1. Konflikt Serbowie-Albańczycy (Bałkany):
A)Przyczyny
Dążenie Albańczyków do autonomii
Różnice religijne- Serbowie są w większości prawosławni, Albańczycy wyznają islam
Różnice kulturowe
Wymieszanie ludności(enklawy narodów)
Szowinizm narodowy
B)Przebieg
Pod koniec lat 90. Wyzwoleńcza Armia Kosowa nasiliła działania terrorystyczne przeciwko ludności serbskiej, dążąc do odzyskania autonomii. Serbowie odpowiedzieli wypędzeniem Albańczyków z Serbii- zrealizowano plan czystek etnicznych. Doprowadziło to w 1999r. do zbrojnej interwencji NATO, która zmusiła władze serbskie do przyznania większej autonomii Albańczykom. 17 lutego 2008 Kosowo jednostronnie ogłosiło swoją niepodległość.
2. Konflikt Hiszpanie-Baskowie (Hiszpania):
A)Przyczyny
Odebranie posiadanej wcześniej autonomii (przez gen. Franco w 1939r.)
Antybaskijska polityka za rządów Franco
B)Przebieg
Od 1959r. ETA (Baskijski Lud i Wolność) prowadzi terrorystyczną działalność w celu zmuszenia rządu Hiszpanii do uznania niepodległego państwa Basków. Zamachy bombowe spowodowały śmierć ok. 1800 osób. Po śmierci gen. Franco w 1975 r. Baskowie zaczęli odzyskiwać swoje prawa. Obecnie cieszą się dużą autonomią.
3. Konflikt Irlandczycy-Anglicy (Irlandia Północna)
A)Przyczyny
Dominacja Anglii, dyskryminacja Irlandczyków
Różnice religijne: Irlandczycy są w większości katolikami, Anglicy-protestantami
Walka o przyłączenie Irlandii Płn. Do Irlandii
B)Przebieg
Od podbicia w XI w. Irlandii przez Anglię datuje się dominacja Anglików. Henryk VIII zapoczątkował akcję osiedlania angielskich i szkockich protestantów w Ulsterze. Wojny domowe doprowadziły do powstania w 1939r. wolnej Irlandii, jednak część północna wciąż należy do Anglii. O połączenie obu części w jedno państwo Irlandzkie zbrojnie walczą ekstremiści wkupieni w Irlandzkiej Armii Republikańskiej (IRA). Partią będącą tzw. politycznym ramieniem IRA jest Sinn Fein. Organizowane przez republikanów krwawe zamachy terrorystyczne spotykają się z odwetem wojsk brytyjskich. Podpisane w 1998r. Porozumienie Wielkiego Piątku wstrzymało akcje terrorystyczne, nie można jednak mówić o ostatecznym zakończeniu konfliktu.
4. Konflikt Czeczenie-Rosjanie (Czeczenia)
A)Przyczyny
Podbój Czeczenii przez Rosję w XIX w.
Różnice religijne i kulturowe
Dążenia niepodległościowe ludów Kaukazu
Polityka wynarodowienia prowadzona przez Rosjan; łamanie praw człowieka
Nieznanie niepodległości Czeczenów ogłoszonej w 1991r.
Walka o kontrolę nad wydobyciem ropy naftowej i gazu ziemnego
B)Przebieg
Od czasu podbicia w XIX w. przez carską Rosję, Czeczeni walczą o niepodległość. Władze carskie, a potem komunistyczne prowadziły politykę wynaradawiania (dyskryminacja Czeczenów, osiedlanie ludności rosyjskiej, zamykanie meczetów). W 1991r. po rozpadzie ZSRR, Czeczeni ogłosili niepodległość.W1994r. wojska rosyjskie wkroczyły do Czeczenii, dokonując aneksji zbuntowanej republiki. Po przegranej wojnie z Rosjanami Czeczeńcy nadal prowadzą walkę partyzancka z jednoczesnymi akcjami terrorystycznymi na terenie Rosji.
