Wyklady z polityki spolecznej 2003\2004
Definicje polityki spolecznej:
Polityka spoleczna -to dziedzina praktyki spolecznej,sztuka regulowania funkcji spolecznych,stosonkow spolecznych i zespol dzialan praktycznych
-to dyscyplina naukowa zajmujaca sie badaniem sfery stosunkow spolecznych zwiazanych z realizacja potrzeb wielkich grup spolecznych
(Krzeczkowski)-polityka spoleczna to metoda w dzialaniu nie stawia sobie celow,
to dyscyplina zajmujaca sie badaniem zmian celowych zachodzacych w struktorze spolecznej pod wzgledem celowej dzialalnosci panstwa lub innych podmiotow ,poszukuje srodkow w sposob racjonalny ktore pozwola osiagnac cel.
(Szubert)-polityka spoleczna jest powolana do zaspokajania potrzeb ludzkich w tym szerokim zakresie , ktory decyduje o prosperowaniu jednostek przez to o prawidlowym rozwoju calego spoleczenstwa.
(Lampert)-to dzialanie polityczne ktore przez zastosowanie odpowiednich srodkow ma na celu:1 poprawe pozycji politycznuch i spolecznych wiekszosci osob slabych absolutnie lub w porownaniu z innymi
2 zapobieganie wystepowaniu ryzyk zagrazajacych egzystencji ty osob
(Szczepanski)-polityka spoleczna zmierza przedewszystkim do regulowania procesu rozwoju potrzeb
(Esping-Andersen)-polityka spoleczna oznacza publiczne zarzadzanie spolecznymi ryzykami a jej glowne cele to lagodzenie nierownosci i ubostwa, minimalizowanie spolecznego ryzyka i optymalizacja dystrybucji pomyslnosci
Cechy definicji:-zaspokojenie potrzeb
-ochrona przed ryzykiem
-przeciw dzialanie ubostwu i nierownosci
Zasady polityki spolecznej:
Zasada solidarnosci-wszyscy bedziemy soligarnie za siebie odpowiadac
Zasada pomocniczosci-panstwo pomaga obywatelom kiedy juz nie sa wstanie sami sobie pomoc
Zasada dobra wspolnego-podnoszenie dobra wspolnego wszystkich obywateli
Polityka spoleczna bada zmiany celowe.Podmiotami ktore powoduja celowosc tych zmian
-panstwo i jego organy(sejm i senat) oraz spoleczne(samorzadowe)
-partie polityczne i zw zawodowe
Polityka spoleczna zajmuje sie rzeczywistoscia obecna oraz stanem poprzednim, poszukuje sposobu na lepsze zmiany dlatego dokonuje wartosciowania celow i srodkow prowadzacych do glownych celow.
Pojecie polityki spolecznej pojawilo sie w 18 w we francji u utopistow(Fourrie)jak urzadzic spoleczenstwo aby bylo szczeslwe.Niemcy 2 pol. 19 w rola panstwa aby nie doposcic do rewolucji socjalistycznej.w 19 rozpadla sie patrialchalna wielopokoleniowa rodzina , ktora dawala utrzymanie.(migracje do pracy w przemysle)Panstwo zaczelo ingerowac z powodow ludnosciowych duze straty ludzi duzo inwalidow , zatrudniano kobiety i dzieci w kopalniach jako tania sile robocza ,duza wypadkowosc i smiertelnosc powstaja Panstwowe Inspekcje Pracy-kontrola warunkow pracy przez panstwo.
Adam Smith-mowil ze placa ma wystarczyc na utrzymanie robotnika oraz dzieci(placa rodzinna ,zabezpieczenie)panstwo ma zadbac o to zeby pracownik ze swojej pensji mogl utrzymac cala rodzine(koncepcja placy minimalnej)Ma toochronic czlowieka w procesie pracy.
Uwarunkowania polityki spolecznej:
1 Historyczne;w roznych krajach rozwiacuje sie roznie problemy bo inna jest ich historia
Francja - praca ,Niemcy-lad spoleczny,Anglia-polepszenie warunkow najubozszym,USA-praca i zatrudnienie
2 Aksjologiczne: polityka spoleczna nie moze dzialac wbrew wartosciom wyznawanym przez spoleczenstwo, musi sie dostosowac do wartosci jakie dane spoleczenstwo wyznaje
3 Ekonomiczne ;moza dzialac tylko w takim zakresie na jaki pozwala dochod panstwa
wynika z produktu krajowego brutto
wynika z okreslonej polityki podzialu
4 Spoleczne ;odniesienie zmian do grupspolecznych do ktorych sa adresowane(jak liczna jest ta grupa, kim sa , jakie sa ich cechy)
5 Demograficzne ;wiek, plec,msc zamieszkania,stan zdrowia, stan cywilny
6 Prawne :polityka spoleczna musi byc wbudowana w system prawny naszego panstwa jak i panstw europejskich, swiatowych.wszystkie ustawy musza byc zgodne z konstytucja
7 Statystyczne :jak grupa sie klasyfikuje i ile ich jest
8 Psychologiczne :wszystkie postepowania polityki spolecznej musza byc porzadane , nagradzane a potem spolecznie akceptowane
Polityka spoleczna posluguje sie pomiarem:
a)miernik-miara naturalna(urodzenia , zgony)
b)wskaznik-miara ktora pokazuje kierunek i tempo zmian(zmiana przyrostu naturalnego w czasie)
c)norma-pewien prawidlowy poziom, wielkosci ktore zostaly opracowane teoretycznie i zweryfikowane empirycznie(min socjalne,norma czsu pracy)
Program polityki spolecznej:
Przedmiotowy zakres polityki spolecznej odnosi sie do dziedzin takich jak:
-polityka ludnosciowa
-polityka rodzinna
-polityka ksztaltowania dochodu
-polityka zatrudnienia i ochrony pracy
-zabezpieczenie spoleczne(ubezpieczenie spol,ochrona zdrowia, pomoc spol,swiadczenia rodzinne)
-polityka edukacyjna i kulturalna
-ksztaltowanie ladu spolecznego
Pomioty polityki spolecznej to instytucje ktore realizuja zadania polityki spolecznej, dzielimy je ze- wzgledu na zasieg:
globalne-oddzialywuja na problemy spoleczne w obrebie calego swiata(ONZ)
regionalne-Rada Europy,Unia Europejska
krajowe-(rzad,sejm,senat)projektuja polityke spoleczna dla calego kraju
lokalne-wojt gminy , prezydent warszawy
