ZARZĄDZANIE LOGISTYCZNE

30.04.2006r.

W gospodarce rynkowej obserwuje się wzrost zainteresowania przedsiębiorstwa sferami krańcowymi w stosunku do przetwarzania produkcyjnego jak i handlowego czyli zaopatrzenia(zakupem) oraz dystrybucją(sprzedażą). Dynamiczny rozwój rynku wymaga od przedsiębiorstwa strategii zorientowanej na finalnego odbiorcę(klienta). Działania marketingowe odnoszącej do produktu, ceny, promocji, dystrybucji, społeczeństwa i opakowania (marketing mix) powinny być wspomagane przez logistykę, która ukierunkowana jest na zwiększenie dostępności wyrobu(produktu). Strategia zarządzania przywiązuje ogromne znaczenie do organizacji wymiany czyli do zakupów i sprzedaży między dostawcami i odbiorcami. Wymiana ta opiera się na scalaniu celów reprezentowanych przez odbiorców z oczekiwanymi korzyściami dla dostawców(zgodnie z zasadą „wygrasz ty, wygram ja”). Problemy związane z zakupami oraz organizacją zbytu są przedmiotem rozważań logistyki. Podstawowymi obszarami działań w tym zakresie są:

• Organizacja procesu zamówień i ich realizacja

• Transport

• Gospodarka zapasami

• Gospodarka magazynowa

• Pakowanie i gospodarka opakowaniami zwrotnymi

• Organizacja i kontrola przepływów informacyjnych

Termin LOGISTYKA wywodzi się ze sfery wojskowości i oznacza kwaterowanie, transportowanie i zaopatrzenie pododdziałów. Po raz pierwszy termin ten został użyty przez Henryka Jomini w 1830 roku. Przeniknięcie założeń logistyki do gospodarki nastąpiło w latach 60-tych ubiegłego stulecia. Gdy w krajach wysokorozwiniętych produkcja wielkoseryjna wymagała nowej organizacji procesu zaopatrzenia.

W szerokim ujęciu koncepcje logistyczne można traktować jako system kształtowania i kontroli procesów fizycznego przepływu produktów i ich informacyjnych uwarunkowań zmierzających do najkorzystniejszych relacji pomiędzy poziomem świadczonych usług a poziomem związanych z tym kosztów.

Za najbardziej ogólną definicję możemy przyjąć wypowiedź J. Cooccera ”Logistyka jest to proces strategicznego (taktycznego i operacyjnego) zarządzania fizycznym przepływem materiałów, surowców, półfabrykatów oraz gotowych wyrobów między punktami ich pochodzenia a punktami finalnej konsumpcji, z uwzględnieniem strategii marketingu i dążeniem do wzrostu gospodarczego, efektywności kosztów i zachowania wysokiego poziomu obsługi klientów”. Sformułowanie to oznacza, że odrębne obszary działalności tj. transport i magazynowanie, nie można rozpatrywać oddzielnie lecz całościowo w postaci fizycznych przepływów dóbr. Obecnie w zarządzaniu koncepcje logistyczne mają zastosowanie przede wszystkim w:

• Procesie produkcji aby zapewnić jej ciągłość

• Obrocie towarowym w celu tworzenia łańcuchów transportowo - magazynowych

Logistyczna koncepcja zarządzania łańcuchem dostaw w sensie funkcjonalnym obejmuje:

1. Źródła dostaw

2. Dostawców

3. Politykę zakupu i gromadzenia surowca

4. Przepływ materiałów wewnątrz przedsiębiorstwa

5. Dystrybucję

6. Transport i magazynowanie

Zarządzanie zintegrowane łańcuchem dostaw powinno przynieść następujące efekty:

1. Koordynację dostaw surowca

2. Likwidowanie braków w zapasach

3. Wysoki poziom obsługi

4. Niewielkie zapasy w całym łańcuchu

5. Redukcję kosztów

6. Bardziej konkurencyjną pozycję firmy na rynku

Można powiedzieć, że logistyka powinna usprawnić infrastrukturę wewnętrzną i zewnętrzną przedsiębiorstwa. Zakres jej działania obejmuje:

• Planowanie, kontrolę, realizację dostaw

• Produkcję i sprzedaż

• Przechowywanie zapasów

• Przepływ materiałów i towarów

Obszary te powinny tworzyć całość dla zapewnienia podstawowego celu koncepcji logistycznej jakim jest zapewnienie odpowiedniej ilości dóbr we właściwym miejscu i czasie przy minimalnym nakładzie kosztów.

Całościowe rozwiązanie problemu przepływu dóbr wymaga uwzględnienia współzależności między ogniwami tworzącymi strumienie przepływów. Współzależność ta powoduje, że zmiana w jednym ogniwie pociąga zmiany w pozostałych ogniwach.

