WYKŁAD IV

(by katja``)

Polityka rodzinna to całokształt norm prawnych, działań i środków przeznaczonych przez państwo w celu stworzenia odpowiednich warunków życia dla rodziny, jej powstania i funkcjonowania.

Rodzina to podstawowa komórka społeczna składająca się z rodziców i dzieci. Charakteryzuje się cechami:

- wspólne mieszkanie

- wspólne nazwisko

- wspólna własność

- ciągłość biologiczna

- wspólnota kulturowa i duchowa

Fazy życia rodziny:

I faza - od momentu zawarcia związku małżeńskiego do czasu narodzin pierwszego dziecka

II faza - od narodzin pierwszego dziecka do narodzin ostatniego dziecka

III faza - od narodzin ostatniego dziecka do momentu wyjścia z domu pierwszego dziecka

IV faza - od wyjścia pierwszego do wyjścia ostatniego

V faza - od momentu wyjścia wszystkich dzieci, małżonkowie zostają sami

VI faza - od momentu śmierci jednego z małżonków

Funkcje rodziny:

• Biologiczna:

- seksualna

- prokreacyjna

• Ekonomiczna:

- materialno - ekonomiczna

* produkcyjna

* zarobkowa

* gospodarcza

* usługowo - konsumpcyjna

- opiekuńczo - zabezpieczające

• Społeczno - wyznaczające

- klasowa

- legalizacyjno - kontrolna

• Socjo - psychologiczne

- socjalizacyjna

- kulturalna

- rekreacyjno - towarzyska

- socjalno - ekspresyjna

Typy rodzin:

A). Pełna i niepełna

B). Małe (nuklearnej) i wielopokoleniowe (wielka)

C). Patrylinarna (dominuje ojciec) i matrylinarna (dominuje matka)

D). Patrylokalna i matrylokalna

Model rodzin niepełnych:

Rodziny niepełne

Samotna matka Samotny ojciec

Rodziny osierocone

- śmierć współmałżonka

Rodziny rozbite

- rozwód

- separacja

Rodziny niepełne biologicznie

- urodzenie dziecka pozamałżeńskiego

Rodziny niepełne czasowo

- charakter pracy

- choroba wymagająca leczenia

- pobyt za granicą

- pobyt w zakładzie karnym

Narzędzia polityki rodzinnej: (bezpośrednie bądź pośrednie)

• Świadczenia pieniężne

• Usługi

Świadczenia społeczne są instrumentem bezpośredniej polityki. Ich funkcje to:

• Dochodowa

• Kompensacyjna

• Redystrybucyjna

• Stymulacyjna

• Egalitaryzująca

O realizacji tej funkcji mówimy, gdy prawo do świadczeń bądź ich wysokości zależy od dochodu świadczeniobiorcy lub od takiego kryterium, które odzwierciedla zróżnicowanie sytuacji rodzin (np. liczba dzieci)

Świadczenia na rzecz rodziny:

• Związane z rodzeniem dziecka

• Urlop

• Zasiłek macierzyński

• Macierzyński zasiłek domowy

• Jednorazowy zasiłek macierzyński z pomocy społecznej

• Związane z opieką nad dzieckiem

• Urlop wychowawczy

• Zasiłek wychowawczy

• Zasiłek opiekuńczy

• Związane z utrzymaniem i wychowaniem dziecka

• Zasiłki rodzinne

• Zasiłek pielęgnacyjny

• Świadczenia z funduszu alimentacyjnego

• Świadczenia z pomocy społecznej

Zagrożenia rodziny:

• Biologiczne - spadek urodzeń, dzietności kobiet, liczby zawieranych małżeństw, wzrost ludzi na wsi

• Materialne - związane z bezrobociem, inflacją, wzrostem cen

• Moralne - obniżenie lub brak wartości, osłabiony autorytet dorosłych, dezorganizacja rodziny w wyniku rozwodu lub wyjazdu

Podstawowe zasady prawa rodzinnego:

• Dobra dziecka

• Ochrony interesów matki i ojca

• Wzajemnej pomocy członków rodziny

• Autonomii rodziny

Podstawowe cele polityki społecznej jako działalności państwa wobec rodziny:

• Zapewnienie rodzinie i członkom warunków umożliwiających zaspokojenie potrzeb bytowych i mieszkaniowych

• Sprzyjanie odpowiedniemu poziomu prokreacji, w celu zagwarantowania prostej zaspokajalności pokoleń

• Zapewnienie warunków kształcenia i wychowywania dzieci oraz młodzieży

• Stwarzanie warunków do możliwości łączenia przez kobietę ról zawodowych i rodzinnych

• Wpływanie na kształtowanie porządnych stosunków w rodzinie

• Oddziaływanie na wykształcenie stosunków między rodziną a instytucjami państwowymi i społecznymi, a także skuteczna interwencja w sytuacjach, których z powodów problemów materialnych bądź społecznych może dojść do zerwania więzi społecznych bądź zagrożone jest uzupełnianie przez rodzinę jej pozostałych funkcji

Polityka zatrudnienia i bezrobocie to praktyczna działalność organów władzy publicznej (szczebla centralnego i lokalnego) zmierzająca do realizacji określonych celów, w sferze zatrudnienia.