-ze wzgledu na funkcje:
ustawodawcze ;sejm ,senat , obywatele
wykonawcze:ZUS
kontrolne: NIK
sadownicze :sady
- ze wzgledu na chrakter dzialania
panstwowe/niepanstwowe
samorzadowe
non-profit/profit
stowarzyszenia
fundacje
Narzedzia polityki spolecznej:
-ekonomiczne:o wykonalnosci dzialan w polityce spolecznej mowi ile jest na ten cel srodkow, a srodkach mowi PKB, zasadypodzialu zaleza ile jest PKB
-prawne:prawa sa zapisane w konstytucji i ustawach(pomoc spoleczna, edukacja, zatudnienie)system prawa musi odpowiadac prawom miedzynarodowym, warunkom opisanym w konstytucji
-powolanie odpowiednej instytucji:panstwowe,publiczne;kazda dziedzina ma caly zestaw tych instytucji ktore powoluja ja do dzialania
-wykwalifikowane kadry:licencjowane zatrudnienie
-narzedzia edukacyjne opinia publiczna moze wskazywac na problemy spoleczne , ale nie sa one wystarczajace do opracowania systemow, badania analizy statystyczne mowia ile %
maja ksztaltowac opinie i swiadomosc jaka jest potrzebana dla tych ktorzy podejmuja decyzje
W europie polityka spoleczana ksztaltowala sie pod wplywem 3 wlk. nurtow:
1 Konserwatyzm-byl reakcja na zmiany ktore zaszly po 1789r na naruszenie zasad prawa naturalnego.Podstawa ksztaltowania ladu sa:-rodzina, religia, narod,spoleczna solidarnosc
Zasady mysli konserwatywnej:
-ciaglosc zycia spolecznego(najgorsze sa zmiany rewolucyjne)
-rozwoj nie moze naruszac ladu spolecznego
-racjonalizm jest utopijny(krytyka mysli oswieceniowych)
-natura ludzka to wytwor miejsca i czasu, nie jest obiektywna
-kazda rewolucja darzy do tyranii, oraz narusza lad spoleczny i wiezi spoleczne ktore sa wartoscia same w sobie
-wazne sa obyczaje, tradycja,zwyczaj a prawo jesli ma istniec to musi byc zwiazane z tradycja
-wazna role odgrywa religia oraz narod
Koserwatyzm chce zmian ktore doprowadza do ladu, jest dazeniem do zachowania zasad oraz sprzeciw zmianom.
Niemiecki konserwatyzm uksztaltowal sie z obawy przed rewolujca.Ubezpieczenia spoleczne uratowaly ich.Bardzo wyraznie podkreslano wartosci i rodzine.Byl to system rodzinny z bardzo silna rola panstwa oraz wiezi spolecznych, nie dzialal dla zysku.SGR powstal dzieki systemowi konsrewatywnemu.
2 Liberalizm:ksztaltowal sie pod wplywem Locka i A.Smitha,pol 19 w zostal upowszechniony(prawa czlowieka, do wolnosci , zas tolerancji)Anglia kolebka liberalizmu , to sa hasla wolnego rynku dla ekonomi.
Zasady mysli liberalnej:
-rola panstwa powinna byc ograniczona
-wszystko powinien robic wolny rynek
H.Spencer-jesli wolnosc bedzie doskonala to nie bedzie biedy, niepelnosprawnosci.Im wiecej wolnosci tym lepiej, mniej problemow
1942-komitet Lorda W.Beveridga zostal opracowany plan ;regulowal system ochrony zdrowia , ubez spolecznych , edukacji.Anglia od 1942 poslugije sie Narodowym systemem ochrony zdrowia oplacanym przez panstwo
Prawo ubogich 1838- mialo zwalczac ubostwo, poniewaz bylo b duzo ludzi bez struktor- rozpad rodzin wielopokoleniowych.
A.Smith 1798r-opracowal podstawowazasade ksztaltowania plac roboczych
-musi wystarczyc na utrzymanie robotnika i jego rodziny
-panstwo interweniuje wtedy gdy sa zagrozenia dla ladu spolecznego
1936 Idea interwencjonizmu panstwa J.Keynes-panstwo nie moze byc bierne wobec zatrudnienia, stopy%, pieniadza;panstwo pobudza zatrudnienie,liberalizm byl przeciwny tej idei
Teoria sprawiedliwosci J.Rawls-sprawiedliwosc dla ustroju liberalizmu,podzial dobr, wolnosci, szans1)kazda osoba ma miec rowne prawo do wolnosci,ale nie moze ona wchodzic z wolnoscia innej osoby.Jesli sa prawa musza byc obowiazkiWolnosci sa do granicy wolnosci drugiej osoby2)nierownosci i ekonomia -powinny byc tak ustalone ze przynosza najwieksze korzysci najmniej uprzywilejowanych;sa przywiazane do urzedow i pozycji w warunkach uczciwej nierownosci szans3)zasada priorerytetowa-absolutne pierwszenstwo ma wolnosc, kszaltuje porzadek spoleczny
J.Gallorath-mowi ze polepszenie warunkow zycia, zalezyprzedewszystkim zwiekszyc wydatki na zdrowie, oswiate, ochrone srodowiska
Becker-ekonomista;bogactwo kazdego spoleczenstwa zalezy od kapitalu ludzkiego i spolecznego
3 Socjalizm : nie jest kierunkiem jednorodnym, wartosc glowna to rownosc spoleczna
Swiat byl i jest zly, potrzeby ktore trzeba zaspokajac to potrzeby ludu;rozwoj ludzi to wyjscie nedzy z ukrycia;20-lata 19w wystapienia robotnicze ruch niszczycieli maszyn.socjalizm przeciwstawia sie liberalizmowi.Socjalisci utopijni to Furrie i Saint-Simon
Zasady mysli socjalistycznej:
-rozwiazanie problemu nierownosci podzialu dochodu(robotnicy)
-nowy lad spoleczny(wspolpraca skupiona na produkcji, podzial dobr)
Problemy polityki spolecznej to:-ubostwo,nierowny podzial,bezrobocie, marginalizacja
Teorie podzialu spolecznego:
Liberalowie- mowia ze gdy panstwo interweniuje zmniejsza dobrobyt, najwazniejszy jest wolny rynek we wszystkim, wtedy mniej problemow spolecznych
Neoliberalizm-w pewnych okolicznosciacg interwencja jest konieczna
Socjalizm-panstwo powinno narzucic podzial dochodow
Niemcy -wplyw socjalizmu,19w samorzad -zajmowal sie tymi sprawami ktore go dotycza
Wartosci;-dobro wspolne
-zas pomocniczosci(jest to odstapienie panstwa od tych zadan ktore moga wykonac podmioty nizsze)same maja sobie radzic
