Cele produkcji roslinnej:wyprodukowanie zywnosci dla ludzi, produkcja pasz dla zwierzat, pozyskiwanie surowcow dla roznych galezi przemyslu, produkcja substytutow surowcow mineralnych, zatrudnienie dla miekszancow wsi. Spececyfikacja polowek prod. Roslinnej:powstaje w zywych organizmach roslinnych; wplyw roznych czynnikow na koncowy efekt( warunki klimatyczne, agrofagi, prawo malejacych przychodow z ziemi), Ziemia jest podst. srodkiem produkcji(niezniszczalny,niezastapiony,jakos decyduje), cykliczny charakter zwiazany z porami roku, wzglednie dlugi cykl produkcji, przestrzenny charakter produkcji( warsztat produkcji cale gospodarstwo, wiekszosc prac na powietrzu, zmiennosc prac krotki okres wykrozystwania maszyn). Produktywnosc roslin: zdolnosc do wytworzenia w ciagu sezonu wegetacyjnego biomasy, niezaleznie od jej przydatnosci uzytkowej. Plenność: zdolnosc roslin do wytworzenia w ciagu w ciagu sezonu weg. Plonu, czyli uzytecznych czesci roslni przeznaczonych na cele spozywcze, paszowe, przyemyslowe. Może być glowny (ziarna) i uboczny (sloma, liscie). Podzial ze względu na czas przebywania na polu: glowny ( wieksza czesc okresu weg.); miedzyplon (miedzy dwoma plonami glownymi lub glownym i wtornym); wtorny ( po miedzyplonie ozimym drugi zbior w danym roku klanedarzowy.) Agrotechnika: caloksztal czynnosci i zabiegow technicznych zwiazanych z roslinna produkcja roslin. Elementy: dobor gatunkow i odmiana roslin do przyrodniczych i ekonomicznych warunkow gospodarowania, zmianowanie roslin, uprawa roli, nawozenie organiczne i mineralne, wybor terminu, gestowsc i glebokosc siewu, pielegnacja zasiewu, wlasciwy termin zbioru i czynnosci pozbiorowe. Siedlisko roslin: zespol naturalnych sztucznych czynnikow zew. dzialajacych na rosliny w czasie ich wzrostu i rozwoju. Czynniki naturalne: (geologiczne, klimatyczne, glebowe, topograficzne, wodne) Sztuczne: ( agrotechniczne, melioracje, techniczne )

Swiatlo widzialne: udzial w promieniowaniu slonecznym 44%, zrodlo energi swietlnej niezbedne w procesie fotosyntezy, dostarcza energ. Cieplnej w 48%. Podczerowone: udzial 55%. Ilosc swiatla docierajacego do ziemi: zalezy od kata padania promieni slonecznych (szerokosc geograficzna), pory roku, pory dnia, zanieczyszczen powietrza, ekspozycji terenu. Bilans energii na lisciu: 10% e. odbita 80% e. pochlonieta ( 5% fotosynteza, i 75% inne procesy ), 10% e. przepuszczona. Fotosynteza: wzrost intensywnosci swiatla zwieksza intensywnosc fotosyntezy do pewnej granicy ( swietlny punkt nasycenia) , 1/6 do Ľ rosliny swiatlolube a 1/30 do 1/12 ciemnolube. Swietlny punkt kondensacyjny: natezenie swiatla, przy którym w danej roslinie rownowaza się asymilacja i oddychanie (nie ma przyrostu s.m - gdy pordukcja czynnikow jest wieksza niż ich zuzycie na oddychanie. Swiatlo jest bodzcem warunkujacym przejscie rosliny ze stanu wegetacyjnego do generatywnego. (zakwitanie). Fotoperiodyzm- cykliczny bodziec swietlny wyrazajacy się odpowiednim stosunkiem dnia do nocy pozwalajacym na przejscie rosliny z rozwoju weg. w gen. Rosliny dnia krotkiego(RDK)- zakwitaja jeżeli fotoperiod ( czas oswietlenia) jest krotszy niż 12h np.: kukurydza. (RDD) zakwitaja jeżeli czas oswietlenia dluzszy niż 14h np.: zboza. Rosliny obojetne (kosmopolityczne)- zakwitaja niezaleznie od dlugosci dnia np.: fasola. Regulowanie war, swietlnych:czynne możliwe tylko w szklarniach i inspektach. Bierne: uprawianie odmian o odpowiednim typie asymilacji, ustawieniu lisci i ich rozmieszczeniu, odpowiednie obsady, roslin na powierzchni, poludniowy kierunek siewu, usuwanie chwastow, termin siewu.. Zrodla ciepla: sloneczne, ziemskie, zwrotne, cieple deszcze, procesy mikrobiologiczne. Pojemnosc cieplna: ilosc ciepla potrzebna do ogrzania 1cm³ ciałi o 1C⁰ Gleby letnie: duzo pow. Dlatego szybko się nagrzewaa wiosna (g. cieple ) ciękie: duzo wody- bardzo wolna się nagrzewaja wiosna (g. zimne ). Temp „min”- rosliny jeszcze nie gina ale ustaja funkcje zyciowe jeżeli dluzej trwaja to wchodza w stan utajniony i mogą umrzec. „max”: rosliny jeszcze zyja ale nie ma już przyrostow nastepuje denaturacja bialka i smierc rosliny Optymalne: temp. Przy ktorej roslina rozwija się najlpiej ( zroznicowana w roznych fazach) Okres wegetacji PL 180-220 dni gdzie temp srednia dobowa >+5 Wysmalanie: niszczenie rosliny przez silne wiatry (morzne) Regulowanie warunkow termicznych: ( czynne) zwiekszanie ilosci sub. Org. > zwiekszanie aktywnosci mikrobiologicznej > intensyfikacja egzoteru, procesow w glebie; odparowanie nadmiaru wody; zabiegi uprawne zmiejszajace parowanie; zmiana barwy gleby, zmniejszenie zacienienia gleby (bierne) dobor gat. I odmian do okreslonych warunkow klimatycznych ; dostosowanie terminu i siewu do panujacych temp.