Polityka zatrudnienia zajmuje się:

• Czynnikami określającymi zasoby pracy

• Społecznymi aspektami wykorzystania zasobów pracy

• Relacjami miedzy zasobami i zapotrzebowaniem gospodarki narodowej

• Planowaniem zatrudnienia

• Kontaktami miedzi pracownikami a pracodawcami

• Oczekiwaniami i postawami pracowników i pracodawców

• Trendami zatrudnienia

• Kosztami pracy

• Rozwojem pracowników

Cele polityki zatrudnienia:

• Pełne zatrudnienie

• Racjonalne zatrudnienie, gdy są zasady:

- pełne zatrudnienie

- optymalna struktura zatrudnienia

- racjonalnego dostarczania ludzi i pracy

- najniższego nakładu pracy żywej

Ekonomiczne skutki racjonalizacji to wzrost:

= dochodu narodowego

= wydajności pracy

= płac realnych

= oszczędności nakładów pracy żywej

Społeczne skutki racjonalizacji to:

= wzrost zadowolenia z pracy

= wzrost kwalifikacji

= osłabienie absencji

= zwiększenie zaangażowania zawodowego pracowników

= zaspokajanie aspiracji i dążeń

Zatrudnienie: to aktywność zawodowa, wyrażająca się w ekwiwalentnym zaangażowaniu sił i umiejętności w procesie pracy w wyniku, której powstają dobra i usługi zaspokajające potrzeby społeczeństwa.

Funkcje:

• Dochodowa

• Ekonomiczna

• Społeczna

Bezrobocie: to brak równowagi pomiędzy stroną potażową i popytową rynku pracy lub sytuacja, w której część zasobów pracy w wieku produkcyjnym jest skłonna podjąć pracę a nie znajduje zatrudnienia.

W ujęciu przedmiotowym to kategoria analityczna rynku pracy i oznacza niezrealizowaną podaż pracy, będącą wynikiem nierównowagi pomiędzy popytem na pracę a podażą siły roboczej, czyli to problem ekonomiczny.

W ujęciu podmiotowym rozpatrywane jest od strony jednostek dotkniętych brakiem pracy i oznacza stan bezczynności zawodowej osób zdolnych do pracy i zgłaszających chęć do jej podjęcia, dla których podstawą egzystencji są dochody z pracy. W tym ujęciu jest to społeczny aspekt bezrobocia.

Przyczyny bezrobocia:

• Obiektywne - wynikające z ogólnej sytuacji społeczno - gospodarczej i związanych z nią następstwa dla zatrudnienia - brak miejsc pracy

• Subiektywne - wynikające z postaw i aktywności bezrobotnych na rynku pracy ich stosunków do pracy, planów i aspiracji zawodowych

Do pomiaru bezrobocia stosuje się:

- liczbę zarejestrowanych bezrobotnych

- stopę bezrobocia

KWALIFIKACJA

K. cech ekonomicznych:

• Strukturalne

• Frykcyjne

• Technologiczne

• Sezonowe

• Koniunkturalne

K. formy przejawiania się:

• Jawne

• Ukryte

• Niejawne

K. czasu trwania:

• Krótkookresowe

• Średniookresowe

• Długookresowe

K. zasięgu terytorialnego:

• Lokalne

• Regionalne

• Pośrednie

Modele przeciwdziałania bezrobociu:

• Substytucyjne praktyki rynku pracy

• Ogranicza walkę z bezrobociem do aktywnej polityki rynku pracy. Rynek pracy pełni rolę polityki społeczno - gospodarczej.

• Głównym instrumentem przeciwdziałania są programy rynku pracy finansowane ze środków publicznych.

• Programy rynku pracy dzielą się na:

- aktywne

* szkolenia

* prace interwencyjne

* roboty publiczne

* pożyczki (dla bezrobotnych lub pracodawców)

- pasywne

* dla bezrobotnych

* wcześniejsze emerytury

* zasiłki i świadczenia przedemerytalne

O tych programach decyduje:

1. Stopa bezrobocia

2. Środki finansowe przeznaczone na nie

3. Efektywności wykorzystania tych środków

4. Aktywność służb zatrudnienia oraz motywacja bezrobotnych do poszukiwania i podejmowania pracy

• Komplementarne polityki rynku pracy

Alternatywne znaczenie promowania zatrudnienia i ograniczenia przyczyn ekonomicznych powodujących destrukcję miejsc pracy.

Programy rynku pracy pełnią funkcję komplementarną, uzupełniającą poza zatrudnieniową politykę społeczno - gospodarczą. Uznaje ona wzrost zatrudnienia za integralny element priorytetowych celów gospodarczych. Jednym z celów szczegółowych jest wzrost zatrudnienia.

Główne funkcje aktywnej polityki to:

• Aktywacja zawodowa bezrobotnych

• Zmniejszanie niedogodnie strukturalnych na rynku pracy

• Podnoszenie produktywności siły roboczej

• Oddziaływanie na wielkość zatrudnienia i bezrobocia

• Weryfikacja gotowości bezrobotnych do pracy

Te dwa modele różni ocena źródeł bezrobocia:

Wg I - zapatruje się w małej aktywności osób bezrobotnych oraz niepoprawne funkcjonowanie urzędów pracy

Wg II - deficyt miejsc pracy

---