POLITYKA SPOŁECZNA

I ZDROWOTNA

egzamin licencjacki

ZAGADNIENIA POLITYKA SPOŁECZNA I ZDROWOTNA

1. Kryterium oceny systemów zdrowotnych

2. Podstawowa opieka zdrowotna w krajach wysokorozwiniętych

3. Modele systemów ochrony zdrowia

4. Systemy ochrony zdrowia w krajach wysoko rozwiniętych

5. System ochrony zdrowia w Polsce w okresie II RP i okresie powojennym

6. Reformy polskiego systemu ochrony zdrowia z lat 1999 i 2003

7. Własna koncepcja systemu ochrony zdrowia

8. 10 głównych problemów zdrowotnych wg Światowej Organizacji Zdrowia

9. Międzynarodowe organizacje działające w obszarze zdrowia

10. Strategia Zdrowia dla Wszystkich

11. Podstawowe techniki zarządzania

12. Style kierowania

13. Zasady dobrej organizacji

14. Zarządzanie personelem

15. Tradycje opieki i pomocy społecznej w Polsce i na świecie

16. Modele pomocy społecznej

17. Ustawa o pomocy społecznej

18. Ubezpieczenia społeczne – podstawowe definicje, zasady konstrukcyjne

19. Funkcje ubezpieczeń społecznych

20. Ubezpieczenia społeczne w Polsce: chorobowe, wypadkowe, rentowe, emerytalne – zasady

funkcjonowania

1.

KRYTERIUM OCENY SYSTEMÓW ZDROWOTNYCH

o

Dostępność opieki zdrowotnej;

o

Kompleksowość (globalność) opieki – pełne zintegrowanie działań promujących zdrowie,
prewencyjnych, usług leczniczych, rehabilitacyjnych, jak wreszcie dopełnionych działalnością w

sferze opieki terminalnej;

o

Ciągłość opieki – systematyczne kontynuowanie koniecznych i niezbędnych działań
prewencyjnych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych we wszystkich fazach życia i

okresach rozwoju, od wczesnego stadium prenatalnego do późnej starości;

o

Skuteczność i jakość opieki – ewaluacja poziomu i rezultatów świadczeń i usług diagnostycznych,
terapeutycznych i rehabilitacyjnych;

o

Produktywność systemu – relacje jakie są kształtowane z jednej strony przez liczbę i jakość usług
i świadczeń medycznych oraz stan zdrowia populacji, z drugiej zaś – istniejącymi zasobami
przeznaczonymi na opiekę zdrowotną;

o

Akceptacja i satysfakcja pacjentów oraz personelu medycznego;

o

Dynamika systemu i jego zdolność do adaptacji – ukierunkowanie działań lub ich modyfikacja na
zaspakajanie rozpoznanych i zmieniających się rzeczywistych potrzeb zdrowotnych danej
populacji, którym system winien sprostać.

2. PODSTAWOWA OPIEKA ZDROWOTNA W KRAJACH WYSOKOROZWINIĘTYCH

Pa

ńs

tw

o

Wynagrodzenie

lekarzy

wykształcenie

Formy

własności

Lb pacjentów

objętych

opieką

Zakres opieki POZ

Inne

N

IE

M

CY

fee for service

4 letnie
przeszkolenie
na GP (posiada
ja tylko
40%GP)

prywatne

1 lekarz – 442
90% populacji
posiada
obowiązkowe
ubezpieczenie
zdrowotne

Lekarz rodzinny
współpracuje z innymi
specjalistami, może
swobodnie kierować
pacjenta do innego
lekarza na b.
specjalistyczne

Wyraźnie rozdzielona
opieka szpitalna od
ambulatoryjnej, lekarze
nie mogą łączyć pracy w
szpitalu z opieką
ambulatoryjną

A

U

ST

RI

A

fee for service

niski poziom
wykształcenia

gł. prywatne

bd.
99% pop.
ubezpieczonej

szeroki zakres świadczeń, pomoc w nagłych
przypadkach, doraźna i ambulatoryjna, bad.
diagnostyczne, lekarz dostępny 9-19

W

ŁO

CH

Y

per capita

lekarze mają
ograniczone
możliwości
kształcenia,
POZ niski
poziom

przeważa
praktyka
indywidualna

1 lekarz – 500
pediatra - 800

Lekarze rodzinni
decydują o leczeniu
specjalistycznym, testach
diagnostycznych, lab.,
potwierdzają recepty od
specjalistów

Lekarz specjalista nie
może samodzielnie
przepisać recepty
(jedynie w przypadkach
nagłych), GP mają
swobodę zatrudnienia
pielęgniarek,
pozostałego personelu
medycznego.

G

RE

CJ

A

fee for service

3 letni program
kształcenia

½ lekarzy ma
prywatną
praktykę

1 lekarz –
1800 do 2500

H

O

LA

N

D

IA

fee for service

po studiach
medycznych
należy odbyć 2
letnie
przeszkolenie i
odnawiać je co
2 lata

½ prywatne
praktyki,

31% wsp. z
innym lekarze,

16% praktyka
grupowa

10% w POZ

1 lekarz - 2319 Każdy pacjent ma prawo

do swobodnego wyboru
lekarza, najczęściej
wybiera jednego który
musi mu zapewnić
opiekę 24h 7dni, GP
może (nie musi)
wizytować swojego
pacjenta podczas
hospitalizacji

95% lekarzy należy do
Narodowego
Stowarzyszenie Lekarzy
Ogólnie Praktykujących
(wraz z GP ustalają
cennik świadczeń
zatwierdzany przez
Ministra Zdrowia)
Holenderskie Kolegium
Lekarzy – duży wpływ
na organizację i
funkcjonowanie

BE

LG

IA

fee for service

bd

prywatne I
publiczne,
wielu lekarzy
pracujących w
szpitalu
prowadzi
równocześnie
prywatną
praktykę

1 lekarz GP –
588

lekarz
specjalista -
319

Lekarz GP są dostępni
niemal przez cały dzień,
realizują wizyty
domowe, swobodny
wybór lekarza,
specjalisty, nie istnieje
konieczność rejestracji
do danego lekarza, o
lecz. Szpitalnym
decyduje lekarz

Db zorganizowana
zespołowa praktyka
pielęgniarska, każda
pielegniarka maa
wydzielony obszar
działania.
Cennik świadczeń jest
negocjowany przez
Krajową komisję lekarzy
i reprezentację Kas
Chorych

W

B kwota

podstawowa (per
capita) + dodatek
zw. z
charakterem

najlepiej
rozwinięty w
UE, miesięczny
staż (studia), 3
letni staż w

prywatne

1 lekarz –
1500 do 2000

GP kieruje swoich pacjentów na bad.
diagnostyczne do szpitali, poradni specj., GP
wydaje skierowanie do konsultacji szpitalnej lub o
hospitalizacji; wydłużony okres oczekiwania na
świadczenia szpitalne,

miejsca
zamieszkania
(regiony
zaniedbane), +
wiek pacjentów +
dodatek za staż
pracy + wizyty
domowe i nocne

tym 1 rok u GP

FR

A

N

CJ

A

pensje w
ośrodkach
zdrowia,
GP ogólnie
praktykujący
fee for service

6 letnie studia
medyczne; 2
letni staż
praktyczny
(szpital +
placówki
otwarte)

Prywatne –
lekarze
specjaliści,
54% GP ma
prywatne
praktyki z
czego 15%
zatrudnia
gmina
1/3 GP w
szpitalach,
dominują
praktyki
prywatne

GP – 943

Wolny wybór lekarza specjalisty, bez skierowania
Brak możliwości łączenia praktyki prywatnej z
państwowej

FI

N

LA

N

D

IA

Pensja +
dodatkowe
wynagrodzenie
za wizyty nocne
Negocjowane
przez Fińskie
Stowarzyszenie
Lekarzy i Instytut
reprezentacji
społeczności
gminnej

30 specjalizacji
z zakresu GP
5 letnie
szkolenie w
tym 2 lata na
oddziale
szpitalnym, 2
lata w ośrodku,
1 rok w
instytucie
medycyny +
kursy
organizowane
przez Kolegium
GP

Państwowe
ośrodki
zdrowia należą
do gminy

1 GP - 700

Fińska Karta Praw Poszkodowanego Pacjenta –
prawa pacjenta, który poniósł szkodę w czasie
leczenia

SZ

W

EC

JA

pensja,
negocjowana
przez Szwedzkie
Stow. Gmin i
Szwedzkie Stow.
Lekarskie

5,5 studia
21m-cy stażu w
POZ

Ośrodkami
zdrowia
zarządzają
gminy

1 GP – 2870
1 specj - 350

Szeroki zakres świadczeń
skierowany przede
wszystkim na prewencję,
promocję zdrowia i
edukację zdrowotną

Do lek. specj. można
zgłosić się bez
skierowania GP.
Szwecja posiada
najniższy wskaźnik
umieralności niemowląt
i najdłuższy wskaźnik
średniej trwania życia

D

A

N

IA

Częściowo per
capita i fee for
service

3 lata
przeszkolenia I
przynajmniej
pół roku stażu

Kontrakty GP z
władzami
lokalnymi

1 lekarz - 1609 Potrzeba skierowania, tylko 4,2% pacjentów ma

wybór specjalisty, lecz musi ponieść częściowe
opłaty.
95,8% - zasada rejestracji u wybranego GP
4,2% - swobodny wybór lekarza każdej specjalności

3. MODELE SYSTEMÓW OCHRONY ZDROWIA

Model Bismarcka

Stosowany w Niemczech, Austrii, Szwajcarii, Francji, Belgii, Holandii. Naczelną ideą była ochrona
przed skutkami zdarzeń losowych – choroby, które prowadzą do utraty dochodów z pracy i zagrażają

bytowi materialnemu rodziny oraz zwrotu świadczeń poniesionych na opiekę medyczną.
Cechy charakterystyczne dla modelu:

o finansowanie ubezpieczenia przez obowiązkowe składki płacone przez pracodawcę i

pracownika

o istnienie licznych autonomicznych kas chorych (funduszy ubezpieczeniowych)
o prawo ubezpieczonego do wolnego wyboru lekarza
o prowadzenie ambulatoryjnej opieki lekarskiej głównie przez lekarzy prowadzących prywatną

praktykę, spośród których większość posiada kontrakt z kasą chorych

o istnienie porozumienia między funduszami ubezpieczeniowymi a izbami (związkami)

lekarskimi w zakresie wysokości honorariów, katalogu świadczeń, zakresu odpowiedzialności

o obowiązywanie w tym systemie solidaryzmu polegającego na redystrybucji środków

finansowych między zdrowymi a chorymi, między mężczyznami a kobietami, między

ubezpieczonymi bez rodzin a ubezpieczonymi z rodzinami, między młodymi a starszymi,
miedzy więcej zarabiającymi a mniej zarabiającymi.

Model cechuje tworzenie wspólnot ubezpieczeniowych, które łączy wspólny czynnik spajający np.

wykonywanie tego samego zawodu. Obowiązywanie zasady solidaryzmu ogranicza indywidualne
ryzyko finansowe w przypadku choroby. Świadczenia obejmują wydatki na leczenie (czasem

rekompensatę utraconych zarobków). Prawo do świadczeń wynika z umowy ubezpieczeniowej.
Zobowiązania są obustronne – ubezpieczony jest zobowiązany do płacenia składki.

