PODATKI I SYSTEM PODATKOWY

drJarosław Olejniczak

Definicja podatku i jego cechy

Definicja podatku:

jest to pieniężne, przymusowe, powszechne (ogólne) nieodpłatne i bezzwrotne świadczenie na rzecz państwa lub innych związków publicznoprawnych. Jest to podstawowe narzędzie przejmowania dochodów przez państwo.

Cechy podatku:

·     Pieniężny charakter podatku wynika z konieczności wniesienia pewnej kwoty pieniędzy i niemożności zastąpienia jej świadczeniem w naturze.

·     Nieodpłatność - podatnik w zamian nie otrzymuje bezpośrednio żadnego świadczenia ze strony państwa.

·     Bezzwrotność - podatnik nie może ubiegać się o zwrot wniesionych kwot chyba, iż przepisy szczegółowe stanowią inaczej (ulgi, nadpłaty).

Zapotrzebowanie na podatek?

Modele gospodarek rynkowych można wywodzić od teorii:

- socjaldemokratycznej lub neoliberalnej,

W przypadku socjaldemokratycznej - sektor publiczny rozszerza swe działania na obszary „dóbr społecznych” - gwarantuje zabezpieczenie społeczne na wypadek ryzyk socjalnych oraz dostęp do podstawowych usług społecznych. Usługi te są tu świadczone nieodpłatnie, lub częściowo odpłatnie - szkolnictwo na wszystkich poziomach, usługi medyczne, niektóre usługi kulturalne. To rodzi zapotrzebowanie na środki co z kolei może skutkować wysokimi podatkami.W tym modelu podatki muszą być wysokie.

W przypadku neoliberalnej - sektor publiczny koncentruje się na realizacji wąsko rozumianych zadań publicznych. Nie angażuje się w zapewnienie zabezpieczenia społecznego na wypadek starości etc. Mogą istnieć wyjątki związane z wymaganym minimalnym poziomem wykształcenie lub opieki zdrowotnej.Daje to możliwość stanowienia niskich podatków.

Redystrybucyjny charakter podatków

W skutek nadmiernie zróżnicowanego podziału dochodów w społeczeństwie państwo prowadzi politykę ograniczania tych nierówności za pomocą podatków oraz redystrybucji dochodów. Obrazuje to krzywa rozkładu dochodów ludności Lorenza.

Rodzaje podatków

1.  ze względu na przedmiot opodatkowania (kryterium przedmiotowe):

·     podatki majątkowe i od praw majątkowych -podatki te płacone są przez podmioty za posiadanie majątku lub pewnych określonych praw do majątku,

·     podatki od przychodów - płacone są one w związku z uzyskiwanymi przychodami - niezależnie od wygenerowanego zysku bąź osiągniętej straty, strumień pieniężny zasilający podmiot jest podstawą do naliczania takich podatków

·     podatki od dochodów - jest to rozwinięta forma podatku uwzględniająca zarówno strumienie wpływające do kasy podatnika jak i wydatki które musiał on ponieść na uzyskanie tych przychodów

·     podatki od wydatków - związane są z poniesieniem przez podatnika określonego wydatku na zakup danego dobra. Z reguły podatki te stosowane są w celu ograniczenia konsumpcji dóbr szkodliwych społecznie (alkohol, papierosy),

Rodzaje podatków

2.  związek między ciężarem podatkowym a ponoszącym go podatnikiem:

·     podatki bezpośrednie - w przypadku których istnieje ralnie określona zależność między płaconym podatkiem a osobą podatnika sankcjonująca wysokość podatku, tryb zapłaty, terminy. Zazwyczaj typowymi przykładami są tu podatki dochodowe i majątkowe.

·     podatki pośrednie - obciążają podatnika jako podatki ukryte, są zawarte w cenie produktów nabywanych przez podatnika i często nie zauważane przez niego.