-zas subsydialnosci=zas pomocniczosci, z dobra wspolnego, wzajemnosci,sprawiedliwiosci,aktywnosci,decentralizacji;najpelniej wyraza demokratycznosc panstwa oraz obywatelskosc
Podstawowe zasady panstwa :1)socjalne
2)solidarnosci
3)rownosc podzialu(panstwo najpierw zabiera dochod a potem dzieli wedlug zasad) 4)opiekuncze panstwo
Lad spoleczny w polsce
-Lata 90 zmiany ladu spoleczno politycznego1988r Ustawa o dzialalnosci gospodarczej
odejscie od gospodarki centralnie planowanej do wolnorynkowej.To spowodowalo bezrobocie, przestepczosc , korubcje.Ustawa ta wprowadza zas wolnorynkowe jako dzialalnosc gospodarcza(dziala dla zysku)w uslugacj spolecznych zysk to zaspokojenie potrzeb spolecznych a nie zysk pieniezny
-Reformy ustrojowe panstwa;wplynely one na swiadomosc ludnosci do zaspokojenia potrzeb ludnosci, daly one nadzieje na lepsze zycie i aktywne uczestnictwo, podniesienie poziomu zycia Po 1988 wielkie nadzieje i oczekiwania
-Powolanie rzadu ;cel budowa spoleczenstwa obywatelskiego
Obywatelstwo-jednostka bierze na siebie odpowiedzialnosc za bieg spraw publicznych; jest gotowa uczestniczyc aktywnie w zyciu publicznym.1990 samorzad-(gminy, powiatu, wojewodzki)
Lad spoleczny-poszanowanie godnosci, wolnosci,;miarkowanie ingerencji panstawa w zycie malych instytucji , rodzin
-Nowa Konstytucja 1989r
Zasady ladu spolecznego okreslone w konstytucji;
poszanowanie praw i wolnosci
pomocniczosc
wspoldzialanie
dialog spoleczny
zas. obowiazku solidarnosci z innymi
zachowanie godnosci
Zasada wolnosci-podstawowa , jest we wszystkich dziedzinach aktywnosci ludzkiej
Gwarantuje wolnosc pracy, dzilalnosci gospodarczej, moze byc ograniczona w drodze ustawy
Wolnosc osobista-jezyk ,obyczaj,kultura, msc zamieszkania, religia wyznanie
Granica to wolnosc innych ludzi;zrodla godnosci sa przyrodzone i niezbywalne(godnosc czlowiaka jest chroniona przez prawo, odniesiona jest do wszystkich sfer zycia
Zasada sprawiedliwosci-RP jest demokratycznym panstwem prawnym, sprawiedliwy sad; nie ma sprawiedliwosci w piodziale dochodow
Zasad rownosci i rownego traktowanie-wobec prawa, zakaz dyskryminowania w zyciyu spolecznym, politycznym i gospodarczym
Zasad wspoldzialania wladz-trojpodzial wladzy i demokratycznosc wladzy
Slabe odniesienie do spraw samorzadow, kazde jest samodzielne i autinomiczne; dzialaja w ramach okreslonego prawa ale ze soba nie wspoldzialaja bo jedne sa biedne a drugie bogate
Zasada pomocniczosci-wynika z rozwoju samorzadow, powinny pomagac ludziom a ne niszczyc ich;powinny wspierac aktywnosc kazdej jednostki dac mozliwosc rozwoju i pomocy innym a panstwo ma tworzyc warunki i usuwac przeszkody
Niemcy- opracowana w encyklice papieskiej 1931 w 40 -lecie rocznicy Rerum Novarum, legla u podstaw ksztaltowania sie ;-Europejskiej karty samorzau terytorialnego
-Polska karty samorzadu terytorium
1990-samorzad gmin;1998-99 samorzad powiatu.Samorzad - to wspolnota potrzeb , cel to upodmiotowienie i odbudowanie spoleczenstaw obywatelskiego, spoleczenstwo i jego organy beda przejmowaly szereg zadan od panstwa
Zasad pomocniczosci - mowi aby spolecznosc wyzsza nie wkraczal w spolecznosci nizsze czyli gmina ma wykonywac wszystkie zadania ktore niev zostaly zastrzezone dla innegi organu
Samorzad to cialo autonomiczne , ma wykonywac dzialania wyznaczone przez prawo, moga podejmowac dzialnai z wlasnej inicjatywy, ponad te ktore zostaly wyznaczone w ustawach
Wplyw samorzadu;-uslugi opieki, zdrowia, edukacji
-ocena potrzeb jakie wystepuja na danym terenie
-organizuje zamierzenia lokalnej polityki spolecznej
Panstwo czerpie z Konstytucji(64-76art)wskazuja zakres polityki spolecznej
Art 64-prawo wlasnosci, dziedziczenia, podlega ochronie ;wlasnosc moze byc tylko ograniczona w ustawie
Art 65-zas wolnosci;wykonuwania zawodu, wyboru msc pracy, zakaz pracy przymusowejNalozenie obowiazku pracy jedynie w b szczegolnych przypadkach(wojna ,kleska)Zakaz zatrudniania dzieci do lat 16 na stale,min wysokosc wynagrodzenia za prace ma byc ustalona przez ustawe.Polityka zatrudnienia ma zwalczac bezrobocie, nacisk na edukacje.Praca m atwprzyc dobra i uslugi dla dobra wspolnego
Art 66-ochrona pracy, bezpieczna i hogieniczna praca, mozna odmowic jej wykonywania jesli te warunki nie zostana spelnione(dni wolne,platny urlop 18-42dni,max normy czasy pracy 5 dni x 8h , skraca sie godziny czasu pracy bo nieefektywna praca
Art 67-ramy zabezpieczenia spolecznego w razie ;-niezdolnosci do pracy z powodu(choroby, inwalidztwa, wieku emerytalnego) -osiagniecia wieku
Obywatel bez pracy nie z wlasnej woli nie majacy innych srodkow utrzymania ma prawo do zabezpieczenia spolecznego(pomoc spoleczna)W polsce tylko 15% ma do tego poboru
Art 68- kazdy ma prawo do ochrony zdrowia , dostep do tych swiadczen jest rowny i finansowane maja byc z publicznych srodkow, nie zaleznie czy sie ma ubezpieczenie
Wladze publiczne sa szczegolnie zobowiazane pomoc;-dzieciom
-kobietom w ciazy
-osobom w podeszlym wieku i
niepelnosprawnym
Wladze publiczne sa zobowiazane zwalczac choroby epidemiologiczne i degradacje srodowiska naturalnego oraz popierac rozwoj sportu.
