POLITYKA ZDROWOTNA I

POLITYKA SPOŁECZNA

PAŃSTWA

Bardeli Magdalena

Dankowska Aneta

Dłubała Iwona

Folwarska Daria

Garus Katarzyna

Konstytucja określa ogólne cele państwa
mające zapewnić społeczeństwu rozwój
społeczno- ekonomiczny. Założenia polityki
państwa ustala rząd i władza ustawodawcza.
W poszczególnych sektorach państwa cele i
zadania cząstkowe określają powołane do tego
resortowe organy władzy wykonawczej, które
przez regulacje prawne, przepisy
wykonawcze, środki i metody realizacji
zarządzają podległymi sektorami społeczno-
gospodarczymi. Jednym z tych sektorów jest
system ochrony zdrowia, który powinien
zapewnić bezpieczeństwo zdrowotne
obywateli, a zadaniem polityki zdrowotnej jest
ustalenie priorytetów zdrowotnych, określenie
potrzebnych środków i dróg ich realizacji.

CELE

I

ZAKRES

POLITYKI ZDROWOTNEJ

Polityka zdrowotna państwa wyznacza
cele funkcjonującego systemu ochrony
zdrowia, a przez regulacje prawne i
zapewnione środki również ich realizację.
Regulacje prawne powinny kompleksowo
ująć zasady funkcjonowania wszystkich
składowych systemu, w tym opieki
medycznej, oraz określić przejrzyste
sposoby nadzoru i kontroli realizacji
wyznaczonych celów.

Polityka zdrowotna jako część polityki
społecznej powinna być osadzona w jego
realiach społecznych i ekonomicznych oraz
być ukierunkowana na zapewnienie
warunków sprzyjających zachowaniu zdrowia
ludzi. Dobry stan zdrowia społeczeństwa jest
warunkiem rozwoju kraju, bowiem tylko
zdrowi ludzie mogą budować państwo
społecznego dobrobytu. Brak prozdrowotnej
polityki państwa powoduje, że ludzie narażeni
są znacznie częściej na zachorowania, co
zwiększa wydatki na opiekę medyczną oraz
negatywnie wpływa na gospodarkę, rozwój
społeczny i pozycję międzynarodową kraju.
Dlatego wydatki na zdrowie należy traktować
jako inwestycję w rozwój państwa.

Na politykę zdrowotną wpływ mają
zachodzące zmiany demograficzne,
mobilność ludzi wewnątrz kraju i emigracja,
społeczne rozwarstwienie, różnice kulturowe
i sytuacja ekonomiczna. Polityka zdrowotna
powinna uwzględnić koszt nowych
technologii diagnostyczno- leczniczych oraz
drogich interwencji medycznych, ale także
zaspokajać potrzeby grup szczególnie
narażonych na utratę zdrowia lub
wymagające zwiększonej troski, np. kobiety
w ciąży, niemowlęta i dzieci, upośledzeni
fizycznie i umysłowo itp. Niestety, rosnące
oczekiwania ludzi często rozmijają się z
możliwościami finansowymi państwa.

Polityka zdrowotna powinna być
ukierunkowana nie tylko na rozwój opieki
medycznej i skuteczność działań
diagnostyczno- leczniczych, ale także na
zapewnienie warunków sprzyjających
zdrowiu w środowisku życia i pracy,
zdrowej żywności i prawidłowego
żywienia, możliwości odpoczynku,
rekreacji i rozwoju fizycznego szczególnie
dzieci i młodzieży oraz działania
promujące zdrowie i zapobiegające
chorobom.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ
PAŃSTWA W SPRAWACH
ZDROWIA

Konstytucja nakłada na państwo
obowiązek zapewnienia obywatelom
równego dostępu do opieki zdrowotnej
bez względu na wiek, płeć, miejsce
zamieszkania i zamożność. Wymaga to
sprawnego funkcjonowania systemu
opieki zdrowotnej i zdrowia publicznego
oraz przygotowania odpowiedniej
ilościowo i jakościowo kadry
pracowników, warunku skutecznych
działań na rzecz zdrowia ogółu ludności.