1mm opadu atm. na 1m² spada 1l wody. Miara opadu jest grubosc która wytworzylaby się na powierzchni gleby gdyby nie wystepowalo wsiakanie odplywy i parowanie.Rodzaj opadow: mżawka [sr. Kropli/V spadania] 0,006-0,06cm/0,1-20cm/s; drobny 0,06-0,6/20-100cm/s; ciągły 1-3cm/150-400cm/s; ulewny 4-6cm/500-800cm/s. Ulewny deszcz: szkodliwy; rozmywanie agregatow glebowych, erozja na terenach falistych, uszkodzenia roslin (wyleganie). Maly opad: duze straty wodym nie daje korzysci bo nie dociera do gleby. Opad sniegu: korzystnie jeśli nie wystapi za wczesnie; chroni rosliny przed niskimi temp.; gormadzenie wody w glebie. Grad: szkodliwy, znaczne uszkodzenia roslin. Najbardziej pozadane deszcze umiarkowane i czeste

Srednie: opady w PL 550ml/rok Bilans wodny gleby: do ( opady atmo. , doplyw boczny, podsiakanie kapilarne, woda hydroskopowa. Z ( transpiracja, parowanie, boczny odplyw, odplyw grawitacyjny

Z+O+Wod=P+T+Wsp+Zz bialns. Woda: jest czynnikiem niezbednym procesu zyciowego, ulatwia procesy biologiczne, regulatorem temp. I gleby i roslin. Znaczenie w: niezbedny mineralny czynnik w odzywianiu, niezbedny w kielkowaniu, proces fotosyntezy, warunkuje turgor komorek, proces transpiracji. Wsp… transpiracji- ilosc wody zuzytej na wyprodukowanie jednostki s.m waha się w granicach 200-900 tzn ze na wyprodukowanie 1kg s.m rosliny zyzywaja 200-900l wody zalezy od: właściwości rosliny (pokrycie wloskiem), czynniki ekologiczne ( wilgotnosc gleby, wiatr, temp., czynniki agrotech. ) Podzial roslin: w zaleznosci od wymagan wodnych: male <400mm opadu, srednie 400-500, wysokie >500. Skutki niedoboru wody: zahamowanie wzrostu, zaburzenia w procesie transpiracji, zmniejszona fotosynteza, oslabienie procesow pobierania skl. Mineralnych, ograniczenie i opoznienie wschodow, pogorszenie jakosci plonu. Nadmiaru wody: wymakanie roslin, wyleganie zboz, porastanie nasion, wzrost zachwaszczenia, wzrost porazenia przez choroby, gorsze plony, utrudnianie prac, utrudnione oddychanie. Regulowanie strukur wodnych: (czynne) odwadnianie (rowy etc.) nawadnianie systemy nawodnien: GRAwitacyjne (podiskanie, zalewanie) DESZczowanie w postaci kropel (bierne) wlasciwa lokalizacja, hodowla roslin oszczednie gospadurujaca woda, zmniejszenia wspolcyznnika transpiracji metodami agrotech., wczesny siew glebokosc siewy, ochrona lasow torfowisk. Optymalna glebokosc zalegania wody gruntowej: Laki 0,5m, pastwiska 0.6-0.7, piaski gliniaste i pylaste0.7-1.0, piski luzne i slabogliniaste 0.6-0.7, Torfy 0.4-0.6, gliny 1,2-1,5metra. Sila z jaka zatrzymywana jest woda w glebie zalezy od srednicy kapilar i odleglosci czastek wody, Sila wiazania wody przez glebe jest odwrotnie proporcjonalna do sredny kapilar w których się znajduje. Podzial porow: Powietrze w niekapilarnych kapilarnych <1000, kapilarne duze, WODA: kapilarne srednie ( 10-0.2) i male (<0.2). PPW (polowa pojemnosc wody) to stan gleby w którym woda znajduje się w porach o srednicy <10 PTW-punkt trwalego wiedniecia;woda zawarta jest w porach kapilarnych. male sily ssace korzeni sa slabsze niż sily urzymujace wode w kapilarach. RU-retencja uzyteczna = PPW-PTW