H. Pohl - autor (1985)

• Aspekt koncepcyjno - funkcjonalny logistyki:

Planowanie i sterowanie, realizacja i kontrola

• Aspekt przedmiotowo - strukturalny logistyki:

Czynności związane z przepływami towarów oraz ich transformacją

• Aspekt efektywnościowy logistyki:

Efektywne powiązania miejsc nadania z miejscami odbioru w systemie przepływów - w sensie właściwego towaru, jego stanu, czasu i miejsca przy minimalnych kosztach.

S. Kummer , J. Weber (1990)- autorzy

• Aspekt koncepcyjno - funkcjonalny logistyki:

Koncepcja zarządzania procesami i potencjałem

• Aspekt przedmiotowo - strukturalny logistyki:

Przepływy towarowe i podporządkowane im przepływy informacyjne w skali przedsiębiorstwa oraz wykraczające poza przedsiębiorstwo

• Aspekt efektywnościowy logistyki:

Skoordynowana realizacja przepływów - efekty logistyczno - rynkowe

LOGISTYKA JAKO KONCEPCJA FIZYCZNEGO OBIEGU TOWARÓW

Rynek zbytu (klienci)

Magazyny zaopatrzeniowe

produkcja

magazyny

Magazyny zbytu

Rynek zaopatrzenia (dostawcy)
Przedsiębiorstwo

Przepływy informacyjne

Przepływy informacyjne

Przepływy towarowe Przepływy towarowe (materiały) (wyroby gotowe)

(zwroty, puste opakowania) (zwroty, puste opakowania)

Fizyczny ruch

Fizyczne zaopatrzenie fizyczna dystrybucja

Fizyczny obieg towarów

Rozwój produkcji stawia wymóg realizowania jej przy wykorzystaniu najnowszych osiągnięć technicznych, co wiąże się ze zmianami linii produkcyjnych oraz dużą różnorodnością typów wyrobów. W zaopatrzeniu materiałowym korzyści płynące z zamawiania dużych partii mogą łączyć się ze wzrostem kosztów utrzymania zapasów. Zarządzanie funkcjami logistycznymi może odbywać się w dwóch formach organizacyjnych w małych i średnich przedsiębiorstwach będzie podporządkowane małej grupie ludzi, którzy prowadzą inne zadania, mamy tu do czynienia z decentralistycznym podporządkowaniem funkcji logistycznych.

W dużych przedsiębiorstwach występuje centralistyczne podporządkowanie funkcji. O wyborze formy organizacyjnej decydują współzależne obszary wypełniania czynności we wszystkich elementach.

Rodzaj i charakter zalet		Podstawowe funkcje zarządzanie logistycznego
				w sferze dystrybucji	w sferze produkcji	w sferze zaopatrzenia
Zadania i procesy logistyczne	długoterminowe	Planowanie procesów magazynowania i transportu Planowanie lokalizacji magazynów Planowanie struktury dystrybucji Planowanie zapasów wyrobów gotowych Planowanie zakresu logistyki zewnętrznej	Planowanie procesów magazynowania i transportu Planowanie środków magazynowania i transportu Planowanie struktury systemów produkcji Planowanie zabezpieczenia potencjału produkcji	Planowanie procesów magazynowania i transportu Planowanie miejsc magazynowania Planowanie struktury zaopatrzenia Planowanie przepływów materiałów i surowców Planowanie zakresu logistyki zewnętrznej
		Średnio i krótkoterminowe	Planowanie zastosowania środków transportu Sterowanie i realizacja zamówień Planowanie terminów dostarczenia towarów Sterowanie zapasami wyrobów gotowych Komisjonowanie i pakowanie towarów Wymiana informacji	Planowanie zastosowania środków transportu Planowanie i sterowanie produkcją Sterowanie przepływem materiałów i półproduktów Sterowanie wykorzystaniem personelu i urządzeń technicznych Wymiana informacji	Planowanie zastosowania środków transportu Planowanie i sterowanie przepływami materiałów Planowanie terminów dostaw, rodzaje opakowań Sterowanie i kontrola przyjmowania i składowania materiałów Wymiana informacji
	Zadania koordynacji procesów i sfer działania	długoterminowe	Planowanie i uzgodnienie programów dystrybucji Planowanie strategii dystrybucji Wybór przedsiębiorstw handlowych i klientów	Planowanie i uzgodnienie programów produkcji Planowanie strategii produkcji Planowanie lokalizacji produkcji	Planowanie i uzgodnienie programów zaopatrzenia Planowanie strategii zaopatrzenia Ocena i wybór dostawców
		Średnio i krótkoterminowe	Określenie potrzeb w zakresie dystrybucji Określenie programów sprzedaży, transportu i magazynowania Ustalenie poziomu obsługi dostaw	Określenie potrzeb w zakresie produkcji Określenie obciążenia maszyn Planowanie partii produkcji	Określenie potrzeb w zakresie zaopatrzenia Określenie programów zakupu, transportu i magazynowania Określenie rozmiarów dostaw

LOGISTYKA ZAOPATRZENIA

W Logistyce Zaopatrzenia dąży się do zapewnienia dostępności materiałów, surowców, części i towarów niezbędnych do produkcji, utrzymania zakładu w gotowości technicznej lub do sprzedaży. Podstawowym problemem tego obszaru są:

• Organizacja zamówień

• Wybór dostawców

• Określenie ilości i wielkości dostaw

• Podział dostaw

• Transport

• Składy

• Reklamacje

Sterowanie tymi zadaniami powinno wynikać z programów produkcyjnych, że zużycia dóbr przy uwzględnieniu ograniczeń wynikających, np. ze zbioru składowania bądź ładunków transportowych.

