WYKŁAD VI
(by katja``)
Patologia społeczna to zachowanie jednostki oddziaływujące destrukcyjnie na społeczeństwo lub jego elementy oraz niezgodne z wartościami uznanymi w danym kręgu kulturowym.
Negatywnie oceniane zjawiska społeczne możemy podzielić wg następujących kryteriów:
Jawność działania (jawne i ukryte)
Liczby działających podmiotów (jednostkowe i grupowe)
Częstotliwości występowania (sporadyczne, z większym natężeniem)
Naruszonej wartości (przeciw życiu, zdrowiu, ludzkiej niezależności, mieniu)
Zasięgu zjawiska (indywidualne, lokalne, krajowe, międzynarodowe)
Źródła patologii:
- endogeniczne (w kręgu zainteresowań medycyny)
- egzogeniczne (zewnętrzne, z kręgu zainteresowań nauk w tym polityki społecznej)
Rozpatrując patogenną rolę szkoły w powstaniu zaburzeń rozwoju dziecka, trzeba potraktować trojako:
# jako przyczynę zaburzeń rozwoju
# jako miejsce ujawnienia się istniejącego już zaburzenia rozwoju
# jako jedno z ogniw z złożonym procesie patologicznym dziecka
Zalecenie pozytywne, które powinny być realizowane w szkole:
@ zapewnienie dziecku prawa do indywidualnego, spontanicznego rozwoju psychicznego
@ dostosowanie wymogów programowych do znanych i opisanych w psychologii możliwości dziecka
@ szkoła winna stwarzać warunki moralnego funkcjonowania zarówno uczniów jak i nauczycieli
@ szkoła musi traktować uczniów jak wartość, szanować ich godność
Osoby z grupy wysokiego ryzyka to jednostki w wieku do 21 lat, które charakteryzują:
^ wagary lub porzucenie szkoły
^ ciąża przedmałżeńska
^ życie w złych warunkach ekonomicznych
^ życie w rodzinnie alkoholika lub narkomana
^ doświadczenie przemocy fizycznej, psychicznej, seksualnej
^ uczestnictwo w działaniach przestępczych
^ problemy ze zdrowiem psychicznym
^ próby samobójcze
^ itp.
Postawy w zachowaniach aspołecznych:
Izolacji - unikanie kontaktów społecznych z otoczeniem
Egocentryzm - nadmierna koncentracja na własnej osobie
Egoizm - uzyskiwanie korzyści kosztem innych
Sadyzm
Toksykomania - uzależnienia:
Fizyczna - zjawisko tolerancji w miarę przyjmowania zwiększa się tolerancja organizmu, trzeba zwiększać dawkę do pewnego pułapu, potem już nawet niewielka dawka daje `fazę”
Psychiczna - trudna do opanowania potrzeba psychiczna, stan świadomości, który skłania do zażywania środków
Społeczne - przyjmowanie środka w określonej grupie społecznej
Koncepcje uzależnienia:
* koncepcja medyczna - uzależnienie jako choroba w sensie medycznym
* koncepcja psychologiczna - przejaw zaburzeń jednostkowych, środek prowadzi do psychicznego komfortu
* koncepcja pedagogiczna - wywołane są niewłaściwym przebiegiem socjalizacji jednostki
* koncepcja socjologiczne - konsekwencja zmian we współczesnym społeczeństwie, nie umiejętność dostosowania się
Konsekwencje uzależnień:
Fizyczna - wpływ na zdrowie
Psychologiczna - utrata zaufania do siebie i samokontroli, obniżona samoocena
Pedagogiczna - akcentuje się tu następstwa w rodzinie (destabilizacja życia rodzinnego)
Społeczna - węższym ujęciu straty pieniężne (na leczenie), w szerszym przestępczość
Przyczyny uzależnienia narkotycznego:
Związane ze środowiskiem
Związane ze środowiskiem rówieśniczym
Związane z psychiką
Związane ze środowiskiem szkolnym
Związane z modelami życia w społeczeństwie (bark dostateczniej wiedzy o zjawisku)
Klasyfikacja narkotyków:
śr. tłumiące (alkohol, leki uspakajające, śr. wziewne)
śr. pobudzające ośrodkowy układ nerwowy (nikotyna, amfetamina, kokaina)
śr. halucynogenne (haszysz, LSD)
opiaty (morfina, heroina, opium,)
Alkoholizm:
* nieustannie postępuje
* nieuleczalny
* chroniczny i prowadzący do śmierci
* podstawowy i pierwotny (prowadzi do innych chorób)
Cechy alkoholika:
@ traci kontrolę ile, jak i kiedy pije
@ odbija się niekorzystnie na nim samym i środowisku
@ występuje przeciw społecznym normom
@ alkoholik jest jednostką chorą
Fazy rozwoju:
Wstępna - szukanie odprężenia
Ostrzegawcza - zwiększanie ilości
Krytyczna - małe dawki wzmagają potrzebę picia
Ostatnia, przewlekła - regularne picie od rana
Typy alkoholizmu:
== typ alfa - konsekwencje psychiczne
== typ beta - konsekwencje fizyczne
== typ gama - tolerancja na alkohol
== typ delta - wzrastający poziom alkoholu we krwi
== typ elipson - okresowe picie znacznych ilości alkoholu (tzw. ciągi alkoholowe)
Nietypowe formy upojenia:
- powikłania - agresywność, zawężenie pamięci i świadomości
- nienormalna reakcja na alkohol - zaostrzenie cech nieprawidłowych w jednostce
- patologiczne - krótkotrwała, ostra psychoza
Style picia:
Neurasteniczny - jako środek na zmęczenie
Kontaktowy - przełamanie samotności
Dionizyjski - oderwanie się od rzeczywistości
Heroiczny - poczucie mocy
Samobójczy - zapomnienie o troskach
Funkcje alkoholu:
- fizjologiczne - trawienne
- psychologiczne - usuwające leki
- ekonomiczne - wysokie podatki
- polityczne
Straty:
W sferze zdrowotnej
W sferze ekonomicznej - zła praca
W sferze społecznej - przestępczość
Prostytutka to osoba, która zaspakaja potrzeby seksualne przygodnych partnerów za opłatą bez zaangażowania uczuciowego i w zasadzie bez wyboru.