Zdolnosc magazynowania wody (retencja) w glebie zalezy od: skladu granulometrycznego, zawartosc mineralow ilastych i substancji organicznych, stopnia zageszczenia gleby, struktury gleby, koncentracji i rodzaju skladnikow mineralnych.

Gleba: jest powierzchniowa warstwa globu ziemskiego wytworzona ze skal które ulegly przeksztalceniu pod wplywem czynnikow glebotworczych: biosfera, klimat, hydrosfera, rzezba terenu, wiek, dzialalnosc czlowieka. Aby ze skal mogla powstac gleba skala musi ulec rozdrobnieniu i przemianom chemicznym . Wietrzenie fizyczne: przechodzenie skal nasyconych w utwory luzne bez zmianu skladu chemicznego czynniki: temp., mechaniczne wody, woda i temp, lodowce, wiatry, korzenie roslin. Chemiczne: wszelkie zmiany zachodzace pod wplywalem reakcji chem. Prowadzace do rozkladu skla na skladniki prostsze i tworeznie nowych zwiazkow. Duze zmiany we wł. Chemicznych skaly. Bilogiczne: bezposrednie dzialanie zywych org.w wyniku którego ostatecznie tworzy się gleba (rozklad org. Wydzieliny mikroorganizmow). . Profil glebowy: pionowy przekroj gleby. Wyroznia się poziomy genetyczne, które uformowaly się w wyniku procesu glebotworczego i wskazuja na geneze gleby. Sklad granulometryczny gleby: procentowa zawartosc czasteczek gleby o roznej wielkosci zwanych frakcjami granulometrycznymi czyli stan rozdrobnienia substancji glebowej (kamienie zwir piasek pyl il ). G. gruboziarniste: ubogie w skladniki mineralne, mala zdlonosc do zatrzymywania skladnikow pokarmowych, wody, mala zdlonosc podnoszenia kapilarnego, suche, mala zwizlosc, niestrukturalne. G. o zbyt duzym udziale czesci spalwiajacych: bogate w skl. Pokarmowe, duzo zdolnosc zatrzymywania skl. Dostarczanych, duza pojemnosc wodna, duzo wody niedostepnej dla roslin, wysoki podsiek kapilarny, malo przewiewne. G. o wlasciwej proporcji: bogate w skladniki pokarmowe, duza zdlonosc do magazynowania skladnikow pokarmowych duza pojemnosc wodna, dobre podsiakanie kapilarne, dobre warunki odno powietrzne, srednio zwiezle, strukturalne.