Art 69-Pomoc osobom niepelnosprawnym przez wladze publiczne
Art 70-Kazdy ma prawo do nauki ktora do 18 roku zycia jet obowiazkowa
Wyksztalcenie -obywatel ma swiadomie wplywac na bieg spraw oublicznych
Nauka w szkolach publicznych jes pezplatna, rodzice maja prawo wyboru szkoly dla dzieci, zapewnia sie autonomie szkol wyzszych
Art 71-prawo rodziny -panstwo uwzglednia dobro rodziny ktora jest w trudnej sytuacji
Funkcje rodziny:-prokreacja-rodzina z chwila urodzenia dziecka,ochrona zdrowia prokreacyjnego,platne zwolnienia
-ekonomiczne-system zapewnienia materialnych warunkow zycia rodzinie
-wychowawcze-wybieranie szkoly
-socjalizacyjne-wprowadzanie w zycie spoleczne
-opiekuncze-platne zwolnienie dla rodzicow gdy dziecko jest chore;matka przed i po urodzeniu ma prawo do pomocy czyli ochrona macierzynstwa
Art 72-ochrona praw dziecka -kazdy ma prawo zlozyc zazalenie do rzecznika praw dziecka1999r, ten zapis konstytucyjny stosuje sie bezposrednio i jednoznacznie
-kazde dziecko ma prawo opieki przez panstwo
-wladze musza wysluchac dziecka
Art 73-wolnosc nauczania , korzystania z dobr kultury
Art 74- wladze publiczne zapewniaja bezpieczenstwo ekologiczne
Art 74- wladze powinny przeciwdzialac bezdomnosci, wspierac przemysl
Art 76- ochrona konsumentow , najemnikow
Konwencje miedzynarodowe pracy-pomoc , system zatrudnienia
Dokumenty Rady Europy,Europejska karta spoleczna w 1997 ratyfikowana przez polske
Dokumenty miedzynarodowe wyznaczaj pewne standarty, powstaly z doswiadczen innych panstw i proponuja innym krajaomswoje rozwiazania
Polityka ludnosciowa-to zespol dzialan i srodkow podejmowanych aby zapewnic prawidlowy przebieg procesow ludnosciowych(wspolnie zpolityka rodzinna)
Demografia-to nauka o prawidlowosciach rozwoju spolecznego, zajmuje sie stanem i struktura ludnosci oraz analiza przebiegu podstawowych procesow rozwoju naturalnego
Konfucjusz 6-5w pne-rozwazania na temat jaka powinna byc liczba ludnosci w stosunku do powierzchni ziemi aby byla dobrze wykorzystywana(optimum ludnosci)
Platon 340pne-idealnego panstwa nie ma,5400osob, raczej zwiekszanie urodzen
Imperium Rzymskie-nagradzano rodziny z duza liczba dzieci , chcieli duzo ludzi do podbijania nowych terenow
Kapitalizm-popieral duza liczbe dzieci, ale kontrolowany w zwiazku z poziomem produkcji rolnej aby byl dobrobyt
Fizjokraci-przyrost ale zeby bylo dostatnio
Teorie;
1 T.Malthus-1798r”Prawo ludnosci”
pierwsza teoria ludnosciowa-mozliwosci plodnosci sa wieksze niz srodki do ich utrzymania,wzrost ludnosci postep geometryczny , wzrost zywnosci -arymetryczny;powinna byc kontrola urodzen
obnizenie urodzen w rodzinach ubogich, kazdy powinien miec tyle dzieci na ile go stac
wzrost wydajnosci handlu, rolnictwa znacznie wyprzedzil wzrost ludnosci;im wiekszy jest poziom zycia tym mniejszy przyrost naturalny
malthuzjanizm-ograniczenie tempa wzrostu ludnosci przez represje i prewencje
neomalthuzjanizm-ograniczenie urodzen przez kontrole urodzen
2 Landry-poczatek 20w I teoria przejscia demograficznego
a)Bardzo wysoki poziom urodzen i zgonow , zycie 45 lat , a kobieta -6 dzieci
b)Zmniejsz sie umieralnosc 45-60 lat zycie, kobieta 4 dzieci
c)Obniza sie rodnosc i umieralnosc- najwyzszy przyrost naturalny
d)Natezenie zgonow niskie- powszechna dostepnosc do ochrony zdrowia, zycie 65 lat , kobieta -3 dzieci; niska umieralnosc i rodzenie dzieci
e)Obnizenie liczby ludnosci w skutek malej liczby urodzen i wiecej zgonow9kraje rozwiniete)
3 Blacker-II teoria przejscia demograficznego:
-opoznia sie zawieranie malzenstw
-wspolne zycie ale nie mieszkanie razem
-mala dzietnosc
-czeste rozwody
-pozno 1 dziecko
-wzrost liczby urodzen poza malzenskich
-srodki antykoncepcyjne
-obniza sie umiealnosc(powszechnosc ochrony zdrowia,kontrola sanitarna,zdrowa dieta , styl zycia, wzrost poziomu zycia)
Wspolczynniki demograficzne:-budujemy po to aby wiedziec jakie jest tempo i kierunek zmian,pomagaja porownywac w jakich latach i jakim czsie mialy miejsce dane zjawiska w polsce i w innych krajach
calosciowe(ogolne) np wspolczynnik zgonow na 100 tys ludnosci
czastkowe-naterzenie danego zjawiska na danym obszarze np kiedy kobiety najczesciej rodza dzieci
Moga sluzyc do przewidywania jakokreslone zjawiska bede przebiegaly w przyszlosci
(zgony, urodzenia) W=f/l x C f-liczba zdarzen;l-liczba ludnosci ; C-constans
1 Procesy ruchu naturalnego-procesy urodzen i zgonow, malzenstw , rozwodow one decyduja o przyroscie naturalnym(roznica miedzy liczba zgonow i urodzen)
2 Ruchy wedrowkowe-przemieszczanie sie ludzi w przestrzeni
migracje(emigracje i imigracje ) zew i wew-na terenie danego kraju
3 Przyrost naturalny-roznica miedzy liczba zgonow a urodzen w danym czasie
4 Przyrost rzeczywisty-przyrost naturalny + saldo migracji zew i wew
5 Bilans ludnosci- pokazuje jak w danym oku zmienia sie sytacja ludnosciowa;roznica miedzy przyrostem naturalnym i migracjami;po 60 roku zycia mezczyzni sybciej umieraja
6 Przecietne trwanie zycia ludzkiego-wskaznik syntetyczny; mezczyzna -70,21 w 2001
kobieta-78,4 w 2001
