Konie W5: 24.11.2006r.

Program żywieniowy:

1. Ustalenie zapotrzebowania z uwzględnieniem stanu fizjologicznego i wykonywanej pracy.

2. Zbilansowanie dawek pokarmowych i ekonomika żywienia.

3. Systematyczna kontrola masy ciała (stała m.c. przy zmieniających się obciążeniach treningowych i startach daje informacje o prawidłowym zbilansowaniu dawki pokarmowej).

4. Analiza chemiczna składu dawki podstawowej (na tej podstawie opracowuje się w zależności od aktualnego zapotrzebowania dodatki energetyczne, białkowe oraz mineralne i witaminowe.

5. Stała kontrola we krwi wybranych wskaźników hematologicznych, biochemicznych, zawartość mikro i makroelementów oraz witamin.

6. Przeprowadzenie testów wydajności organizmu.

7. Stała kontrola zdrowia, samopoczucia i apetytu.

• Aby nie było szoku na pastwisko (rozwolnieniem kału, biegunki)okres przejściowego żywienia.

• Nie czekamy aż trawa osiągnie dojrzałość 15-20cm, tylko zaczynamy bardzo wcześnie podając dawkę (metoda na łagodne przejście i zachowanie kondycji źrebaków).

• Ustalamy teoretyczne zapotrzebowanie które modyfikujemy w razie potrzeby.

• Systematyczna kontrola m.c. - jeśli przy wzięciu do ciężkiej pracy nie traci więcej niż 1% m.c. uznajemy dawkę za wystarczającą.

• Zapasanie koni - gorsza wymiana ciepła z otoczeniem i przegrzanie u koni użytkowanych w bardzo szybkim tempie. Przy zapasaniu konia zwiększone problemy z zaźrebieniem, problemy z porodami, mniej miejsca dla źrebięcia.

• Analiza składu chemicznego: siana, owsa, pastwiska.

• Badanie składu krwi i składu włosa. Kontrola służy ocenie stanu zdrowia konia.

• Ogromne zróżnicowanie pasz, zależy od fazy zbioru.

• Test V200 - mówi o pokryciu potrzeb pokarmowych i jak długo koń może pracować. Dobrze gdy nie przekracza 200.

• Pierwszą oznaką przetrenowania jest utrata apetytu.

• Im intensywniejszy wysiłek i praca w szybkim tempie, tym wyższy poziom Hb we krwi.

• Konie wyścigowe pracują w długu tlenowym.

• U koni skoczków trening krótszy i mniej intensywny - praca tlenowa mięśni (11-17% Hb). Gdy poniżej 11% - anemia.

• Koń po wysiłku nie może być odwodniony, jeśli pobieramy krew.

• Koń ma bardzo duże zdolności adaptacyjne do wysiłku - w czasie zagrożenia może wyrzucać erytrocyty do krwioobiegu.

• Przy pracy w intensywnym tempie Ht musi być wyższy (ponad 40%).

• Ht powyżej 50% - błąd pobrania.

• Opad Biernackiego - oceniany po wysiłku w celu oceny odwodnienia.

• Poziom cukru we krwi - cukier służy do odżywienia tkanki nerwowej, niedobór świadczy o zmęczeniu.

• Białko całkowite - wskaźnik odwodnienia organizmu po ciężkim wysiłku, bo mniej osocza i krew jest bardziej gęsta, większa lepkość krwi.

• Związki mineralne tj. Na, K, Cl, Mg. Pompa K-Na-K, niedobór K w intensywnym treningu, chlorki wpływają na równowagę kationowo-anionową organizmu, Mg nie jest dobrym wskaźnikiem przygotowania koni do treningu.