GLEBY W PL: Rędziny: 1% wapienne, weglanowe, siarczanowa, powstawala przez intensywne witetrzenie, chemiczne. Poziom prochnicy >30cm zaw. 3% zalezy od skladu: kredowe i siarczkowe dobra jurajskie zroznicowane. Czarnoziem: 1% less, roslinnosc lakowa stepowa, klimat kontynentalny z duzym wahaniem temp i opadow w poszczegolnych porach roku, p. prochnicy 70cm zaw. 3,5-4% zasobne skladniki pokarmowe, dobra strukturabardzo zyzne. Okolice przemysla sandomierz, okolice krakowa Czarne ziemie 2: utowry mineralne bogate w Ca i CO₃ substancje organiczna (piaski gliniaste, gliny), gleby pobagienne roslinnosc lakowa darniowa, dlugotrwale dzialanie wod gruntowych, proces glejowy . poz. 40-60cm zaw. 3-6% odczyn obojetny bardzo zasobne w skladniki pokarmowe. B. zyzne. Pyrzczyce Wroclaw Ciechanow Wielkopolska Proces glejowy: nadmierne uwilgotnienie, niedostateczny dostep tlenu, obecnosc substancji organicznej, udzial organizmow beztlenowych, proces redukcji zelaza. G. Brunatne21,5: utowry minelane zasobne w glinokreniany a CaCO₃ (gliny zwalowe i paski glinowe), roslinnosc lesna lisciasta lub mieszana klimat kontynentalny lub oceaniczny prces brunatnienia, p. 30cm zaw. 2-3% odczyn obojetny albo slabo kwasny w zaleznosci od skal. Warmia, brzegu baltyku P. brunatnienia: warunki: roslinnosc lisciasta lub mieszana klimat kontynentalny lub oceaniczny przebieg: rozklad glinokrzemianow powstawanie mineralow ilastych, uwalanianie zwiazkow Fe i Al. Tworzenie się trwalych kompleksoworganiczno-mineralnych. G. Plowe 30: glina zwalowa, utwory pylowe, piaski gliniaste, lasy lisciaste, mieszane, odcz. Slaby kwasny proces przemywania, p. 30cm 1,5-2,5% wymagaja nawapniania i intensywnego nawozenia. P. przemywania: warunku lasy lisciaste lub mieszane slabo kwasny odczyn przebieg: z woda opadowa przemiszczaja się zw. Fe rozpuszczaja weglany i cz. Koloidalne z poziomu powierzchniowego do nizej lezacego. G. Bielicowe 25: piaski zwiry, lasy lisciaste odczyn kwasny klimat chlodny, znaczna ilosc opadow proces bielicowania p. kilkanascie cm 0,6-1,0%odczyn kwasny ubogi w skl. Pokarmowe. Nie nadaja się do uzytku rolniczego gleby pod lasy sosnowe. P. bielicowania: l. iglaste odcyzn.kwasny zakwaszene wody opadowe rozp zw. Zasadowe i wymywaja w glab wapn zelazo potas i Mg. Glinokrzemiany ulegaja rozkladowi; minelay ilaste ulegaja wmyciu powstaje jasny poziom wymycia i bruntatno rdzawy poziom wymycia. G. Mady5%: z namulow nanoszonych z rzeki profil warstwowy, w zaleznosci od utworow z jakich powstaly rozna miąższość zaw. 1-5% odczyn obojetny lub lekko zasadowy rozna wartosc rolincza. G. biagienne: procesy bagienne gromadzenie i humifikacja szczatkow rosnilnnych w warunkach nadmiernego uwilgotnienia , beztlenowy. Wars. >30cm sub .Org .>20%, laki pastwiska

Ukl. Trojfazowy gleby: F.Stała: czastki mineralne, organiczne, organo-mineralne zrodlo skladnikow pokarmowych dla roslin. F. Ciekla: woda i rozpuszczone w niej zwiazki mineralne i organiczne tzw. Roztwo glebowy przyczynia się do rozpuszczenia fazy stalej i posredniczy w transporcie skladnikow pokarmowych do korzeni roslin. F. gazowa: mieszanina gazow i pary wodnej czyli powietrze glebowe, zrodlo tlenu dla organizmow zywychl Skl. Gleby schematycnie: 25% powietrze, 25 woda, 5 sub. Org, 45 czesci mineralne. G.Gliniasta Fs50Po50, piaszczysta Fs60Po40, prochnicza strukturalna Fs40Po60, organiczna fs20Po80 Porowatosc deferencyjna: ilosc poszczegolnych grup porow w porowatosci ogolnej ( grupy porow- najwieksze zawieraja powietrze, srednie woda przyswajalna dla roslin, male- woda niedostepna dla roslin. Układ gleby: a) luzny q 1,2g/sm maly udzial fazy stalej, duzy udzial powietrza, duza objetosc porow duzych, , maly udzial wody malo porow srednich, . b) uklad zageszczony -q 1,3-1,5 wzrost udzialu fazy stalej pogarszaja się warunki powietrzne, rosnie uzial porow srednich i malych, poprawa stosunkow wodnych. c) zbity q 1,6-1,8 nawet do 2g/cm udzial fazy stalej rosnie nadmiernie spadek zawartosci powietrza brak tlenu utrudnione przenikanie korzeni. Zrodla sub. Organicznych: obumarle czesci roslinne, nawozy organiczme, ubumale cialo makro-, mezo-, i mikrofauny. Wszystko podlega ciaglym przemianom: mineralizacja, humifikacja. Prochnica- jest to bezpostaciowy kompleks zlozonych zw. Organicznych, tworzacych się z rozkladu resztek roslinnych i zwierzecych. Znaczenie: wplywa na tworzenie trwalej struktury gruzelkowatej, poprawia stosunki wodno powietrzne gleby, wplywa na stosunki cieplne, jest zrodlem skladnikow pokarmowych i zwiazkow biologicznie czynnych dla roslin, zwieksza zdolnoci sorbcyjne gleby, zapobiega naglym zmianom odczynu gleby i skutkom jednostronnego nawozenia mineralnego. Podzial gleb pH: b.kwasne (<4,5), kwasne 4,6-5,5, slabo kwasne 5,6-6,5; obojetne 6,6-7,2; zasadowe >7,2. W Polsce przewazaja gleby o odczynie bardzo kwasny i kwasnym zajmuja ok. 50% powierzchni kraju.

---