Prosta zastepowalnosc pokolen- ma miejsce kiedy nowe pokolenie wchodzi na miejsce starego,powinien byc rowny=2,1-2,2 jesli jest mniejszy to liczba ludnosci maleje
7 Wspolczynnik dzietnosci-przecietna liczba dzieci urodzonych przez kobiete w calymjej okresie prokreacji (15-49lat) w polsce teraz na kobiete -1,25dziecka i spada spoleczenstwo sie starzeje , zaburzenia procesu odtwarzania pokolen
8 Wspolczynnik malzenskosci-pokazuje jaka czesc mlodych ludzi w wieku malzenskim nie wchodzi w zwiazki malzenskie(34%)
9 Struktura demograficzna-plec,dochod,msc zamieszjkania,wyksztalcenie, wiek,stan cywilny
Instrumenty posrednie-stwarzaja dobre warunki dal prokreacji
Instrumenty bezposrednie-represje , dopuszczalnosc do przerywania ciazy
3 typy polityki ludnosciowej-stosowanie narzedzi ekonomicznych i spolecznych do regulowania procesow spolecznych;
pronatalistyczna-sprzyja zwiekszeniu liczby ludnosci(wlk brytania, skandynawia)
antynatalistyczana-sprzyja zmniejszeniu liczby ludnosci(chiny)
neutralna-niewtraca sie
Procesy ruchu naturalnego
1 Proces urodzen
1995-wies
}zawezona reprodukcja Pokolenie dzieci bedzie mniej liczne niz
1962-miasto rodzicow
Polskie spoleczenstwo sie starzeje, jedna kobieta rodzi -1,25 dziecka a powinna 2,1-2,2
Udzial ludzi w starszych grupach wieku bedzie wzrstal,teraz jest 15% starszych ludzi w spoleczenstwie za 50 lat bedzie 36%.Zostalo wyeliminowanych bardzo wiele chorob zakaznych, wzrost przecietnego trwania zycia ludzkiego okolo 80 lat w europie
Urodzenia w polsce 1 -spada wspol urodzen
-staly wzrost urodzen pierwszych i ostatnich
-model rodziny z jednym dzieckiem
- zawezajacy sie model rozwoju ludnosci
2-wzrost przecietnego wieku w ktorym kobiety rodza dzieci
- przesuwa sie wiek urodzenia 1 dziecka (25-29lat)
-zwieksza sie liczba kobiet bez dzieci
-wzrasta liczba dzieci ze zwiazkow pozamalzenskich
Wspolczynniki:-jakosc urodzonych niemowlat(<2,5kg)
-2001-9,4%o-na 1000ur ogolem;7,7%o na 1000 zywych
2 Zgony-staly ubytek ludnosci polskiej z powodu migracji, spadek wskutek ochrony zdrowia
Mezczyzni zyja o 8 lat krocej niz kobiety
1 Choroby ukl krazenia-47,9% wczesna umieralnosc mezczyzn po 35 roku zycia
2 Choroby nowotworowe-24,3%
3 Urazy i zatrucia(zdarzenia nagle,wypadki drogowe6-7 tys osob)-6,9%
4 Choroby ukl oddechowego i trawiennego-4%
5 Przyczyny nierozpoznane-12%
Od 1992 zmniejzszyl sie udzial chorob lrazenia weszly na ich miejsce choroby nowotworowe(30-50lat)umieraja kobiety szujka macicy,profilaktyka bardzo pomags w ochronie zdrowia
Przecietne trwanie zycia-jest miara syntetyczna , najwazniejsza miara bo PKB/1 os, pokazuje jaki jest poziom zycia, pracy
Noworodek 2001-78.38kobieta, mezczyzna 60 letni w 2000r -17 lat jesli dozyl do 60 lat
Z uslug ochrony zdrowia korzystaja -dzieci 0-1 lat;osoby niepelnosprawne,osoby po 60 i po 75lat
Prognoza -przewidywanie dalszycj przebiegow procesow demograficznych(urodzen ,zgonow,migracji)3 warianty-podstatowy
-niski wariant
-wysoki wariant
a)urodzenia 2002-50 w wariancie niskim 1,17;w podstawowym 1,3 w wysokim 1,47 zdaen z nich nie jest zastepowalnoscia pokolen
b)zgony-wzrost przecietnej dl trwania zycia i spadek umieralnosci roznych grup wieku
2050-77lat mezczyzna i 83 lata kobieta, niski wspolczynnik dzietnosci
ONZ mowi ze nastapi spadek ludnosci o 4,4mln ludzi w 2050 roku i bedzie spadac
c)migracje-trudno je prognozowac teraz jest (-)
Aby badac procesy trzeba miec informacje;
-Spisy ludnosci
Ostatni w maj/czerwiec 2002 dostarcza informacji na temat wieku,pluci, niepelnosprawnosci
Pierwszy powszechny spis w polsce 1921-L Krzywicki, pokazal strukture narodowosciowa
Zawsze sa wiek , msc zamieszkania, plec wyniki oglasza GUS
Osatni pokazal satn ludnosci na 20.05.2003 o godzinie 0:00
-Biezaca informacja statystyczna
Mowi o najwazniejzszych procesach demograficznych(narodziny,malzenstwo,zgony,rozwody,migracje)Za demografie odpowiada gmina charakter sezonowy
-Badania statystyczne-realizowane glownie przez GUS z 2000 i 2001 o postawach prokreacyjnych
-Materialy wtorne -z badan socjologicznych ktore pokazuja przebieg procesow np materialy sadaowe
3 Malzenstwa-miary naturalne , w 1989r -285tys W=6,7; w 2001-195tys W=5,1
Wspolczynniki standaryzowane-pokazuja natezenie zjawiska i uzaleznienie od msc,czasu,wieku.Pokazuja zroznicowanie procesu
W 1992-317 tys malzenstw , najwiecej w okresie transformacji, teraz coraz mniej
Obecnie przesuwa sie w gore wiek zawierania malzenstw z 20-25 do 25-29 lat ok 70 % dotyczy to zarowno kobiet jak i mezczyzn,kobiety sa nadal mlodsze od swych partnerow o 2 lata.W polsce pary sa homogeniczne -podobny wiek i wyksztalcenie.W 2001- 30%par bylo rowiesnikami.Demografia upatruje to jako korzystne rozwiazanie bo zapewnia trwalosc
Z drugiej strony coraz mniej osob zawiera malzenstwa tlumaczy sie to -wydluzeniem czasu nauki, kariera,brakiem mieszkan i pracy oraz kryzysem rodziny jako srodowiska wychowawczego.Od 80 tych lat coraz wiecej konkubinatow i mieszkanie oddzielnie-nowy typ.Wszesniej zawiera sie malzenstwa na wsi niz w miescie.Zwiazki malzenskie rozpadaja sie z powodu;-rozwodow (wspolczynnikw 1989=12,4,w 2001=11.7 na 10 tys)stosunkowo nieduzy -smierci malzonka