Wskaźniki hematologiczne:

Hg g/100ml Ht% OB (15min)

Konie wkkw 13,6+-1,18 39,0+-2,95 6,0+-4,50

Konie skoki 12,4+-1,06 36,7+-2,63 9,4+-4,70

Konie rajdy 12,6+-1,55 38,0+-2,87 6,5+-0,62

XX wyścigi 13,6-0,31 42,6+-4,36 0,7+-0,62

OO wyścigi 12,7+-0,79 40,1+-2,63 1,8+-1,01

Wahania 11-17 32-48 do 12

Wskaźniki biochemiczne:

Glukoza mmol/l białko całkowite g/l

Konie wkkw 5,7+-0,37 68,8+-3,94

Konie skoki 5,6+-0,29 67,1+-4,12

Konie rajdy 5,9-0,32 71,0+-3,27

XX wyścigi 6,1+-0,39 60,2+-2,39

OO wyścigi 5,7+-0,35 64,2+-2,81

Wahania 2,8-8,0 53-79

Związki mineralne:

Na K Chlorki Mg

Konie wkkw 137,0+-0,51 3,3+-0,31 101,5+-1,46 1,05+-0,07

Konie skoki 137,9+-1,48 3,6+-0,24 97,9+-1,94 0,89+-0,05

Konie rajdy 137,5+-1,08 3,5+-0,21 98,5+-2,79 0,90+-0,10

XX wyścigi 135,9+-0,64 3,4+-0,16 104,1+-2,21 1,07+-0,09

OO wyścigi 136,5+-0,78 3,5+-0,24 100,4+-1,84 1,09+-0,08

Wahania 132-156 2,8-5,0 95-110 0,74-1,90

Rasy koni hodowane w Polsce:

3 grupy rasowe koni:

1) GORĄCOKRWISTE: (szlachetne)

1. konie późno dojrzewające

2. o budowie i cechach wewnętrznych pozwalających na swobodny ruch i przystosowanie do pracy w szybkim tempie

3. o pobudliwym układzie nerwowym, żywym temperamencie, szybkie reakcje na bodźce

4. charakteryzujące się suchością tkanki i dobrym umięśnieniem

5. reprezentują głównie wierzchowy typ użytkowy (wierzchowo-zaprzęgowy) i zaprzęgowy

• pełna krew angielska (typ użytkowości - wierzchowej)

• czysta krew arabska (typ użytkowości - wierzchowej)

• rasy półkrwi (lokalne konie x konie czystej krwi)

• angloaraby półkrwi

• konie śląskie (typ użytkowości zaprzęgowej)

• konie wielkopolskie

• konie małopolskie (dawniej typ wszechstronnie użytkowy)

• 
  półkrwi angielskiej hodowane z przewagą

• konie szlachetne półkrwi cech wierzchowych

2) ZIMNOKRWISTE:

1. wcześnie dojrzewające, o dużej masie ciała, obfitym i silnie otłuszczonym umięśnieniu

2. małej pobudliwości i spokojnym temperamencie

3. charakteryzujące się limfatycznością tkanek

4. pracują w wolnym tempie, głównie jako zwierzęta pociągowe

5. podstawowymi chodami są u nich stęp i kłus

W Polsce:

• konie sztumskie

• sokólskie

• łowicko - sochaczewskie

• lidzbardzkie

Za granicą: rasa ardeńska, bretońska, belgijska, perszerony, shire'y angielskie, clydesdale, koń szlezwicki.

• Księgi stadne polskich koni zimnokrwistych.

• Pieniądze na ochronę lokalnych zasobów genetycznych.

3) RASY PRYMITYWNE:

1. wytworzone na drodze selekcji naturalnej pod wpływem warunków środowiskowych => dobre przystosowanie do warunków środowiska, dobry rozród, długowieczność, twardość w pracy

2. konie powstałe przy dominującym wpływie lokalnych warunków przyrodniczych

3. charakteryzuje je niewielki wzrost i masa ciała, żywotność, dobra zdrowotność, dobre wykorzystanie paszy

2 rasy koni - obie hodowla zachowawcza:

• koniki polskie (pochodne tarpana)

• konie huculskie = hucuły (Karpaty wschodnie)