Logistyka wewnątrz-zakładowa zajmuje się zagadnieniami, które dotyczą rozdysponowania materiałów, części zamiennych, półfabrykatów i produkcji w toku. Celem logistyki wewnątrz-zakładowej jest zapewnieniem dostępności zapasów a także sterowanie produkcji. Zadaniem bieżącego planowania i sterowania w tym obszarze jest kształtowanie etapów wytwarzania tak aby zminimalizować koszty składowania i koszty transportu wewnętrznego przy zapewnieniu pełnego wykorzystania potrzeb i możliwości produkcyjnych. Oprócz decyzji bieżących w obszarze logistyki. Znaczące są także decyzje długofalowe, które dotyczą:

• Harmonogramu produkcji,

• Lokalizacji i wyposażenia magazynów wewnętrznych

• Dróg transportowych i środków transportu

LOGISTYKA DYSTRYBUCJI

Logistyka Dystrybucji obejmuje kształtowanie, sterowanie i kontrolę realnych strumieni wyrobów finalnych do rynku zbytu. Celem dystrybucji jest dostarczenie finalnemu odbiorcy właściwych towarów, we właściwym czasie i miejscu, we właściwej ilości i jakości przy jak najmniejszych kosztach. Zadaniem logistyki dystrybucji jest przygotowanie procesów magazynowania, pakowania, sortowania, transportu oraz sterowanie w taki sposób aby okres od zamówienia do realizacji przyniósł możliwie wysoki zysk.

Osiągnięcie powyższych 6W jest możliwe poprzez zastosowanie nowoczesnych metod zarządzania logistycznego, które stanowi istotny postęp jakościowy w obrębie gospodarowania przedsiębiorstwem. Logistyka jest metodą zarządzania procesami i potencjałem dla koordynacji i realizacji przedsięwzięć obejmujących przepływy materiałów i towarzyszących im informacji.

Sfera przepływu materiałów zawiera koordynację pionową pomiędzy dostawcami, działami przedsiębiorstwa i odbiorcami (do ostatecznego klienta) oraz poziomą pomiędzy planowaniem, sterowaniem, realizacją i kontrolą (w zakresie strategicznym i operacyjnym)

Do podstawowych celów logistyki w przedsiębiorstwie należą:

• Wysoka gotowość dostaw (m.in. terminowość)

• Krótki cykl przepływu

• Małe zapasy

• Wysokie wskaźniki wykorzystania (personelu, techniki, technologii, powierzchni)

• Wysoka gotowość informacyjna

OGÓLNE (GŁÓWNE) I CZĘŚCIOWE PROCESY LOGISTYCZNE

Procesy główne	Procesy częściowe
Procesy zarządzania w sferze zaopatrzenia	Wydawanie dyspozycji dotyczących materiałów Wybór dostawców Realizacja zamówień Przyjęcie materiałów Kontrola kosztów
Przygotowanie produktu	Zapewnienie jakości Techniczne doposażenie z punktu widzenia klientów Transport wewnętrzny
Opracowanie podaży rynkowej	Analiza rynkowych sytuacji logistycznych Kształtowanie logistycznych determinant Popieranie sprzedaży
Realizacja zleceń	Przyjmowanie zleceń Realizacja dostaw Rozliczanie faktur Załatwianie reklamacji Organizacja i realizacja czynności magazynowych komisjonowanie i pakowanie organizacja i realizacja transportu realizacja zwrotów towarów, recykling
Świadczenie posprzedażne	usługi dla klienta serwis

Przyszłość zintegrowanej logistyki zawiera się w sposobie kierowania-zarządzania procesami gospodarczymi w przedsiębiorstwie. Obok podstawowych wskaźników logistycznych przedsiębiorstwo musi rozważać aspekt czasu w warunkach rosnącego nacisku na szybką odpowiedź związaną z zapotrzebowaniem klienta. Ma to swoje implikacje na szczeblu operacyjnym oraz strategii przedsiębiorstwa i wymaga skoordynowania działań w łańcuchu logistycznym od dostawców surowców przez producentów i dystrybutorów do detalicznych punktów sprzedaży. Wymaga to wprowadzenia w przedsiębiorstwie nowoczesnej technologii informatycznej opartej na automatycznej identyfikacji, kodach kreskowych oraz na elektronicznej wymianie danych. Stwarza to przedsiębiorstwu szansę zrównania konkurencji w skali krajowej a nawet międzynarodowej. Można stwierdzić, że wykorzystanie metod logistyki dla organizacji i technik przepływu materiałów należy do głównych celów nowoczesnej strategii gospodarczej liczących się na rynku przedsiębiorstw.

---