POLITYKA SPOŁECZNA I ZDROWIE PUBLICZNE

Cele modułu:

Realizacja modułu przygotowuje pielęgniarkę, położną do:

• wdrażania założeń i koncepcji zdrowia publicznego z uwzględnieniem lokalnych priorytetów

• rozumienia związków i zależności między sytuacją polityczno-gospodarczą państwa a polityką społeczną i zdrowotną,

• określenia ról i zadań pielęgniarstwa wobec programów polityki zdrowotnej państwa,

• aktywnego uczestnictwa w realizacji założeń regionalnej polityki zdrowotnej.

1. Organizacja ochrony zdrowia w Polsce

KONSTYTUCJA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Art. 68.

1. Każdy ma prawo do ochrony zdrowia.

2. Obywatelom, niezależnie od ich sytuacji materialnej, władze publiczne zapewniają równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych. Warunki i zakres udzielania świadczeń określa ustawa.

3. Władze publiczne są obowiązane do zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej dzieciom, kobietom ciężarnym, osobom niepełnosprawnym i osobom w podeszłym wieku.

4. Władze publiczne są obowiązane do zwalczania chorób epidemicznych i zapobiegania negatywnym dla zdrowia skutkom degradacji środowiska.

5. Władze publiczne popierają rozwój kultury fizycznej, zwłaszcza wśród dzieci i młodzieży.

Art. 69.

Osobom niepełnosprawnym władze publiczne udzielają, zgodnie z ustawą, pomocy w zabezpieczaniu egzystencji, przysposobieniu do pracy oraz komunikacji społecznej.

System Ochrony Zdrowia powinny cechować:

• Ukierunkowanie na potrzeby zdrowotne (priorytetowe cele - polityka zdrowotna)

• Ciągłość opieki na wszystkich poziomach opieki

• Równy dostęp do świadczeń

• Współdziałanie wszystkich sektorów opieki zdrowotnej

• Racjonalne zarządzania systemem

• Zabezpieczenie źródeł finansowania i uzasadniona alokacja środków

• Bezpieczeństwo obywateli

Poziomy opieki zdrowotnej

1. Opieka przedpodstawowa (samopomoc, rodzina)

2. Podstawowa Opieka Zdrowotna - POZ

3. Opieka specjalistyczna

4. Opieka wysoko specjalistyczna

Formy organizacyjne:

1. Opieka ambulatoryjna

2. Opieka szpitalna (hospitalizacja)

3. Opieka domowa

System ochrony zdrowia przed 1 stycznia 1999 roku:

Służba zdrowia - stanowiła specjalistyczny organ państwowy, powołany do bezpośredniej realizacji zadań państwa w zakresie opieki profilaktyczno-leczniczej społeczeństwa.

Cechy charakterystyczne:

• państwowa - integralna część struktury administracyjnej państwa, finansowana z budżetu państwowego

• społeczna - działa na rzecz i w interesie zdrowia społeczeństwa

• powszechna - obejmuje opieką profilaktyczno-leczniczą całą ludność (uprawnienia i bezpłatność świadczeń)

• jednolita i kompleksowa - wszystkie poziomy i instytucje służby zdrowia stanowią jednolitą całość organizacyjną i funkcjonalną (jednolite kierownictwo)

• zachowuje ciągłość opieki profilaktyczno-leczniczej (w życiu osobniczym oraz w danej sytuacji zdrowotnej)

• jest profilaktycznie ukierunkowana - tzn. w każdej fazie działania preferuje wczesne postępowanie zapobiegawcze przed naprawczym

• jest planowa - rozwój jej działań jest kształtowany celowo

Krytyka Służby Zdrowia

• utrzymywanie sektora publicznego w formie zakładów i jednostek budżetowych w oparciu o budżety historyczne (bez motywacji do racjonalnego dysponowania zasobami)

• roszczeniowo-uznaniowy przydział środków

• finansowanie podmiotowe - odnoszące się do instytucji, bez względu na jej aktywność na rynku

• świadczenia o bardzo niskiej jakości

• niska efektywność wykorzystania ograniczonych zasobów systemu

• sztywność wobec zmieniających się potrzeb i preferencji zdrowotnych ludności

• zakres świadczeń i liczba ich wytwórców nie ulegała rozszerzeniu

• pogłębiająca się nieskuteczność sektora ochrony zdrowia

Przedmiot działań ochrony zdrowia

Funkcje główne	Funkcje pomocnicze
Profilaktyka nieswoista (ogólnoustrojowa) - edukacja zdrowotna i promocja zdrowia Profilaktyka swoista - ukierunkowana na określone czynniki ryzyka Leczenie zapobiegające rozwojowi choroby Leczenie ograniczające skutki choroby i rehabilitacja Opieka medyczno-społeczna Opieka terminalna	Zarządzanie ochroną zdrowia Działalność naukowo-badawcza Szkolnictwo zawodowe Współpraca międzynarodowa

1 i 2 profilaktyka I fazy

3 profilaktyka II fazy

4,5,6 profilaktyka III fazy (metafilaktyka)

Edukacja i promocja zdrowia - to proces umożliwiający ludziom:

• zwiększenie świadomości w zakresie ochrony zdrowia

• zwiększenie kontroli nad swoim zdrowiem poprzez identyfikację własnych potrzeb zdrowotnych

• poprawę zdrowia poprzez podejmowanie wyborów i decyzji sprzyjających zdrowiu, kształtowanie potrzeby i kompetencji w rozwiązywaniu problemów zdrowotnych i zwiększania potencjału zdrowia.

Promocja zdrowia obejmuje pięć obszarów działań:

• budowanie zdrowotnej polityki publicznej

• tworzenie środowiska życia i pracy sprzyjającemu zdrowiu

• zachęcanie całego społeczeństwa do działań na rzecz zdrowia

• rozwijanie indywidualnych umiejętności służących zdrowiu

• reorientację systemu ochrony zdrowia.

Koncepcja zdrowia publicznego w systemie ochrony zdrowia

Zdrowie Publiczne (wg J.P.Franka) - 1779 r.

to „sztuka ochrony zdrowia przed konsekwencjami zagęszczenia na ziemi, a w szczególności sztuka umacniania większych odporności, żeby móc bez chorób z powodu złych fizycznych mocy, odsuwając je jak najdalej od siebie, możliwie najpóźniej ulegać ich działaniu”

Zdrowie Publiczne (wg M. Rosenau) - 1913 r.