3.  kryterium władztwa podatkowego - (kto je nakłada)

·     podatki nakładane przez państwo - czyli klasycznego podatkobiorcę który zazwyczaj jest łączony z czerpaniem dochodów za pomocą systemu podatkowego, który kształtuje strukturę systemu podatkowego w kraju,

·     podatki nakładane przez władze samorządowe - nowa grupa podatków obejmująca zazwyczaj podatki lokalne nakładane przez samorząd terytorialny na mieszkańców danego obszaru,

Technika podatkowa i jej elementy

• Technika podatkowa - jest to określony sposób formułowania bądź konstrukcji podatków. Składa się ona z takich elementów jak:

 

1.   Podmiot opodatkowania - jest to osoba, przedsiębiorstwo, organizacja podlegająca obowiązkowi podatkowemu - czynną stroną jest tu podatkobiorca (państwo, gmina) bierną natomiast podatnik.

2.   Przedmiot podatku - jest to każda rzecz lub sytuacja której zaistnienie pociąga za sobą powstanie obowiązku podatkowego,

3.   Podstawa opodatkowania - jest to przeważnie wartościowo określony ekwiwalent przedmiotu opodatkowania,

Technika podatkowa i jej elementy

4.   Stawka podatkowa - będąca relacją kwoty podatku do podstawy opodatkowania. Występują dwa rodzaje stawek podatkowych:

·     kwotowe - gdzie określony jest bezpośrednio wielkość podatku należnego do zapłacenia,

·     procentowe - gdzie podatek stanowi określony procent podstawy opodatkowania.

 5. Skala podatkowa - jest to odzwierciedlenie ilości stawek podatkowych w systemie - może być jedna stawka lub kilka. Obrazuje ona jaką stawkę należy stosować w przypadku poszczególnych podatników. :

proporcjonalne - o liniowym i wprostproporcjnalnym stopniu wzrostu w stosunku do podstawy opodatkowania,

progresywne - o wzroście szybszym niż podstawa opodatkowania,

regresywne - o wzroście wolniejszym od podstawy opodatkowania,

degresywne - łączone stawki progresywne z proporcjonalnymi (najpierw progresywna potem proporcjonalna)

Technika podatkowa i jej elementy

6. Zwolnienia podatkowe - są to wyłączenia pewnej części podatników na określony czas z obowiązku zapłacenia podatku. Mogą być to zwolnienia podmiotowe - grup podatników lub przedmiotowe zależne od zaistnienia pewnych okoliczności zwalniające od zapłacenia części podatku,

7. Ulgi podatkowe - jako częściowe ograniczenia ciężaru podatkowego. Z reguły mamy do czynienia z ulgami systemowymi dotyczącymi ogółu podatników - wbudowanymi na stałe w system podatkowy. Pełnią one zazwyczaj rolę stymulującą wobec podatników. Obok nich mogą występować ulgi indywidualne dostosowane do potrzeb i sytuacji poszczególnych podatników. Ulgi te z kolei są przyznawane uznaniowo na wniosek podatnika.

Technika podatkowa i jej elementy

8. Zwyżki podatkowe - czyli opłacanie podatku przez konkretny podmiot w kwocie wyższej niż powszechnie obowiązujące. Wynikają s represyjnego stymulowania podmiotów,

9. Termin płatności - określenie czasu w którym podatnik (płatnik) jest zobowiązany do uregulowania zobowiązania podatkowego.

Zasady podatkowe - wg Smitha

• zasada dogodności - przewidująca pobieranie podatków w najdogodniejszym miejscu i czasie dla osób obciążonych podatkiem, „płać, gdy wpływają pieniądze”

- w podatkach pośrednich - płać gdy kupujesz (stopniowo z każdą kolejną konsumowaną jednostką)

- w podatkach bezpośrednich - wtedy gdy podatnik najprawdopodobniej będzie posiadać pieniądze (np. w terminach wypłaty wynagrodzeń, lub w terminach „z góry” ustalonych/wiadomych podatnikowi)

• zasada pewności - oznaczająca stały w danym okresie ciężar podatkowy dla konkretnych podmiotów, czy też stały i pewny dochód państwa,

- Smith formułował tu tezę o WYRAŹNYM określeniu terminu, sposobu zapłaty i wielkości podatku - urzędnik skarbowy ma tylko wyegzekwować podatek a nie decydować uznaniowo o jego wysokości (etc.).

