Filozofia
Czy filozofia jako działalność krytyczno- poznawcza, jest nauka?
Filozofia jako działalność krytyczno-poznawcza jest nauka, ponieważ formułuje ściśle ogóle prawa. Prawa te są uzgodnione za znawcami. W filozofii jest tyle nauk ile logiki.
Scharakteryzuj filozofię w rozumieniu uniwersalnym oraz akademickim.
Rozumienie uniwersalne- widzenie prawdy w nauce, to ogól tych problemów, którymi powinny interesować każdego. Filozofia ta podlega ciągłym zmiana, ma mgliste granice. Przedstawia różne poglądy na świat.
Filozofia akademicka- uprawiana jest prze profesjonalistów, bazuje na tradycji, która wypracowała ściśle określony zbiór problemów filozoficznych oraz metod ich rozwiązywania. Profesjonaliści modyfikują, opisują, klasyfikują filozofię uniwersalna. Nauka jest dziełem ludzkim a stawia sobie cele ponad ludzkie, bo chce zrozumieć rzeczywistość.
Istniej związek miedzy tymi filozofiami, obie próbują teoretycznie wyrazić duchowość epoki.
Przedstaw, za Arystotelesem działy filozofii.
Teoretyczny- dzieli się na teorie bytu oraz poznania. Teoria bytu (ontologia i metafizyka) ustalanie prawdy o Bogu, o człowieku, o świecie. Centralnym pytaniem tego działu jest: co istnieje? Co jest ważne w tym, co istnieje? Teoria poznania(epistemotologia) jak dość do prawdy, nie jest to łatwe, ponieważ istnieją liczne przeszkody(interesowność ludzi).Dział ten zmierza do poznania prawdy.
Praktyczna-Dzieli się na teorie wartości oraz teorie polityki. Aksjologia- teoria wartości- etyka; dobro i zło, estetyka- piękno i brzydota, bada to, co cenne. Polityka-jak zrealizować dobro, jak oddziaływać wychowawczo, jak realizować uznany system wartości.
Carnap- 1891-1970 neopozytywizm
Derrida 1930-2004 postmodernizm
Platon- 427-347 p.n.e idealizm
Tischner 1931- 2000
Heidegger- 1889- 1976 fenomenologia
Husserl- 1859-1938 nowoczesna fenomenologia
Spencer- 1820-19503 organicyzm
Wittgenstein- 1889-1951 neopozytywizm
Mounier- 1905- 1950 personalizm
Marks- 1818- 1883 marksizm
Kotarbiński- 1886-1981 reizm/ konkretyzm
Arystoteles- 384- 322 p.n.e metafizyka
Tomasz z Akwinu 1224-1274 tomizm
Lenin- 1870-1924 komunizm
Elzenberg- 1887-1967 aksjologia
Engels 1820- 1895 komunizm
Augustyn 354-430 patrystyka
Nietzsche 1844-1900negatywizm
Twardowski 866-1938/1915-2006?
Scharakteryzuj idealizm Platona.
Platon głosił, że obok rzeczy realnych istnieją idee. Świat idei jest doskonały, identyczny z bóstwem, bądź stanowiący jego twór. Jest absolutny, niezmienny, opiera się o zasadę hierarchii. Świta tylko odbija te idee, jest niedoskonały. Idea jest pierwotna. Np. idee dobra, idea sprawiedliwości.
Scharakteryzuj za Arystotelesem cnoty etyczne.
Cnoty etyczne według Arystotelesa dzieliły się na męstwo, umiarkowanie, roztropność oraz sprawiedliwość.
Roztropność- jest najwyższą cnota, to ona wskazują drogę do szczęśliwości. Dzięki roztropności człowiek może odnaleźć środek.
Męstwo- jest środkiem między tchórzostwem a zuchwalstwem.
Umiarkowanie- jest odnalezieniem złotego środka.
Sprawiedliwość- podzielona na rozdzielającą(słuszny podział dóbr) oraz wyrównywującą (kompensacja krzywd).