„gdy w medycynie klinicznej sprawy zdrowia i choroby stają jednostkowo w relacji lekarz - osoba chora, to w praktyce zdrowia publicznego pacjentem jest społeczność, a rolę leczących, poza medycyną, odgrywa wiele dyscyplin i dziedzin życia”

Zdrowie Publiczne (wg Winslow'a ) - 1920 r.

To wiedza i sztuka służąca zapobieganiu chorobom, poprawie i przedłużaniu życia, zdrowia i witalności fizycznej i psychicznej jednostek, poprzez działania zbiorowe ukierunkowane na:

• poprawę stanu zdrowotnego środowiska,

• walkę z chorobami, które przedstawiają największe zagrożenie,

• edukację jednostek w zakresie higieny osobistej,

• organizowanie świadczeń zdrowotnych,

• zabezpieczenie socjalne umożliwiające podtrzymanie zdrowia.

Zdrowie Publiczne (wg WHO) - 1973 r.

Uznając, że dotychczasowa definicja zawęża znaczenie ZP do higieny środowiska i walki z chorobami zakaźnymi, określa ZP jako działania obejmujące:

- problemy dotyczące zdrowia populacji,

• stan zdrowotny zbiorowości,

• świadczenia zdrowotne,

• zarządzanie opieką zdrowotną.

Zdrowie publiczne (wg D.Achesona) - współcześnie

„to nauka i sztuka zapobiegania chorobom, przedłużania życia i promowania zdrowia poprzez organizację zbiorowych wysiłków społeczeństwa”.

Rola i miejsce Zdrowia Publicznego

są przedmiotem zainteresowania ONZ, WHO oraz UE

Traktat o Unii Europejskiej - Maastricht 1992 r. art. 129.1

„Wspólnota będzie współdziałała w celu zapewnienia wysokiego poziomu ochrony zdrowia obywateli. Działania Wspólnoty będą ukierunkowane na zapobiegania chorobom, w szczególności najważniejszym zagrożeniom zdrowotnym łącznie z uzależnieniami lekowymi poprzez promowanie badań naukowych ukierunkowanych na ich przyczyny i rozprzestrzenianie, jak również na informację zdrowotną i nauczanie. Potrzeby ochrony zdrowia ludzi stanowią istotną część polityki Wspólnoty”

Traktat o Unii Europejskiej - Amsterdam 1997 r.

Państwo zobowiązane jest do stwarzania swoim obywatelom warunków do umacniania i zachowania zdrowia, jako zasadniczego czynnika dla rozwoju społeczno-ekonomicznego.

Zdrowie jako dobro publiczne, a nie wyłącznie dobro osobiste każdego obywatela.

Obszary interwencji zdrowia publicznego

• System zaspakajania indywidualnych potrzeb zdrowotnych (stosowany przez indywidualnych lekarzy w identyfikacji czynników ryzyka utraty zdrowia i w rozwiązywaniu indywidualnych problemów zdrowotnych pacjentów).

• System zaspakajania zbiorowych potrzeb zdrowotnych społeczeństwa przez lekarzy i innych pracowników zdrowia publicznego („niekliniczne” działania sektora zdrowia): nadzór epidemiologiczny, szczepienia ochronne, nadzór nad żywnością i żywieniem, promocja zdrowia i in.

• Determinanty zdrowia (bezpośrednie i pośrednie) jako pozamedyczny system działań na rzecz zdrowia ogółu (rynek pracy, warunki pracy, zamieszkania, transport i komunikacja, odzież, woda, żywienie, ubezpieczenia społeczne itp.)

Funkcje zdrowia publicznego

I. Działania na rzecz ochrony zdrowia ogółu ludności

1. Monitorowanie stanu zdrowia oraz określanie potrzeb zdrowotnych ludności

2. Zapobieganie rozprzestrzenianiu się chorób

3. Identyfikacja i zwalczanie czynników ryzyka zdrowotnego w środowiskach

4. Zapobieganie wypadkom i urazom oraz kompleksowa pomoc ofiarom katastrof

5. Zapewnienie nadzoru epidemiologicznego

6. Promowanie aktywnego współuczestnictwa społeczeństwa w działaniach na rzecz zdrowia - promocja zdrowia

7. Kształcenie i doskonalenie kadr medycznych

8. Zapewnienie kompleksowej regulacji prawnej dotyczącej systemu

9. Monitorowanie jakości świadczeń zdrowotnych

10. Ocena sytuacji zdrowotnej na tle porównań międzynarodowych

II. Działania na rzecz ochrony zdrowia indywidualnych osób

1. Zapewnienie pełnej dostępności szczepień ochronnych, wczesnego wykrywania i leczenia chorób zakaźnych

2. Zapewnienie pełnej dostępności pomocy medycznej dla osób bezrobotnych, bezdomnych i innych grup

3. Objęcie niezbędnym zakresem bezpłatnych świadczeń medycznych chorób o znaczeniu społecznym

4. Objęcie badaniami skriningowymi i czynnym poradnictwem grup wysokiego ryzyka zachorowania na choroby o znaczeniu społecznym

5. Nadzór merytoryczny i pomoc finansowa dla instytucji charytatywnych udzielających pomocy medycznej i społecznej

2. Kierunki polityki zdrowotnej państwa

POLITYKA SPOŁECZNA (polityka socjalna):

1) celowa działalność państwa i in. organizacji w dziedzinie kształtowania warunków życia i pracy ludzi oraz stosunków społecznych; ma na celu m.in. zapewnienie bezpieczeństwa socjalnego;

2) nauka o celowym oddziaływaniu na istniejący układ stosunków społecznych i przekształcaniu warunków życia ludności;

W zakres polityki społecznej wchodzą: polityka ludnościowa i rodzinna, zatrudnienia i kształcenia, dochodów i wydatków, mieszkaniowa, ochrony pracy, zabezpieczenia społ. i ochrony zdrowia, walki z patologiami społ., a także problemy planowania społecznego

Definiowanie polityki zdrowotnej:

• polityka zdrowotna jako podzakres polityki społecznej

• w kategoriach celu : jest działalnością, która ma spowodować poprawę stanu zdrowia, zaspokajanie potrzeb zdrowotnych lub udzielanie świadczeń zdrowotnych

• w nurcie etycznym: jest wg Pellegrino przyjmowaną strategią kraju lub społeczności dla optymalizowania wykorzystania wiedzy i dostępnych zasobów w rozwiązywaniu problemów zdrowotnych

• wg WHO: to artykulacja celów prowadzących do poprawy sytuacji zdrowotnej, wśród nich celów priorytetowych

• także WHO: to formalna deklaracja przyznająca priorytet sprawom zdrowia i określająca cele zdrowotne, która tworzy określone zobowiązania dla różnych instytucji, także rządowych

POLITYKA ZDROWOTNA - to dający się wyodrębnić proces intencjonalnie wywołanych zdarzeń odnoszących się do spraw zdrowia w skali ponadjednostkowej, w którym to procesie obecne są rozstrzygnięcia o charakterze władczym.

Treścią polityki zdrowotnej są decyzje albo działania podmiotów publicznych, których skutki związane są ze zdrowiem.

Zakresy i poziomy polityki zdrowotnej

• w oparciu o koncepcję „pól zdrowia” Lalonde'a określa się specyficzne polityki zdrowotne

• orientacja ekologiczna - polityka ochrony środowiska

• polityka zdrowotna jako zakładnik polityki pieniężnej kraju

• organizacja systemu ochrony zdrowia na usługach koncepcji polityki zdrowotnej

• polityki w wymiarze przestrzenno - czasowym (polska polityka zdrowotna okresu transformacji, polityka regionu Dolnego Śląska)

• polityka wskazująca adresatów (polityka wobec dzieci, polityka wobec niepełnosprawnych)

• treść polityki zdrowotnej (polityka nastawiona na kontrolę kosztu i osiąganie oszczędności, zmniejszanie „ostrych” łóżek szpitalnych)

Koncepcja celów i konstrukcja Narodowego Programu Zdrowia

na lata 2005 - 2016

Narodowy Program Zdrowia jest podstawowym elementem polityki zdrowotnej.

Obecna, znowelizowana wersja określa priorytetowe kierunki działań w Polsce na lata w zakresie:

• umacniania zdrowia i wyrównywania różnic terytorialnych i społecznych poprzez wpływ na styl życia a także wyrównywania szans osób starszych i niepełnosprawnych,

• wczesnego wykrywania i leczenia najczęściej występujących chorób, w odwracalnych ich stadiach, ze szczególnym uwzględnieniem świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej i pomocy doraźnej w stanach zagrożenia życia,

• ochrony zdrowia ludności przed najczęstszymi zagrożeniami.

NPZ 2006 - 2015

Cel strategiczny

Tak jak w poprzednim programie przyjęto jeden nadrzędny, długofalowy cel strategiczny "Poprawa zdrowia i związanej z nim jakości życia ludności".

Dla osiągnięcia tego celu wytyczono trzy główne kierunki:

• zmniejszanie różnic w zdrowiu i dostępie do świadczeń zdrowotnych,

• kształtowanie prozdrowotnego stylu życia,

• tworzenie środowiska życia, pracy i nauki sprzyjającego zdrowiu.

Cele operacyjne

I. Cele ogólne

1. Zmniejszenie różnic terytorialnych i społecznych w stanie zdrowia;

2. Aktywizacja jednostek samorządu terytorialnego i organizacji pozarządowych na rzecz zdrowia społeczeństwa.

II. Cele dotyczące czynników ryzyka i działania w zakresie promocji zdrowia

3. Zwiększenie aktywności fizycznej ludności;

4. Poprawa sposobu żywienia ludności i jakości zdrowotnej żywności oraz zmniejszenie występowania otyłości;

5. Zmniejszenie rozpowszechnienia palenia tytoniu;

6. Zmniejszenie i zmiana struktury spożycia alkoholu oraz zmniejszenie szkód zdrowotnych spowodowanych alkoholem;

7. Ograniczenie używania substancji psychoaktywnych i związanych z tym szkód zdrowotnych;

8. Zmniejszenie narażenia na czynniki szkodliwe w środowisku życia i pracy;

9. Poprawa stanu sanitarnego kraju;

10. Zmniejszenie liczby wypadków i ograniczenie ich skutków;

11. Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym.

III. Cele dotyczące wybranych populacji

12. Poprawa opieki nad matką i dzieckiem;

13. Usprawnienie wczesnej diagnostyki zaburzeń zdrowotnych i czynnej opieki

nad dziećmi i młodzieżą;

14. Tworzenie warunków do zdrowego i aktywnego życia osób starszych;

15. Tworzenie warunków dla aktywnego życia osób niepełnosprawnym;

IV. Cele dotyczące działania systemu ochrony zdrowia

16. Poprawa jakości i efektywności usług świadczonych w ochronie zdrowia;

17. Rozbudowanie kadr i infrastruktury dla potrzeb promocji zdrowia i edukacji

zdrowotnej;

18. Usprawnienie wczesnej diagnostyki i czynnej opieki nad osobami z chorobami nowotworami, układu krążenia w tym udarami mózgowymi, chorobami układu oddechowego oraz chorobami narządu ruchu;

19. Zwiększenie skuteczności zapobiegania chorobom zakaźnym.

Zdrowie - jego społeczna wartość. Uwarunkowania zdrowia.

Zdrowie jednostki jako wartość społeczna

Zdrowie - to stan dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego i społecznego, a nie tylko brak choroby.

World Health Organization

Zdrowie - to także zdolność i umiejętność pełnienia ról społecznych, adaptacji do środowiska i radzenia sobie z tymi zmianami.

