POLITYKA SPOŁECZNA
Rodzaje świadczeń społecznych
1. ŚWIADCZENIA PIENIĘŻNE:
a) zasiłek stały,
b) zasiłek okresowy,
c) zasiłek celowy i specjalny zasiłek celowy,
d) zasiłek i pożyczka na ekonomiczne usamodzielnienie,
2. ŚWIADCZENIA NIEPIENIĘŻNE:
a) praca socjalna,
b) bilet kredytowany,
c) składki na ubezpieczenie zdrowotne,
d) składki na ubezpieczenia społeczne,
e) pomoc rzeczowa, w tym na ekonomiczne usamodzielnienie,
f) sprawienie pogrzebu,
g) poradnictwo specjalistyczne,
h) interwencja kryzysowa,
i) schronienie,
j) posiłek,
k) niezbędne ubranie,
l) usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania, w ośrodkach wsparcia oraz w rodzinnych domach pomocy,
m) specjalistyczne usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania oraz w ośrodkach wsparcia,
n) mieszkanie chronione,
o) pobyt w domu pomocy społecznej,
p) pomoc w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, w tym w mieszkaniu chronionym, pomoc w uzyskaniu zatrudnienia
Zabezpieczenia osób niepełnosprawnych
Zabezpieczeniem niepełnosprawnych jest:
świadczenie pieniężne, np. renta socjalna
świadczenie niepieniężne, np. ZAZ, ZPCh
Minimum socjalne
Minimum socjalne - wskaźnik określający koszty utrzymania gospodarstw domowych na podstawie "koszyka dóbr" służących do zaspokojenia potrzeb bytowo-konsumpcyjnych na niskim poziomie. Przyjęte składniki koszyka wystarczają nie tylko dla podtrzymania życia, lecz dla posiadania i wychowania dzieci, a także dla utrzymania minimum więzi społecznych.
Do pierwszej grupy składników zaliczają się wydatki na mieszkanie, żywność, odzież, obuwie, ochronę zdrowia i higienę; do drugiej grupy - koszty komunikacji i łączności (np. dojazdy do pracy), wydatki na kształcenie i wychowanie dzieci, na kontakty rodzinne i towarzyskie oraz skromne uczestnictwo w kulturze. Jest to więc model zaspokajania potrzeb na poziomie "minimalnego dobrobytu". Minimum socjalne nazywane jest też "granicą wydatków gospodarstw domowych, mierzącą godziwy poziom życia".
W Polsce minimum socjalne szacowane jest przez Instytut Pracy i Spraw Socjalnych od 1981 na podstawie uchwały Rady Ministów. IPiSS ustala wartość koszyka minimum socjalnego oddzielnie dla 6 typów pracowniczych gospodarstw domowych (od rodziny 1-osobowej do 5-osobowej) oraz 2 typów gospodarstw emeryckich (1- i 2-osobowych). Koszyk minimum socjalnego określony jest ilościowo (minimalna ilość danych dóbr i usług według norm zużycia, zalecanych przez naukowców) i wartościowo (koszt nabycia danych ilości dóbr i usług). W ten sposób otrzymujemy obraz niezbędnych kosztów utrzymania gospodarstw domowych na poziomie standardu minimum socjalnego.
Według opracowania IPiSS (na podstawie danych GUS z badań nad warunkami życia gospodarstw domowych), w 2004 blisko 60% Polaków (prawie 23 mln osób) żyło poniżej opracowanego przez ten instytut minimum socjalnego.
Zasiłki
Zasiłek - świadczenie pieniężne lub materialne wypłacane przez instytucje państwa i organizacje non-profit ich beneficjentom. W Polsce istnieje kilka rodzajów zasiłków, a głównymi instytucjami dystrybuującymi je są gminy za pomocą MOPS-ów (zasiłki z pomoc społecznej, zasiłek rodzinny, zasiłek pielęgnacyjny) oraz ZUS
Zasiłek pogrzebowy
Wypłacają oddziały ZUS. Zasiłek ten przysługuje w razie śmierci:
ubezpieczonego,
osoby pobierającej emeryturę lub rentę,
osoby, która w dniu śmierci nie miała ustalonego prawa do emerytury lub renty, ale spełniała warunki do jej uzyskania i pobierania,
osoby, która pobierała zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne, zasiłek macierzyński lub zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia,
oraz członka rodziny ubezpieczonego lub osoby pobierającej emeryturę lub rentę.
Zasiłek pogrzebowy przysługuje rodzinie zmarłego w wysokości 200% przeciętnego wynagrodzenia.
W okresie od marca do maja 2008 jego wysokość wynosiła 5799,66 zł a od grudnia 2010 do lutego 2011 wynosi 6406,16 złotych. Od 1 marca 2011 wynosić będzie 4000 zł.