W miescie jest 4 x wiecej rozwodow w 1989-47tys,w 2001 -45tys
Na 1000 zawartych malzenstw rozpadlo sie sie 23,2%czyli 232 pary,rozwodza siw wczesnie zawarte pary do 24r az 50%;powyzej sa trwale,najczesciej rozwodza sie po5-9 latach, co 5 malzenstwo 10-15 lat po slubie
Powody rozwodow:-zdrada malzenska
-naduzycie alkoholu
-niezgodnosc charakterow
- ped za kariera,wzrost ambicji,wymogi rynku
1999r-Nowelizacja kodeksu rodzinnego i opiekunczego-ktory wprowadzil separacje
Polityka rodzinna skupia sie na tworzeniu warunkow aby rodzina mogla dobrze wypelniac swojej funkcji;-prokreacyjne
-opiekuncze
-wychowawcze
Ochrona populacyjna-ochrona warunkow do tworzenia dzieci
Polityka ludnosciowa wyznacz zadania dla polityki spolecznej;-ochrona zdrowia
-polityka zatrudnienia
-edukacja
-zabezpieczenie spoleczne
Minimum demograficzne;wiek,plec,stan cywilny
Spis powszechny 2002(20 maja.00:00)
Gospodartwo domowe-jest to kategoria spoleczno-ekonomiczna,ktora obejmuje grupe osob laczacych wspolne wydatki i wspolnie mieszkajacych(pojedyncze lub zbiorowe-wiezienia,klasztory)
W polsce zyje 38mln ludzi , przez 14 lat wzrosla o 1% ludnosci -najnizszy przyrost ludnosci w polsce.62% ludzi zyje w miescie,96%ludzi zyje wpolsce i urodzilo sie w niej,98%to obywatele polscy,1,8% ma inne obywatelstwo
Plec; kobiety-51,6% reszta to mezczyzni ,100mezczyzn -106 kobiet
Wiek;-przedprodukcyjny,zmniejszyl o2,5mln-23,2%
-poprodukcyjny-61,8%
-mobilny(18-44lat)-40%
-niemobilny-21,9%
stan cywilny:-zamezni
-wdow-9%
-rozwiedzeni-3,8%
-konkubinaty 197 tys par
Polacy nie emigruja :-59%-nie przeprowadzali sie z msc urodzenia
-395migrowali
1989-2002-4mln osob migrowalo ma mniej niz 12msc
z miasta do miasta
z miasta do wsi
ze wsi do miasta
Migranci przybywaja z niemiec,usa,ukrainy
Migracje do-niemiec300tys
-usa 158tys
-wlochy ,wlk brytania
Cechy spoleczenstwa demograficznego:
Wyksztalcenie:
-wyzsze-10,2%(15lat i wiecej) na wsi-4,3%
-srednie-32,6%
-reszta zawodowe,podstawowe-67%
Co 3 ma podstawowe pelne lub niepelne,przecietna ilosc liczby lat w szkole 9 lat
Kobiety sa lepiej wyksztalcone od mezczyzn
Aktywnosc ekonomiczna
16mln aktywnych zawodowo(pracuja lub szukaja pracy)wskaznik zatrudnienia=43,7%
100/43,7-ze 100 osob pracujea 43 osoby:56 nie pracuje,32% utrzymuje sie z pracy
Zabezpieczenie spoleczne-to system urzadzen spoleczno -ekonomicznch(uprawnien,swiadczen,dzialan prawnych jakie podejmuje panstwo i inne podmioty oraz organizacje w celu ochrony jednostki przed wymiernymi skutkami np utrata pracy
System zabezpieczen spolecznych wchodza podsystemy
-ubezpieczenia spoleczne
-zaopatrzenie
-ochrona zdrowia
-pomoc spoleczne
-pomoc rodzinie
Ryzyko socjalne-zdarzenie losowe,przyszle ,niepewne, na ktore jednostka nie ma wplywu i przez nie traci srodki utrzymaniaPowstaje prawo do swiadczen zw przypadku wystapienia ryzyka socjalnego(zakres praedmiotowy).-choroba
-inwalidztwo
-starosc
-wypadek przy pracy
-smierc zywiciela rodziny
-brak pracy
-macierzynstwo
-zdarzenia losowe
Zasady ladu spolecznego:
-zas wolnosci-wolnosc podejmowania decyzcji
-zas odpowiedzialnosci indywidualnej-skutki decyzji
-zas solidarnosci-czesciowa odpowiedzialnosc spoleczna;solidarne zabezpieczenie spoleczne
Wielkosc pomocy spolecznej zalezy od wielkosci dochodu spolecznego oraz zamoznosci panstwa
Jeden system zabezpieczenia spolecznego:siec bezpieczenstwa socjalnego:-jednostka lub rodzina moze wniej znalezc odpowiednie swiadczenie;Siec ta ma dostarczyc srodki utrzymania tym ktorzy nie moga sami tych srodkow zdobyc(objela robotnikow,pracownikow umyslowych potem wszystkich)
1 ubezpieczenia spoleczne-system swiadczen i uprawnien do ktorych dostaje sie dostep kiedy sie zaplaci skladke;ma charakter wzajemnosciowy wszyscy placimy al nie wszyscy dostana , nie ma zas ekwiwaletnosci, podstawa tego zabezpieczenia jest zas solidarnosci;nie dostane tyle ile wplacilam;wysokosc swiadczen w malym znaczeniu ma wplyw na wysokosc skladki
2 zaopatrzenia spolecznego-nie placi sie skladek , tytulem jest funkcja jaka sie wykonuje,prawo do swiadczen nabywa sie z pelniona funkcja-sluzby mundurowe
3 ochrona zdrowia-nastawiona na prewencje i profilaktyke dopiero potem leczy obowiazuje
zas solidarnosci spolecznej moze byc finansowana ze skadek ,podatkow
4 pomoc spoleczna-swiadczenia pomocy spolecznej;instytucje polityki spolecznej panstwa przezwyciezenie trudnosci rodziny jesli same sobie nie moga pomoc ,spolecne zobowiazanie etyczne ,charakter uznaniowy
5 swiadczenia rodzinne-sa narzedziami rodzinnej polityki panstwa,maja na celu pomoc rodzinie oraz wspieranie jej funkcji
Najwczesniej wyroznila sie pomoc spoleczna na zas solidarnosci i milosierdzia potem system zaopatrzenia spolecznego-pomoc aby byli wierni panstwu,obrona przez korubcja
Ubezpiecznia spoleczne-pochodza z niemiec utworzone na mocy ustaw Bismarcka 17.11.1881;ryzyka socjalne:1883-ubezpieczenie chorobowe,1884-od wypadku przy pracy i chorob zawodowych;1889-emerytalno/rentowe(starosc ,inwalidztwo<smierc);1890-od bezrobocia;1895-niesamodzielnosci zyciowej1911-ubezpieczenie sluzb mundurowych i urzednikow