Czy według Epikura, trzeba dążyć do zaspokojenie wszystkich potrzeb?
Nie. Epikur głosił, że droga do szczęścia nie wiedzie po przez realizację wszystkich pragnień, lecz po przez rozum i cnotę, w szczególności przez cnotę umiaru, umiaru doskonałej harmonii. Zbyt usilne pragnienie szczęścia prowadzi do cierpienia. Człowiek szczęśliwy to człowiek wolny od niepohamowanych pragnień.
Czy dostrzega Pan(i) coś ważnego w filozofii polityki Machiavellego?
Moim zdaniem niestety nie. Machiavelli dopuszcza zachowania niemoralne, cel uświęca środki. Machiavelli nie kieruję się zasadami moralnymi. Ta filozofia powołuje się na użycie argumentu siły.
Na czym polega wg Kartezjusza psychologiczny dowód na istnienie Boga?
Psychologiczny dowód na istnienie Boga polega na tym, że niedoskonały umysł ludzki nie mógłby sam wytworzyć idei bytu doskonałego. Byt doskonały musiał stworzyć ktoś równie doskonały.
Wymień i scharakteryzuj za św. Tomaszem z Akwinu, trzy dowody na istnienie Boga.
1.Kosmologiczny 2. Moralny 3. Teleologiczny
1. Kosmologiczny- "z ruchu", jeżeli świat jest w ruchu, musi istnieć Pierwszy Poruszyciel czyli Bóg,
"z niesamoistności świata", nic nie istnieje samo z siebie, musi, więc istnieć jakiś Byt samoistny,
"z przypadkowości rzeczy", jeżeli wszystko jest przypadkowe, musi być Istota konieczna.
2. Moralny- "z różnic w doskonałości", w hierarchii doskonałości jest Istota Najdoskonalsza
3.Teleologiczny- "z celowości przyrody", opiera się na zamyśle, że Bóg ustanawia cele.
Kiedy wg Rousseau, pojawiły się nierówności w życiu społecznym?
Nierówności w życiu społecznym pojawiły się wraz z przejściem ze stanu natury do stanu cywilizacji. Nierówności wywołane są egoizmem człowieka.
Scharakteryzuj imperatyw kategoryczny Kanta.
Imperatyw kategoryczny Kanta jest to bezwzględny nakaz głoszący postępowanie wedle takich zasad, co, do których?)chcemy aby stały się prawem powszechnym. Jest to zasada moralna, mająca charakter formalny, nie mówi, co i jak robić, podaje tylko ogólną regułę. Z imperatywu można wywieść wszystkie normy moralne.
Scharakteryzuj pozytywizm.
Ogólnym założeniami pozytywizmu są:
- przedmiotem nauki powinno być rejestrowanie faktów i spostrzeżeń, godne poznania jest to, co sprawdzalne, udowodnione, empiryczne.
-odrzucenie psychologii ora metafizyki, odrzucenie rozwiązań nienaukowych.
-znaczenia maja czyste doświadczenia- wyklucza się wkłady subiektywno czy indywidualne.
- wiedza musi być opisana językiem matematycznym- logicznym.
Podkreśla się wiedze empiryczna, naukowość.
Przedstaw podziały wewnątrz transcendentalizmu.
-idealizm(idea prawdy, dobra, piękna)
W zależności od metod badań istnieje idealizm analityczny i hermeneutyczny.
- realizm(czynniki realne np. Bóg)
Dzielimy na neotomizm i modernizm.
Przedstaw podziały wewnątrz naturalizmu.
-sceptycyzm, odrzucenie możliwości sformułowania wartościowych poznawczo twierdzeń ontologicznych
(pytania dotyczących Boga, człowieka oraz tego, co istnieje)
Naturalizm można podzielić na pozytywizm(wartościowe jest to, co służy życiu zbiorowemu) i subiektywizm(negatywizm- to, co służy życiu jednostkowemu)-materializm, istnieją tylko siły materialne nie ma sił duchowych, dzielimy go na dialektyczny przyrodniczy.