Zasady podatkowe - wg Smitha

• zasada taniości - polegająca na minimalizacji kosztów ustalenia i poboru podatku.

- podatek może być „nieoszczędny” z innych względów:

a) sankcje nałożone na podatników mogą wygasić te źródła podatkowe (vide. JTT, OPTIMUS)

b) nadmierna uciążliwość kontroli podatkowych może prowadzić do omijania przez podatników dziedzin działalności narażonych na takie kontrole (a więc hamowanie rozwoju niektórych gałęzi gospodarki)

• zasada równości - oznaczająca proporcjonalne rozłożenie ciężaru podatkowego w stosunku do możliwości płatniczych osób zobowiązanych do płacenia podatku,

- ale mowa tu jest głównie o „równomierności” - im bogatszy podatnik tym powinien więcej płacić bo... ...korzysta w większym stopniu z ochrony dawanej mu przez państwo(czy jest to zasada ekwiwalencji?)

- „zdolność płatnicza”-nikt nie powinien płacić wyższych podatków niż jest w stanie a jednocześnie opowiada się za ponadproporcjonalnym opodatkowaniem osób bogatszych oraz za nieopodatkowaniem dochodów stanowiących minimum niezbędne dla życia.

Zasady podatkowe - wg Wagnera

• Socjalna funkcja opodatkowania:

• poprzednicy Wagnera traktowali mechanizm podatkowy jako mechanizm nie mający oddziaływać na istniejące proporcje podziału dochodu.

• Wagner podnosił w swych rozważaniach koncepcję idei „państwa dobrobytu” - państwa które dzięki swoim funkcjom ma realizować także ideę „sprawiedliwości społecznej”.

• Wagner upatruje wad w nierownomierności rozkładu własności czynników produkcji - i postuluje redystrybucję opartą na progresywnym opodatkowaniu,

• Upatruje zatem w podatku nie tylko roli fiskalnej ale także roli stymulacyjnej i redystrybucyjnej.

Zasady podatkowe - wg Wagnera

• Instrumenty polityki podatkowej „sprawiedliwie” redystrybuujące dochody:

• Progresywny podatek dochodowy,

• Opodatkowanie dodatkowe dochodów „niezasłużonych”-spekulacyjnych, koniunkturalnych etc.(cena sprawiedliwa?)

• Opodatkowanie dochodów z własności,

• Uprzywilejowanie podatkowe dochodów z pracy,

• Realne podatki majątkowe i kapitałowe (złamanie zasady nienaruszalności majątku podatnika?)

Zasady podatkowe - wg Wagnera

• zasady fiskalne(polityki finansowej) :

• Wydajność (możliwość pokrycia zapotrzebowania rządu na dochody),

• Elastyczność (konstrukcja podatku dostosowana do zmienności zapotrzebowania finansowego rządu),

• Stałość (zapewnienie możliwości korzystania z danego źródła podatkowego przez wiele lat - nienadmierne eksploatowanie źródła),

• zasady ekonomiczne :

• nienaruszalność majątku podatnika (mimo postulatów spłaszczenia piramidy majątkowej)

• zasady sprawiedliwości-

• Powszechność - brak przywilejów dla klas/grup społecznych i nieuchronność mechanizmu podatkowego

• Równość i zdolność dochodowa - czyli równomierność oparta na progresji,

• zasady techniczne - pewność dla podatnika, dogodność dla podatnika, taniość dla państwa.