W grudniu 1948 roku Zgromadzenia Ogólne
Narodów Zjednoczonych przyjęło
„Powszechną Deklarację Praw Człowieka”,
w której w artykule 25 wymienione jest
prawo do zdrowia i opieki medycznej jako
ważny element bezpieczeństwa socjalnego
ludzi. W tym samym czasie sprawa
bezpieczeństwa zdrowotnego ludzi stała się
podstawą polityki Światowej Organizacji
Zdrowia, wyspecjalizowanej agendy
systemu ONZ do spraw zdrowia. Z chwilą
przyjęcia jej konstytucji zdrowie zaczęło
coraz powszechniej traktować jako dobro
publiczne lub ogólnospołeczne, a także jako
prawo przysługujące każdemu obywatelowi.

Strategia „Zdrowie dla wszystkich”, która stała się
programem krajów członkowskich Światowej
Organizacji Zdrowia na nadchodzące dekady, kładła
nacisk na zapewnienie bezpieczeństwa zdrowotnego
wszystkich ludzi oraz osiągnięcie przez nich poziomu
zdrowia, który pozwoli im wieść społecznie i
ekonomicznie użyteczne życie. I chociaż
odpowiedzialność państwa za bezpieczeństwo
zdrowotne obywateli zostało powszechnie
zaakceptowane, to jednak problemem był i pozostaje
zakres tej odpowiedzialności. Wiąże się to głównie z
możliwościami zapewnienia wsparcia finansowego,
co decyduje o zakresie oferowanych świadczeń
zdrowotnych. W każdym jednak przypadku działania
zdrowia publicznego ukierunkowane na ochronę
zdrowia ogółu ludności powinny mieć bezwzględny
priorytet finansowy, bo od nich zależy
bezpieczeństwo zdrowotne obywateli.

Uznanie zdrowia za dobro publiczne
oznaczało w praktyce przyjęcie zasady
solidaryzmu i współodpowiedzialności
wszystkich za finansowanie wydatków na
zdrowie. Zgodnie z tą zasadą wydatki są
finansowane przez młodych dla starych,
przez bogatych dla biednych, przez
zdrowych dla chorych, aby wszyscy,
którzy opieki potrzebują, mogli ją
otrzymać. Zasada ta realizowana jest w
formie bezpośrednich opłat za
świadczenia z budżetu państwa, bądź
pośrednio przez system powszechnych,
obowiązkowych ubezpieczeń
zdrowotnych.

Sprawność systemu opieki zdrowotnej
jest jednym z podstawowych mierników
charakteryzujących obowiązujący i
akceptowany przez większość obywateli
danego kraju system wartości
społecznych. Rządy są
współodpowiedzialne za systematyczną
poprawę warunków, w jakich żyją ich
obywatele. Pojęcie „warunki zdrowotne”
ujmowane jest coraz szczerzej i obejmuje
takie elementy, jak wykształcenie,
warunki pracy, zatrudnienie, bezpieczna
żywność, transport i komunikacja,
warunki mieszkaniowe, ubezpieczenia
społeczne, a także swobody obywatelskie.

Niestety w krajach rozwijających się oraz przechodzących
transformację polityczno- ekonomiczną pogłębia się
rozwarstwienie pomiędzy bogatymi a biednymi i rośnie
liczba ludzi chorych nie mających możliwości zaspokojenia
potrzeb zdrowotnych. Coraz częściej państwo musi
zapewnić opiekę lub wspierać instytucje charytatywne
pomagające bezdomnym, alkoholikom, narkomanom,
bezrobotnym, osobom samotnym, niepełnosprawnym,
biednym rodzinom z licznymi dziećmi oraz nielegalnie
przebywającym obcokrajowcom. Musi też zapewnić opiekę
medyczną w stanach zagrożenia życia lub w przypadku
wystąpienia chorób zakaźnych oraz chorób o znaczeniu
społecznym, takim jak choroby psychiczne i uzależnienia
od środków psychoaktywnych. Państwo powinno też
zapewnić warunki niezbędne do funkcjonowania systemu
doskonalenia pracowników ochrony zdrowia zgodnie ze
zmieniającymi się potrzebami zdrowotnymi
społeczeństwa. Warto dodać, że nakłady na rozwój
ochrony zdrowia to obok edukacji jedna z najważniejszych
inwestycji na rzecz rozwoju społeczno- ekonomicznego
krajów.

