Program nauczania
dla dziecka z cechami autystycznymi
I. Rewalidacja indywidualna
N a w y k i ż y c i a c o d z i e n n e g o
Cele nauczania
- kształtowanie umiejętności samodzielnego funkcjonowania dotyczącego samoobsługi w zakresie:
sygnalizowania i załatwiania potrzeb fizjologicznych,
samodzielnego ubierania się i rozbierania,
poprawnego spożywania pokarmów,
poruszania się w środowisku bliższym i dalszym,
radzenia sobie w sytuacjach nieznanych i trudnych.
Tematyka
Zgłaszanie potrzeb fizjologicznych.
Samodzielne jedzenie, ubieranie się, mycie się.
Sprzątanie po sobie.
Opanowanie formuł grzecznościowych.
Samodzielne organizowanie sobie zabawy.
Umiejętność korzystania z urządzeń sanitarnych.
Korzystanie z publicznych środków transportu.
Ś r o d o w i s k o społeczno - przyrodnicze.
Cele nauczania
kształtowanie poczucia własnej tożsamości,
kształtowanie nawyków poprawnego zachowania, w różnych sytuacjach życiowych,
wyrabianie wrażliwości na piękno przyrody i estetyki otoczenia,
nawiązanie bliższego kontaktu dziecka z nauczycielem prowadzącym nauczanie indywidualne.
Tematyka
Praktyczne poznanie pomieszczeń szkolnych.
Zmysłowe poznanie zmian zachodzących w przyrodzie: jesienią, zimą, wiosną i latem.
Przestrzeganie zasad bezpieczeństwa na spacerze i w czasie zabawy.
Rozpoznanie własnego imienia.
Ulubione zabawki i zabawy dziecka (konstrukcyjne).
Naśladowanie czynności nauczycielki.
Wykonywanie poleceń słownych (daj, masz).
M o w a
Cele nauczania
kształtowanie umiejętności odczytywania i rozumienia znaków i informacji w najbliższym otoczeniu,
kształcenie rozumienia gestów, znaków słownych, migów i ogólnych umiejętności naśladowczych
Tematyka
Usprawnienie narządów artykulacyjnych (języka, warg).
Zabawy i ćwiczenia rytmizujące.
Ćwiczenia oddechowe i słuchowe.
Naśladowanie wymawiania własnego imienia.
Zapamiętanie podstawowych migów (mama, dom).
Przyporządkowanie etykiety do obrazka.
Naśladowanie artykułowania samogłosek.
S f e r a z m y s ł ó w
Cele nauczania
uwrażliwienie na lekki dotyk, zmiany temperatury i dźwięki muzyczne,
kształtowanie umiejętności rozróżniania smaków (słodki, gorzki),
kształtowanie percepcji wzrokowej i wrażliwości estetycznej na kolory, kształty.
Tematyka
Kolorowanie prostych konturów.
Wodzenie palcem po przedmiotach.
Odwzorowywanie ciągu kolorów z klocków.
Sortowanie klocków według kształtu.
Rozróżnianie głównych smaków.
Naśladowanie wytwarzanych dźwięków.
Terapia „dotykowa”.
P l a s t y k a
Cele zajęć
obniżenie poziomu napięcia psychicznego,
kształtowanie umiejętności posługiwania się tworzywem plastycznym,
stabilizacja uwagi dziecka,
aktywizacja spontanicznej działalności dziecka.
Tematyka
Malowanie obiema rękami.
Lepienie prostych form: kuleczki, wałeczki.
Bazgranie patykiem na piasku lub kredą.
Posługiwanie się stemplami.
Wydzieranka z kolorowego papieru.
Kolorowanie obrazka, oraz wycinanie.
Malowanie bezkształtnych form z masy solnej.
II. Muzykoterapia
Cele zajęć
dostarczenie radosnych przeżyć,
rozwijanie umiejętności koncentracji uwagi słuchowej,
wyrabianie umiejętności słuchania muzyki,
rozwijanie koordynacji wzrokowo - ruchowej,
poznanie schematu własnego ciała.
Tematyka
Swobodne zabawy przy muzyce i śpiewie.
Słuchanie muzyki.
Swobodne zabawy z instrumentami perkusyjnymi.
Zabawy manipulacyjne z przedmiotami wytwarzającymi różne dźwięki.