Wady modelu – cechy stanowiące potencjalne zagrożenie dla jego funkcjonowania:

o zapewnienie równego dostępu do świadczeń
o narastające koszty i tendencje do nadkonsumpcji usług medycznych przez pacjentów
o w warunkach konkurencji między kasami – przechwytywanie grup mniejszego ryzyka i grup

zamożnych (powstanie dwóch grup obywateli)

Klasyczne założenia

o Pełna autonomia kas ubezpieczeń chorobowych
o Obciążenie składką na fundusz ubezpieczenia zdrowotnego pracownika i pracodawcy
o Pokrywanie kosztów opieki zdrowotnej przez kasy chorych osobom lub zakładom

świadczącym opiekę zdrowotną dla ubezpieczonych

o Negocjowanie cen poszczególnych usług medycznych oraz rodzajów świadczeń zdrowotnych
o Kontraktowanie świadczeń przez kasy chorych ze świadczeniodawcami

Model Beveridge’a
Model występuje w Wielkiej Brytanii, Irlandii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Włoszech, Hiszpanii, Grecji,

Danii i Portugalii.
Rola państwa w modelu:

o Finansowanie przez podatki
o Kontrola państwa
o Finansowanie z budżetu państwa
o Niewielki udział sektora prywatnego

Rola obywatela:

o Wolny dostęp do świadczeń dla wszystkich obywateli
o Zarządzanie przez państwo kierujące się dobrem ogólnym
o Lekarze wynagradzani za pomocą pensji lub kapitacji

o Niewielki udział własny pacjenta w partycypacji kosztów

System opiera się o następujące zasady:

o Zapewnienie wszechstronnych i powszechnych usług medycznych
o Zagwarantowanie pacjentowi nieodpłatności świadczeń
o Zapewnienie sprawnej opieki podstawowej i specjalistycznej
o Finansowanie usług z podatków od osób fizycznych, prawnych itp.
o Konieczność ingerencji państwa w dziedzinę zdrowia uzasadniona celowością osiągania

pełnej równości w dostępie do świadczeń

o Duży stopień centralizacji

Model Siemaszki
Model stosowany w byłym Związku Radzieckim, byłych krajach komunistycznych oraz w krajach

Trzeciego Świata
Cechy charakterystyczne dla modelu:

o Finansowanie przez budżet centralny (państwo)
o Kontrola przez instytucje rządowe w systemie centralnego planowania
o Wolny wstęp dla wszystkich (wszyscy pracujący są pracownikami zarobkowymi)

o

Brak sektora prywatnego

o Sektor zdrowia jest nieprodukcyjnym działem gospodarki narodowej (słabe priorytety

ekonomiczne)

o Opieką są objęci obywatele państwa przez całe życie oraz obcokrajowcy przebywający w

danym kraju. Pomoc medyczna jest bezpłatna. Istnienie niewielkich praktyk organizowanych

przez wybitnych specjalistów w dużych ośrodkach miejskich.

o Całość usług medycznych i służby zdrowia była finansowana z budżetu centralnego.

Skutki stosowania modelu:

o Zły stan zdrowia mieszkańców
o Załamanie się finansowania służby zdrowia
o Dużo korupcji

Model Rezydualny

o

Stosowany w Stanach Zjednoczonych oraz Kanadzie

o Brak naczelnej idei
o Państwo generalnie nie bierze na siebie odpowiedzialności za umożliwienie obywatelom

dostępu do opieki zdrowotnej; od tej zasady istnieje jedynie kilka wyjątków

Cechy charakterystyczne dla modelu:

o Dominująca rola sektora prywatnego
o Swoboda odpowiedzialność indywidualna za stan zdrowia
o Finansowanie z dobrowolnych składek indywidualnych
o Sektor zdrowia traktowany jest jako pole działalności ekonomicznej
o Kontrola rynku usług przez organizacje profesjonalne

Zalety systemu:

o Wysoka odpowiedzialność za własne zdrowie
o Rozgraniczenie zdrowia publicznego od zdrowia indywidualnego
o Pluralizm sfery produkcji
o Pluralizm finansowania

4. SYSTEMY OCHRONY ZDROWIA W KRAJACH WYSOKO ROZWINIĘTYCH

5. SYSTEM OCHRONY ZDROWIA W POLSCE W OKRESIE II RP I OKRESIE POWOJENNYM

Opieka zdrowotna w II Rzeczypospolitej
4 kwietnia 1918 r wydano dekretu o utworzeniu Ministerstwa Zdrowia Publicznego, Opieki Społecznej i
Ochrony Pracy i przekazanie nowo powstałemu ministerstwu spraw publicznej służby zdrowia. Na mocy

kolejnego dekretu, Rada Regencyjna Królestwa Polskiego rozdzieliła kompetencje poprzedniego ministerstwa
tworząc w to miejsce dwa: Ministerstwo Zdrowia Publicznego i Opieki Społecznej oraz Ministerstwo Ochrony

Pracy, którym przekazała sprawy „do odnośnych dziedzin należące”.
Obowiązek Państwa Polskiego w kwestii objęcia opieką zdrowotną obywateli rozpoczął się z chwilą wydania
dnia 25 stycznia 1919 roku Dekretu o obowiązkowym ubezpieczeniu na wypadek choroby. System ubezpieczeń

społecznych w II Rzeczypospolitej został uregulowany ustawą z dnia 19 maja 1920 r. „o obowiązkowym
ubezpieczeniu na wypadek choroby”. Stała się najważniejszym czynem ustawodawczym w dziedzinie

ubezpieczeń społecznych i pierwszą polską ustawą ubezpieczeniową.

Organizacja opieki medycznej dla ubezpieczonych i ich rodzin

Ubezpieczeni mieli prawo do:
1/ w razie choroby: do bezpłatnej pomocy lekarskiej oraz zasiłku pieniężnego

2/ w razie połogu: do bezpłatnej pomocy lekarskiej i położniczej, zasiłku połogowego oraz zasiłku dla matek
karmiących;
3/ w razie śmierci: do zasiłku na koszty pogrzebu.

W przypadku osób ubezpieczonych pomoc obejmowała:
o

bezpłatna pomoc lekarska rozpoczynała się od 1 dnia choroby i o ile wcześniej choroba się nie skończyła,
przysługiwała do 26 lub 39 tygodnia choroby.

o

dostarczenie lekarstw,

o

środków opatrunkowych,

o

okularów

o

innych pomniejszych środków leczniczych, służących do przywrócenia zdrowia i zdolności zarobkowania,

o

środków j pomocniczych przeciwko zniekształceniu i kalectwu.

Leczenie szpitalne
Zamiast świadczeń w chorobie, bezpłatnej pomocy lekarskiej oraz zasiłków pieniężnych, chory, jeżeli wyraził na
to zgodę mógł był leczony w warunkach szpitalnych. Pobyt ubezpieczonego w szpitalu obejmował także jego
utrzymanie. Jednakże taki wybór był pełen niebezpieczeństw. Podczas leczenia w domu chory często zarażał
całą swoją rodzinę, jednak mógł liczyć na wizyty domowe personelu medycznego. W szpitalu ubezpieczony był
pod opieką lekarską przez całą dobę, jednak musimy pamiętać, iż sale w szpitalach były 10-15 osobowe, a
zdarzało się nieraz, iż chorzy leżeli nie dość, że na korytarzach, to nawet we dwóch na jednym łóżku.

Leczenie inwalidów wojennych
Inną grupą ubezpieczonych, którzy byli otoczeni szczególną opieką państwa, byli inwalidzi wojenni.
Obowiązkiem priorytetowym dla rządów II RP była opieka nad inwalidami wojennymi, którzy utracili zdrowie w
walkach o wolność i niepodległość.
początkowo opiekę tę sprawowały władze wojskowe. Z uwagi jednak na przemieszczanie inwalidów po
wyzwoleniu do swoich domów na terenie całego kraju powodowało znaczne utrudnienia dla władz
wojskowych, chociażby w powodu braku lekarzy i niewielkiej wówczas ilości zakładów leczniczych.
Koniecznością stało się przekazanie obowiązku opieki lekarskiej nad inwalidami wojennymi władzom cywilnym.

Opieka lekarza domowego
Ówczesne Kasy Chorych przekazały leczenie swoich członków wykwalifikowanym lekarzom. Dzięki temu
szerokie masy obywateli miały zapewnioną opiekę lekarską, na jaką ci, którzy nie należeli do Kasy, w ich często
bardzo trudnym położeniu materialnym, nie mogliby się zdobyć.

Kontrola ubezpieczonych
Wszelkie zadania Kasy Chorych, były przez nią kontrolowane. Kontrolowano budżet Kasy, pobór składek,
prawidłowość ubezpieczenia członków i ich rodzin, prawidłowość wykonywanych zadań przez zakłady leczenia
chorych.

Kontrolą objęci byli także wszyscy uczestnicy systemu opieki zdrowotnej, nie wyłączając chorych. W Statucie
Kasy Chorych rozdział Pt. „Kontrola nad chorymi” zawiera szczegółowy regulamin dla chorych. Regulamin

normuje w szczegółach zachowanie się członków w razie choroby i odnosi się do zasad postępowania przy
korzystaniu z pomocy lekarskiej, poboru środków leczniczych i terapeutycznych, a nawet określa
„dopuszczalność wyjazdu do miejsc kąpielowych” oraz „dopuszczalność pobytu na wsi”.

Organizacja opieki zdrowotnej w II RP

Ustawa z 19 maja 1920 roku przewidywała jednolity system Kas Chorych oparty na zasadzie terytorialnej. Kasy
Chorych miały powstać w każdym powiecie po jednej. W miastach powyżej 50 000 mieszkańców ustawa
dopuszczała tworzenie odrębnych kas miejskich. Ustawa obowiązywała na obszarze II Rzeczypospolitej, z

wyjątkiem Górnego Śląska, gdzie podstawę prawną stanowiła niemiecka ustawa ubezpieczeniowa z 19 lipca
1920r Kasy Chorych były instytucją państwową, posiadającą osobowość prawną. Jej zadaniem była opieka

lekarska nad chorymi, a co za tym idzie zdolność do pracy ubezpieczonych. W celu zapewnienia opieki lekarskiej
swoim członkom Kasy zatrudniały pracowników medycznych (lekarzy, dentystów, felczerów, akuszerki,
farmaceutów). Mogły i tworzyły własne zakłady lecznicze (szpitale, ambulatoria, sanatoria, apteki).

Do 1931 roku istniały łącznie 243 Kasy Chorych. Były to Kasy różnego rodzaju (gminne, fabryczne, powszechne,
cechowe budowlane, stowarzyszeniowe). Różnorodność Kas spowodowała, iż były one małe. Stwarzało to duże

trudności w utrzymaniu lecznictwa na odpowiednim poziomie. W Poznaniu np. istniała Kasa licząca 27
członków. W byłej Galicji przeciętnie liczba członków w Kasach wszystkich typów w roku 1911 wynosiła 959
osób. Te Kasy Chorych nie były w stanie dać ubezpieczonym takich świadczeń na jakie mogły sobie pozwolić

Kasy średnie i duże.
Dawna organizacja Kas Chorych oparta na ustawie z 19 maja 1920 r. została na podstawie dziesięcioletnich
doświadczeń gruntownie zmieniona w 1931 r. Scalono dotychczas istniejące Kasy Chorych i zamiast 243
powiatowych Kas Chorych utworzono 61 Kas Okręgowych.

Statystyka w Kasach Chorych II Rzeczypospolitej
Kasy Chorych, organizując opiekę lekarską dla ubezpieczonych i członków ich rodzin, tworzyły w tym celu
zakłady specjalne, których były właścicielami. W roku 1924 na terenie całej Polski Kasy posiadały:

o

ambulatoriów 312 (z czego 689 gabinetów lekarskich)

o

szpitali - 55 ( łóżek- 5.780),

o

zakładów położniczych - 1 (25 łóżek),

o

sanatoriów - 7 (309 łóżek),

o

uzdrowisk -14,

o

domów odpoczynku - 14 (62 łóżek),

o

gabinetów roentgena - 39,

Działalność Kas Chorych była poddawana szerokiej krytyce. Zarzucano im nie wypełnianie nałożonych nań
zadań ustawowych. Także pogarszająca się sytuacja ekonomiczna kraju była poważnym zagrożeniem dla ich
egzystencji. Uznano, że najlepszym sposobem zabezpieczenia się przed kryzysem będzie przekształcenie Kas w
silne jednostki organizacyjne. Było to podstawą do scalenia istniejących Kas i utworzenia silnych Kas
Okręgowych. Radykalne zmiany nastąpiły w 1933 roku.
Ustawą z 28 marca 1933 r. o ubezpieczeniach społecznych, Kasy Chorych zostały zniesione, a w ich miejsce
powołano ubezpieczalnie społeczne. Na kilkadziesiąt lat instytucja ta została wyeliminowana z systemu
ochrony zdrowia.

System opieki zdrowotnej 1945-1989
Polski system opieki zdrowotnej przed 1989 rokiem był silnie scentralizowany, tak jak cała gospodarka. W
latach 1945-1989 stworzono w Polsce rozwinięty system ochrony zdrowia, który odrzucił niektóre aspekty
modelu radzieckiego. Przykładem mogą być prywatne praktyki lekarskie, które nigdy nie zostały formalnie
zakazane, pozostały również, choć znacznie ograniczone, spółdzielcze i prywatne praktyki medyczne i
dentystyczne.
Przed rokiem 1989 istniały trzy główne sfery reform sektora opieki zdrowotnej. Pierwszy pakiet reform miał na
celu rozwinięcie bezpłatnej powszechnej opieki zdrowotnej. Świadczenia zdrowotne były udzielane
pracownikom, w latach pięćdziesiątych powstawały branżowe zakłady opieki zdrowotnej w miejscach pracy.
Bezpłatna opieka zdrowotna nie dotyczyła jednak rolników indywidualnych i ich rodzin. Dostęp do opieki
zdrowotnej na wsi poprawił się w 1972r., kiedy ubezpieczenie zostało rozszerzone na rolników. Nie zwiększono
jednak równocześnie nakładów na państwową służbę zdrowia.