Zdrowie jest więc:

• Wartością

• Zasobem

• Środkiem do osiągnięcia lepszej jakości życia

„Zdrowie to dobry interes”

Argumenty na rzecz zdrowia:

• wynikające z idei humanizmu

• społeczne

• polityczne

• etyczne

• gospodarcze

• ekonomiczne

Zatem we wszystkich okresach życia należy:

Doskonalić się dla zwiększania potencjału zdrowia

• edukacja i promocja zdrowia

Chronić zdrowie i zapobiegać chorobom

• profilaktyka

Przywracać zdrowie, gdy pojawi się choroba

• leczenie i rehabilitacja

Historyczno-ewolucyjna koncepcja zdrowia

Paradygmat - pojmowanie zdrowia w sposób całościowy i komplementarny (holistyczny), oparty na tworzeniu zwięzłych definicji oddających nie tylko istotę zagadnienia, ale jego szerszy kontekst.

• Hipokrates - ojciec medycyny europejskiej

Dobre samopoczucie - zdrowie, złe samopoczucie - choroba, zależą od równowagi między tym co nas otacza a nami. (ocena subiektywna dobrego lub złego samopoczucia).

• Koncepcja mechanistyczno-redukcjonistyczna (Kartezjusz) organizm porównywany do wielkiej precyzyjnej maszyny, której doskonałość funkcjonowania determinuje zdrowie. Reakcja na chorego człowieka została zawężona do naprawiania uszkodzonych funkcji.

• Biomedyczne pojęcie zdrowia - pozwalające na wykorzystanie metod analitycznych w badaniu ciała człowieka.

• Paradygmat socjomedyczny - człowiek jest zespołem elementów powiązanych prostymi relacjami, wiedza o każdym elemencie i każdej relacji, to wiedza o całym człowieku.

• Paradygmat socjoekologiczny - warunkiem utrzymania równowagi jest potencjał zdrowotny właściwy zarówno dla samego człowieka, jak i jego środowiska.

• Egzystencjalna koncepcja zdrowia - za Popielskim, który poszerza definiowanie zdrowia o wymiar egzystencjalny

Potrzeby zdrowotne (wg WHO) - to takie zakłócenia w stanie zdrowia lub społecznym samopoczuciu, które wymagają interwencji w postaci działań leczniczych, rehabilitacyjnych lub pomocy społecznej, a także działań zapobiegawczych.

Potrzeba zaspokojenie potrzeby

Potrzeby zdrowotne a opieka zdrowotna:

• potrzeba zdrowotna jako czynnik motywujący do podjęcia określonych zachowań zdrowotnych (często w kontakcie z instytucjami opieki zdrowotnej),

• potrzeba zdrowotna jako czynnik uzasadniający podjęcie w stosunku do określonego pacjenta działań,

• potrzeby zdrowotne jako kryterium alokacji środków na opiekę zdrowotną,

• potrzeby zdrowotne jako kryterium racjonalności czy zasadności celów polityki zdrowotnej.

Cechy potrzeb podstawowych wg A. Maslow'a:

• ich nieobecność (niezaspokojenie) powoduje chorobę,

• ich obecność (zaspokojenie) zapobiega chorobie,

• ich przywrócenie leczy chorobę

• nie są aktywne albo nie są odczuwane przez osobę zdrową.

Różne twierdzenia empiryczne zawarte w idei góry lodowej:

• może chodzić o zjawisko niedorejestrowania (niestarannie prowadzona dokumentacja),

• pacjent dostrzega objawy ale nie decyduje się na zgłoszenie do instytucji opieki zdrowotnej,

• pacjent nie wie nic o swojej chorobie, ponieważ są niewidoczne albo źle interpretowane.

Koncepcja pól zdrowia Lalonde'a

Lp.	Pola zdrowia	Synteza (ocena procentowa)
	Biologia	15
	Zachowania	50
	Środowisko	20
	Opieka zdrowotna	15

Ad.1 - czynniki genetyczne jednostki, procesy dojrzewania, starzenia się

Ad.2 - zachowania prozdrowotne oraz zagrażające zdrowiu

Ad.3 - czynniki w otoczeniu jednostki

Ad.4 - zasoby i procedury funkcjonowania systemu ochrony zdrowia

3. Wskaźniki stanu zdrowia

Wskaźniki stanu zdrowia - miary zdrowia.

Pozytywne - charakteryzujące wprost lub pośredni potencjał zdrowotny społeczeństwa:

• przyrost naturalny

• współczynnik płodności

• współczynnik urodzeń

• oczekiwana długość życia

• jakościowe miary (QALY, DALY)

Negatywne - wskazujące na ubytek potencjału zdrowotnego ludności poprzez występowanie niekorzystnych zjawisk:

• współczynnik zachorowalności (zapadalności)

• współczynnik umieralności (zgonów)

• współczynnik śmiertelności

• współczynnik umieralności niemowląt.

Źródła informacji o stanie zdrowia społeczeństwa:

1. Dane demograficzne - które charakteryzują populację ogólnie w aspekcie wieku, płci, miejsca zamieszkania, zawodu, stanu rodziny itp.

2. Dane epidemiologiczne - opisujące stan chorobowy ludności (statystyki szpitalne, dane ambulatoryjne, rejestry chorób, dane ZUS).

3. Dane społeczne - oparte na sondażach społecznych, opisujące indywidualne potrzeby i oczekiwania społeczeństwa

VI. Główne zagrożenia zdrowotne w Polsce.

Praca z materiałami źródłowymi: biuletyny, raporty, analizy itp

VII. Demograficzne uwarunkowania polityki społecznej państwa.

1. Uwarunkowania demograficzne - oparte na analizach wskaźników demograficznych populacji (wiek, płeć, średnia długość życia).

2. Uwarunkowania epidemiologiczne - oparte na analizach wskaźników epidemiologicznych (wskaźniki zachorowalności, umieralności, porady ambulatoryjne, hospitalizacja, okres przeżywania w chorobie itp.).

3. Uwarunkowania społeczne - oparte na wynikach sondaży ukierunkowanych na badanie potrzeb, świadomości, oczekiwań społecznych oraz ocenę możliwości ich spełnienia przez system zabezpieczenia społecznego.

Implikacje dla polityki społecznej państwa:

• reforma systemu ubezpieczeń społecznych

• zwiększenie partycypacji samych obywateli w ubezpieczeniach komercyjnych

• dostosowanie programów, infrastruktury, szkolenie kadry itp.