ZAKRES POLITYKI
SPOŁECZNEJ

Polityka społeczna stanowi działanie
państwa, związków zawodowych i innych
organizacji ukierunkowanych na poprawę
warunków bytu i pracy ludności, na
usuwanie nierówności społecznych oraz
podnoszenie kultury życia. Zakres
polityki społecznej powinien odpowiadać
wszystkim potrzebom uznawanym za
ważne i wymagające zaspokojenia przez
zorganizowaną akcję państwa i innych
podmiotów społecznych.

Warto wspomnieć, że tzw. „Światowy
szczyt socjalny” zorganizowany przez
ONZ w Kopenhadze w 1995 roku
zadeklarował, że współcześnie największe
zagrożenia dla postępu społecznego i
rozwoju świata stanowią bezrobocie,
ubóstwo oraz patologie społeczne.

Do podstawowych zadań polityki
socjalnej należy zapewnienie obywatelom
pracy zgodnej z ich kwalifikacjami,
odpowiednich dochodów z pracy, ochronę
zdrowia i pomoc w chorobie,
bezpieczeństwo i higiena pracy,
odpowiednie warunki mieszkaniowe,
możliwość wypoczynku i kulturalnego
spędzania czasu wolnego, umożliwienie
kształcenia zawodowego i korzystania z
dobrodziejstw kultury oraz walka ze
zjawiskami patologii społecznej.

W Polsce koordynatorem polityki społecznej
jest Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej,
które sprawuje nadzór nad Zakładem
Ubezpieczeń Społecznych i prowadzi politykę
zatrudnienia, płac i ubezpieczeń społecznych.
W Ministerstwie Sprawiedliwości ulokowane
są Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych.
Infrastrukturę społeczną dla prowadzenia
polityki społecznej stanowią wszystkie
instytucje i organizacje, które włączone są w
proces realizacji celów polityki społecznej. Są
to szpitale, sanatoria, domy pomocy społecznej
i różne instytucje zaspokajające potrzeby
socjalne, oświatowe i kulturalne ludności.
Podstawowe znaczenie ma szeroki dostęp do
edukacji, czynnik dynamizujący gospodarkę.

Wraz z postępem technologicznym i coraz szerszym
wprowadzeniem mechanizmów rynkowych coraz większego
znaczenia nabiera ochrona przez zmianami zachodzącymi na rynku
pracy. Dlatego coraz większe znaczenie ma bezpieczeństwo
socjalne obywateli, którego celem jest zapewnienie pracy,
odpowiednich dochodów rodziny oraz dostępu do opieki
zdrowotnej. Podstawową funkcją rynku pracy powinno być dążenie
do równoważenia podaży i popytu na pracę. Rezultatem braku tej
równowagi jest nadwyżka siły roboczej oznaczająca bezrobocie,
które wiedzie do obniżenia standardu życia, poczucia krzywdy,
frustracji i izolacji społecznej, Długotrwały brak pracy powoduje
szybką degradację ekonomiczną jednostki i rodziny, rozszerza
strefę ubóstwa, pogarsza stan zdrowia i nasila występowanie
konfliktów społecznych. Jego bezpośrednią konsekwencją jest
rozszerzanie się zjawisk patologii społecznej i wzrost poczucia
zagrożenia bezpieczeństwa socjalnego jednostki i rodziny. Dlatego
ważnym zadaniem polityki społecznej jest ochrona pracowników
przed utratą zatrudnienia i ochrona egzystencji jednostki i rodziny
dotkniętej brakiem pracy oraz kreowanie zatrudnienia i pomocy w
jej znalezieniu. Powinna też zapewnić minimum socjalne, które
określa i obejmuje pokrycie potrzeb biologicznych człowieka oraz
określonych potrzeb, których zaspokojenie uważa się za niezbędne
na danym etapie społeczno- ekonomicznego rozwoju kraju i w
danych warunkach ustrojowych.