• kuce i konie małe - hodowla hobbystyczna, hipoterapia, zawody dla kucy i koni małych, mogą startować w konkursach jeździeckich

• kuce szetlandzkie (szetlandpony)

• kuce walijskie (typ wierzchowy)

• kuce wierzchowe(miniatura konia wierzchowego)

• inne rasy: haflingery, fiordingi

Kuc Falabella:

• wyhodowany w Argentynie, samiec 70-75 cm wysokości w kłębie

• najmniejszy koń, powstały dzięki kojarzeniom krewniaczym - wzrost homozygotyczności, rośnie frekwencja genów semiletalnych, dużo chorób genetycznych)

Shire:

• pochodzenie z Wielkiej Brytanii, pow. 170 cm w kłębie, waga 1000 - 1200kg

• białe odmiany na nogach, intensywnie owłosione

• siła pociągowa, konkursy prac polowych (orki), użytkowane pod siodłem, zawody w ujeżdżaniu

TYP UŻYTKOWY WIERZCHOWY: (rasy gorącokrwiste)

Koń pełnej krwi angielskiej:

• duży wzrost 175 - 182cm (duży wzrost nie za dobry, bo duża m.c., większe obciążenie nóg konia - nie idzie w parze ze skocznością)

• słabo rozwinięta tkanka podskórna, widoczne rozwinięte grupy mięśni, ścięgna i kości

• długa skośnie ustawiona łopatka

• długie dźwignie kończyn (możliwość długiego wykroku => uzyskanie dużej szybkości)

• sylwetka da się wpisać w stojący prostokąt

• sylwetka - niecałe 100%, konie urodziwe (inaczej typ zaprzęgowy 104-108% - sylwetka wydłużona, dużo krótsze kończyny)

• konie urodziwe

• głowa: delikatna i proporcjonalna, mała trzewioczaszka w stosunku do mózgowioczaszki

• szyja: długa, osadzona pod kątem 45^o (proste wejście tchawicy do płuc, co zapewnia dobrą wentylację płuc)

• położenie głowy i szyi zapewnia utrzymanie równowagi (dźwignia powinna być duża)

• kłoda: wyraźnie zaznaczona linia, umięśniona, normalny grzbiet, szerokie doskonale umięśnione lędźwie, długi, szeroki i bardzo dobrze umięśniony zad

• klatka piersiowa: wąska, na przekroju owalna, bardzo pojemna przy niewielkiej szerokości; pojemność uzyskuje się przez dobre wysklepienie żeber rzekomych nie połączonych z mostkiem

• u konia w typie wierzchowym powinny być krótkie słabizny

• brzuch: u koni w kondycji wyścigowej powinien być podkasany, aby nie było zbędnego obciążenia; wyjątek stanowią klacze wielokrotne matki

• kończyny: kończyny smukłe i długie, ustawione pod kątem 45^o, łopatka długa, kość ramienna ukośnie ustawiona, przedramię długie i dobrze umięśnione, staw nadgarstkowy mocny, szeroki i długi. Nadpęcie z dobrze rozwiniętymi ścięgnami, dobra akomodacja w stawie pęcinowym, szerokie mięśnie zginacze palców.

• kończyny tylne dobrze spionowane, skątowanie stawu skokowego i pęciny

• szerokie i dobrze wysklepione puszki kopytowe => możliwość amortyzacji wstrząsów

• szybka przemiana materii, szybka reakcja na bodźce, żywy temperament, przystosowane do pracy w szybkim tempie

Koń czystej krwi arabskiej:

• tzw. bukiet konia czystej krwi

• głowa: piękna, mała o szerokim czole; mała trzewioczaszka do mózgowioczaszki, szczupaczy profil pyska, ładne rozdęte chrapy, żywe duże oko, szeroko rozstawione ganasze, małe uszy

• szyja: długa, łabędzia (utrudniona wymiana powietrza, wentylacja płuc)