Zasady podatkowe - wg Neumarka

• zasady fiskalno-budżetowe

• wystarczalność przychodów budżetowych

• zdolność przystosowawcza podatku,

• zasady etyczno -społeczne

• sprawiedliwość opodatkowania (jak u Wagnera -powszechność, równomierność i zdolność płatnicza),

• podatkowa redystrybucja dochodu i majątku

• zasady ekonomiczne

• minimalizacja podatkowej ingerencji w sferę własności prywatnej oraz w działalność gospodarczą,

• elastyczność opodatkowania oraz dostosowanie opodatkowania do polityki wzrostu gospodarczego

• zasady techniki podatkowej

- trwałości prawa podatkowego; przejrzystości podatków; taniości; wygody poboru; niesprzeczności podatków z systemem podatkowym.

Opodatkowanie sprawiedliwe?

Sprawiedliwość najlepiej widać w podatkach dochodowych:

• Pozioma - takie same warunki dla podmiotów funkcjonujących na tym samym szczeblu/poziomie ekonomicznym.

• Pionowa - odmienne traktowanie podmiotów mających odmienne warunki ekonomiczne.

Podatnik finansuje koszty działania państwa w zależności od własnego dochodu. Mechanizm progresywny ulgi czy zwolnienia są tu tylko narzędziami uszczegóławiającymi konstrukcję podatku w zależności od sytuacji podatnika.

Alternatywne podstawy opodatkowania

- przy identycznym dochodzie (sprawiedliwość pozioma) mogą istnieć różnice w sytuacji materialnej podatników wynikające ze stanu zdrowia czyli różnice w sytuacji podatników -> zdolności nabywcze podatnika chorego i zdrowego są różne -> rozwiązaniem jest ocena zdolności płatniczej podatników z uwzględnieniem wydatków poniesionych na leczenie (odpisy od podstawy opodatkowania)

• przy identycznym dochodzie (sprawiedliwość pozioma) mogą istnieć różnice w sytuacji rodzinnej - żonaci mężczyźni żyją dłużej, cieszą się lepszym zdrowiem (podobno) - powinni oni zatem płacić wyższe podatki od kawalerów? Dodatkowo istnieje dyskryminacja różnych typów związków małżeńskich - oparta na możliwości wspolnego rozliczania się - tu dzięki „nurtowi prorodzinnemu” mamy do czynienia z niesprawiedliwym traktowaniem podatników (z punktu widzenia podatnika a nie rodziny)

• różnice także dotyczą ogólnej „pomyślności” rodzin - przyjmuje się że rodzina z dziećmi to rodzina szczęśliwsza - jednocześnie występują koszty utrzymania dzieci i preferencje podatkowe. Preferencje dla rodzin z dziećmi nie wynikają zatem z faktycznej różnicy w dochodach podatników - tylko z wydatków

Jak kształtować rozwiązania podatkowe?

Opodatkowanie efektywne w ujęciu Pareta - to taka konstrukcja podatkowa w ramach której przy danych dochodach podatkowych niczyjej sytuacji nie można poprawić nie pogarszając sytuacji kogoś innego.

Wybór między systemami podatkowymi efektywnymi w sensie Pareta zależy jedynie/głównie od wartości przyjętych funkcji dobrobytu społecznego.

Dwa podstawowe podejścia:

• Utylitarystyczna funkcja dobrobytu społecznego

• Funkcja dobrobytu społecznego Rawlsa

Jak kształtować rozwiązania podatkowe?

• Utylitarystyczna funkcja dobrobytu społecznego

- utylitaryzm - podatki powinny być tak skonstruowane aby krańcowa użyteczność dochodu (strata użyteczności na skutek utraty jednostki pieniądza) była jednakowa w przypadku wszystkich osób.

- utylitaryzm zał. początkowe-> zabranie jednostki pieniądza jest bardziej dotkliwe dla biednego niż dla bogatego, dzięki temu użyteczność (dobrobyt społeczny) zwiększa się na skutek „wymiany” między opodatkowaniem dodatkowym bogatego a obniżką opodatkowania biednego (postulat progresywności).

- utylitaryzm błędy - różnica w dochodach to także kwestia zaangażowania w ich wytworzenie - a więc kwestia wpływu podatku na chęć gromadzenia i wielkość dochodu.