Wskaźnikiem charakteryzującym warunki
życia społeczeństwa jest tzw. Struktura
wydatków konsumpcyjnych gospodarstw
domowych wskazująca na wielkość
dochodów koniecznych do zaspokajania
potrzeb podstawowych. Pozostała część
dochodów jest przeznaczona na inne cele
w zależności od preferencji i potrzeb
rodziny i jednostki.

W polityce społecznej podstawowe
znaczenie przypada zabezpieczeniu
społecznemu, czyli systemowi świadczeń,
do których obywatele mają prawo lub
możliwość korzystania.

Zabezpieczenie społeczne obejmuje:



ochronę zdrowia



opiekę społeczną



ubezpieczenie społeczne



ubezpieczenie majątkowe



rehabilitację niepełnosprawnych i
inwalidów



pomoc dla młodzieży uczącej się



uzupełniające świadczenia socjalne

Elementem polityki społecznej jest pomoc
społeczna. Cele i zadania polityki
społecznej:



zaspokajanie ze środków publicznych
niezbędnych potrzeb życiowych



tworzenie warunków organizacyjnych
jej analizę i ocenę zjawisk rodzących
zapotrzebowanie na świadczenia



przyznawanie i wypłacanie świadczeń



pobudzenia społecznej aktywności w
celu zaspokojenia podstawowych
potrzeb życiowych

Ubezpieczenie społeczne to część
składowa zabezpieczenia społecznego i
stanowi:



system świadczeń przysługującym
pracownikom i członkom ich rodzin w
określonych odpowiednimi przepisami
przypadkach



zapobieganie ubóstwu za pomocą z góry
gromadzonego funduszu przy
określeniu zasad gromadzenia składek i
wypłacaniu świadczeń.

Świadczenia mogą mieć charakter :



pieniężny(zasiłki, renty)



rzeczowy (leczenie, leki)



datków w naturze

Mogą być:



krótkookresowe (zasiłki chorobowe,
macierzyńskie, opiekuńcze,
powypadkowe, wyrównawcze,
wychowawcze, świadczenia
rehabilitacyjne)



długookresowe (emerytura, renta
inwalidzka, renta rodzinna, renta
wypadkowa)



jednorazowe (zasiłki porodowe,
pogrzebowe)

GŁÓWNE ZAŁOŻENIA
REFORMY UBEZPIECZEŃ
SPOŁECZNYCH

Reforma w Polsce ma charakter
uniwersalny dotyczy całej populacji
ubezpieczonych i wprowadzona została
Ustawą z 28 sierpnia 1997 roku. Zakłada
powstanie 3 filarów, z których
obowiązkowy jest filar I obejmujący
emerytury podstawowe oraz filar II
zabezpieczenia na starość oparty na
zasadzie kapitałowej. Uzupełnieniem tych
dwóch filarów jest III filar stanowiący
grupową formę dobrowolnego
gromadzenia środków na cele
emerytalne.