5. Konflikt Arabowie(Palestyńczycy)-Żydzi (strefa gazy) (Palestyna)
A)Przyczyny
Powstanie państwa żydowskiego na terytorium palestyńskim
Różnice religijne(muzułmanie-żydzi)
B)Przebieg
W 1947r. ONZ wniosło propozycję podziału Palestyny na część żydowską i arabską. W 1948r. na terytorium Palestyny, pozostającej pod kontrolą Brytyjczyków(terytorium mandatowe)powstało państwo Izrael. W kilka dni po wygaśnięciu mandatu Brytyjskiego Żydowska Rada Narodowa proklamowała powstanie Izraela obejmującego całą Palestynę. Palestyńczycy rozpoczęli walkę o niepodległość wspierani przez inne kraje arabskie. Powstały organizacje terrorystyczne OWP (Organizacja Wyzwolenia Palestyny) i Dżihad(organizacja działająca głównie w Egipcie).
6. Konflikt Indie- Pakistan, Chiny (Kaszmir)
A)Przyczyny
Imperialna polityka Indii
Odrębność religijna i kulturowa(mieszkańcy Kaszmiru to w większości muzułmanie, mieszkańcy Indii-hinduiści)
Polityka mocarstw kolonialnych, podsycających i wykorzystujących antagonizmy religijne w procesie rządzenia
B)Przebieg
W 1947r. utworzono dwa niepodległe państwa: Indie na terenach z przewagą Hindusów i Pakistan na terenach z większością muzułmańską. Kaszmir został przyłączony do Indii bez zgody Pakistanu. Od tej pory trwa ciągły spór między oboma państwami o tę prowincję, podsycany wewnętrznymi niepokojami społecznymi i zamachami bombowymi. W 1962r. do konfliktu dołączyły Chiny.
7. Konflikt Tybetańczycy-rząd Chin (Tybet)
A)Przyczyny
Odrębność kulturowa i religijna(Tybetańczycy-buddyzm, Chińczycy-ateizm)
Walka rządu komunistycznego z religią
Wypędzenie Dalajlamy
Poczucie narodowej odrębności i godności Tybetańczyków
Imperializm komunistycznych Chin
B)Przebieg
W 1949r. wojska chińskie wcieliły niepodległy Tybet do Chin. Wybuchające od tej chwili liczne powstania były krwawo tłumione. XVI Dalajlama schronił się przed prześladowaniami w Indiach, gdzie przebywa do dzisiaj. Chińczycy prowadzą w Tybecie politykę wynaradawiania, a prawa Tybetańczyków są łamane.
8. Konflikt Talibowie/Al.-kaida- USA i wojska koalicji (Afganistan)
A)Przyczyny
Przejęcie władzy przez fundamentalistów islamskich i utworzenie państwa wyznaniowego
Umiejscowienie baz terrorystycznych na obszarze kraju
Rywalizacja między grupami narodowościowymi oraz lokalnymi watażkami o władzę
B)Przebieg
W latach 1979-1989 Afganistan był okupowany przez wojska radzieckie. W 1990r. władzę przejeli Talibowie, którzy utworzyli państwo wyznaniowe. W odpowiedzi na zamachy terrorystyczne w 2001r. w Nowym Jorku USA wystąpiło zbrojnie przeciw Talibom i Osamie bin Ladenowi -oskarżonemu o zorganizowanie zamachów i ukrywającemu się na terenie Afganistanu. W 2001r. pokonano Talibów. Wojska koalicji do dziś pomagają w utrzymaniu porządku. Mimo To nadal dochodzi tutaj do wielu zamachów terrorystycznych.
9.Konflikt Irak /zwolennicy Saddama Hsajna- zwolennicy demokracji i koalicji antyiracka(USA, Wlk Brytania, Australia, Polska)
A)Przyczyny
Imperialistyczne zapędy Iraku pod rządami Saddama Husajna
Podejrzenia o posiadanie przez Irak broni atomowej i chemicznej z możliwością jej natychmiastowego użycia
Niepodawanie się Iraku międzynarodowej kontroli w poszukiwaniu broni masowego rażenia
Wspieranie przez Irak organizacji terrorystycznych
Zaliczenie przez G. Buscha Iraku do „osi zła”
Prześladowania mniejszości narodowych (Kurdów)
B)Przebieg
W 2003r. doszło do II wojny irackiej- rozbito armię iracką, obalono reżim Saddama Husajna. Od tego czasu na obszarze Iraku trwa wojna koalicji z bojówkami terrorystycznymi. Sytuacja jest wciąż nieustabilizowana.
