Zdrowie publiczne wyklad 1
Polityka zdrowotna i polityka społeczna państwa
Cele i zakres polityki zdrowotnej
Zadaniem polityki zdrowotnej jest ustalenie priorytetów zdrowotnych, określenie potrzebnych środków i dróg ich reakcji.
Polityka zdrowotna powinna być ukierunkowana nie tylko na rozwój opieki medycznej i skuteczności działań diagnostyczno - leczniczych, ale także na zapewnienie warunków sprzyjających zdrowia w środowisku życia i pracy, zdrowej żywności i prawidłowo żywienia, możliwości odpoczynku, reakcji i rozwoju fizycznego szczególnie dzieci i młodzieży oraz działania promujące zdrowie i zapobiegające chorobom
Odpowiedzialność państwa w sprawach zdrowia
System opieki zdrowotnej ministerstwo zdrowia, administracja samorządowa organ założycielski, wojewoda, narodowy fundusz zdrowia, SPOZOZY, NZOZY, Prywatne praktyki lekarzy i pielęgniarek, pacjenta, związki zawodowe, samorządy związków, Menedżerowie ZOZ, Parlament/ ustawodawca
Struktura
Uczestników systemu można podzielić na następujące kategorie
Świadczeniobiorcy – czyli pacjenta
Instytucję ubezpieczenia zdrowotnego pełniącą funkcje płatnika – czyli NFZ
Świadczeniobiorców
Zakłady opieki zdrowotnej które można podzielić ze wzg. Na organ założycielski na publiczne NSPOZ oraz niepubliczne Nzoz
Praktyki lekarska, lekarsko – dentystyczne, pielęgniarskie oraz położonych
Apteki
Innych świadczeniodawców
Organy kontroli i nadzoru:
*Państwowa inspekcja sanitarna (SANEPID)
* Inspekcja farmaceutyczna
*Wojewodów i działające przy nich wojewódzkie centra zdrowia publicznego oraz konsultantantów
*Wojewódzkich w poszczególnych specjalnościach medycznych
Ministerstwo zdrowia, która wytycz kierunki polityki zdrowotnej kraju oraz posiada uprawnienia kontrolne, a także działających przy nim konsultantów krajowych w poszczególnych specjalnościach medycznych.
Źródla finansowania
-Ubezpieczenia zdrowotne w NFZ
Głównym źródłem finansowania systemu jest ubezpieczenie zdrowotne w NFZ obywatele obciążeni są obowiązkową składką ubezpieczycielską stanowiącą 9 % dochodów osobistych ( 7,75% odliczenie jest od podatku dochodowego zaś 1. 25 % pokrywa ubezpieczony), która odprowadzana jest do instytucji, ubezpieczenia zdrowotnego NFZ
- Budżet państwa
Niektóre świadczenia wysokospecjalistyczne finansowane są bezpośrednio z budżetu Ministerstwa zdrowia a nie ze środków NFZ. Od stycznia 2007 roku z budżetu państwa jest również w całości przedszpitalne ratownictwo medyczne ( pogot ratunkowe)
Kontraktowanie świadczeń zdrowotnych
Narodowy Fundusz zdrowia cyklicznie organizuje konkursy ofert na udzielenie świadczeń zdrowotnych. Świadczeniodawcy, którzy oferują w tych konkursach najkorzystniejsze warunki zawierają z NFZ umowę o udzielenie świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych
Udzielanie świadczeń zdrowotnych
*Podstawowym ogniwem systemu jest lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, którem najczęściej jest lekach specjalista medycyny rodzinnej
* Odpowiedzialny jest on za leczenie oraz prowadzenie profilaktyki zdrowotnej zapisanych do niego pacjentów
*W przypadku gdy choroba pacjenta wymaga leczenia specjalistycznego, lekarz POZ wydaje skierowanie do poradni specjalistycznej lub szpitala.