PATOLOGIE SPOŁECZNE I ICH
KONSEKWENCJE

Zagrażają życiu społecznemu, jego
porządkowi i rozwojowi. Są nimi:



przestępczość (kradzieże, włamania,
zabójstwa)



przestępstwa gospodarcze, zachowania
patologiczne (alkoholizm, narkomania,
hazard)



autoagresywne (samobójstwa)



dewiacyjne zachowania seksualne



uzależnienia lekowe

MIĘDZYNARODOWE
REGULACJE POLITYKI
SPOŁECZNEJ

Duże znaczenia w ustalaniu zakresu
międzynarodowych zasad polityki
społecznej mają ustalenia Rady Europy.
Jedną z takich zasad jest Europejska
Karta Społeczna. W artykule 11
zatytułowanym „Prawo do ochrony
zdrowia” ustalono, że w celu zapewnienia
skutecznego wykonywania prawa do
zdrowia umawiające się strony
zobowiązują się strony zobowiązują się
podjąć stosowne środki zmierzające do
wyeliminowania przyczyn chorób,
zapewnienia ułatwień w zakresie
poradnictwa i oświaty zdrowotnej oraz
zapobiegania chorobom epidemicznym i
innym.

Innym dokumentem wyznaczającym ramy
polityki społecznej jest III Konwencja
Międzynarodowej Organizacji Pracy z
1992 roku. Wskazuje ona zakres
zabezpieczenia społecznego, które
powinno objąć takie dziedziny jak pomoc
leczniczą, zasiłki chorobowe, świadczenia
w razie pozostawania bez pracy,
świadczenia na starość, świadczenia
wypadkowe, rodzinne i macierzyńskie,
inwalidzkie, w razie zgonu żywiciela
rodziny.

W państwach UE średni wiek przejścia na
emeryturę dla mężczyzn wynosi 61,4, a
dla kobiet 60,4 lata. W Irlandii i Wielkiej
Brytanii – wiek dla mężczyzn przeciętnie
do 64 lata, a ogólnie wiek emerytalny ma
być podniesiony aż do 70 lat. Dla
porównania w Polsce wiek odejścia na
emeryturę wynosi średnio 56 lat dla
kobiet i 58 dla mężczyzn. Poza tym
statystycznie tylko co czwarty Polak jest
zatrudniony po przekroczeniu 55 lat, a w
wieku 55-60 lat nie pracuje już około 68
% kobiet. Na ogół w Europie w wieku
emerytalnym pracuje około 60-70 %
obywateli, natomiast w Polsce odsetek
ten wynosi zaledwie 57 %.

Obecnie Komisja Europejska dąży do zwiększenia
długości okresu pracy zawodowej i starania jej
idą w kierunku zapewnienia do 2030 roku
wzrostu ogólnej liczby aktywnych zawodowo w
wieku powyżej 60 lat o 24 miliony. Priorytetem
jest stworzenie możliwości ich dokształcenia
zawodowego, rezygnacji z wszelkich zachęt do
wcześniejszych emerytur oraz stopniowego
wydłużania wieku emerytalnego. Aby sprostać
wymaganiom starzejących się społeczeństw, w
systemie emerytalnym powinny być zawarte
zarówno obowiązkowe, jak i dobrowolne
ubezpieczenia, Aby wszyscy, którzy dawali
państwu wysiłek i dzielili swoje dochody, a
szczególności kobiety, które wychowywały dzieci
i nie wypracowały wystarczającej emerytury, nie
cierpieli biedy na starsze lata.

KONSTYTUCYJNE
GWARANCJE W
ZAKRESIE OPIEKI
ZDROWOTNEJ I
SPOŁECZNEJ

W Konstytucji RP uchwalonej 4 kwietnia
1997 roku przez Zgromadzenie
Narodowe i przyjętej przez naród 25 maja
1997 roku w referendum powszechnym
regulowane są sprawy polityki
zdrowotnej państwa. Termin „ochrona
zdrowia” w Konstytucji RP obejmuje
różne zadania władz publicznych
dotyczące zapewnienia opieki
zdrowotnej, promocji zdrowego stylu
życia, popierania kultury fizycznej,
zwalczania epidemii oraz zapobiegania
degradacji środowiska.