Zasiłek macierzyński
Zasiłek macierzyński przysługuje kobiecie objętej ubezpieczeniem chorobowym. Wypłacany jest przez okres ustalony przepisami Kodeksu pracy i od 1 stycznia 2009 r. okres ten wynosi:
20 tygodni przy urodzeniu jednego dziecka,
31 tygodni przy urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie,
33 tygodnie przy urodzeniu trojga dzieci przy jednym porodzie,
35 tygodni przy urodzeniu czworga dzieci przy jednym porodzie,
37 tygodni przy urodzeniu pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie.
Zasiłek dla bezrobotnych
Bezrobotni otrzymują zasiłek w wysokości 717 zł brutto przez pierwsze 3 miesiące i 563 zł brutto przez resztę uprawnionego okresu. Są to kwoty bazowe. Bezrobotny ma niższą stawkę (80%), jeśli jego staż pracy jest mniejszy niż 5 lat, i wyższą stawkę (120%), jeśli jego staż przekracza 20 lat. Okres pobierania zasiłku zależy od stopy bezrobocia w danym powiecie. Jeśli jest on niższy od 150% średniej krajowej stopy bezrobocia to okres ten wynosi 6 miesięcy (w innym wypadku wynosi on 12 miesięcy). Zasiłek jest wypłacany zawsze przez 12 miesięcy, jeśli bezrobotny ma więcej niż 50 lat lub ma 20 lat stażu (pełnych składek). Zasiłek przysługuje tylko tym osobom, które maja urzędowy status bezrobotnego, nie mogą znaleźć zatrudnienia odpowiadającego kwalifikacjom oraz płaciły przez 365 dni w ostatnich 18 miesiącach pełne składki na Fundusz Pracy (lub w tych terminach pracowały w innych krajach Unii Europejskiej).
Zasiłek chorobowy
Obowiązkowe ubezpieczenie chorobowe dotyczy:
pracowników,
członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych,
osób odbywających służbę zastępczą.
Dobrowolne ubezpieczenie chorobowe funkcjonuje w odniesieniu do:
osób wykonujących pracę nakładczą,
osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy - zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia oraz osoby z nimi współpracujące,
osób prowadzących pozarolniczą działalność oraz osoby z nimi współpracujące,
osób wykonujących odpłatnie pracę, na podstawie skierowania do pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania,
duchownych.
Pracownik niezdolny do pracy z powodu choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną zachowuje prawo do wynagrodzenia, łącznie do 33 dni w roku kalendarzowym. Pracownik, który ukończył 50 rok życia w roku poprzedzającym okres niezdolności do pracy zachowuje prawo do wynagrodzenia przez 14 dni.
Pracownik zyskuje prawo do zasiłku chorobowego finansowanego ze środków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych począwszy od 34/15 dnia niezdolności do pracy w roku kalendarzowym. Zasiłek chorobowy przysługuje osobie ubezpieczonej, która stała się niezdolna do pracy w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego.
Osoba ubezpieczona obowiązkowo nabywa prawa do zasiłku chorobowego po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, a wyjątkowo od początku zatrudnienia (np. wypadek w drodze do pracy lub ponad 10-letni staż w pracy). Ubezpieczony dobrowolnie zyskuje prawo do zasiłku po upływie 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia.
Okres zasiłkowy wynosi maksymalnie 182 dni (Jeżeli niezdolność do pracy jest spowodowana gruźlicą [kod literowy „D” w zaświadczeniu o czasowej niezdolności do pracy] okres zasiłkowy może być przedłużony do 270 dni. Od 1 stycznia 2009 r. również ubezpieczone, których niezdolność do pracy przypada na okres ciąży mają prawo do zasiłku chorobowego przez okres do 270 dni.).
Jeżeli przyczyną niezdolności do pracy jest wypadek w drodze do pracy lub z pracy, zasiłek chorobowy w wysokości 100% wypłaca się na podstawie dokumentów potwierdzających. Jeżeli niezdolność do pracy wynika z późniejszych następstw zaistniałych w stanie zdrowia w związku z wcześniej stwierdzonym wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy, zasiłek chorobowy przysługuje w wysokości 100% podstawy wymiaru. Związek tej niezdolności z wypadkiem powinien być potwierdzony zaświadczeniem lekarskim.
Jeśli występują okoliczności uprawniające do zasiłku chorobowego w wysokości 100% podstawy wymiaru, a zasiłek przysługuje z więcej niż jednego tytułu, zasiłek chorobowy przysługuje w tej wysokości z każdego z tych tytułów.
Jeżeli pracownik po wykorzystaniu okresu zasiłkowego pozostanie niezdolny do pracy, ale dalsze leczenie i rehabilitacja rokują odzyskanie zdolności do pracy, przysługuje mu świadczenie rehabilitacyjne.
Wysokość świadczenia rehabilitacyjnego wynosi:
90% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego za okres pierwszych trzech miesięcy (90 dni);
75% podstawy wymiaru zasiłku za pozostały okres;
100% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego - jeżeli niezdolność do pracy przypada w okresie ciąży.