*Udzielania świadczeń zdrowotnych skierowania nie wymaga wizyta w poradni
-ginekologiczno- położniczej
-okulistycznej
- onkologicznej
-psychiatrycznej
-skórno- wenerologicznej
- stomatologicznej
Skierowanie nie jest również wymagane od:
-chorych na gruźlicę
-zakażonych wirusem HIV
-inwalidów wojennych i osób represjonowanych
-uzależnionych od alkoholu, środków odurzających i substancji psychotropowych
- zakresie lecznictwa odwykowego
Podstawą do uzyskania świadczeń zdrowotnych jest okazane dokumentu ubezpieczenia zdrowotnego, którego mogą być m. in
*legitymacja ubezpieczeniowa
*legitymacja ubezpieczeniowa dla członków rodziny pracownika
*legitymacja emeryta- rencisty.
Konstytucja nakłada na państwo obowiązek zapewnienia obywatelom równego dostępu do opieki zdrowotnej bez wzgl. Na wiek , płeć, miejsce zamieszkania, zamożności. Wymaga to sprawnego funkcjonowania systemu opieki zdrowotnej i zdrowia publicznego oraz przygotowania odpowiedniej, Ilościowo i jakościowo kadry pracowników, warunków skutecznych działań na rzecz zdrowia ogółu ludności.
W grudnia 1948r Zgromadzenia Ogólne Narodów Zjednoczonego przyjęło „ Powszechną Deklarację Praw Człowieka „ w której w artkule 25 wymienione jest prawo do zdrowia, opieki medycznej, jako ważny element bezpieczeństwa socjalnego ludzi.
W tym samym czasie sprawa bezpieczeństwa zdrowotnego ludzi stało się podstwą polityki WHO wyspecjalizowanej agendy ONZ do spraw zdrowia.
Z chwilą przyjęcia jej z konstytucji zdrowie zaczęto coraz powszechniej traktować jako dobro publiczne lub ogólnospołeczne a także jako prawo przysługujące każdemu obywatelowi.
Systemy opieki zdrowotnej
Za WHO możemy wyróżnić 4 podstawowe modele opieki zdrowotnej:
1 model oparty o zasadę pomocy publicznej
2 model oparty o system ubezpieczeń chorobowych
3 model Narodowej Służby Zdrowia w wersji* Brytyjskiej BEVERIDGE’ A *Radzieckiej Siemaszki
4 model oparty o ubezpieczenia prywatne finansowane przez pracodawców lub ubezpieczonych(bądź wspólne)
Model oparty o zasadę pomocy publicznej stanowi rozwiązanie opieki zdrowotnej typowe dla krajów rozwijających się. Przed 20 laty obowiązywał on w 108 krajach świata, obecnie nadal występuje w niektórych krajach AMERYKI ŁACŃSKIEJ, Azji, AFRYKI.
Główne założenia
*zdecydowana większość obywateli państwa ma zagwarantowaną opieką zdrowotną, ale jest ona ograniczona do minimum
*baza szpitalna skupia się w dużych miastach (najczęściej stolicy)
*na terenach słabiej zaludnionych występują rażące braki zasobów finansowych, kadrowych, aparaturowych
* niekiedy wprowadza się w ograniczonym zakresie ubezpieczenia chorobowe dotyczą jedynie wąskiej grupy funkcjonariuszy publicznych i kadr wielkich zakładów przemysłowych.