VIII. Geneza i zakres zabezpieczenia społecznego

Zabezpieczenie społeczne - obejmuje te wszystkie urządzenia publiczne, które bez względu na swoją nazwę (opieka społeczna, pomoc społeczna, ubezpieczenia społeczne itp.) mają na celu zabezpieczenie materialnych warunków egzystencji jednostki w formie odpowiednich świadczeń w odpowiednich sytuacjach, tj. w razie spełnienia określonych ryzyk.

/Eveline M. Buns „Socjal Security and Public Policy”, 1956 r./

Klasyfikacja zdarzeń losowych

/ryzyk socjalnych/potrzeb

wg ESSPROS

• European System of Integrated Social PROtection Statistics

1. Choroba

2. Starszy wiek

3. Niepełnosprawność

4. Śmierć żywiciela rodziny

5. Bezrobocie

6. Urazy i choroby związane z pracą (wypadki przy pracy i choroby zawodowe)

7. Rodzina/dzieci

8. Mieszkalnictwo

9. Wykluczenie społeczne (ekskluzja)

Celem zabezpieczenia społecznego wg MOP jest zapobieganie sytuacjom ubóstwa i pozbawienia środków do życia, będących konsekwencją co najmniej jednego z wymienionych ryzyk.

Zabezpieczenie społeczne - jako bezpieczeństwo socjalne („stan wolności od niedostatku materialnych środków utrzymania i istnienie realnych gwarancji pełnego rozwoju jednostki” czyli „stan wolności od tych zagrożeń, których głównym skutkiem jest brak lub niedostatek środków utrzymania” tzn. pieniędzy, rzeczy, opieki itp.).

/Mirosław Księżopolski/

Zakres zabezpieczenia społecznego w Polsce aktualnie obejmuje:

Ubezpieczenia społeczne - jako system świadczeń chroniący pracowników i ich rodziny przed ujemnymi następstwami utraty lub ograniczenia możliwości zarobkowania, utraty żywiciela lub zwiększenia obciążeń rodzinnych (choroba, macierzyństwo, brak pracy, starość inwalidztwo, śmierć); jedna z technik zabezpieczenia społecznego.

Ochrona zdrowia - jako działalność ukierunkowana na zapewnienie opieki zdrowotnej społeczeństwu oraz kształtowanie sprzyjających zdrowiu warunków życia.

Pomoc społeczna - jako opieka socjalna sprawowana poprzez system świadczeń dla określonych grup ludności przez instytucje pomocy społecznej różnego szczebla.

Modele polityki społecznej

wg Mirosława Księżopolskiego:

1. Rozwiązania rozpatrywane jako rzeczywista działalność realizowana w różnych państwach.

2. Powstające w oderwaniu od praktyki logiczne, pożądane, czy też możliwe do realizacji strategie polityki społecznej.

Kryteria klasyfikacji modeli polityki społecznej:

• dostęp do świadczeń i usług

• jakość i poziom świadczeń

• zakres i cele rynku pracy (prawo do pracy lub zasiłku)

• rola władz publicznych w zaspokajaniu podstawowych potrzeb obywateli

• sposoby finansowania programów socjalnych

Modele polityki społecznej

wg typologii UE

1. Model Beveridge'a

• długofalowa opieka socjalna i system zabezpieczenia socjalnego

• wysoko zorganizowany dostęp do usług socjalnych dla wszystkich obywateli

• ochrona zdrowia na wysokim poziomie

• sytuacja społeczna jest często przedmiotem debat i nowych inicjatyw społecznych

• model skandynawski oraz Austria, Francja, Benelux

2. Model Bismarcka

• państwo powstrzymuje się od gwarancji socjalnych

• obowiązek opieki spoczywa na rodzinie

• 80 % obywateli korzysta z prywatnych ubezpieczeń społecznych

• system W. Brytanii, Niemiec, Irlandii

Model polityki społecznej w krajach realnego socjalizmu charakteryzuje:

-pewność pracy i płacy stanowiąca podstawę systemu bezpieczeństwa socjalnego

-socjalny charakter wynagrodzeń upodabniał je do świadczeń gwarantujących minimalny dochód

-wysokie subsydia państwowe do cen podstawowych artykułów i usług

-powszechny dostęp do bezpłatnych lub niskopłatnych usług socjalnych

-stosunkowo dobrze rozbudowany system usług socjalnych gwarantujących środki utrzymania na wypadek zdarzeń losowych

Wybrane akty prawne regulujące funkcjonowanie polityki społecznej w Polsce

USTAWA z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. (Dz. U. z dnia 10 listopada 1998 r.)
Przepisy ogólne
Art. 1. Ubezpieczenia społeczne obejmują:
1) ubezpieczenie emerytalne,
2) ubezpieczenia rentowe,
3) ubezpieczenie w razie choroby i macierzyństwa, zwane dalej „ubezpieczeniem chorobowym”

4) ubezpieczenie z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, zwane dalej „ubezpieczeniem wypadkowym”.

USTAWA z dnia 12.03.2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593)

Art. 1. Ustawa określa:

1) zadania w zakresie pomocy społecznej;

2) rodzaje świadczeń z pomocy społecznej oraz zasady i tryb ich udzielania;

3) organizację pomocy społecznej;

4) zasady i tryb postępowania kontrolnego w zakresie pomocy społecznej.

Art. 2. 1. Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.

2. Pomoc społeczną organizują organy administracji rządowej i samorządowej, współpracując w tym zakresie, na zasadzie partnerstwa, z organizacjami społecznymi i pozarządowymi, Kościołem Katolickim, innymi kościołami, związkami wyznaniowymi oraz osobami fizycznymi i prawnymi.

Art. 3. 1. Pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka.

2. Zadaniem pomocy społecznej jest zapobieganie sytuacjom, o których mowa w art. 2 ust. 1, przez podejmowanie działań zmierzających do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem.

Art. 4. Osoby i rodziny korzystające z pomocy społecznej są obowiązane do współdziałania w rozwiązywaniu ich trudnej sytuacji życiowej.

Art. 5. Prawo do świadczeń z pomocy społecznej, jeżeli umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej, przysługuje:

1) osobom posiadającym obywatelstwo polskie mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

2) cudzoziemcom mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej posiadającym zezwolenie na osiedlenie się, zgodę na pobyt tolerowany lub status uchodźcy nadany w Rzeczypospolitej Polskiej;

3) obywatelom państw członkowskich UE lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego, przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, którzy uzyskali zezwolenie na pobyt.