Cechy ubezpieczen spolecznych:
1 obowiazkowe-naklada panstwo ustawe
2 powszechne-obejmuje cala kategorie spoleczno zawodowa
3 publiczny-dzila w innych celach niz zysk;cel dostarczenie srodkow utrzymania tym ktory je utracili
4 rozczeniowy-zasady udzielania swiadczen zapisane sa w ustawie kazdy kto spelni warunki ustalone ma prawo o swiadczen
5 gwarantowany-panstwo udziela gwarancji wyplacalnosci
Sa zrodlem utrzymania dla osob ktore utracily dochody z pracy:-forma odszkodowania
-funkcja uzupelnienia
-funkcja pomocnicza
Niemiecki system zabezpieczen spolecznych powszechny w europie od 19w;przyjely do (austria,francja,szwajcaria i polska)
chorobowe-2/3pracownik;1/3 pracodawca
wypadkowe 100%pracodawca
wypadkowe-1/3pracownik,1/3pracodawca,1/3 panstwo
Koszta z ubezpieczen spolecznych zarzadzaja Samorzady ubezpieczonych-dzialaja bezplatnie;zarzadzaja kasami chorych,panstwo ma kontrole
Kasy chorych -rekompensuja ogol srodkow,to instytucje prawa dzialaj na zas gospodarnosci-moga wydawac ile zarobily, nie maga miec dlugow;dostep do swiadczen oraz skladka jest scisle okreslone ustawa
W niemczech placi ten kto przyczynil sie do powstania ryzyka;ubezpieczenie pracownika obejmuje tez jego rodzine
System repartycyjny-swiadczenia biezace oplaca sie z biezacej skladki,pozwala utrzymac rownowage finansowa tnz tyle samo pracujacych co pobierajacych swiadczenia,najlepiej jest gdy jest wiecej pracujacych;gdy jest wiecej bezrobotnych skladki sa wieksze
System kapitalowy-odkladanie czesci wynagrodzenia na poczet emerytury,swiadczenia sa finansowane z tego ci odlozyl pracujac;musza byc pomnazane aby zachowaly swoja wartosc(inwestycje)bo jest inflacja i wzrost gospodarczy
%-stopa zastapienia wynagrodzenia swiadzceniem.musi pokryc nasze potrzeby zyciowe
Swiadczenie/wynagrodzenie
System waloryzacji-wymusza podnoszenie swiadczen aby wynosily staly5do wynagrodzenia
1)wzrost gospodarczy
2)wzrost swiadczen
Robi sie tak aby zachowac realna wartosc swiadczen,bo swiadczenia maja zastapic dochod z pracy
Ubezpieczenia spoleczne-maja w razie wystapienia ryzyka zastapic dochod zpracy,musza pokryc koszty utrzymania
Swiadczenie-odpowiedni odsetek wynagrodzenia,musza pokryc podstawowe koszty utrzymania(min socjalne)
Miedzynarodowa Organizacja Pracy-MOP 1919r
1927r-ubezpieczenia na wypadek choroby
1933r-inwalidztwa lub smierci
Konwencja 102-czerwiec 1952r(w czerwcu 2003r ratyfikowana przez polske)
Powszechny obowiazek ubezpieczenia spolecznego znacznej czesci obywateli(zas powszechnosci i gwarancji utrzymania wysokiego poziomu zycia)Minimum zabezpiecznia ma wystarczyc na utrzymanie typowego ubezpieczonego-mezczyzna majacy zone i 2 dzieci
Jest to konwencja minimalnego zastapienia za prace,swiadczenie ma utrzymac uprawnionego i jego rodzine
Konwencja ta wprowadzila zas rownego traktowania obywateli obcych;takie samo prawo uczestnictwa w systemie skladkowym
Konwencja 157-czerwiec 1982
Zas rownosci traktowania obywateli wlasnych i obcych;swiadczenia (lecznicze;chorobowe,emerytalne,smierc zywiciela,bezrobocie,rodzinne,wypadku przy pracy,macierzynstwa,inwalidztwa)
Zas zachowania praw nabytych
Zas zachowania praw bedacych w trakcie nabywania
Europejski Kodeks Zabezpieczenia Spolecznego-1964
Maja te same zas co konwencja 102,podwyzszaja wyzszy poziom i zakres swiadczen
-ustala minimum poziomu zabezpieczenia spolecznego
-dotyczy ochrony zdrowia,pomocy w likwidacji wszystkich skutkow zwiazanych z choroba
-udzielania ochrony i swiadczen w razie
1 -inwalidztwa oraz rekompensaty
2 -macierzynstwa
3- ochrona pracownikow w przypadku wypaku przy pracy
4 -ochrona warunkow rodziny w wypadku smierci zywiciela
5 - bezrobocie
6-starosc
7 -swiadczenia ekonomiczne rodziny
Europejska Karta Spoleczna-konstytucja polityki spolecznaej(przyjeta przez Rade Europy w 1961,1996 zrewidowana),polska ratyfikowala ja 2 lipca 1997r formuluje 19 praw spolecznych
-zatrudnienie,sprawy zatrudnienia(higiena)
-prawo do ochrony zdrowia
-prawo do zabezpieczenia spolecznego(kazde panstwo ktore je ratyfikuje musi przestrzegac konwencji 102
-podnoszenie warunkow zycia(ochrona praw pracownikow przemieszczajacych sie
-prawo do pomocy spolecznej i ochrony medycznej
-utrzymywanie sluby w razie choroby
-prawo do pomocy spolecznej(korzystanie z pomocy spolecznej wszystkich ktorzy sa na danym terenie)specjalne grupy:-niepelnosprawni i prawo rodzinne
-pracownicy migrujacy oraz prawo do ocgrony i pomocy dla nich i ich rodzin.Zapewnienie rownego traktowania dla swoich i obcych obywateli
-prawo dla osob w wieku podeszlym do ochrony socjalnej;warunki godziwej egzystencji
-zakaz dyskryminacji ze wzgledu na plec.Ochrona kobiet w ciazy,pologu i okresu poporodowego,rowne sznse i rowne traktowanie
Koordynacja systemow zabezpieczenia spolecznego polega na dostosowania systemow w roznych krajach;-zakres rownego traktowania
-zachowania praw nabytych
-zachowania praw w trakcie nabywania
-zachoawania przekazywanych swiadczen
Koncepcja instytucjonalna zabezpieczenia spolecznego ma samonadzorowac sie (niemcy -samorzady)oraz samowystarczac-zmusza to do samodzielnosci i samowystarczalnosci