Drugi pakiet reform dotyczył świadczeń zdrowotnych. W 1972 roku utworzono zintegrowane zespoły opieki
zdrowotnej, które składały się ze szpitala, przychodni, podstawowej i specjalistycznej opieki zdrowotnej jak

również częściowo i opieki społecznej.
Trzeci pakiet reform dotyczył decentralizacji administracji publicznej. Reformy sektora opieki zdrowotnej w
latach osiemdziesiątych były połączone z próbami zdecentralizowania struktury administracyjnej kraju przez

wzmocnieni pozycji województw, a następnie gmin. W 1983 roku uprawnienia Ministerstwa Zdrowia i Opieki
Społecznej zostały ograniczone, zaś rozszerzono kompetencje polityczne i administracyjne województw i ZOZ

W opisywanym czasie finansowanie ochrony zdrowia odbywało się w systemie budżetowym z centralnie
zbieranych podatków. Nie istniały mechanizmy ekonomiczne wymuszające lepsze wykorzystanie bazy i kadr.
Poziom wynagrodzeń państwowej służby zdrowia był porównywalny do płac robotników

niewykwalifikowanych.

System opieki zdrowotnej po roku 1989
Okres transformacji ustrojowej, w jaskrawy sposób uwidocznił negatywne strony systemu w zakresie
funkcjonowania publicznej służby zdrowia. Przesłankami do podjęcia działań reformatorskich było uniknięcie

skutków zapaści poprzedniego systemu oraz wyjście naprzeciw społecznym oczekiwaniom idącym w kierunku
szybkiej naprawy. Ograniczenie dostępności do świadczeń oraz powszechnie występująca tzw. „szara strefa”

powodowały uzasadnione niezadowolenie pacjentów, co w odczuciu społecznym przekładało się na złą ocenę
funkcjonującej służby zdrowia. Negatywne oceny dotyczyły głównie organizacji i funkcjonowania systemu.
Podjętym na początku lat dziewięćdziesiątych pracom nad reformowaniem systemu opieki zdrowotnej

przyświecał główny cel, jakim było poprawienie poziomu bezpieczeństwa zdrowotnego. Poprzedni system
obciążony był kosztami niewydolnego sposobu zarządzania i finansowania. Ewidentnymi wadami tego systemu
były:
sposób finansowania struktury, od lat nastawionej na rozbudowę, zakupy sprzętu i wzrost zatrudnienia przy
braku analizy efektywności kosztów i aktywności działania poszczególnych jednostek ochrony zdrowia poprzez:

o

nadmierne i nieracjonalne inwestycje budowlane w ochronie zdrowia

o

brak koordynacji w polityce inwestycyjnej na poziomie kraju i regionu

o

nierównomierne rozmieszczenie zasobów ochrony zdrowia znacznie odbiegające od zapotrzebowania
na opiekę zdrowotną na danym terenie

o

nieracjonalne i niekontrolowane zakupy sprzętu i materiałów medycznych przy nieprzestrzeganiu
trybu zamówień publicznych

o

niska efektywność zarządzania, brak racjonalnej gospodarki finansowej w zoz-ach

o

narastające zadłużenie zoz-ów

o

stale rosnące zadłużenie budżetu państwa z tytułu dopłat do leków refundowanych, nadużywanie
uprawnień do bezpłatnych leków, słaba kontrola wystawianych recept

o

powiększająca się „szara strefa”, wymuszony udział pacjenta w finansowaniu leczenia

o

łamaninie praw pacjenta, np. w zakresie nierespektowania prawa do wyrażania zgody na świadczenia
medyczne, prawa do intymności i informacji o stanie zdrowia.

Wobec takiej sytuacji i konieczności dokonania zmian w systemie ochrony zdrowia, w wielu środowiskach
rozpoczęły się prace nad projektem jego zmiany.
W Sejmowej Komisji Zdrowia Sejmu pierwszej kadencji (1991-93), a także w środowisku „Solidarności” oraz w
Rządzie Hanny Suchockiej przygotowane zostały podstawowe założenia systemu powszechnego ubezpieczenia
zdrowotnego. Prace na ustawą były kontynuowane także poza parlamentem, a następnie w Komisji
Nadzwyczajnej Sejmu II kadencji.

6. REFORMY POLSKIEGO SYSTEMU OCHRONY ZDROWIA Z LAT 1999 I 2003

1999 r. – Kasy Chorych

W dniu 6 lutego 1997 r. przyjęta została ustawa o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym

przywracająca instytucję kas chorych.

Reformowanie sektora ochrony zdrowia rozpoczęło się 1 stycznia 1999 roku poprzez wprowadzenie

powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego. Po wyborach do parlamentu w 1997 r. w oparciu o deklaracje

wyborcze i ustalenia umowy koalicyjnej wskazano na potrzebę:

o wprowadzenia systemu powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego opartego na funduszach

ubezpieczeniowych niezależnych od administracji rządowej, samorządnych instytucjach

zarządzających funduszami ubezpieczenia zdrowotnego

o rozwoju innych form ubezpieczeń zdrowotnych
o określenia zasad korzystania ze świadczeń zdrowotnych
o zwiększenia nakładów na ochronę zdrowia
o doprowadzenia do oddłużenia zakładów opieki zdrowotnej wraz z podjęciem działań

naprawczych zapobiegających ponownemu powstawaniu zadłużenia

o zmiany otoczenia organizacyjnego ochrony zdrowia.

Głównym założeniem reformy stało się odejście od finansowania służby zdrowia bezpośrednio z budżetu

państwa. Całkowicie niezależne i samorządne Kasy Chorych w liczbie 17 - po jednej w każdym

województwie zwane regionalnymi Kasami Chorych oraz siedemnasta Branżowa Kasa Chorych dla Służb

Mundurowych, otrzymały za zadanie zarządzanie zgromadzonymi funduszami.

Przyjęto mieszany, budżetowo-ubezpieczeniowy system zasilania opieki zdrowotnej. Część niezbywalnych

zadań finansowało państwo np. programy polityki zdrowotnej, w tym np. Narodowy Program Ochrony

Serca, Program Ochrony Zdrowia Psychicznego, Program Opieki nad Matką i Dzieckiem; profilaktyczne

programy zdrowotne; zwalczanie alkoholizmu, zapobieganie narkomanii i AIDS. Pozostałe środki

finansowe pochodziły ze składek od podatku dochodowego od osób fizycznych, a także z dotacji i

darowizn. Kasy Chorych III Rzeczypospolitej, w przeciwieństwie do Kas Chorych z roku 1920, nie mogły

działać dla zysku, przez co nie mogły świadczyć usług zdrowotnych oraz być właścicielami zakładów opieki

zdrowotnej.

Fundamentalnymi zasadami, na których opierało się powszechne ubezpieczenie zdrowotne w Polsce

o zasada solidarności społecznej,
o samorządności i samofinansowania,
o prawa wolnego wyboru lekarza i Kasy Chorych,
o zapewnienia równego dostępu do świadczeń, działalności Kas nie dla zysku, gospodarności i

celowości działania.

Podstawowe cechy powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego:

o rozdzielność funkcji płatnika i świadczeniodawcy. Płatnikiem stały się Kasy Chorych zrzeszające

ubezpieczonych, podlegających ubezpieczeniu obowiązkowemu bądź dobrowolnemu.

o obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego objęci zostali prawie wszyscy obywatele (zasada

powszechności). Osoby, które nie były ubezpieczone z mocy prawa, mogły ubezpieczać się

dobrowolnie. Koszty leczenia osób nie objętych ubezpieczeniem, których nie stad na ich

ponoszenie, były finansowane ze środków pomocy społecznej

o formalnie zapewniono ubezpieczonym bezpłatny dostęp do prawie wszystkich rodzajów usług

zdrowotnych.

o część kosztów leczenia biedniejszych lub bardziej chorych, w myśl zasady solidaryzmu

społecznego, pokrywana była ze składek pozostałych ubezpieczonych.

o wszystkie zakłady opieki zdrowotnej, które chciały uczestniczyć w systemie musiały zmienić swój

status z jednostek i zakładów budżetowych w posiadające osobowość prawną samodzielne

publiczne zakłady opieki zdrowotnej (SPZOZ). Jako jednostki samodzielne, posiadające osobowość

prawną, mogły prowadzić własną politykę kadrową i płacową, samodzielną gospodarkę finansową

i być zdolne do podejmowania czynności prawnych

o zabezpieczenie ubezpieczonym usług medycznych odbywało się na zasadzie kontraktowania

świadczeń. W umowach zawieranych przez Kasy Chorych ze świadczeniodawcami, określano

prawa, obowiązki i odpowiedzialność podmiotów udzielających świadczeń

o rolę lekarza podstawowej opieki zdrowotnej/ lekarza pierwszego kontaktu/ lekarza rodzinnego

określano mianem przewodnika pacjenta po systemie ochrony zdrowia. Zadaniem lekarza

pierwszego kontaktu było sprawowanie opieki nad pacjentami zapisanymi na jego liście. Zgodnie

z założeniem lekarz miał kierować leczeniem swoich pacjentów

o w wyniku reformy ochrony zdrowia została zniesiona rejonizacja. Ubezpieczeni na podstawie tzw.

„promes” zyskali możliwość korzystania ze świadczeń wybranego przez siebie szpitala,

przychodni, lekarza spośród posiadających umowę z Kasą Chorych ubezpieczonego. Jednakże

system promes nie zdał egzaminu

o ubezpieczeni mieli prawo wyboru Kasy Chorych, której chcieli być członkami.

2003 r - Powszechne ubezpieczenie w Narodowym Funduszu Zdrowia

Ustawa z dnia 23 stycznia 2003 r. o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia

(Dz.U.03.45.391) weszła w życie 1 kwietnia 2003 r. i zastąpiła ustawę o powszechnym ubezpieczeniu

zdrowotnym.

Ustawa została wprowadzona w trakcie IV kadencji Parlamentu. Premierem RP był wówczas Leszek Miller.

Była nowelizowana 25 razy. Narodowy Fundusz Zdrowia wstąpił w prawa i obowiązki kas chorych

wynikające z umów o udzielanie świadczeń zdrowotnych zawartych między kasami chorych a

świadczeniodawcami przed dniem wejścia w życie ustawy o NFZ.

Ustawa wprowadziła zasadnicze zmiany w instytucji płatnika. Funkcjonujące dotychczas 16 Regionalnych

Kas Chorych i Branżowa Kasa Chorych dla Służb Mundurowych zostały przekształcone w jedną instytucję –

Narodowy Fundusz Zdrowia. W strukturze NFZ działały Centrala i 16 oddziałów wojewódzkich

utworzonych zgodnie z podziałem terytorialnym państwa. Wprowadzono ujednolicone zasady

finansowania świadczeń zdrowotnych oraz starano się stworzyć warunki zapewniające równy dostęp do

świadczeń zdrowotnych dla ubezpieczonych na terenie całego kraju.

Do zakresu działania Funduszu należało w szczególności:
o zabezpieczenie ubezpieczonym świadczeń zdrowotnych służących zachowaniu, ratowaniu,

przywracaniu i poprawie zdrowia,

o przeprowadzanie konkursów ofert, rokowań i zawieranie umów o udzielanie świadczeń zdrowotnych

– wprowadzono jednolity na terenie całego kraju system kontraktowania świadczeń zdrowotnych na

2004 rok,

o określanie jakości i dostępności oraz analiza kosztów świadczeń zdrowotnych w zakresie niezbędnym

dla prawidłowego zawierania umów.