Jak kształtować rozwiązania podatkowe?

• Funkcja dobrobytu społecznego Rawlsa

- uzasadnia wybór takiego systemu podatkowego który maksymalizuje użyteczność dla jednostki znajdującej się w najgorszej sytuacji życiowej.

- zatem - należy podwyższać stawki podatkowe dla pozostałych osób tak by osiągnąć maksimum wpływów podatkowych od tych osób.

- wielkość stawek podatkowych w poszczególnych grupach dochodowych zależna będzie od wrażliwości podaży pracy w tych grupach na stawki podatkowe.

Kto rzeczywiście płaci podatek?

• Obowiązek podatkowy-ciężar podatkowy-rozkład podatku

• istnieje różnica między tym kogo ustawodawca zobowiązał do płacenia podatku a kto ponosi rzeczywiste skutki opodatkowania - CIĘŻAR PODATKOWY to miara obrazująca różnicę między realnymi dochodami jednostki przed opodatkowaniem a dochodem po nałożeniu podatku.

• Kategorią opisującą rzeczywiste skutki opodatkowania jest tu rozkład podatku - czyli wskazanie jak kształtuje się obniżenie realnego dochodu poszczególnych podatników.

• Należy zauważyć iż występuje tu różnica między zamierzonym obciążeniem podatnika a realnym.

• Różnica w obciążeniach wynika z przerzucalności podatku:

a) do tyłu (np. na czynnik produkcji-pracę)

b) do przodu (na konsumenta)

Kto rzeczywiście płaci podatek?

• Obowiązek podatkowy-ciężar podatkowy-rozkład podatku na rynku doskonale konkurencyjnym

• Nie ma żadnego znaczenia czy podatek od towarów nałożony jest na konsumentów czy na producentów

• Nie ma żadnego znaczenia czy składki na ubezpieczenia społeczne/podatek od płac są płacone po połowie czy w całości przez jedną ze stron

• Rozkład obciążeń podatkowych zależy od elastyczności popytu i podaży (np. pracy) oraz od czasu.

Zjawisko ucieczki przed podatkami
PRZYCZYNY UCIECZKI PRZED PODATKIEM

Prawo „narastającego oporu wobec podatków” von Gerloffa - wraz z rozwojem systemu podatkowego nasila się opór przeciw pobraniom podatkowym.

Ucieczka przed podatkiem jest zjawiskiem powszechnym znajdującym swe przyczyny w naturze ludzkiej. Źródła oporu/ucieczki obejmują:

• Przyczyny moralne

• Przyczyny polityczne

• Przyczyny gospodarcze

• Przyczyny techniczne

Zjawisko ucieczki przed podatkami
PRZYCZYNY UCIECZKI PRZED PODATKIEM

• Przyczyny moralne

Mają swoje podłoże w systemie wartości uznawanym przez podatnika - Okradanie fiskusa nie jest kradzieżą?!

• Przyczyna 1 Ucieczka przed podatkiem nie jest złym czynem, bo nikogo bezpośrednio nie krzywdzi.

• Przyczyna 2 Brak świadomości wynikającego z ucieczki:

· spadku zasobów środków publicznych

· wzrostu podatków dla innych,

• Przyczyna 3 Poczucie nieefektywnego wykorzystywania dochodów podatkowych przez państwo.

• Przyczyna 4 Poczucie niesprawiedliwości - państwo ma wszystkie atrybuty władcze w nakładaniu podatków a podatnik nie ma jak się bronić.

Zjawisko ucieczki przed podatkami
PRZYCZYNY UCIECZKI PRZED PODATKIEM

Przyczyny polityczne

Związane są z finansowaniem polityki społeczno-gospodarczej państwa.

Klasycznie podatek ma pełnić rolę narzędzia gromadzenia środków dla finansowania podstawowych zadań publicznych (obrona narodowa, bezpieczeństwo wewnętrzne etc.)