Zabawy z „paluszkami”.
Maszerowanie według rytmu.
Reagowanie na wibracje.
III. Wychowanie fizyczne.
Cele zajęć
kształtowanie poczucia tożsamości; poznanie siebie,
kształtowanie orientacji przestrzennej,
usprawnienie ruchowe,
kształtowanie koordynacji wzrokowo - słuchowej.
Tematyka
Spontaniczne poznanie pomieszczenia i przyrządów.
Ćwiczenia prowadzące do poznania własnego ciała.
Ćwiczenia pomagające zdobyć pewność siebie i poczucie bezpieczeństwa w otoczeniu.
Ćwiczenia ułatwiające nawiązanie kontaktu i współpracy z nauczycielką.
Zabawy na śniegu - lepienie brył śniegowych.
Zabawy w piaskownicy.
Program opracowano na podstawie programu Tadeusza Gałkowskiego zatwierdzonego przez MOiW 15.04.1987 roku.
mgr Ewa Lubina
Program terapii indywidualnej
dla dziecka z cechami autyzmu.
Diagnoza lekarska uzyskana w badaniu audiometrycznym wskazuje na wadę słuchu stopnia znacznego. Ponadto dziewczynka wykazuje opóźnienie rozwoju mowy wymawiając jedynie głoski „r” oraz „i”, sprawia również trudności w relacjach z rówieśnikami i nauczycielami. Zaobserwowano nietypowe reakcje na dźwięk, smak, dotyk i zapach. Narastają trudności w rozwoju emocjonalnym dziecka, co objawia się autoagresją. Nierównomierny rozwój i dostrzeżone zachowania pozwalają przypuszczać, że dziewczynka posiada pewne cechy autystyczne.
Wobec czego orzeczono potrzebę indywidualnej terapii i opracowano program dostosowany do możliwości dziecka realizowany w następujących zakresach:
TERAPIA CODZIENNEGO ŻYCIA
Ćwiczenia fizyczne; zabawy ruchowe. (metoda Weroniki Sherborne)
Zabawa na świeżym powietrzu; spacery.
TERAPIA PRZYTRZYMYWANIEM
Przytulanie dziecka do siebie po zachowaniach autoagresywnych.
TERAPIA ZAJĘCIOWA
Zajęcia i ćwiczenia w formie zabawy.
Struktura zajęć codziennie taka sama.
Organizowanie zabaw manipulacyjnych, konstrukcyjnych, zabaw ze śpiewem i zabaw mimicznych przed lustrem.
FIZYKOTERAPIA
Masaż policzków i stóp dziecka, oraz całego ciała jeśli wyraża na to aprobatę.
TERAPIA POROZUMIENIA
Stosowanie znaków języka migowego i mowy równocześnie.
Dotychczas prowadzone nauczanie dziecka było oparte na metodach surdopedagogicznych. Bardzo ważna jest dalsza obserwacja dziewczynki w celu potwierdzenia wady słuchu oraz ponowna diagnoza medyczna potwierdzająca bądź zaprzeczająca zaobserwowanymi cechami autystycznymi.
Program opracowano na podstawie programu Tadeusza Gałkowskiego zatwierdzonego przez MOiW 15.04.1987 roku.
mgr Ewa Lubina
Program terapii indywidualnej
dla dziecka z mózgowym porażeniem dziecięcym.
Z uwagi na stan zdrowia uniemożliwiający uczęszczanie do szkoły ogólnodostępnej orzeczono dla dziecka z dziecięcym porażeniem mózgowym nauczanie indywidualne, które odbywa się w ośrodku rehabilitacyjnym.
Dziewczynka jest dzieckiem głuchym, słabo widzącym i posiada upośledzenie umysłowe w stopniu znacznym, dlatego z myślą o aktualnych możliwościach percepcyjnych i ruchowych dziecka został skonstruowany autorski program terapii indywidualnej.
Program jest wdrażany i wpisany w rejestr szkolnych programów nauczania zgodnie z wymogami Programu Ministerstwa Edukacji Narodowej DOW 4014-S-2/97 dotyczącymi wychowania i nauczania dzieci i młodzieży upośledzonej umysłowo w stopniu umiarkowanym i znacznym.