Do najważniejszych osiągnięć działania Funduszu należy zaliczyć:
o ujednolicenie zasad kontraktowania świadczeń zdrowotnych na terenie całego kraju.
o utworzenie Centralnego Rejestru Ubezpieczonych (CWU) zawierającego bazę danych osób

uprawnionych do świadczeń zdrowotnych, co pozwoliło na wyeliminowanie wielokrotnych wystąpień

tych samych osób w bazach danych byłych kas chorych, a tym samym na procentowe zmniejszenie

przypadków nieuprawnionego wykazywania ubezpieczonych na listach, odzyskania w ten sposób

środków finansowych i ich przeznaczenie na inne rodzaje świadczeń zdrowotnych,

o ujednolicenie systemów informatycznych funkcjonujących w dawnych kasach chorych,
o wprowadzenie jednolitych zasad rachunkowości NFZ (wprowadzenie jednakowych zasad wyceny

majątku, jednakowe grupowanie operacji gospodarczych na takich kontach księgowych, ujednolicenie

klasyfikacji księgowej świadczeń zdrowotnych), jednolity plan rozliczania kosztów administracyjnych,

wprowadzenie jednolitych wzorów sprawozdań i jednolitą prezentację danych),

o Narodowy Fundusz Zdrowa jest państwową jednostką organizacyjną posiadającą osobowość prawną i

zarządza środkami finansowymi pochodzącymi w głównej mierze ze składek na ubezpieczenie

zdrowotne. Rocznie Fundusz dysponuje rocznie kwotą ok. 33-35 miliardów złotych.

7. WŁASNA KONCEPCJA SYSTEMU OCHRONY ZDROWIA

8. 10 GŁÓWNYCH PROBLEMÓW ZDROWOTNYCH WG ŚWIATOWEJ

ORGANIZACJI ZDROWIA

Skrajne ubóstwo i niedożywienie
o W 2002 roku 825 mln osób doświadczyło głodu.
o 150 mln dzieci poniżej 5 roku życia.
o ½ tych dzieci pochodzi z Azji Południowej.
o ½ zgonów dzieci wynika z powodu niedożywienia
o Tendencje pozytywne: w Azji zmniejsza liczba dzieci dotkniętych niedożywieniem 234 do 10 mln.

Tendencje negatywne: w Afryce zwiększa się liczba dzieci głodujących (Afryka Subsaharyjnska) z
29 do 37 mln.

Umieralność wśród dzieci

W 2002 r. zmarło 10,5 mln dzieci poniżej 5 roku życia. 98% zgonów nastąpiła w krajach rozwijających
się. Najwyższa umieralność Sierra Leone 332/1000 chłopców i 303/1000 dziewczynek Najniższa

umieralność Finlandia, Islandia, Szwecja, Japonia 4/1000 chłopców i 3/1000 dziewczynek. Głównymi
przyczynami zgonów wśród dzieci do 5 r.ż. są
o Infekcje dolnych dróg oddechowych
o Choroby układu pokarmowego
o Malaria
o Odra

o

HIV i AIDS

o Krztusiec
o Tężec

Przedwczesna umieralność
o Umieralność ok 70 r.ż.
o Ponad 70% zgonów ma miejsce po 70 r.ż w krajach rozwiniętych.
o W krajach rozwijających się ok. 30%. W Afryce 10%. W Chinach 48%
o Umieralność w wieku 15-59 lat – 30% w krajach rozwijających się i 20% w krajach rozwiniętych.

Problem HIV i AIDS

3 najczęstsze przyczyny zgonów w wieku 15-59 lat:
I. HIV i AIDS 2,279 mln

II. Choroby wieńcowe 1,332 mln
III. Gruźlica 1,036 mln

Choroba ta dotyka głównie kraje Afrykańskie, choć także kraje Europy: Rosję i Ukrainę.

Inicjatywa „3 by 5” Główny cel: leczenie dla 3 mln osób w 2005 roku, poprzez: Dostarczenie zespołów
szybkiego reagowania do najbardziej dotkniętych problemem krajów Utworzenie specjalistycznych

ośrodków Opublikowanie ujednoliconych standardów i umożliwienie monitorowanie Rozpoczęcie
zabiegania o fundusze na zakup leków oraz szkoleń kadry medycznej i rozwój usług medycznych.

Problem podwójnego obciążenia

Państwa rozwijające się zmuszone są do borykania się zarówno zgonów w wyniku chorób zakaźnych
jak i chorób przewlekłych (choroby układu krążenia, nowotwory). Choroby przewlekłe to 32 mln

zgonów na świecie. Bardzo wysokie są koszty tych chorób od 1-3% PKB w krajach rozwiniętych i np.
1,8-5,9% w Wenezueli czy na Barbadosie. Ceny leków przewyższają możliwości finansowe

mieszkańców.

Choroby nowotworowy
Przyczyny ponad 7 mln zgonów z czego 1,2 mln rak płuc, 30% wzrost w stosunku do 1990 r, ¾ zgonów

dotyczyło mężczyzn. Rak piersi 1 mln kobiet.

Choroby układu krążenia
16,7 zgonów z czego 1/3 przypada na okres wieku średniego.

W krajach rozwijających się 3 przyczyna zgonu. W krajach rozwiniętych I miejsce.

Konsumpcja wyrobów tytoniowych
5 mln zgonów w roku 2002 – 4 mężczyzn : 1 kobieta. Liczba palaczy to ok. 1,3 mln do 2025 roku może

wzrosnąć do 1,7 mld.
192 kraje podpisały konwencję:

-

reklama, promocja i sponsoring

-

sprzedaż osobom nieletnim

-

opakowanie i orzeczenie o chorobach

-

cena i podatki nałożone na wyroby tytoniowe

-

bierne palenie i tworzenie środowisk wolnych od dymu - leczenie uzależnionych od
tytoniu

Urazy

14% obciążenia chorobą 30% w niektórych częściach Ameryki Południowej, Europy Wschodniej i na
Bliskim Wschodzie

Głównie mężczyźni 15-44 r.ż.
Najliczniejsze urazy w wyniku wypadków drogowych. 20 mln wypadków rocznie – 70% z nich

popełnianych przez mężczyzn.
W 2002 1,2 mln osób zginęło w wypadkach.

Dostęp do opieki medycznej

Brakuje ok. 4,3 mln pracowników medycznych, głównie w Afryce Subsaharyjskiej – 25% personelu
jest obciążona chorobą, w Ameryce 10% obciążenia służby medycznej i 35% wśród lekarzy

Metody rozwiązania problemu:
o zwiększenie wydatków na zdrowie z 33 $do 43$
o nacisk na szkolenie nowej kadry medycznej
o podnoszenie kompetencji: istniejącej kadry medycznej
o uczciwe wynagradzanie
o sformułowanie krajowych strategii rozwoju kadry medycznej

9. MIĘDZYNARODOWE ORGANIZACJE DZIAŁAJĄCE W OBSZARZE ZDROWIA

Unia Europejska
UE zdecydowaną większość spraw dotyczących zdrowia pozostawia kompetencji państwa, ale Traktat z Maastrik
mówi, że wspólnota przyczynia się do zapewnienia wysokiego poziomu ochrony zdrowia, popiera współpracę
pomiędzy państwem członkowskich i jeśli jest to konieczne wspiera ich działalność. Działalność wspólnoty ma na celu
zapobieganie chorobom, a zwłaszcza epidemiom. Cel te zamierza osiągnąć poprzez wspieranie badań, informację jak
również edukację zdrowotną. Unia Europejska jest jedną z największych organizacji humanitarnych. Miesięcznie
przeznacza 600 mln euro na cele humanitarne np. dla Republik Kaukaskich .
OECD
Organizacja współpracy gospodarczej, zrzesza 30 państw wysoko rozwiniętych. OECD pełni rolę doradcy związanym z
badaniami w obszarze zdrowia publicznego, dokonuje porównań międzynarodowych , posiada bazę danych
zdrowotnych, raporty. Szczególne obszary w zakresie zdrowia:

o

Bezpieczeństwo chemiczne

o

Polityka i informacja zdrowotna

o

Ubezpieczenia zdrowotne

o

Naukowe, przemysłowe i zdrowotne zastosowanie pewnych związków chemicznych

o

Ekonomia zdrowia

Szacuje się, że 8% OKB wydawane jest na OECD. Polska wydaje 4% PKB.
ONZ
190 państw, powstanie po II wojnie światowej – 25.4.1945r. Polska jako jeden z założycieli.
Cele OZN:

o

wyeliminowanie skrajnego ubóstwa poprzez zredukowanie o połowę do 2015 r liczby ludności żyjącej za
mniej niż 1 $ dziennie

o

zapewnienie powszechnej edukacji dla wszystkich dzieci na poziomie podstawowym do 2015

o

promocja równości płci i równouprawnień kobiet do 2005 edukacja podstawowa i do 2015 edukacja
każdego szczebla

o

ograniczenie śmiertelności dzieci do 5 r.ż o 2/3 do 2015 r

o

ograniczenie do 2015 r. liczby matek umierających przy porodzie ¾

o

zredukowanie o połowę do 2015 liczby osób żyjących z HIV/AIDS

o

poprawa stanu środowiska naturalnego

o

rozwijanie globalnej współpracy na rzecz rozwoju

WHO
Powstało w 1948r. Zrzesza 192 państw. Wypracowanie Standarów dla krajów członkowskich, jednak nie może zmusić
państw do zastosowania się do działań. WHO działa o konwencje międzynarodowe, rezolucje. WHO wspiera badania
zdrowia publicznego i promocji zdrowia.
Zadaniem WHO jest działanie na rzecz:

o

zwiększenia współpracy między państwami w dziedzinie ochrony zdrowia

o

zwalczania epidemii chorób zakaźnych,

o

a także ustalanie norm dotyczących składu lekarstw i jakości żywności. zapewnienia opieki medycznej
ludności świata

o

zmniejszenia śmiertelności niemowląt.

Do największych sukcesów tej organizacji należy zwalczanie epidemii groźnych chorób, takich jak:
gruźlica, malaria, cholera, dżuma poprzez masowe szczepienie.
WHO walczy także z AIDS. Polska jest krajem członkowskim Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) od początku jej
działalności. Jest również członkiem Biura Regionalnego Światowej Organizacji Zdrowia dla Europy (WHO EURO) z
siedzibą w Kopenhadze.
W jej strukturze znajduje się Światowe Zgromadzenie Zdrowia, Rada Wykonawcza i Sekretariat oraz 6 biur
regionalnych. Wyniki jej działalności są ogłaszane w wydawnictwie periodycznym Official Records of the World
Health Organization. Np. Gobalna strategia dotycząca diety, aktywności fizycznej i zdrowia.
Unicef Powstało w 1946 r.Priorytety:

o

edukacja dzieci a w szczególności dziewczynek

o

Szczepienia – Ochrona

o

przeciwdziałanie przemocy wykorzystywaniu i dyskryminacji dzieci

o

HIV i AIDS zap. zarażeniom przez rodziców, opieka medyczna nad dziećmi, chorymi i sierotami

o

wczesne dzieciństwo, właściwa opieka w I roku życia

10. STRATEGIA ZDROWIA DLA WSZYSTKICH

W roku 1977 przyjęcie przez WHO rezolucji „Zdrowie dla wszystkich w 2000”, w roku 1998

wytyczenie nowego „Zdrowia dla wszystkich” – nowa wersja dokumentu dla Europy
2 główne cele „Health 21”

o Zmniejszenie występowania chorób i urazów oraz łagodzenie cierpień z ich powodu
o Promocja i ochrona zdrowia ludzi w ciągu całego ich życia

3 fundamentalne wartości

o Zdrowia jako podatkowe prawo człowieka
o Równość w zdrowiu i solidarność w działaniu na rzecz zdrowia wewnątrz krajów i pomiędzy

krajami oraz ich mieszkańcami

o Uczestnictwo w stałym rozwoju dziedziny zdrowia i odpowiedzialności za efekty działalności

jednostek, grup, instytucji i społeczności lokalnych

4 główne strategie

o Wielosektorowość – uwarunkowania zdrowia, biorące pod uwagę aspekt fizyczny,

ekonomiczny, społeczny, kulturowy i odmienność płci

o Wynik zdrowotny – inwestowanie w poprawę zdrowia i opiekę kliniczną
o Integracja – zorientowana na rodzinę i społeczność lokalną oraz podstawową opiekę

zdrowotną wspierana przez elastyczny i właściwy system szpitalny

o Uczestnictwo – rozwój na poziomie społeczności lokalnej i kraju oraz promowanie wspólnego

podejmowania decyzji wdrażania i rozliczania

21 celów
I Zapewnienie równości w zdrowiu poprzez jedność w działaniu:

Cel 1 – Porozumienie na rzecz zdrowia w Regionie Europejskim Cel 2 – Równość w zdrowiu
II Poprawa zdrowia 870 milionów ludzi w Regionie Europejskim:

Cel 3 – Zdrowy start życiowy Cel 4 – Zdrowie młodych ludzi Cel 5 – Zdrowie ludzi starszych
III Zapobieganie i zwalczanie chorób i urazów:

Cel 6 – Poprawa zdrowia psychicznego Cel 7 – Redukcja chorób zakaźnych Cel 8 – Redukcja chorób
nie zakaźnych Cel 9 – Redukcja urazów powstałych w wyników przemocy i wypadków

IV Wielosektorowe strategie służące zapewnieniu trwałego zdrowia:
Cel 10 – Zdrowe i bezpieczne środowisko naturalne Cel 11 – Zdrowszy tryb życia Cel 12 – Redukcja

skutków nadużywania alkoholu, palenia tytoniu i zażywania narkotyków Cel 13 – Tworzenie
przyjaznego zdrowiu otoczenia Cel 14 – Wielosektorowa odpowiedzialność za zdrowie

V Sektor opieki zdrowotnej ukierunkowany na wyniki:
Cel 15 – Zintegrowany sektor zdrowia Cel 16 – Zarządzanie jakością opieki zdrowotnej Cel 17 –

Finansowanie świadczeń zdrowotnych i alokacja środków Cel 18 – Rozwijanie kadry pracowniczej w
opiece zdrowotnej

VI Polityka i mechanizmy kierujące zmianami: Cel 19 – Badania naukowe i wiedza na rzecz zdrowia
Cel 20 – Pozyskiwanie partnerów dla zdrowia Cel 21 – Założenia strategii i polityki „Zdrowia dla

Wszystkich”

11. PODSTAWOWE TECHNIKI ZARZĄDZANIA

Wyróżniamy następujące techniki zarządzania:
1. Zarządzanie przez motywacje

2. Zarządzanie przez ryzyko
3. Zarządzanie przez konflikt

4. Zarządzanie przez partycypacje
5. Zarządzanie przez delegowania uprawnień

6. Zarządzanie przez cele

ZARZĄDZANIE PRZEZ MOTYWACJĘ
Sterowanie zachowaniami pracowników w kierunku skłonienia ich do ofiarnej pracy na rzecz firmy.