Model oparty O system ubezpieczeniowy chorych( model Bismarcka) ukształtowany w XIX i XX wieku w Niemczech
Główne założenia tego modelu
*finansowanie opieki zdrowotnej. Z ubezpieczenia obowiązkowego, że ze składek pracowników i pracodawców, różne proporcje składek w różnych krajach
* funduszami ubezpieczeniowymi zarządzają instytucje niezależne od administracji państwowej posiadające samodzielność prawną i finansową
*instytucje te zawierają kontrakty z zakładami opieki zdrowotnej, lekarzami i pozostałym personelem na wykonanie usług medycznych dla osób objętych ubezpieczeniem. Rozliczanie są następuje według taryf ustalonych w drodze negocjacji lub w formie ryczałtowej. Honoraria wypłacane są z bezpośrednim udziałem lub bez udziału pacjenta
* ubezpieczenia zwykłe obejmuje większość czynnych zawodowo oraz członków ich rodzin
*zakres przedmiotowy świadczeń obejmuje opiekę ambulatoryjną i szpitalną, a także zaopatrzenie w leki i inne artykuły medyczne
* w większości rozwiązań występuje zasada udziału własnego, pacjent uczestniczy w kosztach usługi, leku, niezależnie od wnoszonej składki na ubezpieczenia zdrowotne
* zakłada się istnienie sektorów publicznego i niepublicznego, które ze sobą konkurują w świadczenie usług medycznych, ich proporcje są różne
Model NFZ ( wersja brytyjska)
Główne założenia modelu
Dominuje państwowa forma własności zakładów opieki zdrowotnej, organiczny jest natomiast sektor niepubliczny
opieka zdrowotna jest finansowana głownie z budżetu prowadzącego z podatków, dystrybuowanego przez ministerstwo finansów i zdrowia do finansów i zdrowia do jednostek w terenie (w wlk brytani i Włoszech finansowanie odbywa się)
System opieki zdrowotnej pozostaje pod kontrolą państwa, choć dopuszczaną jest mniejsza lub większą decentralizacja
Zakłady opieki zdrowotnej posiadają znaczną autonomię, władzą publiczne moga ingerować w ich zarządzanie w ograniczonym zakresie
Władze centralne formułują strategie i politykę zdrowotna, ustalają ogólne standardy i przepisy; wspólnoty lokalne (gminy dystrykty, rejony regiony) wywierają bezpośredni wpływ na polityke zdrowotną i zarządzenie zakładami opieki zdrowotnej na danym terenie
3 wersja radziecka Siemaszki
Główne założenia;
*finansowanie opieki zdrowotnej wyłącznie z centralnego budżetu państwa
*centralne planowanie działalności inwestycyjnej i leczniczej
*kontrola rządu poprzez zbiórokratyzowany jednolity system obowiązujący na terenie całego państwa, nierzadko bez uwzględnienia specyfiki i rzeczywistych potrzeb regionalnych
*powszechny i bezpłatny dostęp do opieki zdrowotnej ( przy ograniczonym udział zainteresowanych np. częściowa odpłatność za leki i materiały medyczne)
* całkowity brak sektora prywatnego, ściśle limitowana praktyka lekarska
* potraktowanie sektora opieki zdrowotnej jako sfery nieproduktywnej
* ograniczenie zakładów opieki zdrowotnej, autonomii prawne , organizacyjnej, finansowej.
4 nie występuje nigdzie w czystej postaci. Ubezpieczenia są wykupywane przez zainteresowanych oraz ich pracodawców u różnych konkurencyjnych instytucji ubezp.
- takie rozwiązanie uzupełnia istniejące w kraju system ( holandia francja belgia, w brytania dominuje USA)
-w państwach UE 2 modele ochrony zdrowia
*Dla określenia pol zdrowia państwa duże znaczenie ma nie tylko model ochrony zdrowia, ale również sposób opłacenia świadczeń zdrowotnych
*w państwach w których przyjęto ubezpieczeniowy system ochrony zdrowia rozróżnić można 2 metody opłacenia świadczeń:
1 polega na zwrocie kosztów leczenia ( belgia, francja, Luksemburg)
- w państwach tych każdy ma swobodny wybór lekarza, niezależne od tego, czy ma podpisany kontrakt z kasą chorych czy nie
- nie obowiązuje skierowanie na konsultacje, leczenie specjalistyczne szpitalne