Samobójstwo to każde świadome uszkodzenie zagrażające życiu .
Rodzaje:
Egoistyczne
Altruistyczne - zbyt silna integracja ze społeczeństwem
Anomiczne - zakłócenie ładu społecznego
Fatalistyczne
Symboliczne
Zbiorowe
Z motywów duchowych
Typy sytuacji samobójczych
„A” „czyste” skończone śmierci
„B” zostały odwołane
„C” nie chciały ale się udało
„D” nie chciały i zostały odwołane
Przestępczość - zbiór czynów zabronionych przez ustawę
Determinuje ją;
Nędza
Nierówny podział bogactw
Niski stan zdrowotny społeczeństwa
Dominacja jednej grupy
Frustracje wywołane niespełnieniem podstawowych potrzeb egzystencji
Masowy wyzysk
Nierówność możliwości życiowych
Rygorystyczność przepisów i kodeksów
Bezrobocie
Migracja ze wsi do miast
Itp.
Przeciwdziałanie:
System wychowania prewencyjnego - zapobieganie przed zdeprawowaniem
Psychoprofilaktyka - ochrona przed powtórnym popadnięciem w uzależnienia, chorobę
Poziom profilaktyki:
I rzędowa - zapobieganie potencjalnym problemom w zakresie psychoaktywnych
II rzędowa - skupia się na grupach ryzyka gdzie jest nagromadzenie czynników patogennych
III rzędna - bezpośrednia interwncja
Sposoby przeciwdziałania
Relatywna
Przekonywanie (wysuwanie argumentów zawierających propagowanie określonego zachowania)
informowanie
propaganda - (działanie poprzez sferę emocji)
destruktywna
uniemożliwienie - odcinanie możliwości lub utrudnienie określonych zachowań
zagrażanie - zapowiadanie negatywnej reakcji
wytłumienie - reagowanie sankcją negatywną na zachowanie patologiczne
System prawnej regulacji prostytucji:
prohibicjonizm
reglamentaryzm
neoreglamentaryzm (zamknięcie domów publicznych)
abolicjonizm (ścigane jest czerpanie korzyści z nierządu a nie jego uprawianie)
Strategie zapobiegania nadużywania alkoholu i narkotyków:
prawna
odpowiednia polityka społeczno - ekonomiczna
wczesna diagnoza kliniczna oraz interwencja zmieżająca do wykrycia i rozpoznania nałogu oraz zapobieganie jego rozszerzeniu
prowadzinie szkolenia w szerokim zakresie
Ubóstwo - stan , w którym jednostce lub grupie spłecznej nrakuje środków na zaspokojenie podstawowych potrzeb, uznanych za niezbędne
Minimum socjalne - minimalna kwopta dochodów
Minimum egzystencji - najniższy koszyk dóbr i usług , który wyznacza zaspokojenie potrzeb podstawowych
Kategorie ubóstwa:
losowe - wypadki , choroby, rozwody
subiektywne - mała zaradność, słabe wykształcenie, niechęć do pracy
strukturalne - bezrobocie, wysokie ceny, niskie wynagrodzenie
Skutki ubóstwa:
poczuci niesprawiedliwości społecznej
poczuci deprywacji
obniżenie poczucia wartości
dezintegracja rodziny
rozwój przestępczości
pogorszenie stanu zdrowia
nierówność startu życiowego
Poziom życia - całokształt rzeczywistych warunków życia oraz stopnie integracji i kulturowego zaspokojenia ich potrzeb.
Jakość życia - stopień zaspokojenia ogółu potrzeb
Pomiar poziomu życia
PKB - informuje o możliwości konsumpcji i akumulacji społeczeństwa
HDI - human developement index - wskaźnik służący do oceny poziomu społecznego rozwoju danego kraju lub regionu na tle innych .
Wskaźnik
0,0-0,5 kraj słabo rozwinięty
0,501-0,8 kraj średnio rozwinięty
0,801-1,0 kraj wysoko rozwinięty