Scharakteryzuj negatywizm.
Jest to odmiana sceptycyzmu, wyeksponowane jest Zycie jednostkowe. Negatywiście uważają, że miarą wartości wytworów kultury jest użyteczność w życiu jednostki. Odrzuca wszelkie roszczenia wiedzy do rozstrzygania kwestii metafizycznych jak pozytywiści, ale są bardziej radykalni. Odrzucają również roszczenia poznawcze i praktyczne etyki. Według negatywizmu oblicze świta i kultura zależą od aktywności życiowej człowieka, a źródła tej aktywności tkwią w neurologicznym wyposażeniu człowieka, ujawniają się w popędach, instynktach, pragnieniach oraz potrzebach. Negatywizm głosi, że nie ma uniwersalnych prawd, dóbr, dzieł sztuki. Wszystkie prawdy SA partykularne, dobra jednostkowe a piękno jest rzeczna gustu. Negatywizm to antyscjentyzm+ antyutylitaryzm. Składowe negatywizmu to witalizm+ libertynizm. Witalizm to kult samorealizacji, każdy ma urzeczywistnić wszystkie dane mu potrzeby. Libertynizm-eksponuje się dobro własne, przyzwolenie na wszystkie, co samorealizacje umożliwia. Najważniejsza wartości negatywizmu jest pielęgnowanie odmienności, różnicy, inność sama w sobie jest wartością. Przedstawicielami są F. Nietsche i Z. Freud.
Co jest przedmiotem oceny etycznej?
Przedmiotem myśli etycznej jest postępowanie człowieka, jego myśli, mowa, czyny. W różnych kręgach kulturowych, w różnych okresach czasu SA bardzo różne. Zależą od tego, co w danym czasie jest uznawane za dobre i złe. Oceny mowy i czynów można dokonać bezpośrednio, ale nie mamy dostępu do myśli, ludzkiej woli i motywów(można je poznać pośrednio po przez mimie, ruch ciała, spojrzenie)
Dlaczego ludzie nie ujawniają wszystkich swoich celów?
Ludzie nie ujawniają wszystkich swoich celów, ponieważ może to zmniejszyć rangę ich celów. Po przez tajemniczość, tajność chcemy, aby inni sami odkryli nasze cele, utożsamiali się z nimi. Czasami wiążę się to również z oczekiwaniem na uznanie, komplementy.
Dlaczego ludzie głoszą czasami cele pozorne?
Chcą pokierować wola drugiego człowieka zgodnie ze swoimi życzeniami, lepiej podać mu szereg racji pozornych niż ujawniać swój prawdziwy cel. Można się wówczas narazić na to,że drugi człowiek kierowany złośliwościami może działać na naszą niekorzyść. Ponadto drugim człowiekiem kierują te same pobudki i jeśli dążymy do realizacji swoich celów to on tez kierowany własnym egoizmem będzie dla nas zagrożeniem.
23.Podaj interpretacje następującej maksymy: czytaj między wierszami, słuchaj miedzy wypowiedziami”
Maksyma ta mówi o tym, że trzeba dochodzić podtekstów, trzeba doszukiwać się rzeczywistych celów w wypowiedziach innych ludzi. Należy dokładnie prześledzić dana wypowiedz, aby móc wyodrębnić z nich cele pozorne, tajne.
Jakie mogą być etyczne pobudki postępowania człowieka?
25.Jakie etyczne pobudki postępowania wyróżnia Schopenhauer?
Egoizm, altruizm, złośliwość (??)
26. Czy powinna istnieć kara śmierci?
Kara śmierci powinna istnieć,ale w ograniczonych stopniu, dla ograniczonej liczny osób, dla takich ludzi, którzy zatracili swoje człowieczeństwo, co, do których jesteśmy pewni, że popełnili dane wykroczenie, dany czyn. Zdarzają się, bowiem czyny, które wymagają absolutnego i nieodwracalnego potępienia. Kara śmierci pokazuje potępienie dla bestialskich i niemoralnych zachowań.