W odniesieniu do ochrony zdrowia obywateli Artykuł
68. Konstytucji stanowi:

1. Każdy ma prawo do ochrony zdrowia.
2. Obywatelom, niezależnie od ich sytuacji
materialnej, władze publiczne zapewniają równy
dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej
ze środków publicznych. Warunki i zakres udzielania
świadczeń określa ustawa.
3. Władze są obowiązane do zapewnienia szczególne
opieki zdrowotnej dzieciom, kobietom ciężarnym,
osobom niepełnosprawnym i osobom w podeszłym
wieku.
4. Władze publiczne są obowiązane do zwalczania
chorób epidemicznych i zapobiegania negatywnym dla
zdrowia skutkom degradacji środowiska.
5. Władze publiczne popierają rozwój kultury
fizycznej, zwłaszcza wśród dzieci i młodzieży.

Odniesienia do polityki zdrowotnej
zawierają również inne artykuły np.
Artykuł 66. Mówiący, że:

1. Każdy ma prawo do bezpiecznych i
higienicznych warunków pracy. Sposób
realizacji tego prawa oraz obowiązków
pracodawcy określa ustawa.
2. Pracownik ma prawo do określonych w
ustawie dni wolnych od pracy i
corocznych płatnych urlopów,
maksymalne normy czasu pracy określa
ustawa.

Artykuł 67. Konstytucji stwierdza, że:

1. Obywatel ma prawo do zabezpieczenia
społecznego w razie niezdolności do
pracy ze względu na chorobę lub
inwalidztwo oraz po osiągnięciu wieku
emerytalnego.
2. Obywatel pozostający bez pracy nie z
własnej woli i niemający innych środków
utrzymania ma prawo do zabezpieczenia
społecznego, którego zakres i formy
określa ustawa.

ZDROWIE A SAMORZĄDY
TERYTORIALNE

Państwo nie jest w stanie w sposób scentralizowany
zaspokajać zadowalająco potrzeb lokalnych. Dlatego
też w 1990 roku został zapoczątkowany proces
decentralizacji władzy Ustawą o Samorządzie
Terytorialnym i utworzeniem gminnych jednostek
samorządu terytorialnego, najbliższego spraw ludzi.
Na podstawie ustawy z 24 lipca 1998 roku powstały
dalsze jego szczeble – samorządy powiatowe i
wojewódzkie. Zgodnie z Konstytucją podstawową
jednostką samorządu terytorialnego jest gmina, która
wykonuje wszystkie zadania o znaczeniu lokalnym, a
w szczególności zajmuje się zaspakajaniem
zbiorowych potrzeb wspólnoty. Znaczną część
problemów typowo komunalnych, dotyczących
zdrowia publicznego, oświaty, kultury, opieki
społecznej, bezpieczeństwa publicznego czy inspekcji
sanitarnej rozwiązywała poprzednio administracja
państwowa bez kontroli obywatelskiej.

W świetle Europejskiej Karty Samorządu
Terytorialnego społeczności lokalne maja
pełnią swobodę działań w każdej sprawie,
która nie jest wyłączona z ich
kompetencji lub nie wchodzi w zakres
kompetencji innych organów władzy
rządowej. Zgodnie z Konstytucją RP
samorządy terytorialne podlegają
ochronie prawnej, a zadania publiczne
służące potrzebom lokalnym są
wykonywane jako zadania własne.
Sprawą, którą samorząd terytorialny
powinien poświęcać wiele uwagi są
zadania związane ze zdrowiem
publicznym.