Traktuję się tu pracowników jako świadome i samodzielne podmioty, które pracują w
przedsiębiorstwie nie tylko dla pieniędzy, ale także dążą do zaspokajanie potrzeb wyższego rzędu.

Korzyści:
o skłania kierowników do zindywidualizowanego postrzegania podwładnego przez pryzmat jego

potrzeb i wartości

o zaspokojenie potrzeb i oczekiwań pracowników
o kreowanie pożądanych postaw i zachowań pracowników
o zwiększenie aktywności, zaangażowania i wysiłku pracowników
o zwiększenie skuteczności oddziaływania na podwładnego
Zagrożenia:
o możliwość niedokładnego rozpoznania kwalifikacji, predyspozycji, potrzeb i aspiracji pracownika
o niebezpieczeństwo jednostronnego motywowania pracownika
o możliwość braku spójności rozbudowanego zestawu motywatorów

ZARZĄDZANIE PRZEZ RYZYKO
Jest to system metod i stopnia oddziaływania ryzyka na funkcjonowanie podmiotu gospodarczego i

do podejmowania w tym celu optymalnych decyzji.
Proces zarządzania przez ryzyko

1. Pojawienie się ryzyka
2. Rozpoznanie rodzaju ryzyka

3. Ocena ryzyka
4. Kreowanie rozwiązania, czyli manipulacja ryzykiem poprzez: unikanie ryzyka

5. Wybór metody
6. Wprowadzenie danej metody w życie

7. Kontrola wyników, ocena uzyskanych efektów
Korzyści:
o przybliża stopień prawdopodobieństwa wyeliminowania lub ograniczenia ryzyka
o stosowana w sposób ciągły pozwala na obserwację otoczenia zewnętrznego i wewnętrznego

organizacji

o wykorzystywane informacje, z uwagi na swój charakter, mogą posłużyć jako wyjściowe do innych

analiz w ramach odmiennych metod zarządzania

o ryzyko rozumiane jako szansa może wpłynąć motywująco na kadrę kierowniczą
Zagrożenia:
o nie pozwala na uzyskanie stuprocentowej pewności, co do osiągnięcia oczekiwanych rezultatów
o utrudnia formułowanie i realizację planów strategicznych
o przyczynia się do wzrostu kosztów związanych z nieustanną obserwacją i analizą otoczenia

ZARZĄDZANIE PRZEZ KONFLIKT
Polega na możliwie wczesnym wykrywaniu potencjalnych źródeł sporów i nieporozumień, aby podjąć

odpowiednie środki zapobiegawcze. Zadaniem kierowników jest zapanowanie nad konfliktami.
Zarządzanie konfliktem może następować przez
o pobudzanie konfliktu (stymulowanie)

o

ograniczenie ( redukowanie) konfliktu

o konstruktywne rozwiązywanie konfliktu
Zalety:
o zapobiega stagnacji firmy
o umożliwia wykorzystanie twórczej inicjatywy stron konfliktu przez określone formy

współzawodnictwa i realizacji

o wyzwała twórczy potencjał produkcyjny i wynalazczy
o umożliwia wykrycie i eliminację strony konfliktogennej
o integruje strony konfliktu, jeśli został on pozytywnie rozwiązany
Wady:
o brak harmonii i współpracy obniżający efektywność
o wyczerpanie sił stron biorących udział w konflikcie
o niesprzyjający klimat społeczny w grupie
o zwiększona absencja, fluktuacja i podatność na nieszczęśliwe wypadki

ZARZĄDZANIE PRZEZ PARTYCYPACJĘ
Oznacza udział pracowników w zarządzaniu, możliwość wywierania przez nich wpływu, dopuszczenie

do władzy. Ze strony kierownika oznacza to dopuszczenie pracowników do współdecydowania.
Proces partycypacji pracowników w zarządzaniu przedsiębiorstwem może się wyrażać w różnej

formie. Uczestnictwo to może polegać w szczególności na:
o bezpośrednim udziale pracowników w procesach podejmowania decyzji kierowniczych
o zapewnienie pracownikom i akcjonariuszom informacji oraz aktywnych form komunikacji z

władzami organizacji, które zaspokoją ich potrzebę wiedzy

Zalety:
o demokratyzacja stosunków międzyludzkich w przedsiębiorstwie

o

spadek fluktuacji i absencji chorobowej

o stworzenie sprzyjającej atmosfery dla zmian oraz absorpcji innowacji
o zauważalny wzrost efektywności ekonomicznej
Wady:
o ociężałość w podejmowaniu decyzji spowodowana koniecznością długotrwałych dyskusji
o rozmycie odpowiedzialności za podjęte decyzje
o konieczność odpowiedniego przygotowania podwładnych do pracy zespołowej

ZARZĄDZANIE PRZEZ DELEGOWANIE UPRAWNIEO

Przydzielenie komuś innemu formalnej władzy, odpowiedzialności oraz środków niezbędnych do
wykonywania określonych czynności.

Zalety:
o sprzyja obiektywizacji oceny
o poprawa jakości podejmowanych decyzji
o przyspieszenie procesu podejmowania decyzji
o wzbogacenie pracy oraz uaktywnienie i stworzenie możliwości rozwoju podwładnych
o bardziej racjonalny, równomierny rozkład kompetencji i odpowiedzialności na poszczególnych

szczeblach struktury organizacyjnej

Wady:
o zbiurokratyzowanie organizacji
o nadmierna stabilizacja rozwiązań strukturalnych
o potencjalna konfliktogenność wynikająca z niechęci delegowania, uprawnień przez kierowników

oraz niechęć do jej przyjmowania przez podwładnych

ZARZĄDZANIE PRZEZ CELE

W metodzie tej kierownicy wyższych szczebli nie narzucają celów przedsiębiorstwa kierownikom
niższych szczebli, lecz wspólnie ustalają, a później negocjują i konkretyzują zestaw celów koniecznych

do osiągnięcia przez podwładnych. Największym walorem ZPC jest możliwość zastąpienia zarządzania
autokratycznego zarządzaniem przez własne cele i samokontrolę.

Zalety:

o

konkretyzuje cele-poszczególnych komórek organizacyjnych i osób

o aktywizuje i angażuje szerokie grono kadry kierowniczej i podwładnych zwiększając ich

samodzielność i przedsiębiorczość

o kładzie nacisk na prac; zespołową i poprawę relacji przełożony - podwładny
o szerzej rozkłada odpowiedzialność za losy firmy
o określa wymierne i obiektywne kryteria oceny prac komórek organizacyjnych
o pozwala na lepsze przystosowanie się do wymogów otoczenia
Wady:
o pracochłonność związana z ustaleniem celów
o powstawanie napięć, obaw i stresów w toku przeglądów i ocen wyników
o wymaga wysokich kwalifikacji, dojrzałości i kultury tak ze strony kierowników, jak i podwładnych

12.

STYLE KIEROWANIA

Styl kierowania lub styl przywództwa – sposób postępowania przełożonego w stosunku do
podwładnych odzwierciedlający najczęściej jego cechy osobowościowe lub przekonania o

skutecznym zarządzaniu personelem. Styl przywództwa często jednak jest wypadkową cech
osobowościowych przełożonego oraz cech osobowościowych podwładnych oraz struktury zespołu

pracowniczego.
Wybór stylu kierowania zależy od kierownika i podwładnych oraz czynników sytuacyjnych. Styl

kierowania zależą też od doświadczenia kierownika, jego wiedzy i cech osobowościowych.
Przejawiają się w różnych instrumentach kierowania, do których zalicza się:
o środki i metody organizacji formalnej (przepisy, procedury, oceny kadrowe, system wynagrodzeń)
o środki i metody psychologiczne (socjogramy, techniki negocjacji, treningi grupowe)

Do zasadniczych elementów stylu kierowania można zaliczyć:

1. poziom udziału podwładnych w procesie decyzyjnym
2. stopień zorientowania (nastawienia) kierownika

o na osiągnięcie celu
o na ludzi - na podwładnych (tworzenie dobrego klimatu w pracy, przyjaznej i życzliwej

atmosfery, kształtowanie właściwych stosunków międzyludzkich);

3. rodzaj sprawowanej kontroli kierowniczej

o stawianie zadań, określenie szczegółowych sposobów wykonywania, bieżąca, dokładna

kontrola podwładnego,

o kontrola ogólna - mniej ingerencji w prace podwładnych, wybór metod i sposobów pracy

zależy od podwładnego

4. kontakt emocjonalny z podwładnym

o kontakt ciągły, ale psychicznie płytki
o kontakt incydentalny, ale emocjonalnie głęboki

Charakterystyka stylów kierowania Reddina

Ciekawa koncepcję stylów kierowania przedstawił William J. Reddin.
Wyróżnił on cztery podstawowe style:

1. Przyjazny (towarzyski) - kierownik

koncentruje się na problemach
pracowniczych, w niewielkim stopniu na

zadaniach. Lubi kontakty z podwładnymi i ma
zdolność rozwiązywania konfliktów, jednak nie

pobudzania podwładnych.

2. Kompleksowy (zintegrowany) - kierownik
koncentruje się zarówno na aktualnie

wykonywanych zadaniach, jak i docenia
znaczenie indywidualizacji pracowników.

Narady grupowe są dla niego formą ustalania
zadań, a ludzi ocenia ze względu na ich

przydatność. Jest dalekowzroczny i kieruje
ludźmi przez wskazywanie im ideałów i

stawianie ambitnych zadań.

3. Wyizolowany (separujący się) - w
niewielkim stopniu nastawiony i na zadania, i

na ludzi. Stosuje kary w postaci cofania
uprawnień decyzyjnych. Unika innowacji,

preferuje metody znane i wypróbowane. Ma
trudności z nawiązaniem kontaktów i

współdziałaniem z ludźmi. Ceni racjonalność, a
za zgubne uważa uleganie emocjom.

4. Gorliwy (poświęcający się) -

skoncentrowany na zadaniach, chce uzyskać
dominację nad innymi, udzielając

podwładnym instrukcji i wskazówek. Działa w
krótkiej perspektywie, a podwładnych ocenia z

punktu widzenia ich przydatności do
wykonywania zadao. Nagrody i kary uważa za

najlepsze narzędzia kierowania.

Wśród nich wyróżnił style mniej i bardziej efektywne – style realne.

Style mniej efektywne

Misjonarz – wkłada wiele wysiłku przede wszystkim w zapewnienie jak najlepszych stosunków
międzyludzkich. Przez otoczenie jest odbierany jako człowiek miły, ale nieskuteczny, nie umiejący

stawiać zadań a bardziej jeszcze egzekwować ich wykonanie.

Kompromista (ugodowy) – bardzo podatny na wpływ otoczenia. Lubi zgadzać się ze wszystkimi i
zawsze. Koncentruje się przede wszystkim na rozwiązywaniu zagadnień bieżących, pomijając te o

dłuższym horyzoncie czasu.