Art. 7. Pomocy społecznej udziela się osobom i rodzinom w szczególności z powodu: Ubóstwa i sieroctwa, Bezdomności i bezrobocia, Niepełnosprawności i długotrwałej lub ciężkiej choroby, Przemocy w rodzinie, Potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności; Bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych; Braku umiejętności w przystosowaniu do życia młodzieży opuszczającej placówki opiekuńczo-wychowawcze lub po zwolnieniu z zakładu karnego; Trudności w integracji osób, które otrzymały status uchodźcy; Alkoholizmu lub narkomanii; Zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej; Klęski żywiołowej lub ekologicznej.

Zadania pomocy społecznej

Art. 15. Pomoc społeczna polega w szczególności na:

1. przyznawaniu i wypłacaniu przewidzianych ustawą świadczeń;

2. pracy socjalnej;

3. prowadzeniu i rozwoju niezbędnej infrastruktury socjalnej;

4. analizie i ocenie zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia z pomocy społecznej;

5. realizacji zadań wynikających z rozeznanych potrzeb społecznych;

6. rozwijaniu nowych form pomocy społecznej i samopomocy w ramach zidentyfikowanych potrzeb.

Art. 16. 1. Obowiązek zapewnienia realizacji zadań pomocy społecznej spoczywa na jednostkach samorządu terytorialnego oraz na organach administracji rządowej w zakresie ustalonym ustawą.

2. Gmina i powiat, obowiązane zgodnie z przepisami ustawy do wykonywania zadań pomocy społecznej, nie mogą odmówić pomocy osobie potrzebującej, mimo istniejącego obowiązku osób fizycznych lub osób prawnych do zaspokajania jej niezbędnych potrzeb życiowych.

1. Pomocy nie mogą również odmówić podmioty, którym jednostki samorządu terytorialnego zleciły realizację zadań, na zasadach określonych w art. 25.

Świadczenia z pomocy społecznej

Zasiłki i usługi

Art. 36. Świadczeniami z pomocy społecznej są:

1) świadczenia pieniężne:

a) zasiłek stały,

b) zasiłek okresowy,

c) zasiłek celowy i specjalny zasiłek celowy,

d) zasiłek i pożyczka na ekonomiczne usamodzielnienie,

e) pomoc dla rodzin zastępczych,

f) pomoc na usamodzielnienie oraz na kontynuowanie nauki,

g) świadczenie pieniężne na utrzymanie i pokrycie wydatków związanych z nauką języka polskiego dla uchodźców;

2) świadczenia niepieniężne:

a) praca socjalna,

b) bilet kredytowany,

c) składki na ubezpieczenie zdrowotne,

d) składki na ubezpieczenia społeczne,

e) pomoc rzeczowa, w tym na ekonomiczne usamodzielnienie,

f) sprawienie pogrzebu,

g) poradnictwo specjalistyczne,

h) interwencja kryzysowa,

i) schronienie,

j) posiłek,

k) niezbędne ubranie,

l) usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania, w ośrodkach wsparcia oraz w rodzinnych domach pomocy,

m) specjalistyczne usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania oraz w ośrodkach wsparcia,

n) mieszkanie chronione,

o) pobyt i usługi w domu pomocy społecznej,

p) opieka i wychowanie w rodzinie zastępczej i w placówce opiekuńczo-wychowawczej,

q) pomoc w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, w tym w mieszkaniu chronionym, pomoc w uzyskaniu zatrudnienia, pomoc na zagospodarowanie - w formie rzeczowej dla osób usamodzielnianych,

1. szkolenia, poradnictwo rodzinne i terapia rodzinna prowadzone przez ośrodki adopcyjno-opiekuńcze.

Udział organizacji pozarządowych w realizacji zabezpieczenia społecznego

NGOs - (ang. non governmental organizations) - to samorządne, samoorganizujące się i samofinansujące podmioty życia społecznego o działalności z natury ideowej.

• non - profit, czyli nie nastawione na zysk;

• niekomercyjne;

• ochotnicze - voluntary;

• niezależne - independent;

• III sektora.

Typy organizacji występujących w życiu społeczno-gospodarczym nowoczesnego państwa demokratycznego:

• Instytucje państwowe - I sektor

(administracyjny sposób zaspakajania potrzeb społecznych),

• Organizacje gospodarcze nastawione na zysk - II sektor

(rynkowy sposób zaspakajania potrzeb społecznych),

• Organizacje pozarządowe - III sektor

(ochotniczy system zaspakajania potrzeb społecznych).

Formy działania organizacji pozarządowych:

• Fundacje

• Stowarzyszenia i Towarzystwa

• Przedstawicielstwa organizacji zagranicznych

• Grupy samopomocy

Charakterystyka polityki społecznej i zdrowotnej państwa demokratycznego.

Karta Podstawowych Praw Obywateli UE Rada Europejska, Nicea - 7 grudnia 2000 r.

Wartości socjalne W Unii Europejskiej

1. Godność - rozumiana jako wyznacznik absolutnych praw człowieka, które przysługują bez wyjątku wszystkim. Ze względu na godność osoby ludzkiej wszystkie prawa muszą być jej gwarantowane, a uprawnienia są nienaruszalne i niezbywalne.

2. Wolność - jest niezbywalnym prawem człowieka, które gwarantuje mu możliwość korzystania ze swobody w całokształcie życia społeczno-gospodarczego i kulturalnego.

3. Równość - czyli jednakowy dla wszystkich ludzi dostęp do dóbr i wartości, które są nieodzowne do życia w pełni ludzkiego (równość społeczna i równość we współzarządzaniu i współodpowiedzialności).

4. Solidarność - stanowi szczególny rodzaj więzi międzyludzkich (wspólne działania na rzecz dobra wspólnego). Jest to współzależność międzyludzka i współodpowiedzialność za wszystkich.

5. Sprawiedliwość - jako zasada społeczna jest racją istnienia i funkcjonowania każdej społeczności. Porządkuje życie społeczne i domaga się równego traktowania wszystkich ludzi w zakresie przysługujących im dóbr i wartości w ramach życia społecznego.