27. Przedstaw stosunek filozofii naturalistycznej do kary śmierci
Filozofia naturalistyczna odrzuca karę śmierci.
28. Przedstaw stosunek filozofii naturalistycznej do eutanazji.
Filozofia naturalistyczna uznaje eutanazje, głosi, że należy zminimalizować cierpienie.
29. Przedstaw stosunek filozofii naturalistycznej do aborcji ze względów społecznych.
Aborcja jest uznawana przez filozofia naturalistyczna, ponieważ urodzenie dziecka może obniżyć standard życia rodziny.
351/30. Przedstaw stosunek filozofii naturalistycznej do eksperymentów na embrionach ludzkich.
352/31.Przedstaw stosunek filozofii antynaturalistycznej do kary śmierci.
Filozofia antynaturalistyczna dopuszcza karę śmierci ze względu na utrzymanie ładu społecznego, wartości moralnych.
353/32. Przedstaw stosunek filozofii antynaturalistycznej do eutanazji.
Eutanazja nie jest dopuszczona, filozofia antynaturalistyczna głosi, że cierpienie jest nieodłączną częścią życia.
354/33. Przedstaw stosunek filozofii antynaturalistycznej do aborcji ze względów społecznych.
Filozofia antynaturalistyczna jest przeciwna aborcji chyba,że ciąża zagraża życiu matki.
355/34. Przedstaw stosunek filozofii antynaturalistycznej do eksperymentów na embrionach ludzkich.
356/35. Przedstaw stosunek naturalizmu do rozwoju technologicznego.
Naturalizm w zasadzie akceptuje rozwój naukowy i techniczny. Jedyne ograniczenie to wzgląd na ekologię.
357/36. Przedstaw stosunek transcendentalizmu do rozwoju technologicznego.
Transcendentalizm akceptuje tylko taki rozwój naukowy i techniczny, który respektuje wymagania kultury duchowej(zakaz eksperymentów na embrionach, zakaz aborcji, zakaz klonowania) oraz wymagania ochrony środowiska.
358/37.Czy transplantacje ze zwłok ludzkich są neokanibalizmem?
Tak, ponieważ jest to przekształcanie ludzkich zwłok w surowiec, można to nazwać utylizacją ludzkich zwłok.(??)
359/38.Czy życie jest najwyższą wartością w naturalizmie?
Tak, oprócz tego ważne są także przyjemności zmysłowe, zdrowie, dobrobyt.
360/39. Czy życie jest najwyższą wartością w transcendentalizmie?
Niestety nie, ważniejsze są Bóg, honor i ojczyzna.
361/40.Wymień trzy teorie wspólnoty.
1. delineacyjna- jest to teoria obiektywistyczna mówiąca o tym, że członków łączy wspólna cecha.
2. deklaracyjna- jest to teoria subiektywistyczna, mówi o tym, że członkowie danej wspólnoty posiadają własne przeświadczenia.
3. dynamiczna- teoria ta mówią o układzie sił we wspólnocie.
362/41. Czy wspólnota musi być ekskluzywna?
Wspólnota zawsze jest ekskluzywna tzn. zamknięta. Zawsze wyodrębnia się w niej swoich i obcych. Nie ma wspólnot uniwersalnych, czyli takich, które obejmują całą ludzkość.
363/42.Jaka role we wspólnocie odgrywa wychowanie?
Po przez wychowanie wspólnota dąży do trwałości, przetrwania. Wychowanie- troska jest jedną z cech rozpoznawalnych wspólnoty. Intensywność wychowania w danej wspólnocie jest miara jej żywotności.
364/43.Czy można należeć do dwóch wspólnot narodowych jednocześnie?
Niestety nie można należeć do dwóch wspólnot narodowych jednocześnie. Zgodnie z natura wspólnoty we wspólnotę się wrasta, a nie można wrosnąć jednocześnie w dwa narody. (??)