• klatka piersiowa: owalna, mniej wyraźny, słabo zaznaczony kłąb

• dobra nerka i lędźwie

• zad: horyzontalny (nachylony pod kątem 12,5 - 25^o), długi i dobrze umięśniony, odstawienie zadu do tyłu

• piękna odsada ogona w spoczynku i ruchu

• piękny ruch konia z fazą zawiśnięcia przy wolnym kłusie (biegnie nie dotykając podłoża)

• lekka, harmonijna, szlachetna budowa

• duża suchość tkanki, odporność i wytrzymałość w pracy

• rasa późno dojrzewająca i długowieczna

• maść z papryką turecką (czerwony pieprz)

Koń czystej krwi arabskiej: (c.d.)

• najstarsza rasa wyhodowana na Półwyspie Arabskim, w specyficznych warunkach środowiska, hodowana do pracy pod siodłem

• kult czystości rasy - hodowla oparta na materiale żeńskim (najważniejsze w hodowli czyste klacze, ogiery traktowane jako zło konieczne)

• ogromna wytrzymałość na długich dystansach, doskonała jakość kości, ścięgien, więzadeł, kopyt

• dobre wyniki rozrodu, dobre wykorzystanie paszy (skąpe żywienie), małe wymagania środowiskowe w hodowli

• idealny charakter, łagodny temperament - wg.podręczników, lecz w praktyce albo bardzo łagodny albo bardzo impulsywny

• już w VIII wieku główny materiał uszlachetniający do doskonalenia ras koni na świecie

• mały wzrost i masa ciała

• obecnie straciły znaczenie jako konie do użytkowania wierzchowego, są używane do rajdów długodystansowych, w rekreacji i hodowli amatorskiej

• głównie hodowane w USA, Kanadzie, Ameryce Południowej, Australii, Nowej Zelandii, też Wielka Brytania, Francja, Niemcy, Polska, Szwecja.

• kierunki hodowli:

• amatorska (pokazy, konkursy)

• produkcja koni użytkowanych do wyścigów, rajdów, użytkowania wierzchowego)

Hodowla polska arabów:

• do Polski bardzo wcześnie trafiały konie czystej krwi arabskiej

• od 1800r. zorganizowana hodowla w Polsce

• handel ze wschodem „krew orientalna”

• W Polsce 2 grupy koni:

• potomstwo oryginalnych koni z Półwyspu Arabskiego

• konie wyhodowane w wyniku krzyżowania wypierającego naszymi końmi arabskimi

• przed I wojną światową duży rozwój hodowli na kresach wschodnich

• po II wojnie pogłowie było niewielkie, z resztek zorganizowano hodowlę (ok. 50 klaczy i kilkanaście ogierów)

• po '56r rozwinęła się renoma koni arabskich

• w pewnym okresie czasu nadprodukcja, teraz zachowana równowaga

• araby wykorzystywane jako materiał zarodowy do krzyżowania uszlachetniającego w hodowli ras półkrwi:

• poprawa wyglądu koni, ich budowy

• poprawa wykorzystania paszy

• wadą tego krzyżowania jest to, że uzyskujemy mniejsze konie

Konie półkrwi:

• powstałe w wyniku krzyżowania koni czystej krwi arabskiej i pełnej krwi angielskiej z rasami miejscowymi

• łączą w sobie pozytywne cechy szlachetnych ras wyjściowych

• mniej pobudliwe i nieco masywniejsze, ale i tak o szybkiej przemianie materii i żywym temperamencie

• należą do typu wszechstronnie użytkowego

• dość duży wzrost, dość stromo ustawiona łopatka, długie linie kończyn, dobrze zaznaczony kłąb tzw. „wcięcie siekiery”

• zad duży,dobrze z nim związana część lędźwiowa kręgosłupa

• wymrażanie numerów w celu identyfikacji

TYP UŻYTKOWY POCIĄGOWY: (rasy zimnokrwiste)