2 polega na dostarczeniu świadczeń ( austria Niemcy holandia)
- w państwach tych pacjent uzyskuje świadczenie zdrowotne bezpłatne , niekiedy wyłącznie u świadczeniodawcy którzy maja podpisany kontrakt z kasą chorych
-leczenie specjalistyczne wymaga otrzymania skierowania od lekarza 1 kontaktu
Odpowiedzialność za politykę zdrowotną
- w tradycyjnych podejściach do polityki zdrowotnej zasadniczą rolę przypisywano państwu
- decyzja i działanie związane z wykonywaniem władzy były związane w sposób naturalny z formowaniem i realizowaniem polityki zdrowotnej
-obecnie interpretowanie pojęcia władzy jest szersze, a jako uczestników polityki społecznej i zdrowotnej włacza się rozległy krąg podmiotów
Zakres polityki społecznej
Polityka społeczna- stanowi działanie państwa , związków zawodowych i innych organizacji ukierunkowanych na poprawę warunków bytu i pracy ludności na usuwane nierówności społecznych oraz podnoszenie kultury życia
Zakres polityki społecznej powinien odpowiadać wszystkim potrzebom uznawanym za ważne i wymagające zaspokojenia przez zorganizowaną akcje państwa i innych organów społecznych
Do podstwowych zadań polityki socjalnej należy zapewnić obywatelom:
*pracy zgodnej z kwalifikacjami, odpowiednich dochodów z pracy, ochronę zdrowia i pomoc w chorobie, bezpieczeństwo i higiena pracy,
Odpowiednie warunki mieszkalne, możliwość odpoczynku i kulturalnego spędzenia czasu możliwość kształcenia zawodowego i korzystania z dobra kultury, walka z patologia społeczna
- W polityce społeczne podstawowe znaczenie przypada zabezpieczniu społecznemu czyli systemowi świadczeń.
*celem ubezpieczenia społecznego jest zapobieganie ubóstwu za pomocą z góry zgromadzonego funduszu przy określeniu zasad gromadzenia składek i wypłaceniu świadczeń.
Świadczenia te mogą mieć charakter pieniężny (zasiłki, ręty); rzeczowy (leczenie, leki) lub datków w naturze.
-krótkookresowe (zasiłki chorobowe, macierzyńskie, opiekuńcze, powypadkowe, wyrównawcze, wychowawcze świadczenie rehabilitacyjne).
- długookresowe (emerytura renta rodzinna i inwalidzka oraz wypadkowe)
-jednorazowe( zasiłki porodowe i pogrzebowe ) oraz dodatki i ryczałty kombatanckie
Międzynarodowa regulacja polityki społecznej
*Duże znaczenie w ustaleniu zakresu międzynarodowych zasad polityki społecznej maja ustalenia Rady Europy
*Jedna z takich zasad jest Europejska Karta Społeczna
*W art. 11 tytuł „Prawo do ochrony zdrowia”, ustalono że w celu zapewnienia skutecznego wykonywania prawa do zdrowia umawiające się strony zobowiązują się podjąć stosowne środki zmierzające do wyeliminowania przyczyn choroby, zapewnienie ułatwień w zakresie poradnictwa i oświaty zdrowotnej oraz zapobieganie chorobom, epidemiom i innym.
* W art. 12 Karta stanowi, iż w celu zapewnienia skutecznego wykonywania prawa do zabezpieczenia społecznego na zadowalającym poziomie należy podejmować kroki zapewniające równe traktowanie własnych i wszystkich innych obywateli krajów członkowskich.
*Innym dokumentem wyznaczającym ramy pol. Społ. Jest 3 Konwencja Międzynarodowej Organizacji Pracy z 1992 r.
-wskazuje na zakres zabezpieczenia społecznego, które powinno objąć takie dziedziny jak pomoc lecznicza, zasiłki chorobowe, świadczenia w razie pozostania bez pracy, świadczenia na starość wypadkowe, rodzinne i macierzyńskie, inwalidzkie w razie zgonu żywiciela rodziny oraz minimalne zabezpieczenie potrzeb społecznych obywateli.
3 Konstytucja gwarantuje w zakresie opieki zdrowotnej i społecznej:
*W zapisach zawartych w Konstytucji RP termin „ochrona zdrowia” obejmuje różne zadania władz publicznych dotyczące zarówno zapewnieniu opieki zdrowotnej jak i promocji zdrowego trybu życia, popieranie kultury fizycznej , zwalczanie chorób epidemicznych, zapobieganie degradacji środowiska.
*Art. 68,66,67,74,76