6. Subsydiarność - czyli pomocniczość dla człowieka, którego rozwój jest jedynym celem społeczności, a każda społeczność służy zaspokojeniu pewnej kategorii ludzkich potrzeb.

Podstawy demokratycznej polityki społeczno - zdrowotnej

Metoda demokratyczna jest tym rozwiązaniem instytucjonalnym dochodzenia do decyzji politycznych, w którym jednostki uzyskują moc decydowania poprzez walkę konkurencyjną o głosy wyborców - zasada reprezentowania woli i oczekiwań obywateli oraz zasada uznania praw politycznych i obywatelskich mniejszości społecznej. Legitymizacja w porządku demokratycznym - demokracja opiera się na zasadzie, zgodnie z którą żaden rząd nie jest prawomocny, jeśli jego władza i funkcjonowanie nie płyną z przyzwolenia rządzonych. Podziały i konflikty w demokracji (poszukiwanie obszaru zgody) - metoda znajdowania kompromisów między konkurującymi interesami i preferencyjnymi interesami społecznymi.

Demokratyczne zasady

w dokonywaniu wyborów i podejmowaniu decyzji w zakresie polityki społecznej państwa

Zasada 1

Uprawnienia do sprawowania władzy opierają się na idei reprezentowania woli i oczekiwań obywateli a nie wizji własnej decydentów.

Zasada 2

Uznanie, że wola większości w żadnej sytuacji nie może pozbawić członków mniejszości ich politycznych i obywatelskich praw.

Główne kierunki rozwoju polityki społecznej w UE

Rozwój demograficzny.

Przeciwdziałanie ubóstwu:

• Inicjatywy wspierające przedsiębiorczość, kreatywność;

• Ochrona socjalna.

Eliminacja bezrobocia:

• Państwowy Fundusz Pracy

• Urzędy Pracy

• Pośrednictwo pracy - aktywizacja zatrudnienia

Pomoc bezdomnym

Przyczyny bezdomności:

• eksmisje - prawny nakaz opuszczenia lokalu, spowodowany w ponad 90% przypadków zadłużeniem lokatorów z tytułu opłat czynszowych,

• brak stałych dochodów,

• opuszczenie domu dziecka,

• opuszczenie szpitala psychiatrycznego,

• opuszczenie zakładu karnego przy jednoczesnym braku możliwości powrotu do mieszkania,

• likwidacja hoteli pracowniczych,

• konflikty spowodowane brakiem tolerancji społecznej,

• uzależnienia,

• przemoc w rodzinie,

• rozpad rodziny,

• uchodźctwo.

Programy rządowe, m.in. „Bezdomność' wspierający wychodzenie z bezdomności

Inicjatywy samorządowe oraz organizacji pozarządowych

Poprawa sytuacji ludzi starych:

• Oddziaływanie na świadomość i postawy społeczeństwa

• Rozwój oferty służb socjalnych wspierającej opiekę nad ludźmi starymi.

Ochrona praw dziecka:

• Międzynarodowa Konwencja o Prawach Dziecka

• Konstytucja RP - zapis o ochronie praw dziecka

• Komitet Ochrony Praw Dziecka

• Kampanie społeczne: Raz, dwa trzy, pomóż Ty

• Wolontariat studencki

• Ochrona praw dziecka w postępowaniu okołorozwodowym, w rodzinach dysfunkcyjnych itp.

Ochrona praw osób niepełnosprawnych.

Pod pojęciem niepełnosprawności w Unii Europejskiej rozumie się niepełnosprawność:

• fizyczną ( w odniesieniu do osób z ograniczeniem ruchowym, głuchych, niewidomych, sparaliżowanych i okaleczonych);

• umysłową ( w odniesieniu do osób z problemami edukacyjnymi, zapamiętywaniem);

• psychiczną ( w odniesieniu do chorych psychicznie).

Zamiast segregacji i wyłączenia promuje się pojęcie pełnego obywatelstwa i integracji, dlatego w ramach nowego podejścia do niepełnosprawności proponuje się idee równych szans, a przede wszystkim:

• walkę z dyskryminacją, czyli antydyskryminacyjne ustawodawstwo w zakresie zatrudnienia i wykonywania zawodu,

• zatrudnienie osób niepełnosprawnych,

• działania na rzecz społecznej integracji,

• dialog społeczny.

Program działań, składający się z szerokiego wachlarza uzupełniających

środków zaradczych opracowano w celu:

• wzmocnienia współpracy między państwami członkowskimi a społeczeństwem obywatelskim,

• budowania partnerstwa i struktur sieciowych,

• wymiany wzorcowych doświadczeń,

• poszerzenia wiedzy i zwiększania świadomości zagadnienia niepełnosprawności.

W zakresie działań na rzecz społecznej integracji proponuje się:

• ograniczenie zagrożenia społeczną marginalizacją poprzez wdrożenie kompleksowej i wieloaspektowej strategii w celu jej zwalczania,

• wsparcie państw członkowskich w radzeniu sobie z procesami prowadzącymi do marginalizacji.

• dialog społeczny grup skoncentrowanych na problematyce niepełnosprawności oraz do samych osób niepełnosprawnych,

• aktywną współpracę z odpowiednimi organizacjami pozarządowymi w zakresie pozyskiwania opinii, mobilizowania ich do uczestnictwa w rozwoju inicjatyw związanych z niepełnosprawnością oraz kreowaniu wynegocjowanych zmian w środowisku pracy.

Programy UE skierowane do osób z niepełnosprawnością:

• EFS - moduł Horyzont - projekt dotyczący wspierania niepełnosprawnych na rynkach pracy i wyrównywania ich szans;

• Program Socrates - partnerstwo i wymiana między szkołami;

• Program Leonardo da Vinci - nakierowany na oświatę i szkolnictwo zawodowe;

• Program SPORTS - działania na rzecz osób uprawiających sport.

Rola samorządu terytorialnego w kreowaniu regionalnej polityki zdrowotnej i społecznej.

Rola samorządu terytorialnego w kreowaniu polityki zdrowotnej

1. Organizator systemu ochrony zdrowia odpowiedzialny za bezpieczeństwo zdrowotne obywateli.

2. Właściciel - organ założycielski - samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej, zobowiązany do kontroli realizacji ich zadań statutowych oraz do ich kontroli rzeczowo-finansowej.

