POLITYKA SPOŁECZNA I

ZDROWOTNA JAPONII

Ewelina Wróbel

Tomasz Posiak

JAPONIA

• Japoński system opieki zdrowotnej w II połowie XX wieku

wyraźnie

ewoluował

w

kierunku

uniwersalnego,

powszechnego zabezpieczenia świadczeń zdrowotnych dla
wszystkich mieszkańców kraju.

• Procentowy udział środków finansowych z poszczególnych

źródeł różni się w zależności od rodzaju systemu
zarządzania ochroną zdrowia (system zarządzany przez
kasy ubezpieczeń zdrowotnych, przez państwo lub przez
władze lokalne).

SŁUŻBA ZDROWIA

Od momentu zakończenia II wojny światowej japoński
system opieki zdrowotnej posiada charakter:
ogólnego i uniwersalnego świadczenia

• W Japonii funkcjonują trzy główne kategorie zakładów

opieki zdrowotnej: szpitale, kliniki i zakłady położnicze

• Łączna liczba zakładów opieki zdrowotnej wynosi obecnie

ponad 150 tysięcy placówek, z czego zaledwie nieco ponad
10 tysięcy stanowią szpitale.

SŁUŻBA ZDROWIA cd.

W służbie zdrowia jest zatrudnionych ok. 2 mln osób, z
czego 200 tys. stanowią lekarze, których większość tj.
61,5% pracuje w szpitalach prywatnych, 26,6% w
uniwersyteckich, a 11,8% w klinikach. W 1998 r. na 1
tys. mieszkańców przypadało 1,9 lekarzy i 7,8
pielęgniarek.

Niezwykle nowoczesna japońska służba zdrowia
zajmuje pierwsze miejsce na świecie pod względem
nasycenia

zaawansowanymi

technologiami

medycznymi, w znaczny sposób dystansując inne
państwa uprzemysłowione.

JAPOŃSKI SYSTEM OPIEKI

ZDROWOTNEJ

W japońskim systemie zdrowotnym zaznacza się
wyraźna dominacja prywatnego sektora szpitalnego,
który posiada ponad 80% wszystkich szpitali oraz
ponad 70% wszystkich łóżek. Wskaźnik liczby łóżek w
opiece

stacjonarnej

przypadających

na

1000

mieszkańców osiągnął w 1998 roku poziom 16,5 i był
jednym z najwyższych w krajach wysoko rozwiniętych,
ponad dwukrotnie przewyższając ówczesną średnią
OECD.

Usługi medyczne są świadczone za pośrednictwem
regionalnych / krajowych szpitali publicznych lub przez
prywatne szpitale / kliniki, a pacjenci mają
powszechny dostęp do każdego obiektu.

JAPOŃSKI SYSTEM OPIEKI

ZDROWOTNEJ cd.

Od 1961 systemem ubezpieczeń zdrowotnych objęci
są wszyscy obywatele. W końcu lat 90. XX w. wydatki
rządowe na zabezpieczenie społeczne i opiekę
medyczną zostały znacznie zredukowane i w roku
budżetowym 1998/99 wyniosły 15,2 mln jenów, co
stanowiło ok. 3% PKB.

Oświata jest bezpłatna i obowiązkowa między 6–15
rokiem życia. Nieobowiązkowym, ale powszechnym
wychowaniem przedszkolnym objęte są dzieci w wieku
3–5 lat. Dzieci rozpoczynają naukę w 6 roku życia w 6-
letniej szkole podstawowej; następny (również
obowiązkowy) szczebel edukacji, to 3-letnia szkoła
średnia o profilu ogólnym, a potem wyższa szkoła
średnia o profilu ogólnym, albo przygotowującym do
zawodu i studiów wyższych. Na oświatę przeznacza się
rocznie 3,8% PKB (1995).

Dla porównania

Japonia zapewnia opiekę zdrowotną dla wszystkich
obywateli w ramach dwóch szerokich kategorii:

• National Health Insurance (NHI)
• Ubezpieczenia Zdrowotnego Pracowników (EHI).

Składki ubezpieczeniowe są obowiązkowe, oparte na
wynagrodzeniach i podzielone pomiędzy pracownika i
pracodawcę - średnia stopa składki to 4 procent (bez
premii). System obejmuje ponad 4000 publicznych i
prywatnych zleceniodawców. Nie ma dyskryminacji ze
względu na stan zdrowia lub warunków przed ich
rozpoczęciem, a ubezpieczyciele nie zyskują.

Dwie główne kategorie

składki na ubezpieczenie

zdrowotne

• . Ubezpieczenie Zdrowotne

Pracowników ( 健健健健 , Kenko-Hoken)

• Rodowe Ubezpieczenie Zdrowotne ( 健

健健健健健 , Kokumin-Kenko-Hoken).

Nowości w zarządzaniu

• Kaizen jest filozofią zarządzania

nastawioną na eliminowanie
marnotrawstwa

• Czy kaizen może poprawić

działanie oddziałów szpitalnych i
ułatwić pracę lekarzy i
pielęgniarek?

Czy kaizen może poprawić działanie oddziałów

szpitalnych i ułatwić pracę lekarzy i pielęgniarek?

• Euclides Coimbra: Razem z lekarzami

i pielęgniarkami analizowaliśmy ich
miejsca pracy i szukaliśmy muda,
czyli marnotrawstwa. Potem wspólnie
je eliminowaliśmy. Dzięki temu udało
się podnieść wydajność oddziału o 20
proc.

W Polsce niemal wszystkie szpitale są placówkami

budżetowymi. Jak skłonić je do stosowania kaizen?

• - Przede wszystkim do metod kaizen trzeba przekonać

dyrekcję szpitala i lekarzy. Jeżeli oni będą trzymać się
starych przyzwyczajeń, to kaizen nie zadziała. Krok po
kroku publiczne placówki przekonają się do tej filozofii
zarządzania. Choćby dlatego, że będą zmuszone do
szukania oszczędności. Ludzie żyją coraz dłużej i będą
potrzebować coraz więcej usług służby zdrowia. Rządy będą
zmuszone do wydawania coraz większych pieniędzy na
służbę zdrowia. Dlatego będą bardziej kontrolować szpitalne
finanse.

Jak długo musimy czekać na pierwsze efekty

wprowadzenia kaizen do szpitali?

• Kaizen jest procesem, który nazywamy ciągłym

doskonaleniem. Rozpoczęty będzie trwał ciągle. Ludzie,
wprowadzając usprawnienia, ciągle się uczą i zawsze znajdą
coś, co można poprawić. Efekty pojawią się, gdy w kaizen
będzie zaangażowana już cała załoga, wszystkie służby i
oddziały szpitala. Na to potrzeba nawet trzech lat, ponieważ
mówimy o setkach ludzi. Pamiętać trzeba o tym, że
szkolenia zaczynamy od ludzi najważniejszych w szpitalu,
dyrekcji, ordynatorów i kierowników. Zaletą kaizen jest
jednak to, że raz wprowadzone rozwiązania są samodzielnie
powtarzane i udoskonalane przez personel.