Dezerter – ucieka od kierowania. Wiele problemów, które powinien rozwiązywać, bądź nie
rozwiązuje ich wcale, bądź przekazuje do rozwiązania innym. Przez otoczenie jest oceniany jako

niezaangażowany w pracę.

Autokrata – dążący za wszelką cenę do wykonania zadań. Przez otoczenie oceniany jest jako nie
mający zaufania do ludzi, apodyktyczny, nieżyczliwy, co sprawia, że trudno mu uzyskiwać dobre

rezultaty, nie mówiąc już o klimacie wewnątrz kierowanego zespołu.

Styl bardziej efektywny:

Rozwojowiec (otwarty) – uważany za człowieka ufnego, delegującego uprawnienia na podwładnych,
dbającego zarazem o ich rozwój. Takie nastawienie zapewnia mu sukcesy, tym większe, im bardziej

zintegrowany jest zespół.

Administrator (dyrektorski) – umie stawiać i stawia wysokie wymagania sobie i podwładnym. Kładzie
nacisk na pracę zespołową, potrafi skutecznie dobierać ludzi, co zapewnia mu skuteczność działania.

Biurokrata – przywiązuje wagę do formalnych procedur i kontroli podlegającego mu personelu. Przez

otoczenie ceniony jest jako sumienny i skrupulatny. Może osiągnąć niezły wyniki działania.

Życzliwy autokrata – stara się realizować zadania bez zrażania sobie ludzi. Tych ostatnich traktuje co
prawda instrumentalnie, ale w miarę im ufa i pozostawia samodzielność działania. Dzięki temu może

mieć dobre wyniki nawet przy ambitnych zadaniach.

13. ZASADY DOBREJ ORGANIZACJI

Organizacja – grupa ludzi kt posiadają wspólny cel lub też związani są wspólnym interesem;

organizowanie czyli takie działanie które prowadzą do najbardziej efektywnego wykorzystania
zasobów ludzkich, materialnych i potencjału.

Cechy dobrej organizacji

•

badania Thomas Peters, Robert Wassermann, lata 80’te, analiza 43 amerykańskich

przedsiębiorstw które w okresie 20 lat odniosły sukcesy, wyrażające się w odpowiednich
zyskach ale także w satysfakcji klientów i pracowników przedsiębiorstw, na podstawie ich

badań 

8 cech dobrej organizacji

1.

skłonność do działania – dobre firmy zamiast rozważania problemu działają w celu

rozwiązania problemu = działanie

2.

trzymanie się blisko klienta – poznanie jego potrzeb zaspokojenie jego preferencji

3. zachęcanie pracowników do samodzielności

4.

wydajność dzięki ludziom – firma to ludzie, praca pracownika przyczynia się do sukcesu

firmy, pracownik powinien skupić się na tym co wynika z danej pracy

5.

bezpośredni kontakt i motywacja przez wartości – kierownicy powinni się trzymać blisko

bezpośredniej działalności organizacji i identyfikować się z celami organizacji

6.

trzymanie się swojej specjalności – robienie tego na czym organizacja zna się najlepiej czyli

np. wyrób pieczywa, kosmetyka

7.

prosta struktura, niewiele szczebli zarządzania, niewielu ludzi na wyższych szczeblach

8.

połączenie dyscypliny ze swobodą – stworzenie takiej atmosfery w której oddaniu
podstawowym wartościom organizacji zapewnia pracownikom większą swobodę działania 

pracownicy podzielający te wartości zyskują większą swobodę działania

Kolejne badania wyłoniły cechy

1.

cel organizacji – wyróżnia organizację od innych,

•

jasno sprecyzowany (dla świadomości pracownika, kierowników, otoczenia organizacji)

•

konkretny , realny (osiągalny),procedura ustalania celu

2. eksperci na czele działów
3. wyeliminowanie nepotyzmu i faworyzowania

4.

przekazanie (delegowanie) decyzji – możliwość podejmowania decyzji przekazuje się na
niższe szczeble organizacji

a. ludzie z niższych szczebli decydują o firmie, mają większą motywację pracownika i

firmy

b. kierownik ma więcej czasu na sprawy ważniejsze np. rozwijaniem strategii

przedsiębiorstwa; na krótką metę delegowanie nie przynosi korzyści

5.

należy zapewnić jedność zarządzania – całe kierownictwo podziela te same wartości i
identyfikuje się z tymi samymi celami, niebezpieczeństwo  na czele firmy stoją osoby nie

identyfikujące się z celami  wykorzystywanie do realizacji własnych celów, zmniejszenie
skuteczności

6.

należy określić odpowiedzialność za wykonanie zadania – do każdego zadania osoba
odpowiedzialna za jego wykonanie

7.

odpowiednia rozpiętość struktury kierownictwa – kluczowa właściwość, liczba osób która
kontroluje jeden kierownik / przełożony uzależniona od zadania które wykonują pracownicy

– im prostsze, bardziej do siebie podobne – większa rozpiętość kierownictwa, im bardziej

złożone – rozpiętość kierowania zmniejsza się

8.

należy unikać podwójnego zwierzchnictwa – 2 bezpośrednich przełożonych nad

kierownikiem – nie wiadomo kogo słuchać

9.

scentralizowana kontrola – zarząd musi mieć władzę o całości organizacji, musi być

powiązana z najwyższymi organami organizacji

10.

trzeba zapewnić równowagę organizacyjną – rozwój poszczególnych działów organizacji

musi być zrównoważony

11.

należy przygotować charakterystykę stanowisk – dla każdego stanowiska w organizacji

przygotowujemy krótki opis kt zawiera nazwę stanowiska, ogólną charakterystykę,
szczegółowe obowiązki, informacje o bezpośrednim przełożonym i ew. podwładnych

12.

musimy opracować zasady funkcjonowania firmy – regulaminy, status, zasady dot, sposobu
podejmowania decyzji, nagradzania pracowników; filozofia organizacji (zasada regulująca

postępowanie w sytuacjach wątpliwych)

13.

struktura nieformalna – formalna (oficjalnie wpisana w statut organizacji), nieformalna

(tworzy się samoistnie i pojawia się zawsze tam, gdzie dochodzi do kontaktów
międzyludzkich: zespół ludzi którzy łączą wspólne cele, rzutuje na koszt organizacji)

14.

integracja celów – dążenie do takiej sytuacji w której osiąganie celów organizacji będzie
łączyło się z osiągnięciem celów indywidualnych poszczególnych członków organizacji

15.

wyznaczanie następcy – szef organizacji wyznacza następcę, przygotowuje go do tej roli
celem kontynuacji, zapobieganie konfliktom, tak, aby pozostali pracownicy zaakceptowali

nowego szefa

14. ZARZĄDZANIE PERSONELEM

Zarządzanie personelem - to działania umożliwiające ludziom pracującym i zatrudniających ich
organizacjom uzgodnienia w obszarze spraw pracowniczych. Kierowanie ludźmi jest ciągłym

rozwiązywaniem problemów, które występują w układzie przełożony-podwładny. Ludzkie
zachowania, odczucia i postawy są niekiedy bardzo różne. Jest to konsekwencją zróżnicowania

samych ludzi, którzy maja różne doświadczenia, poglądy i aspiracje, czasem różnie też widzą swoją
rolę w organizacji i rolę kierownika w urzeczywistnieniu ich celów. Kierowanie jest więc procesem

planowania, organizowania, przewodzenia i kontrolowania działalności członków organizacji oraz
wykorzystania wszystkich innych jej zasobów do dla osiągnięcia ustalonych celów.

MODEL SITA

•

prowadzi do powstania w organizacji konkurencji i rywalizacji

•

już na etapie przyjmowanie do pracy kandydatów poddaje się ścisłej selekcji – przyjmowani są

najlepsi

•

w toku samej pracy pracownicy stale rywalizują ze sobą i są oceniania ze względu na efektywność


najlepsi awans, najsłabsi  stopniowo odchodzą

•

założenie, że dorosłego człowieka nie jesteśmy w stanie zmienić (istota w pełni ukształtowana)

organizacja musi wybrać najlepszych ludzi

•

tych, których zdecydowaliśmy się przyjąć musimy stale testować  ludzie w tracie rywalizacji
dają z siebie 100%

•

model lidera kosztownego, ale jednocześnie takiego kt dzięki kwalifikacjom pozwala obniżać

koszty

Czynniki zewnętrzne sprzyjające:

•

system kwalifikacji, kt przygotuje wybranych kandydatów

•

prawo pozwalające swobodnie obracać / dysponować personelem

•

zwrócić uwagę na otoczenie społeczne (czy działają związki zawodowe)

•

otoczenie kulturowe (nie w każdej kulturze taki model będzie akceptowalny)

MODEL KAPITAŁU LUDZKIEGO

•

oparty na lojalności, zaangażowaniu, współpracy

•

pracownicy przyjmowani z myślą o zatrudnieniu długoterminowym

•

firma troszczy się o zapewnienie dobrych warunków pracy, satysfakcji i możliwości rozwoju

•

stałe szkolenia pracowników  człowiek uczy się przez całe życie (cecha ta wynika z jego natury i

pewnych bodźców zew.)

•

model kosztowny



wysokie nakłady, warunki pracy, szkolenia pracowników stworzenie im

możliwości kariery zawodowej

2 warunki realizacji modelu

•

zapewnienie poczucia bezpieczeństwa, współpracy i zadowolenia pracowników

•

zaspokojenie podstawowych potrzeb pracownika

POLSKA – model mieszany

•

etap selekcji – dominacja modelu Sita

etap zatrudnienia – model kapitału ludzkiego

Funkcje zarządzania personelem
o funkcja planowania wymaga przewidywania czynników mogących mieć wpływ na działalność

organizacji i przygotowuje odpowiednie do nich sposoby działania,

o funkcja organizowania obejmuje ciąg czynności przygotowawczych do realizacji zaplanowanych

zadań. Rola kierownika sprowadza się tutaj do utworzenia takiej struktury organizacyjnej, która
uwzględniając dane wynikające z zakończonych czynności planistycznych, sprzyjałaby realizacji

podejmowanych zadań,

o funkcja przewodzenia obejmuje taki zbiór oddziaływań na całość zorganizowaną, aby wszystkie

jej części przyczyniały się do osiągnięcia wyznaczonego celu,

o funkcja kontrolowania obejmuje czynności polegające na porównywaniu rzeczywistego przebiegu

działań z przyjętym wzorcem.

Warunek skutecznego kierowania:
o zrozumienie i poszanowanie jednostki, stwarzanie jej możliwości samospełnienia w trakcie

realizowania celów organizacji.

Zadania polityki personalnej
o pozyskiwanie najlepszych kandydatów do pracy,
o utrzymywanie niezbędnego personelu oraz motywowanie wszystkich pracowników do

zwiększania efektywności.

Całkiem niedawno dział personalny nazywany kadrami pełnił wyłącznie usługową funkcję w
przedsiębiorstwie, zapewniając sprawną administrację kadrową. Obecne działy personalne

postrzegane są jako partner w biznesie i oczekuje się od nich współodpowiedzialności za realizację
celów biznesowych firmy.

Podział ról w zakresie zarządzania personelem

Kierownictwo najwyższego szczebla jest odpowiedzialne za cele strategiczne: ma kształtować
wizerunek firmy, wyznaczać, synchronizować cele polityki personalnej z misją i strategią firmy.

Działania na szczeblu taktycznym realizowane są przez komórki personalne sztabowo - liniowe o
znacznej samodzielności do podejmowania decyzji. Oprócz administracji zajmują się projektowaniem,

wdrażaniem i stosowaniem metod, narzędzi i technik. Ponadto zajmują się doradzaniem i
wspomaganiem w podejmowaniu decyzji przez kierowników liniowych.

Szczebel operacyjny: kierownicy liniowi na bieżąco podejmują decyzje i rozwiązują problemy
związane z przyjmowaniem, zwalnianiem, ocenianiem, awansowaniem i motywowaniem.

15.