3. Podmiot współfinansujący - przez przekazywanie dotacji celowych - wykonywanie niektórych zadań nie objętych umowami z NFZ.

Zadania własne (niezbywalne) samorządu terytorialnego

to troska o zdrowie publiczne - kształtowanie prozdrowotnych warunków życia mieszkańców - i kreowanie polityki zdrowotnej dostosowanej do potrzeb społeczności lokalnych i możliwości finansowych organów władzy samorządowej.

Zadania i kompetencje gminy w zakresie ochrony zdrowia

Zakres działania i zadania gminy określa ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U.13 z 1996 r. z późn. zm.).

Zgodnie z art.6, ust.1 tej ustawy do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.

Zadania i kompetencje powiatu w zakresie ochrony zdrowia

Zakres działania i zadania powiatu określa ustawa z dnia z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz.U.91 z 1998 r. z późn. zm.).

Powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne o charakterze ponadgminnym w zakresie promocji i ochrony zdrowia.

Rola państwa i samorządu terytorialnego

w realizacji polityki społecznej

Działania z zakresu pomocy społecznej z mocy ustawy wykonują organy administracji rządowej i samorządowej.

Współpracują w tym zakresie z organizacjami społecznymi, Kościołem, związkami wyznaniowymi, fundacjami, stowarzyszeniami, pracodawcami oraz osobami fizycznymi i prawnymi.

1. Zadania ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego (Minister Pracy i Polityki Społecznej)

2. Zadania wojewody

3. Zadania samorządu województwa

4. Zadania własne powiatu

5. Zadania własne gminy o charakterze obowiązkowym

6. Zadania zlecone z zakresu administracji rządowej realizowanych przez gminę.

Do jednostek organizacyjnych pomocy społecznej należą:

-regionalne ośrodki polityki społecznej

-powiatowe centra pomocy rodzinie

-ośrodki pomocy społecznej oraz

-domy pomocy społecznej

-placówki specjalistycznego poradnictwa, w tym rodzinnego

-placówki opiekuńczo-wychowawcze

-ośrodki adopcyjno- opiekuńcze

-ośrodki wsparcia

-ośrodki interwencji kryzysowej

Warunki realizacji polityki zdrowotnej państwa w dobie transformacji systemowej.

Kierunki zmian w organizacji i finansowaniu opieki zdrowotnej w Polsce”

(1989 r. „okrągły stół” przyjęcie dokumentu)

1. Poprawa stanu zdrowia społeczeństwa

2. Równość sektorów

3. Decentralizacja własności (SPZOZ i NZOZ) i zarządzania

4. Ubezpieczenia zdrowotne

5. Zwiększenie nakładów na zdrowie do średniego poziomu w Europie ok. 680 USD (Polska 1999 r. - 562 zł per capita, w 2005 r. - 864 zł na rok).

6. Redukcja łóżek szpitalnych

Organizacja systemu ochrony zdrowia w dobie przemian

społeczno-ustrojowych

1. Uzasadnienie dla funkcjonowania systemu - kto kreuje politykę państwa? Minister Finansów?

2. Podstawy prawne funkcjonowania systemu

3. Zarządzanie systemem

4. Model finansowania - źródła i przepływ środków

5. Kierunki działania - programy, autentyczne gwarancje państwa

6. Infrastruktura - instytucje i kadra (likwidacja szpitali i ucieczka kadr!!!)

7. Sytuacja pacjenta w systemie ochrony zdrowia

8. Efektywność w skali makro i mikro

9. Poprawa sytuacji zdrowotnej społeczeństwa????

STRATEGIA DZIAŁAŃ DLA POPRAWY STANU ZDROWIA

Eliminacja zagrożeń i promocja zdrowia

Monitoring Monitoring

zagrożeń mierników

Zabezpieczenie potrzeb zdrowotnych i edukacja

Klasyfikacja rzeczywistych potrzeb zdrowotnych

Potrzeby odczuwane, wyrażone

Potrzeby odczuwane

Potrzeby ukryte

Etapy działania w sferze rozwiązywania problemów społecznych

Etapy działania	Kwestie szczegółowe	Problemy do rozwiązania
Diagnoza i analiza sytuacji	Rozpoznanie populacji w oparciu o: obserwację, wywiad, bad. sondażowe, analizę dostępnej dokumentacji, uzyskane informacje, zgłoszenia, itp.	jakie kwestie dominują? dlaczego należy podjąć działanie? kto? Jaka instytucja?
Wybór priorytetów	Kryteria wyboru priorytetów: ważność wykonalność	co należy zrobić? jakie źródła finansowania?
Zdefiniowanie celów	Szczegółowe określenie celów działań	jakie cele można osiągnąć?
Zaprojektowanie strategii działania	Opracowanie możliwych (alternatywnych) projektów Analiza kosztów oraz korzyści każdego projektu Decyzja o wyborze najlepszego rozwiązania	jakie wykonać zadania? jakimi środkami? przez kogo? w jakim czasie? partnerzy w działaniu
Realizacja działań	Zabezpieczenie warunków działania Monitoring działań	jakie trudności? jakie zmiany dostosowawcze?
Ewaluacja - reprogramowanie dla zapewnienia wyższego poziomu racjonalności działań	Ewaluacja ilościowa i jakościowa, ciągła oraz finalna.	co osiągnięto? czy są to zadowalające rezultaty? jak zmienić koncepcję działania na przyszłość?

Etapy opracowania strategii działań dla poprawy stanu zdrowia

III. Ewaluacja:

1. kontrola skutków

2. dostosowanie koncepcji działania

I.Badanie uwarunkowań zdrowia:

1. Biologia

2. Styl życia

3. Środowisko

4. System opieki

4. Stan

zdrowia

społeczeństwa

III.System

opieki zdrowotnej

II. Działanie:

• ustalenie priorytetów

• opracowanie programów zdrowotnych

• troska o warunki działania

I. Diagnoza:

• analiza dokumentacji

• wyniki badań

III. Ewaluacja:

• kontrola skutków

• dostosowanie koncepcji działania

26

---