PRZYRODA KL. 5
Temat lekcji - Poznajemy właściwości metali.
Cele operacyjne
Wiadomości:
1.Poznanie właściwości metali.
2.Odróżnianie metali szlachetnych od nieszlachetnych.
3.Znajomość wykorzystywania metali przez człowieka.
Umiejętności:
1.Umiejętność badania właściwości metali.
2.Umiejętność wyciągania wniosków z obserwacji.
3.Umiejętność pracy samodzielnej i grupowej.
Cele wychowawcze
1.Rozwijanie dociekliwości poznawczej.
2.Świadomość wykorzystywania nauki w praktyce dnia codziennego.
3.Zachowanie bezpieczeństwa przy wykonywaniu doświadczeń.
Metody:
1.Pogadanka
2.Doświadczenie,eksperyment
3.Dyskusja
Formy pracy:
1.Praca samodzielna
2.Praca w grupie
3.Praca w zespole klasowym
Środki dydaktyczne:
Metalowe płytki (miedziana, ołowiana, cynkowa, żelazna), palniki spirytusowe, metalowe szczypce, tygielki porcelanowe, druciki (platyna, złoto), zlweka z gorącą wodą, parafina, aparatura do zestawienia obwodu
elektrycznego (bateria płaska, żarówka, przewody elektryczne zakończone
„ krokodylkami „), karty pracy do określenia właściwości metali.
TOK LEKCJI
FAZA PRZYGOTOWAWCZA
I zespół czynności:
1.Przygotowanie teoretyczne
- przypomnienie właściwości fizycznych substancji
- przypomnienie podziału substancji
- wymienianie przykładów substancji prostych metalicznych i
niemetalicznych
- wykorzystanie metali przez człowieka
2.Stworzenie sytuacji problemowej
- obserwujemy przedmioty metalowe w klasie, zastanawiamy się
dlaczego metale w nich nie są zastąpione innymi substancjami
- prosimy ucznia o przekrojenie twardego jabłka nożem metalowym i
plastikowym
3.Wyłonienie i sformułowanie problemu
- Dlaczego człowiek wytwarza tak wiele narzędzi swojej pracy z metali ?
4.Sformułowanie hipotez
- Nóż metalowy jest skuteczniejszy od plastikowego, nie odkształca się i
nie łamie się przy krojeniu.
- Właściwości metali sprzyjają wykorzystywaniu ich w życiu codziennym
człowieka.
5.Projektowanie badań
- omówienie 6 stanowisk badawczych:
obserwacja stanu skupienia, barwy, połysku, zapachu poszczególnych metali
badanie twardości metali
obserwacje reakcji metali z tlenem
badanie topliwości metali
badanie przewodnictwa cieplnego metali
badanie przewodnictwa elektrycznego metali
- każdy uczeń samodzielnie lub grupowo w klasach integracyjnych ma
przeprowadzić doświadczenie i obserwację na każdym stanowisku
badawczym według instrukcji przy stanowisku
6.Sporządzenie wykazu środków dydaktycznych
- uczniowie wymieniają pomoce potrzebne do przeprowadzenia badań
właściwości metali
7.Planowanie sposobu rejestracji i ilustracji wyników badań
- obserwacje z doświadczeń każdy uczeń zapisuje w karcie pracy
uzupełniając zgodnie z obserwacją podane w niej zdania
II zespół czynności:
1.Zebranie i dobór środków dydaktycznych
- przyniesienie i pogrupowanie środków dydaktycznych
2.Przygotowanie stanowiska pracy
- ustawienie stanowisk badawczych
FAZA REALIZACYJNA
III zespół czynności:
1.Przeprowadzenie doświadczenia
- uczniowie odwiedzając poszczególne stanowiska badawcze
przeprowadzają na nich ćwiczenia
st. a) określają stan skupienia, barwę, zapach, połysk poszczególnych metali
st. b) próbują zarysować powierzchnię jednej płytki metalowej o drugą innego
rodzaju - ustalają twardość metali
st. c) ogrzewając metale w obecności tlenu z powietrza sprawdzają czy zachodzi
reakcja utleniania (na podstawie tworzącego się lub nie nalotu na
powierzchni metalu)
st. d) w tygielkach porcelanowych badają topliwość żelaza i ołowiu
st. e) wkładają zagięte blaszki metali ma końcu których jest kulka parafiny do
gorącej wody sprawdzając jakie jest przewodnictwo cieplne metali
st. f) podłączając blaszki metalowe do obwodu z prądem, po zapaleniu się w
nim żaróweczki sprawdzają przewodnictwo elektryczne metali
2.Rejestrowanie wyników badań
- uzupełnianie karty pracy
a) Metale (z wyjątkiem rtęci) w temperaturze pokojowej są................................
(ciałami stałymi, cieczami, gazami)
Większość metali z wyjątkiem miedzi i złota wykazuje barwę...........................
(zieloną, srebrzystoszarą, czarną)
Metale. ..............................charakterystycznym połyskiem.
(wykazują się, nie wykazują się)
U metali. ...........................charakterystyczny zapach.
(występuje, nie występuje)
b) Metale są różnej twardości. Metalem twardym jest. ...................., metalem
miękkim jest. ....................... (ołów, żelazo)
c) W obecności tlenu metale ulegają utlenieniu i pokrywają się nalotem tlenków
metali - wyjątek stanowią metale. .......................
d) Metale mają różne temperatury topnienia. Najszybciej nad płomieniem
palnika topi się. .....................
e) Metale w różnym stopniu przewodzą ciepło. Lepszym przewodnikiem ciepła
jest. ..................... niż. ...................... (miedź, żelazo)
f) Metale są. ........................ przewodnikami prądu elektrycznego
(dobrymi, złymi)
IV zespół czynności:
1.Analiza i opracowanie wyników badań
- dyskusja do jakich celów w gospodarce człowieka można wykorzystać
poznane właściwości metali
2.Weryfikacja hipotez
- Właściwości metali decydują o ich szerokim zastosowaniu w gospodarce
człowieka.
3.Wnioskowanie końcowe
- Człowiek znając twardość, topliwość i przewodnictwo cieplne oraz
elektryczne metali może korzystać z tych cech przy wykonywaniu z nich
narzędzi ułatwiających i przyspieszających jego pracę.
FAZA KONTROLNA
V zespół czynności:
1.Kontrola i ocena poprawności działań oraz stopnia dokładności badań
- kilku uczniów czyta swoją kartę pracy i wnioski końcowe
- pozostała część klasy sprawdza poprawność odpowiedzi i ocenia
kolegów
2.Formułowanie nowych problemów i hipotez
- Jeśli metale spełniają tak ważną rolę w naszym życiu, jak chronić
ich powierzchnie przed pokrywaniem się rdzą (tlenkami) ?