symbolika graficzna, do danej czynności określił czas, w jakim należy czynność wykonać ( w dniach i godzinach) znany jako twórca karty instrukcyjnej. Elementy karty:
- wykaz zadań
- czasy do ich realizacji
- najlepsze metody ich wykonania
- narzędzia, których używać
każdy dostawał taką kartę i to współdziałało z wykresami Gantt'a
ü H. Emerson
- klasyczna teoria organizacji - administracyjne zarządzanie,( expose, kierunek administracyjny) koncentracja na całej organizacji i na sposobach uczynienia jej bardziej sprawną i skuteczną, przedstawiciele:
ü H. Fayol
v Dzieło” administracja przemysłowa i ogólna” opublikowane w 1916 r., żył w latach 1841-1925, był praktykiem zarządzania, kierował zakładem górniczym,
ü L. Urwick
ü M. Weber
ü Ch. Barnard
· Behawioralna
Szkoła stosunków międzyludzkich, koncentracja na zachowaniu pracownika w kontekście organizacyjnym, ruch na rzecz stosunków międzyludzkich, pobudzony narodzinami psychologii przemysłowej, zastąpił kierunek naukowego zarządzania w roli dominującego podejścia do zarządzania, lata 30/40 dostrzeżono człowieka, przedstawiciele:
ü E. Mayo
Pracował z zespołem, podjął się eksperymentu badawczego, stworzył metodę - analiza wyselekcjonowanej sytuacji problemowej oraz zastosował technikę ankietową, bada zachowania pracowników w miejscu pracy i motywy ich zachowań, z pracowników wybrał i stworzył grupę badawczą, poddawał ich działaniu zmiennych warunków np zmiana przerw na posiłki, obserwował wydajność, udowodnił, ze człowiek jest istotą społeczną stąd praca to działalność zespołowa, bo ma społeczny charakter, zauważa, że człowiek zwraca większą uwagę co do przynależności do grupy niż do pracy, pracownicy pracują wydajniej gdy mają poczucie, że kierownictwo dba o nich, przy frustracji i niezadowoleniu spada wydajność
ü A. Maslow
ü D. McGregor
Teoria X i teoria Y McGregor'a - założenia x:
- ludzie nie lubią pracować i starają się unikać pracy
- ponieważ ludzie nie lubią pracować managerowie, by skłonić ich do pracy na rzecz realizacji celów organizacji musza ich kontrolować, zmuszać, kierować nimi grozić
- ludzie wola , by nimi kierować, pragną unikać odpowiedzialności, pragną bezpieczeństwa, nie maja ambicji, ambicje są niewielkie
założenia y:
- praca naturalną potrzeba stąd człowiek chętnie ja wykonuje bo odczuwa satysfakcje
- ludzie chce być samodzielni, dążą by się samorealizować, kontrola i nadzór nie są potrzebna
- pracownik może wykazywać inicjatywę
- człowiek gdy sam się kieruje jest lepiej motywowany bo ponosi odpowiedzialność
- są zdolni twórczo rozwiązywać problemy w organizacji= wnosi wartość do organizacji
- ludzie nie są głupi ale w najczęstszych warunkach organizacyjnych ich możliwości intelektualne są wykorzystywane tylko częściowo