TRADYCJE OPIEKI I POMOCY SPOŁECZNEJ W POLSCE

o

Początek XII wiek

o

Rozwój opieki zdrowotnej przebiegał inaczej niż na świecie ze względu na brak rozwoju
reformacji – opieka społeczna w rękach kościoła katolickiego oraz rozbiory Polski I utrata ziem
spowodowała inny rozwój opieki w danym zaborze

o

Początki związane z działalnością zakonów I stowarzyszeń religijnych, zwłaszcza z prowadzonymi
przez nie szpitalami – zapewniały schronienie, noclegi, wyżywienie, odzież i opiekę dzieciom,
bezdomnym I włóczęgom

o

I szpital w Polsce – przy kościele NMP we Wrocławiu 1108r, szpital Cystersów Jędrzejowie, brak
profesjonalnej opieki medycznej, ze względu na to oraz pochodzenie chorych (brak wiedzy med,
włóczędzy , biedni) – śmiertelność 60 – 70%

o

Pojawiły się zakłady grupujące chorych wg rodzaju kalectwa np. Żołnierze powracający z niewoli
tureckiej

o

Przytułki dla trędowatych poza obrębem miasta

o

1425 – utworzenie szpitali dla biednych i starców

o

przytułek zw. Domem dla podrzutków – dla sierot, podrzutków, dzieci więzionych, rodziców
upośledzonych umysłowo i dzieci matek leczonych aktualnie w szpitalu; dzieci miały zapewnioną

opiekę matek karmiących, w wieku poniemowlęcym przekazywano je do obcych rodzin na tzw.
garnuszek; opieka odpłatna

o

od XV wieku do działalności opiekuńczej włączają się osoby świeckie, działają przy kościołach –
najstarsze bractwo Łazarza –

o

pierwszy akt prawny w PL dotyczący opieki – status Wiśnicki (Kazimierza Wielkiego) o
sprawowaniu opieki nad niepełnosprawnymi, dalej dot. opieki nad psychicznie chorymi

(Zygmunt Stary)

o

II poł. XVIII wieku – konstytucja szpitalna, powołanie Komisji nad szpitalami, był to centralny
organ nadzoru nad dobroczynnością,

o

Stanisław Staszic – opracował ustawę która przewidywała niektóre formy pomocy społecznej dla
górników i ich rodzin

o

XIX / XX wiek rozpoczyna działalność Instytut Higieny Dziecięcej – działalność lecznicza,
profilaktyczna i higieniczno-wychowawczą, poradnictwo z zakresu higieny i wychowania dzieci,

wykonywano niezbędne zabiegi higieniczne

o

Henryk Jordan 1842 – 1907 zorganizował na krakowskich błoniach park dla młodzieży, urządzenia
parku służyły młodzieży szkół średnich oraz starszym dzieciom. System wychowawczy opierał się

na współzawodnictwie grup młodzieży a samorządem. Instruktorzy prowadzili zajęcia w dwóch
formach, gry i zabawy i zajęcia w warsztatach.

o

Od XIX wieku obserwuje się wzrost liczby i rozwój działalności rożnych stowarzyszeń i organizacji
społecznych, które uzupełniają działalność instytucji państwowych zakresie pomocy społecznej.

o

Z funduszy społecznych powstają szpitale wyznaniowe, górnicze, Nazarety, szpitale miejskie,
prowincjonalne i inne. Do fabryk wprowadza się stopniowo inspektorów czuwających nad

bezpieczeństwem higieną robotników

o

w 1885 – 1892. przy fabrykach i szpitalach organizowane są ambulatoria, w których udzielana jest
robotnikom doraźna pomoc lekarska. Wprowadza się także porady akuszeryjne dla ciężarnych

robotnic, organizowane są żłobki przy fabryczne.

o

Specyficzny charakter i zakres działania miała pomoc w Polsce w okresie zaborów np. w zboże
niemieckim główny ciężar opieki nad ubogimi ponosiły lokalne związki wspierania ubogich

działające na terenie jednej lub kilku gmin. Prawo do opieki uzyskiwały osoby zamieszkujące na
terenie danej gminy przez okres jednego roku. W zaborze austriackim pomoc społeczna

uregulowana była w sposób pośredni, dowodem uprawniającym do otrzymania pomocy było

odpowiednie świadectwo upoważniające do pobytu na terenie gminy i żądania pomocy w przypadku
zaburzenia.

o

Sytuacja pomocy społecznej przedstawiała się najgorzej w zaborze rosyjskim gdzie dekret namiestnika
carskiego z 1817 roku nakładał na gminy obowiązek udzielania pomocy ubogim pod warunkiem iż figurują
oni w gminnych rejestrach stale mieszkającej ludności w zaborze rosyjskim

o

W początkach wojny powołano centralny komitet obywatelski w Warszawie, który w czasie swojego
krótkiego istnienia z organizował 108 stałych schronisk dla dzieci i dorosłych, którzy nie byli zdolni do
samodzielnego życia.

o

W kilka lat po odzyskaniu przez PL niepodległości uchwalona została konstytucja Rzeczpospolitej Polski
17.03.1921 rok, w której pięć artykułów dotyczyło pomocy społecznej. Określa opiekę społeczną jako „…
zaspokojenie środków publicznych niezbędnych potrzeb tych osób których trwale lub chwilowo własnymi

środkami materialnymi lub własną pracą uczynić tego nie mogą, jak również zapobieganie wytworzeniu się
stany wyżej określonego”. Z trwałej opieki społecznej mogą korzystać osoby posiadające obywatelstwo

polskie i zamieszkujące w danej gminie przez okres co najmniej jednego roku.

o

Niezależnie od obowiązującej opieki społecznej nadal obowiązywała opieka prowadzona przez
stowarzyszenie opiekuńcze, fundacje, gminy wyznaniowe i zgromadzenie zakonu.

o

po rozpoczęciu działań wojennych na terenie Polski powstał w Warszawie robotniczy komitet pomocy
społecznej. Szerzyły się choroby brak było możliwości korzystania z opieki lekarskiej, znacznie pogorszyła
się możliwość nabywania lekarstw.

o

Pierwsze lata po wyzwoleniu polski z pod hitlerowskiej okupacji 1945-1947 to okres ratownictwa pomocy
społecznej powracającym a niemieckim obozów pracy i obozów koncentracyjnych oraz innych
repatryjantom udzielano pomocy w formach dożywiani, dostarczania odzieży organizowania domów
noclegowych domów dla bezdomnych.

o

Lata 1947-1953 to okres reorganizacji i podatkowania pomocy społecznej.

o

Ustawa o terenowych organizacjach władzy państwowej marzec 1950 rok anulowała w praktyce ustalenia
ustawy o pomocy społecznej z 1923 roku w odniesieniu do dzieci i młodzieży.

o

W latach 1953-1970 przeważał pogląd, że ustrój polityczny zapewniający wszystkim obywatelom prace
usuwa niejako automatycznie ubóstwo i nędze w skutek, czego działalność pomocy społecznej nie ma
właściwie racji bytu pogląd ten w konsekwencji przyczynił się do zahamowania pomocy społecznej.

o

Sytuacja ta ulęgła zmianie dopiero po roku 1958 z chwila powołania Ustawy Ministrów opiekunów
społecznych i obsadzenia nimi rejonów odpowiadających sołedztwem był to moment przełomowy dla
pomocy społecznej. Nastąpiło przejście z tak zwanej pomocy biernej na pomoc czynna polegającej na
wyszukaniu osób i rodzin potrzebujących opieki i pomocy.

o

W wcześniej w 1958 roku powołano polski komitet społeczny, powstał pierwszy punkt czerwonego krzyża
opieki nad chorymi w domu eksperyment ten uruchomiono w 1964 roku.

o

Obowiązujący od wybuchu 2 wojny światowej system ubezpieczeń społecznych został w Polsce ludowej z
reorganizowany obejmuje teraz ubezpieczenie obowiązkowe i dobrowolne. Zadania te realizuje zakład
ubezpieczeń społecznych w ramach ubezpieczeń społecznych na wypadek chorób oraz różnego rodzaju
rent :inwalidzkich, rolniczych wyjątkowych idea zabezpieczeń społecznych została urzeczywistniona.

o

Zabezpieczenia społeczne dąży wiec do: „zaspokojenia podstawowych potrzeb jednostki ludzkiej
wywołanych przez określone zdarzenia: - podnoszenia materialnego poziomu życia ludności, chroniącego
przed groźbą niedostatku i nędzy oraz umożliwiającego rozwijanie zainteresowań kulturalnych – celowego
regulowania spożycia np. przez świadczenia w naturze lub w postaci okresowej usługi – korygowania
podziału dochodu narodowego przez taki rozdział obciążeń świadczeń, które powodują iż lepiej zarabiający
ponoszą zwiększone obciążenia na rzecz gorzej uposażonych”.

o

Tak wiec zabezpieczenie społeczne sprowadza się do instytucjonalizowania trzech zasad: zasady
ubezpieczeniowej, zasady zaopatrzeniowej i zasady opiekuńczej

o

Dla potrzeb działalności praktycznej placówek pomocy społecznej w Polsce została zdefiniowana w ustawie
o pomocy społecznej w ustawie z 28 listopada 1990 roku jest ona określona tam jako działalność
zawodowa skierowana na pomoc osobom i rodzinom we wzmocnieniu lub odzyskaniu zdolności do
funkcjonowania w społeczeństwie oraz na tworzenie warunku sprzyjających temu celowi.

o

Należy zwrócić uwagę iż określenie to zawęża zbiorowość potencjalnych „Klientów socjalnych” do
jednostek ich rodzin ale z drugiej strony sugeruję, że pracę socjalną można prowadzić nie tylko z ubogimi
czy z niepełnosprawnymi którzy stanowią tradycyjną klientele pomocy społecznej

16. MODELE POMOCY SPOŁECZNEJ

Model pomocy społecznej opiera się na dwóch podstawowych modelach:

o

rezydualnym - Koncepcja ta traktuje usługi pomocy społecznej „jako narzędzia interwencji
socjalnej, podejmowane w sytuacjach krytycznych dla rodziny i jednostki” Mają one na celu
„wzmocnienie jednostek lub przywrócenie im możliwości funkcjonowania” Koncepcja ta bowiem

zakłada „istnienie dwóch podstawowych dla jednostki kanałów identyfikowania i zaspokajanie jej
potrzeb – rodziny i rynku”. Struktury organizacyjne pomocy społecznej mają za zadanie

udzielanie wsparcia i pomocy jednostkom lub rodzinom w sytuacjach kryzysowych, ale ich pomoc
ustaje w chwili wyjścia z krytycznej sytuacji, świadczenia mają tylko charakter selektywny

o

instytucjonalnym - zorganizowany system usług społecznych i instytucji powstałych w celu
pomocy jednostkom lub grupom społecznym w osiągnięciu satysfakcjonującego standardu życia,
iż pomoc społeczna jest tutaj traktowana jako system zaspokajania potrzeb, ale już nie

alternatywny, lecz równoważny wobec rodziny i rynku. Jednostka może tutaj zaspokajać swoje
potrzeby nie będąc jeszcze (w przeciwieństwie do poprzedniej koncepcji) w sytuacji kryzysowej,

ale odczuwając już pewien deficyt. Świadczenia mają charakter permanentny, zaś usługi socjalne
rozumiane są jako „formy ułatwień (public social utylities) oferowane obywatelom w realizacji ich

dążeń i aspiracji, oferowana pomoc posiada charakter uniwersalny, a nie selektywny

KONCEPCJA REZYDUALNA

KONCEPCJA INSTYTUCJONALNA

Problemowe sytuacje są traktowane jako
kryzysowe.

Problemy są traktowane jako nieodłączny
element współczesnego życia społecznego.

Pomoc jest udzielana jednostkom dopiero po
wyczerpaniu się ich zasobów.

Pomoc jest uruchamiana przed wystąpieniem
symptomów kryzysu.

Pomoc przybiera formę czasowej poprawy
warunków jednostki, niechętnie jest udzielana,

traktowana jest jak jałmużna lub miłosierdzie,
kończy się tak szybko, jak to jest możliwe.

Usługi są zinstytucjonalizowane w celu
podkreślenia ich prewencyjnego i

rehabilitacyjnego charakteru i mogą być
świadczone permanentnie.

Świadczenia mają charakter czasowy.

Świadczenia mają charakter uniwersalny.

Pomoc społeczna tworzy siatkę bezpieczeństwa,
ochraniającą przed upadkiem na samo dno.

Pomoc społeczna jest rodzajem trampoliny, od
której jednostka może się odbić, w trudnych dla

siebie sytuacjach.

Problemy jednostki i świadczona pomoc

powoduje stygmatyzację.

Korzystanie z pomocy nie powoduje

naznaczenia.

Filozofia surowego indywidualizmu.

Podkreślanie bezpieczeństwa i humanitaryzmu.