Reforma ustrojowa w postaci trójstopniowego podziału
terytorialnego spowodowała m.in. zmianę kompetencji
organów publicznych i zmianę podporządkowania wielu
jednostek organizacyjnych, w tym instytucji ochrony
zdrowia. Organy władzy wybrane przez obywateli
wspólnot terytorialnych mają zaspakajać zarówno
zbiorowe, jak i indywidualne potrzeby ich członków. Z
punktu widzenia spraw zdrowia słabością jednostek
samorządu terytorialnego oraz zasad decentralizacji
kompetencji i obowiązku wykonywania różnych zadań jest
to, że w ustawach samorządowych nie określono
szczegółowo roli samorządu w stosunku do ochrony
zdrowia. Nie wydaje się bowiem wystarczające wskazanie,
że do działań poszczególnych jednostek samorządu należy
ochrona i promocja zdrowia. Niejasne obowiązki jednostek
samorządu terytorialnego oraz brak instrumentów
zapewniających realizacje zadań i ponoszenie
odpowiedzialności utrudniają wywiązanie się samorządu
terytorialnego z obowiązków w zakresie ochrony zdrowia
o charakterze lokalnym.

UREGULOWANIA
PRAWNE SAMORZĄDÓW
W ZAKRESIE ZDROWIA

Oprócz zadań wynikających z powyższych
uregulowań prawnych samorząd
terytorialny odpowiada za wiele zadań z
zakresu zdrowia publicznego
wynikających z kliku szczegółowych
ustaw. Ustawy szczegółowe określające
zadania samorządów terytorialnych:



Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i
przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia
6.09.1982 roku.



Ustawa o inspekcji sanitarnej z dnia
14.03.1985 roku.



Ustawa o ochronie zdrowia
psychicznego z dnia 27 sierpnia 1994
roku.



Ustawa o ochronie przed następstwami
używania tytoniu i wyrobów tytoniowych z dnia
9 listopada 1995 roku.



Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w
gminach z dnia 13 września 1996 roku.



Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej
oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych z
dnia 27 sierpnia 1997 roku.



Ustawa o zapobieganiu narkomanii z dnia 24
kwietnia 1997 roku.



Ustawa o chorobach zakaźnych i zakażeniach z
dnia 6 września 2001 roku.



Ustawa o ochronie środowiska z dnia 27
kwietnia 2001 roku.



Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym a dnia 27 marca 2003 roku.

ZADANIA SAMORZĄDÓW
GMINNYCH

W zakresie działań gminy jako podstawowej jednostki
samorządu terytorialnego leżą wszystkie sprawy
publiczne o znaczeniu lokalnym. Zgodnie z ustawą o
samorządzie gminnym do zadań własnych gminy
należą następujące sprawy lokalne:



zagospodarowanie przestrzenne, ochrona
środowiska i zieleni,



gminne drogi i ulice oraz zbiorowy transport lokalny,



wodociągi i kanalizacja,



targowiska i hale targowe,



porządek publiczny i ochrona przeciwpożarowa,



ochrona zdrowia, pomoc społeczna, oświata i
kultura.

Do zadań gminy w zakresie ochrony zdrowia należy
rozwiązywanie problemów lub stwarzanie warunków
wpływających na zmniejszenie lub usunięcie zagrożeń
zdrowotnych mieszkańców wspólnoty lokalnej.

Regulowane ustawami zadania gminy:



prowadzenie szeroko rozumianej polityki prozdrowotnej,



opracowanie gminnego programu wychowania w
trzeźwości, przeciwdziałania alkoholizmowi i
rozwiązywania problemów alkoholowych mieszkańców,



zgłaszanie przypadków zachorowań i zgonów z powodu
chorób zakaźnych organom Inspekcji Sanitarnej, a także
miejscowym zakładom opieki zdrowotnej,



podejmowanie uchwał chroniących mieszkańców przed
szkodliwym wpływem palenia tytoniu w miejscach
publicznych, tworzenie stref wolnych od dymu,



zapobieganie szerzeniu się narkomanii, kontrola zezwoleń
na uprawę maku i konopi,



zapewnienie kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i
prawnej,



pokrywanie kosztów przewozu osób przymusowo
hospitalizowanych oraz przejazdów do publicznego zakładu
opieki zdrowotnej osób podlegających przymusowemu
leczeniu lub badaniom stanu zdrowia.