365/44.Czy istnieje związek ksenofobii z ojkofilią?
Tak. Ksenofobia, czyli niechęć do obcych, którzy weszli do naszego domu, to strach przez nieznanymi zamiarami, odraz od sposobu życia odbiegającego od naszego, jest sprężona z ojkofilią, czyli miłością do tradycji, miłością do domu rodzinnego, do własnej ojczyzny.
366/45.Przedstaw poziomy ksenofobii.
1.Ostrożnosc wobec obcych
2.Niechęc do obcych
3.Wrogość
4.Nienawiść
367/46.Jakiego rodzaju mogą być ksenofobie?
368/47.Porównaj prawa obywatelskie z prawami człowieka.
Prawa człowieka dotyczą wszystkich ludzi, prawa obywatelskie dotyczą obywateli danego kraju. Prawa człowieka to fikcja prawna a prawa obywatela są wielką zdobyczą dziejową stanowią olbrzymie dobro, którego trzeba strzec wszelkimi siłami, bo tak ciężko o nie walczono. Prawa człowieka są niejasne i dwuznaczne, czasem mijają się z prawami obywatelskimi np. demonstrowanie swojego niezadowolenia po przez zakłócanie porządku publicznego.
369/48.Czy prawa człowieka stabilizują państwo prawa?
Prawa człowieka działają destrukcyjnie na państwo prawa. Z jednej strony ludzie powołują się na swoje rzekome prawo do obywatelskiego nieposłuszeństwa wobec prawa(strajki, blokady) z drugiej strony uważają ze władza powinna zaspokajać nasze roszczenia. Zwiększa się w ten sposób opiekuńcza funkcje państwa, co może prowadzić do despotyzmu. Prawa człowieka rujnują porządek prawny, ponieważ z każdego czynią sędziego we własnej sprawia.
370/49.Jak jest geneza powstania praw człowieka?
Hasło to zrodziło się pod koniec 18 wieku z usiłowań by dla prawa obywatela znaleźć jakąś sankcję wyższą i dostojniejszą niż zwykłe ludzkie ugody i porozumienia. Po to, aby w ten sposób umocnić je i utwierdzić na zawsze.
371/50.Czy embrion jest człowiekiem?
Tak. Człowiek zaczyna swoje istnienie od chwili poczęcia. Zapłodnienie to połączenie nici DNA i to właśnie to połączenie decyduje o wszystkim, o inteligencji, kolorze oczu itd.
372/51.Czy Peter Singer jest naturalista?
Tak, Peter Singer jest naturalista. Zgodnie z filozofią naturalistyczną jest zwolennikiem aborcji, eutanazji, eksperymentów na embrionach.
373/52.Czy w opinie H. Elzengerga III Rzesza była w dziejach ludzkości aberracja?
Nie H. Elzenberg mówi o III Rzeczy, że była awangarda, strażą przednią.
374/53.Jaką zmienną w opinie S. Lema, jest technologia w naszej cywilizacji?
Według S. Lema technika w naszej cywilizacji, w naszych czasach jest zmienną niezależną. To właśnie technika steruje nami a nie my nią, nie panujemy nad nią.
375/54.Jaki rodzaj cenzury dopuszczany jest w demokracji?
W demokracji dopuszczana jest jedynie cenzura jawna- represyjna, która jest administrowana przez sąd.
376/55.Przedstaw składowe cywilizacji Zachodu oraz ich stronę wewnętrzna i zewnętrzną.
377/56.Przedstaw źródła cywilizacji Zachodu.
Źródłami cywilizacji zachodu są: racjonalistyczna metafizyka, monoteizm judaistyczny oraz prawo rzymskie. Synteza chrześcijaństwa stworzona jest z racjonalistycznej metafizyki oraz monoteizmu judaistycznego.
378/57.Na czym polega etatyzacja życia?