17. USTAWA O POMOCY SPOŁECZNEJ

18. UBEZPIECZENIA SPOŁECZNE – PODSTAWOWE DEFINICJE, ZASADY
KONSTRUKCYJNE

Ubezpieczenia - forma zabezpieczania się przed niespodziewanymi zdarzeniami, przede wszystkim

przed skutkami zdarzenia i konsekwencjami finansowymi

Podział ubezpieczeń:
Społeczne

o Emerytalne
o Rentowe
o Chorobowe
o Wypadkowe

Gospodarcze:

o ubezpieczenia majątkowe - mienia i odpowiedzialności cywilnej
o ubezpieczenia osobowe - w szczególności na życie i następstw nieszczęśliwych wypadków

Umowy ubezpieczenia dzieli się również na:

o dobrowolne
o obowiązkowe np. ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych

Ubezpieczenia społeczne:

o Są w większości obowiązkowe

o

Wysokość składki nie jest uwzględniona pod względem ryzyka, dla wszystkich taka sama

o

Dotyczy ściśle określonego ryzyka, podstawowym skutkiem zdarzeń losowych jest utrata
dochodów, ubezpieczenie jako rekompensata utraconych dochodów

Zasady konstrukcyjne

1. Związek ubezpieczenia społecznego z pracą
Jeśli pracujemy podlegamy ubezpieczeniu. Świadczenia należą się tym co pracują.

2. Przymusowość
Jeśli spełnia się warunki, wtedy podlegamy ubezpieczeniu

3. Wzajemność ochrony ubezpieczeniowej
musimy płacić składkę, ubezpieczony daje nam świadczenia  zobowiązanie

4. Roszczeniowość świadczeń ubezpieczeń społecznych
Jeśli spełniamy warunki formalne musimy dostać ubezpieczenie

5. Formalizm i schematyzm
Za jakie świadczenia – jakie ryzyko – procedura jest ściśle określona

6. Niekomercyjność
Instytucja nie powinna działać dla zysku , non-profit

7. Samorządność
Rada Nadzorcza ZUS – samorządność w Polsce ma się nijak do samorządności ubezpieczeń w innych

państwach europejskich

Zasady konstrukcyjne w Polsce
1. Przymus

2. Powszechność
3. Wzajemność

4. Ekwiwalentność - wysokość świadczeń powinna odpowiadać rozmiarom wnoszonego wkładu
5. Równości

6. Gwarancja państwa

19. FUNKCJE UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH

SPOŁECZNE

•

ochronno – kompensacyjna Gwarantowanie rekompensaty w przypadku ryzyka, ochrona
realizowana przez świadczenia główne: (forma pieniężna: emerytura, renta, zasiłek,

odszkodowanie; rzeczowa: leki, materiały rehabilitacyjne; usługi: porady lekarskie) i uboczne
(udzielanie informacji, ubezpieczający na życzenie udzieli informacji)

•

prewencyjna 2 rodzaje:

o Profilaktyka ubezpieczeniowa – zapobieganie zdarzeo losowych
o Restytucja – przywrócenie stanu pierwotnego – zobowiązanie się do prowadzenia

działalności rehabilitacyjnej

3 instrumenty:

•

Dyferencjacja składki ubezpieczonego: podmiot w różnej wysokości płaci w zależności od ryzyka

•

Regres ubezpieczeniowy – szkoda powoduje skutki negatywne związane z zaniedbaniem możemy
kosztami obciążyć osobę np. ofiary wypadku z ubezpieczenia osoby która spowodowała

wypadek.

•

Ograniczenie ochrony ubezpieczeniowej – szkoda zaniedbania osoby poszkodowanej,
świadczenie się nie należy

•

regulatora rynku pracy Kształtowanie i funkcjonowanie instrumentu ubezpieczeń,

•

regulatora polityki rodzinnej zwiększenie lub obniżenie świadczenia ubezpieczenia zwiększać lub
zmniejszać się będzie odsetek rodzących się dzieci np. becikowe

EKONOMICZNE

•

rozdzielna – z redystrybucją dochodów, przepływ środków finansowych w społeczeństwie

•

ekonomiczno – fiskalna – wykorzystanie ubezpieczenia w fiskalizacji instrumentów jako

ubezpieczenie publiczne

20. UBEZPIECZENIA SPOŁECZNE W POLSCE: CHOROBOWE, WYPADKOWE,
RENTOWE, EMERYTALNE – ZASADY FUNKCJONOWANIA

Ubezpieczenie chorobowe:
o zasiłek chorobowy – czasowa niezdolność do pracy – do 6 miesięcy
o zasiłek wyrównawczy – zmniejszona sprawność do pracy – 24 miesiące
o zasiłek macierzyński – przerwa po porodzie i dalszy urlop macierzyński – 9 miesięcy + 16 tyg. I

poród, 18 tyg. następny i 28 tyg. Więcej niż 1 dziecko przy porodzie

o zasiłek opiekuńczy – konieczność opieki nad dzieckiem 60 dni lub innym chorym członkiem

rodziny14 dni –

o świadczenie rehabilitacyjne – rokowania odzyskania zdolności do pracy – do 12 miesięcy

Ubezpieczenie chorobowe przyznawane jest kiedy występuje:

o

Niezdolność do pracy z powodu choroby

o Sytuacje zrównane z niezdolnością do pracy z powodu choroby obejmujące np. choroby zakaźne

zwalczanie gruźlicy, leczenie odwykowe

o

Zmniejszoną sprawność do pracy

o Przerwę w pracy związaną z ciążą

o

Opieka nad dzieckiem

o Opieka nad chorym członkiem rodziny

Wysokość zasiłku chorobowego wynosi: 80% podstawy wymiaru zasiłku, 70% za pobyt w szpitalu i
100% w przypadku ciąży, wypadku w drodze do i z pracy i poddanie się niezbędnym badaniom

lekarskim dla dawców

Ubezpieczenie emerytalne W Polsce państwowa emerytura przysługuje osobom, które osiągnęły

wiek emerytalny i mają udokumentowany wymagany okres zatrudnienia (dotyczy tylko tzw. starej
emerytury, a więc osób, które urodziły się przed 1949 r.; w nowym systemie staż pracy jest

nieistotny, wymagany jest natomiast odpowiedni poziom indywidualnego konta ubezpieczonego.
Innymi słowy — emerytura zależy od wysokości kapitału zgromadzonego przez całe życie) W Polsce

wiek emerytalny wynosi obecnie 60 lat dla kobiet i 65 dla mężczyzn.
Polski system emerytalny dzieli się na tzw. 3 filary:

I filar — ZUS,
II filar — OFE (Otwarty Fundusz Emerytalny),

III filar — np. IKE (Indywidualne Konto Emerytalne).
I i II filar są obowiązkowe, III filar jest dobrowolny.

I filar

Emerytura z I filaru opiera się na systemie repartycyjnym, który ma charakter umowy pokoleniowej.
Oznacza to, że wypłacane emerytury finansowane są ze składek osób aktualnie pracujących. System

ten działa sprawnie tylko wtedy, gdy zasilające system składki pracowników wpływają w wysokości
wystarczającej na wypłatę świadczeń dla obecnych emerytów. Za obowiązkowe składki ZUS w

wysokości 19,52% (w przypadku posiadania II filaru 12,22%) wynagrodzenia brutto nabywane są
uprawnienia emerytalne, które nie są dziedziczone.

Generalnie roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym roku
kalendarzowym nie może być wyższa od kwoty odpowiadającej trzydziestokrotności

prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok
kalendarzowy. W 2004 r. było to 68 700 złotych.

II filar W tzw. II filarze wybieramy fundusz emerytalny inwestujący środki przekazywane co miesiąc

przez ZUS ze składki na I filar emerytalny (19,52%) w wysokości 7,3% wynagrodzenia brutto na
indywidualny rachunek. Jest to realny kapitał, który pracuje na przyszłą emeryturę. Wpłacane w II

filarze składki są zwolnione z podatku dochodowego i podlegają dziedziczeniu.

III filar Tzw. III filar systemu ubezpieczeń społecznych obejmuje pracownicze programy emerytalne
(PPE) oraz indywidualne konta emerytalne (IKE). PPE są formą zorganizowanego, grupowego,

systematycznego oszczędzania na przyszłą emeryturę. Składki uczestników programu są naliczane i
odprowadzane przez pracodawcę do wybranej instytucji finansowej, które zajmują się gromadzeniem

i zarządzaniem tymi środkami. Sam pracowniczy program emerytalny jest tylko umową (zespołem
umów) określającą wzajemne zobowiązania pracodawcy i pracowników w związku z prowadzeniem

przez pracodawcę programu.

PPE nie jest zatem instytucją finansową - środki w ramach programu trafiają do już istniejących
instytucji finansowych, działających według właściwych sobie zasad - zakładu ubezpieczeń, funduszu

inwestycyjnego lub są zarządzane przez zarządzającego zagranicznego. Wyjątkiem jest pracowniczy
fundusz emerytalny (PFE), który jest podmiotem tworzonym specjalnie dla gromadzenia środków z w

ramach PPE, zwykle tworzony jest wspólnie dla kilku programów. PFE jest zarządzany przez wyłącznie
w tym celu tworzone Pracownicze Towarzystwo Emerytalne - analogicznie jak w przypadku OFE i

zarządzających nimi PTE. W tym wypadku mamy do czynienia z instytucją finansową powołaną
specjalnie do obsługi PPE.

Indywidualne konta emerytalne Ustawa o IKE umożliwia gromadzenie środków na dodatkową

emeryturę. Dochody z tytułu oszczędzania na IKE są zwolnione od podatku od dochodów
kapitałowych w wysokości 19%, tzw. podatku Belki, czyli zryczałtowanego podatku dochodowego od

osób fizycznych, o którym mowa w art. 30a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od
osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), pod warunkiem dokonania wypłaty po

osiągnięciu wieku emerytalnego. Wysokość wpłat na IKE ograniczona jest do 1,5-krotności średniego

miesięcznego wynagrodzenia brutto rocznie.
Ubezpieczenie rentowe Niezdolna do pracy osoba, która jest całkowicie lub częściowo niezdolna do

pracy zarobkowej. Na okres do 5 lat jeśli są rokowania do poprawy zdrowia i powyżej 5 lat jeśli
rokować nie ma.

Niezdolność do pracy: -
całkowita: niezdolność do samodzielnej egzystencji

częściowa niezdolność może być do 5 lat i powyżej 5 lat.
Ubezpieczenia rentowe polegają na comiesięcznej wypłacie określonej kwoty w okresie

wyznaczonym przez specjalną komisję np. osobom niezdolnym do pracy.
Rozróżniamy rentę:

o inwalidzką (z tytułu niezdolności do pracy),
o szkoleniowiec do renty inwalidzkiej na przekwalifikowanie, do 6 miesięcy
o rodzinność osoba która zmarła pobierała lub była uprawniona do emerytury bądź renty.

Mogą ją otrzymywać:

o

wdowy/wdowcy, min 50 lat lub niezdolna do pracy

o sieroty, (dodatkowe zasiłki dla sierot całkowitych) do 25 roku życia, będąc na studiach

wyższych

o rodzice

Orzeczenie o trwałej lub czasowej niezdolności do pracy wydaje lekarz orzecznik. Prawo do renty z
tytułu niezdolności do pracy ma osoba która:
o Jest niezdolna do pracy
o Posiada wymagany okres składkowy i nieskładkowy (1 rok gdy osoba nie ukończyła 20 lat, do 5 lat

jeśli osoba ma 30 lat i powyżej)

o

Niezdolność do pracy powstała w czasie okresu ubezpieczeniowego i opłacania składek

Ubezpieczenie wypadkowe
o Podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności i poleceń

przełożonego

o Podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet

bez polecenia

o W czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy między siedziba pracodawcy, a

miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku do pracy

o W czasie podróży służbowej
o Podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony

Wypadek, aby został uznany za wypadek w pracy powinien być:
o

Wywołany nagłym zdarzeniem

o

Spowodowany przyczyną zewnętrzną

o

Związany z pracą

o

Powodować konsekwencje w postaci urazu i śmierci

Choroby zawodowe – brak nagłości, 26 grup schorzeń
Świadczenia ubezpieczenia wypadkowego:

o

Zasiłek chorobowy

o

Świadczenie rehabilitacyjne

o

Zasiłek wyrównawczy

o

Jednorazowe odszkodowanie dla ubezpieczonego

o

Jednorazowe odszkodowanie dla rodziny ubezpieczonego (małżonek zmarłego, dzieci, rodzice – 18-
krotnego lub 9 krotnego wynagrodzenia)

o

Renta z tytułu niezdolności do pracy

o

Renta szkoleniowa

o

Renta rodzinna

o

Dodatek do renty rodzinnej

o

Dodatek pielęgnacyjny