Indywidualny program terapeutyczno - edukacyjny przewiduje realizację zadań w poszczególnych zakresach:
SAMOOBSŁUGA
Sygnalizowanie przez dziecko w każdy możliwy dla niego sposób potrzeb fizjologicznych.
Próby samodzielnego chodzenia po schodach z asekuracją nauczyciela.
Posługiwanie się łyżką i widelcem w czasie jedzenia z wprowadzeniem znaków migowych na te przedmioty.
Współdziałanie dziecka przy jego rozbieraniu i ubieraniu się. Wyrabianie nawyku mycia rąk przed posiłkami.
USPOŁECZNIENIE
Poznanie każdej części ciała oraz funkcji jaką ona sprawuje.
Kształtowanie poczucia odrębności i tożsamości oraz kontroli własnego ciała.
Ukierunkowanie aktywności poznawczej dziecka na najbliższe otoczenie domu.
Nawiązanie bliższego kontaktu z prowadzącą nauczanie indywidualne.
KOMUNIKOWANIE SIĘ
Odbiór bodźców smakowych i węchowych oraz rozumienie dotyku, gestu, mimiki.
Zapoznanie i nazywanie przez nauczyciela dźwięków płynących ze świata zewnętrznego.
Słuchanie i reagowanie na proste polecenia typu: daj, nie wolno.
Manipulowanie przedmiotami i zabawkami; stukanie, dzwonienie i pu-kanie nimi.
PLASTYKA
Malowanie dłonią, palcem, gąbką.
Rysowanie kredą i kredkami.
Modelowanie z masy solnej, piasku, śniegu i ciastoliny.
TECHNIKA
Zamykanie i otwieranie pudełek, pojemników.
Przesypywanie i mieszanie materiałów sypkich.
Przelewanie wody do różnych naczyń.
MUZYKA
Słuchanie i samodzielne wytwarzanie dźwięków akustycznych (szelest gazety).
Ćwiczenia w rozróżnianiu rozmaitych zjawisk akustycznych (dzwonienie budzika).
Gra na bębenku całą dłonią i pałeczką.
WYCHOWANIE FIZYCZNE
Ćwiczenia głowy - skony w przód i w tył.
Ćwiczenia nóg i rąk - stykanie się.
Ćwiczenia oddechowe i artykulacyjne.
W rehabilitacji i rewalidacji dziewczynki nieodzowna jest współpraca ze specjalistami ośrodka, do którego uczęszcza dziecko ze względu na konieczność indywidualnego podejścia i prowadzenia jednolitego frontu wychowania. Bardzo ważne są też systematyczne konsultacje prowadzone z rodzicami w celu wymiany doświadczeń i określenia kierunku nauczania i wychowania ich córki.
mgr Ewa Lubina
Scenariusz zajęć
z wychowania słuchowego.
Temat: Jak tyka budzik ?
Czas trwania: 20 minut
Cele operacyjne:
Dziecko:
zna sygnał akustyczny budzika, zegara,
potrafi naśladować tykanie,
rozumie pojęcie długo - krótko,
potrafi dopasować etykiety do pojęć.
Cele rewalidacyjne: uwrażliwienie na bodźce słuchowe,
usprawnienie narządów artykularnych.
Metoda: słowna, oglądowa i praktycznego działania.
Formy pracy: indywidualna.
Środki dydaktyczne: budzik i etykiety.
Literatura: Wychowanie słuchowe dzieci z wadą słuchu.
Pod. Red. Anieli Korzon „Infograf” Katowice.
Polski Komitet Audiofonologii.
Przebieg zajęcia
Zabawa z budzikiem: „Co to dzwoni ?”
Dziecko słucha tykania budzika, potem nauczyciel naśladuje tykanie mówiąc: tik, tak, tik, tak, następnie dziecko próbuje z nauczycielem i samodzielnie powtarzać te sylaby.
Nauczyciel zapoznaje dziecko z dzwonieniem budzika i kiedy dzwoni długo pokazuje etykietę z napisem „długo” i to samo robi w przypadku kiedy budzik dzwoni krótko.
Dziecko ustawia budzik na dzwonienie, a nauczyciel dostosowuje etykiety do długości sygnału akustycznego ustawionego przez dziecko. Po chwili następuje zmiana ról i dziecko prezentuje etykiety adekwatne do długości dzwonka.