10. Konflikt plemiona Tutsi oraz Hutu (Ruanda)
A)Przyczyny
Polityka kolonialna Belgów
Waśnie plemienne, niepokoje społeczne, zamachy
Walka plemion o władzę: mniej liczni Tutsi, będąc elitą intelektualną, odmawiali udziału we władzy liczniejszym Hutu
Spór o ziemię w wyniku rosnącej liczby ludności
B)Przebieg
Od powstania niepodległej Ruandy w 1962r. w kraju wybuchały konflikty etniczne między plemionami Tutsi i Hutu. Przerodziły się one w wojnę domową spowodowaną przeludnieniem i pogarszającą się sytuacją ekonomiczną. W !994r. po tragicznej śmierci prezydenta doszło do masowych mordów ludności cywilnej obu plemion i emigracji ocalałych do sąsiednich krajów.
11. Konflikt Sudan chrześcijańska ludność południa-islamska ludnośc północy
A)Przyczyny
Kolonialna polityka Brytyjczyków rywalizacja północy i południa o kontrolę nad ropą
Różnice religijne między mieszkańcami
Walki plemienne
Wprowadzenie na obszarze całego kraju prawa koranicznego
bieda
B)Przebieg
Muzułmański rząd nie zgodził się na autonomię chrześcijańskiego południa. Od uzyskania niepodległości(1956r.) trwa wojna domowa między oddziałami rządowymi i partyzanckimi reprezentującymi południe.
12. Konflikt Somalia
A)Przyczyny
rywalizacja między zespołami rodów o pastwiska i źródła wody
tendencje separatystyczne
susza
B) Przebieg
Somalia uzyskała niepodległość w 1960r. Jednak 9 lat później krajem wstrząsnął zamach stanu, a w latach 1977-19778 wojna z Etiopią, po próbie odebrania temu krajowi Ogadenu, zamieszkanego prawie wyłącznie przez Somalijczyków. Ludność dzieli się jednak na 6 zespołów rodowych, w skład których wchodzi kilka do kilkunastu rodów. Na początku lat dziewięćdziesiątych XX w. sytuację skomplikowała susza. W 1991r. odżyły dawne spory klanowe, które doprowadziły do zupełnej anarchii. Państwo zostało podzielone między lokalnych przywódców. Ocenia się, że na początku wojny zginęło 100 tys. Ludzi, a milion osób, jako uchodźcy, opuściło kraj. Interwencja sił zbrojnych pod sztandarem ONZ i jej wparcie materialne pozwoliły powstrzymać walki na niektórych terenach i pomoc głodującej ludności. Obecnie, po wycofaniu się wojsk ONZ, władza Somalii nadal jest słaba i niestabilna.
13.Konflikt Nigeria
A)Przyczyny
niejednorodność etniczna i wyznaniowa
niestabilność polityczna
skomplikowana mozaika etniczna(silna rywalizacja i walka poszczególnych plemion : Husa, Fulami, Joruba, Ibo)
zyski z odkrytych w 1958roku złóż ropy naftowej, które były rozkradane przez skorumpowany aparat administracji państwowej
B)Przebieg
Po uzyskaniu niepodległości (1960) w 1963roku wprowadzono ustrój federacyjny. Od tego momentu dokonano sześciu wojskowych zamachów stanu i wybuchły dwie wojny domowe. Na terytorium kraju wybuchły walki między plemionami Hausa i Ibo. W 1967 wywodzący się z plemienia Ibo pułkownik O. Ojukwu proklamował powstanie niepodległej Republiki Biafry na terytorium południowo-wschodniej prowincji Nigerii. Secesja Biafry spowodowała wybuch krwawej wojny domowej (1967-1970, konflikt biafrański), w wyniku której śmierć poniosło ponad 1 mln ludzi. Wojna zakończyła się zwycięstwem rządu centralnego. Kolejne zamieszki obejmujące całe terytorium kraju wybuchły w 1994r. Związki zawodowe popierające obalonego i aresztowanego prezydenta Abiolę wezwały do bezterminowego strajku generalnego, który unieruchomił całą gospodarkę. Z polecenia rządu aresztowano działaczy związkowych i opozycjonistów politycznych. Konflikt w Nigerii trwa nadal.