Formy swiadczenia:-rzeczowe
- pieniezne
O formie swiadczenia roztrzyga cel swiadczeniaGwarantowany koszyk swiadczen medycznych-jakie sa potrzebne i jakie uzasadnione,swiadczenia jednakowe dla wszystkich
Metody wyznaczania swiadczen:
-zas indywidualnych potrzeb
-zas rekompensaty utraconych dochodow
Swiadczenia uzyskiwane sa proporcjonalnie do wyplat,zas swiadczen maja pokryc potrzeby swiadczeniobiorcow
Jak mierzymy wysokosc swiadczen?-kwotowa
-paramertyczna-jest to uzaleznione od wzrostu pewnego wskaznika(wynagrodzenia zaprace)
Od %wynagrodzenia od dostosowania do poziomu zycia(za podstawe bierze sie linie ubostwa)
Waloryzacja-podwyzszanie swiadczen w stosunku do wynagrodzenia lub do kosztow utrzymania(swiadczenie rosnie gdy rosna koszty utrzymania)
Podwyzka-to pobudzenie popytu krajowego,jak jest wysoki popyt i podaz tym wieksza propdukcja oraz zatrudnienie i szybszy wzrost
Zakres uczestnictwa dobrowolne lub obligatoryjne
Zatrudnienie-praca
Praca- to zjawisko spoleczne przedmiot zainteresowan,ochrona pracy to pierwsza dziedzina jaka zajmuje sie polityka spoleczna
W 18 wieku zaczynaja powstawac Panstwowe Inspekcje Pracy-poniewaz przemysl zaczyna zatrudniac kobiety i dzieci, w kopalniach fabrykach
Robotnicy rzadali:-8 h dzien pracy
-zakazu pracy dzieci do lat 14
-wprowadzenia ubezpieczenia od wypadkow
-powolanie PIP
-urzedowego posrednictwa pracy ;publiczne powszechnie dostepne
1910 r Miedzynarodowa Organizacja Pracy 13 czesc traktatu wersalskiego-agenda ONZ
4 zasady;-zas uniwersalnosci-dazyc do wlaczenia wszystkich panstw do MOP
-zas powiazywania problemow spolecznych i dazenia do pokoju
-zas trojstronnosci(dialogu)-w rozwiazywaniu problemow spolecznych;uczestnicza pracownicy pracodawcy i panstwo
Konflikt pracy i kapitalu,a jest potrzebna solidarnosc na poziomie tworzenia produktu.
Przy podziale zyskow interesy stron sa rozbiezne rodzi sie nieunikniony konflikt.musi istniec rownowaga ktorej gwarantem jest panstwo aby dbalo o wartosci wazne dla calej zbiorowosci;ma rozwiazac nieunikniony konflikt miedzy praca a kapitalem
1991 6 lipca ustawa o trojstronnej komisji-godzenie interesow pracownikow ,pracodawcow ,dobro wspolne,prowadzenie dialogu w sprawach spoleczno gospodarczych;komisja ma obowiazek utrzymania pokoju spolecznego
-zas rownouprawnienia -wszyscy maja rowne prawa
Cele:-poszanowanie wolnosci,godnosci,bezpieczenstwa;rownosc szans dla wszystkich
-cele spoleczne sa wazniejsze od celow ekonomicznych
-tworzenie warunkow sprawiedliwy udzial w dochodach
-prawo rokowan zbiorowych(negocjacje)
-stala rozbudowa systemu zabezpieczen spolecznych
-dazenie do pelnego zatrudnienia,pelnego wykorzystania zasobow pracy
Organy MOP-Kowencja OgolnaMOP
-Rada Administracyjna
biuro MOP-organ administracyjny,badania,uchwaly
MOP wydaje konwencje dotycza one podstawowych zagadnien(czasu pracy , higieny,bezrobocia,zatrudnienia ,migracji,ubezpieczen spol)
Konwencje sa przedstawiane Zgromadzeniu Ogolnemu potem zatwierdzane i ratyfikowane przez dany kraj;ogloszone i podpisane staja sie prawem wewnetrznym,wchodza w zycie gdy maja duzo ratyfikacji
Konwencja-jest wzorem do nasladowania,jest punktem odniesienia,spelnia funkcje wzorotworcza ktora daje kierunek do nasladowania innym krajom,powstaja one na podstawie doswiadczen innych krajow
Zalecenie-propozycje rozwiazania problemow ,wzor,maja nizsze znaczenie
Funcje MOP;-pelni funkcje normotworcza oraz wzorotworcza
-edukacyjna,wiedza na temat rozwiazywania problemow spolecznych
-funcja techniczna-pomoc roznym krajom aby wdrozyc w zycie srodki pomocy
Wiele encyklik dotyczy pracy;1881 Rerum Novarum -Leon 13 oraz Laborem Exerces
Solidarnosc ludzi pracy-instrument przeiwdzilajacy degradacji
Praca jest prawem powszechnym-nie moze byc wykorzystywana przeciw innym
Jest warunkiem istnienia czlowieka
Ma pierwszenstwo przed kapitalem-zawsze bronic prace
Encykliki podkerslaja uprawnienia ludzi pracy -prawo do wynagrodzenia,poszanowania praw pracownika
Pracodawca posredni-panstwo;pracowadca bezposredni -rektor uw,kontrola panstwa
Przedmiotowy wymiar pracy-praca ludzka skierowana na wartosci wspolne dla calego spoleczenstwa
Podmiotowy wymiar pracy-nie mozna urzywac czlowieka jako przedmiotu
Placa rodzinna -powinna wystarczyc pracownikowi na ytrzymanie siebie i jego rodziny oraz swietowanie
Zaplata sprawiedliwa -daje mozliwosci utrzymania rodziny,oraz dowartosciowania zadan macierzynskich
Praca godziwa (europejska karta spoleczna)-powinna wystarczyc na utrzymanie pracownika i rodziny
Place powinny byc rowne za taka sama prace takie samo wynagrodzenie
Placa najnizsza = minimum socjalne-czlowiek ma sie z niej utrzymac
1997 Konstytucja mowi ze placa najnizsza jest konsultowana w komisji troj stronnej
Rozwarstwienie plac-jaka roznica miedzy placa najnizsza a najwyzsza
Ustalanie wynagrodzenia:-odzwierciedlanie ilosci ,jakosci,wartosci,kosztow
-zeby nie bylo rozwarstwienia
- aby dawaly srodki do utrzymania ,proporcje dochodowe
polska 50 % place b niskie,1%powyzej 10 tys