Ponadto gmina realizuje zadania zlecone
przez administrację rządową oraz zadania
powierzone jej do wykonywania na podstawie
indywidualnie zawieranego porozumienia z
właściwą jednostką samorządu terytorialnego
lub organu administracji rządowej. W zakresie
świadczeń społecznych gmina ma również
dwa rodzaje zadań. Pierwsze to zadania
własne, czyli m.in. udzielanie schronienia,
posiłku, niezbędnego ubrania, świadczenie
usług opiekuńczych i specjalistycznych.
Natomiast drugie to zadania zlecone, np.
przyznawanie i wypłacanie zasiłków stałych,
renty socjalnej, przyznawanie i wypłacanie
zasiłków okresowych.

ZADANIA SAMORZĄDÓW
POWIATOWYCH

Do zadań własnych powiatu należą
sprawy dotyczące:



zagospodarowania przestrzennego,
geodezji i kartografii,



transportu i dróg publicznych,



porządku publicznego oraz
przeciwdziałanie bezrobociu,



edukacji środowiska, gospodarki
wodnej, rolnictwa i leśnictwa



ochrony zdrowia i pomocy społecznej

Do zadań powiatu z zakresu ochrony zdrowia, oprócz
ustawowych działań wymienionych jako obowiązujące
dla gminy, należy:



organizowanie programów z zakresu promocji
zdrowia,



umieszczanie chorych na gruźlicę w odpowiednich
zakładach leczniczych, na podstawie wniosku
poradni przeciwgruźliczej,



działalność w zakresie zapobiegania zaburzeniom
psychicznym, promowania zdrowia psychicznego i
zapewnienie leczenia



orzekanie o stopniu niepełnosprawności oraz
zapewnienie świadczeń z zakresu rehabilitacji
zawodowej i społecznej,



prowadzenie działań ograniczających występowanie
niepełnosprawności oraz pomoc w zatrudnieniu osób
niepełnosprawnych.

ZADANIA SAMORZĄDÓW
WOJEWÓDZKICH

Na tym poziomie głównym zadaniem
samorządu jest opracowanie strategii i
prowadzenie polityki służącej
przyszłościowej wizji rozwoju
województwa. Działalność samorządu
województwa nie może naruszać
samodzielności powiatu czy gminy.
Do zadań własnych samorządu
województwa należy m.in. ochrona i
promocja zdrowia zgodnie z zasadami
ustawowymi. Samorząd województwa
realizuje te zdania przez różne programy
profilaktyczne, np. program rozwiązywania
problemów alkoholowych czy program
opieki zdrowotnej nad pracującymi.

SAMORZĄDY A ZAKŁADY
OPIEKI ZDROWOTNEJ

Jednostki samorządu terytorialnego na
podstawie ustawy reformującej administrację
publiczną przyjęły funkcję organizatorską
ochrony zdrowia i stały się organami
założycielskimi dla większości publicznych
zakładów opieki zdrowotnej. W ten sposób
samodzielne zakłady opieki zdrowotnej stały
się prawnie samorządowymi jednostkami
organizacyjnymi- odpowiednio gminy, powiatu
albo województwa. Istotnym uprawieniem
samorządowych zakładów opieki zdrowotnej
jest występowanie wobec organu
założycielskiego z wnioskami o dofinansowanie
lub dotacje na działalność w zakresie
zapobiegania chorobom i urazom poprzez
realizację określonych programów promocji
zdrowia.

Od 1 stycznia 1999 r. system
finansowania świadczeń zdrowotnych
udzielanych osobom ubezpieczonym
przyjęły kasy chorych, a następnie od
2003 roku NFZ . Przy wyłanianiu
członków rady Funduszu nie uczestniczy
samorząd wojewódzki, co wyklucza
wpływ samorządu terytorialnego na
działalność NFZ. Oznacza to zmniejszenie
roli społeczeństwa obywatelskiego i
powrót do scentralizowanego modelu
dysponowania środkami na ochronę
zdrowia, który się nie sprawdził w
poprzednim systemie i nie sprawdza się
również obecnie.