• wcześnie dojrzewający, masywny koń średniej wielkości, pracujący w powolnym tempie, charakteryzujący się dużą siłą pociągową i obfitym umięśnieniem

• głowa: ciężka, masywna

• szyja: krótka, szeroka i nisko osadzona, dobrze umięśniona

• klatka piersiowa: beczkowata, łopatki stromo ustawione

• niski kłąb i długi grzbiet

• kończyny: krótkie grube limfatyczne (o dużej ilości tkanki łącznej podskórnej powodującej zatarcie kształtów, granic mięśni i kości), szeroko rozstawione (ciągnięcie ciężaru), w dolnych odcinkach często porośnięte szczotkami pęcinowymi

• spokojny temperament, mała pobudliwość nerwowa

Rasa ardeńska:

• duża siła pociągowa i masa mięśni

• duża limfatyczność (nie widać ścięgien i mięśni, wszystko oblane tkanką łączną podskórną). Limfatyczność przyczyną choroby brodawczycy - następuje pękanie skóry na pęcinach i wysięk płynu surowiczego. Dużo tkanki łącznej, kłąb niski, niewyraźny, ukryty pod zwałami tłuszczu zapasowego

• głowa: potężna, osadzona na krótkiej mocno umięśnionej szyi, ciężka głowa nie jest wadą

• klatka piersiowa: na przekroju okrągła, beczkowata, Grzbiet: długi, sprawiający wrażenie łęgowatości

• kończyny: krótka łopatka, grube krótkie kończyny, obwód nadpęcia 38-39cm, dla porównania u masywnych koni gorącokrwistych półkrwi 23-23,5cm). Szerokie rozstawienie kończyn, przy szybkim ruchu zachwianie równowagi.

• kopyta: szerokie i płaskie; róg kopytowy miękki, bardziej podatny na ścieranie, ruch wydajny.

• zad: obficie umięśniony, długi, ukośnie ustawiony (mocne ścięcie skraca krok)

• obfite owłosienie grzywy, ogona i szczotek

• sylwetka dająca się wpisać w prostokąt

• całość masywna, monumentalna

• hodowane do produkcji źrebiąt rzeźnych, również w gospodarstwach ekologicznych

TYP UŻYTKOWY POŚPIESZNO - ROBOCZY:

Polskie konie zimnokrwiste:

• przystosowane do pracy w stępie i kłusie

• przeznaczone do pracy w zaprzęgu

• mniej limfatyczne

• dłuższe dźwignie kończyn - szybszy ruch

• piękna łabędzia szyja (tłuszcz zapasowy)

RASY PRYMITYWNE:

Fiordingi(bułany koń fiordzki):

• pochodzą z zachodniej Norwegii, gdzie służą jako mocne konie zaprzęgowe

• maść bułana w 100%

• krępe, silne konie o mocnych kończynach i szyi

• zwykle mają charakterystycznie strzyżoną grzywę

• wewnętrzne pasmo włosów jest czarne, zewnętrzne jasne

• bardzo dobry charakter!, poszukiwane fiordingi w czystości rasy, w Polsce niewiele

Koniki polskie - użytkowanie zaprzęgowe:

• pochodne tarpanów

• typ budowy do użytkowania zaprzęgowego

• dość żywy temperament, bardzo szybko się uczą

• umiejętność dostosowania się do warunków bytowania

• łopatka krótka, stromo ustawiona => krótki wykrok

• krowia postawa kończyn tylnych

• krótka akcja w stępie i kłusie

• długowieczność, doskonałe wykorzystanie paszy - zadowalają się paszami gorszej jakości

• dobry rozród, twardość w pracy, odporność na zmęczenie, mała podatność na choroby

• mankament => wady budowy kończyn i kopyt (małe puszki kopytowe)

• niewielka populacja i wzrastające spokrewnienie (inbred). Hodowla zachowawcza(FAO), koniki polskie objęte programem ochronnym - właściciele dostają dopłaty z UE.

6

---