• Przyczyna 1 Wykorzystywany jest on jako narzędzie redystrybucji dochodu narodowego (krzywa Lorenza) - powoduje więc dla jednych niesprawiedliwość większą niż dla innych.

• Przyczyna 2 Nakładany selektywnie na różne grupy podatników (ew. działy gospodarki) obciąża je hamując ich rozwój bądź stawiając w mniej korzystnej sytuacji od innych.

• Przyczyna 3 Podatnicy nie zawsze popierają dany rząd i dlatego będą starać się utrudniać pobieranie podatku bądź świadomie będą dążyć do jego uniknięcia.

Zjawisko ucieczki przed podatkami
PRZYCZYNY UCIECZKI PRZED PODATKIEM

Przyczyny gospodarcze

Mają swoje podłoże w sytuacji ekonomicznej podatnika i jego otoczenia.

Przyczyna 1 Korzyści i koszty wiążące się z ucieczką od podatku.

Im wyższy ciężar podatkowy tym większe korzyści z ucieczki.

Im zamożniejszy podatnik tym większe szkody może przynieść ucieczka.

Przyczyna 2 Brak możliwości przerzucenia podatku na innego podatnika (nie można podnieść np. ceny)

Jeżeli rynek jest chłonny (koniunktura) to zaakceptuje podwyższone ceny.

Przyczyna 3 Reglamentacja rynku - stosowanie ograniczeń przez rząd w dostępie do dóbr(kartki etc.)

Przyczyna 4 Polityka gospodarczo-społeczna umożliwiająca korzystanie z wcześniejszych przywilejów emerytalnych, czy też ze świadczeń społecznych przysługujących bezrobotnym

Zjawisko ucieczki przed podatkami
PRZYCZYNY UCIECZKI PRZED PODATKIEM

Przyczyny techniczne

Mają swoje podłoże w budowie systemu podatkowego i elementach techniki podatkowej.

Przyczyna 1 Nadmierna liczba podatków powodująca szumy informacyjne i zazębianie się obszarów opodatkowania.

Przyczyna 2 Ograniczona możliwość skutecznej kontroli podatników mających obowiązek samodzielnie rozliczać się z fiskusem.

Przyczyna 3 Złożoność konstrukcji podatkowych ze względu na liczbę taryf, cechy szczególne przedmiotów opodatkowania (często marginalne różnice mogą powodować różnice w stosowaniu stawek podatkowych, czy podatków)

Zjawisko ucieczki przed podatkami
POSTACIE UCIECZKI PRZED OPODATKOWANIEM

Oszustwo podatkowe - rodzaje

Polega na świadomym (sporne) naruszeniu przepisów ustaw podatkowych, którego skutkiem jest korzyść materialna odnoszona przez podatnika z tytułu niezapłaconego podatku.

Zatajenie materialne - ukrycie przedmiotów będących podstawą opodatkowania. (towar, majątek spadkowy, skrajnie - powierzchnia budynku)

Zatajenie osobiste - zatajenie udziału w czynnościach opodatkowanych osób trzecich zapewniających dokonanie danej czynności objętych przepisami podatkowymi. (praca na czarno, cisi wspólnicy)

Zatajenie rachunkowe - prowadzenie rachunkowości do części z czynności wykonywanych przez dany podmiot (sprzedaż bez faktur i paragonów, zatrudnianie pracowników na czarno, wliczanie części wydatków osobistych wydatków w koszty, zakup urządzeń “na firmę”)

Zatajenie prawne - nadanie korzystniejszego statusu czynności opodatkowanej w celu zmniejszenia podatku (sprzedaż alkoholu jako aromatu do ciasta, zaniżenie oficjalnej ceny transakcji)

Zjawisko ucieczki przed podatkami
POSTACIE UCIECZKI PRZED OPODATKOWANIEM

Uniknięcie podatku - rodzaje

Jest to możliwość niezapłacenia podatku bez naruszenia przepisów prawa.