Etatyzacja życia polega na przejmowaniu przez państwo oraz instytucje ponadpaństwowe uprawnień należących do rodzin, rodziców. Jest to proces dziejowy, w którym dochodzi do upaństwowienia wielu form życia. Państwo staje się opiekuńcze( maksymalna rola państwa, ingerującego w sprawy obywateli, ale i utrzymującego bezpieczeństwo) lub państwo: stróż nocny” minimalna rola państwa.
379/58.Na czym polega desakralizacja świata?
Jest to proces przejmowania świeckiego charakteru przez zjawiska głownie społeczne uważane uprzednio za święte. Wynik narastanie procesów laicyzacyjnych.
380/59.Jakie są źródła egalitaryzmu?
Pochodzi z francuskiego. Pogląd społeczno-polityczny domagający się równouprawnienia obywateli pod względem społecznym i politycznym a także ekonomicznym9równe dochody, warunki życia, dostęp do dóbr i usług)U podstaw egalitaryzmu leży przekonanie,że wszyscy ludzie są równi. Egalitaryzm był jednym z naczelnych haseł rewolucji francuskiej. Obecnie rozumiany jest jako równość szans.
381/60.Na czym polega aktywizm prawniczy?
Aktywizm prawniczy polega na rewolucyjnym przekształcaniu prawa. Zmienianie, przerabiane według własnych wyobrażeń, na bardziej „postępowe”. Jest to również chęć wymuszania zachowań społecznych z przeświadczeniem i poczuciem sprawiedliwości. Aktywizm prawniczy nie wyraża prawdziwej woli narodu.
382/61.Na czym polega anarchizm?
Anarchizm jest doktryna polityczną i ekonomiczną głoszącą równość społeczną, dążącą do zniesienia form społecznej władzy, wyzysku oraz zorganizowania wolnościowego społeczeństwa na zasadzie dobrowolności i wzajemności pomocy.
383/62.Wymien różne postacie zła.
Zło fizyczne, czyli cierpienie oraz zło duchowe, czyli zła wola, radość z cierpienia innych osób.
384/63.Scharakteryzuj odwet.
Kara to odwet. Motywem odwetu jest sprawiedliwość. Odwet w przeciwieństwie do zemsty jest uczuciem wysokim. W odwecie chodzi o wyrządzenie komuś jakiejś szkody, szkoda ta ma być proporcjonalna do doznanej krzywdy.
385/64.Co jest celem kary?
Celem kary jest odpłata, pomszczenie wyrządzonej szkody.
386/65.Jakie funkcje pełni kara?
1.Retrybucyjna- kara to odwet,
2.Prewencyjna- środek zapobiegania złym czynom
3.Korekcyja- zabieg wychowawczy
387/66.Za jakie czyny wg. Rygorystów, powinno się wyznaczać karę śmierci?
Dla rygorystów wartością absolutna jest człowieczeństwo, a nie życie ludzkie. Jeżeli życie ludzkie nie realizuje człowieczeństwa to przestaje być wartością. Są czyny, które są ohydą przekraczającą granice człowieczeństwa, są to czyny popełniane z premedytacją i wiedza o tym, co się czyni, są to czyny, za które winna być wydana kara śmierci.
388/67.Dlaczego kara, Głowna jest kara metafizyczna?
Kara śmierci należy do kategorii innej niż pozostałe kary. Tamte mieszczą się w obrębie świata społecznego i nawet skazany dożywotnio może mieć nadzieję. Kara Głowna gasi wszelkie nadzieje. Jej wyjątkowość nie bierze się z surowości, ale z pozycji, jaką zajmuje śmierć w życiu ludzkim. Kara główna jest nieodwracalna.
389/68.W jaki sposób ustosunkowują się rygoryści wobec zarzutu pomyłki sądowej?
Prawdopodobieństwo pomyłki sadowej jest znikome, jeżeli SA przestrzegane zasady poprawnej procedury sadowej a zwłaszcza zasada, że rozstrzygnięcie wszelkich wątpliwości sądu powinno odbywać się na korzyść oskarżonego. Rygoryści opierają się na zasadach sprawiedliwości.