Powstrzymanie się - najprostsza forma uniknięcia podatku bazująca na wyszukaniu nieopodatkowanego substytutu dobra podlegającego opodatkowaniu lub na całkowitym zrezygnowaniu z posiadania tego rodzaju dobra.

Wykorzystanie luk w systemie podatkowym - czyli możliwość stworzenia innej niż w stanie faktycznym podstawy opodatkowania bądź innego rodzaju możliwości obejścia przepisów podatkowych.

Wykorzystanie możliwości niższego opodatkowania stwarzanego przez państwo (karta podatkowa, inny ryczałt).

Skorzystanie z raju podatkowego (przeniesienie majątku, siedziby firmy, bandery statku) na teren państwa gdzie istnieją korzystniejsze przepisy podatkowe = unikanie nałożenia podatku.

Unikanie wymierzenia podatku - ucieczka osobista - ukrywanie się przed państwem, brak majątku z którego można wyegzekwować podatek.

Racjonalne opodatkowanie

System podatkowy

System podatkowy - jest to:

• ogół podatków pobieranych w danym państwie,

• stanowiący uporządkowany zespół podatków,

• dających się sklasyfikować według różnych kryteriów

Zespół podatków funkcjonujący w Polsce obecnie nie zawsze jest odbierany jako „system podatkowy”.

System podatkowy

Najważniejsze fakty z tworzenia polskiego systemu podatkowego

1989 - ujednolicenie zasad opodatkowania dochodów osób prawnych CIT

1991 - podział dochodów podatkowych między Skarb Państwa a gminy

1992 - wprowadzenie podatku PIT

1993 - zastąpienie podatku obrotowego przez VAT i akcyzę

1996 - zniesienie podatku od ponadnormatywnego wynagrodzenia

1997 - nowa ordynacja podatkowa

 

Największe osiągnięcia

• Ustanowienie jednolitego, nowoczesnego systemu podatkowego

• Zlikwidowanie licznych ulg dla przedsiębiorstw

• Objęcie różnych źródeł dochodów jednolitym PIT

• Wprowadzenie nowego ustroju podatkowego bez negatywnych skutków społecznych i gospodarczych

• Zwiększenie udziału podatków konsumpcyjnych w dochodach państwa

PIERWSZE FORMY PODATKÓW W POLSCE

     dań - płacona w towarach i usługach - początki państwa polskiego,

-       podymne - (XI,XII wiek) pobierane od ilości zagród chłopskich we wsi,

     od 1374 roku Przywileje Koszyckie dla szlachty ograniczyły swobodę nakładania podatków przez króla,

- 

      podatek łanowy (XVI wiek) oraz podatek szosowy jako podatki majątkowe nakładane na właścicieli ziemskich i mieszczan, (uchwalane przez Sejm),

-       czopowe (j.w.)- nakładane na konsumpcję trunków,

-       pogłówne (j.w.)- stosowane w odniesieniu do ludności żydowskiej,

-       opłaty przywozowe (j.w.),

-       A.F. Modrzewski (XVI w.)- proponuje pierwszy podatek o charakterze podatku dochodowego (5%)

 

Rodzaje podatków w Polsce

Podatki centralne - są to podatki zasilające budżet państwa. Są one uregulowane w kilku ustawach. Największe znaczenie mają tu:

1. podatek od towarów i usług (VAT),

2. podatek akcyzowy,

3. podatek dochodowy od osób fizycznych

4. podatek dochodowy od osób prawnych,

5. podatek od gier,

 Dochody gmin z tytułu podatków i opłat lokalnych ustalają dwie ustawy:

- o finansowaniu j.s.t.  

- o podatkach i opłatach lokalnych.  

Rodzaje podatków w Polsce

Podatki samorządowe - są to podatki zasilające budżety jednostek samorządu terytorialnego; zaliczamy tu:

1. podatek od spadków i darowizn,

2. podatek od środków transportowych,

3. podatek od posiadania psów,

4. podatek od czynności cywilnoprawnych,

5. podatek leśny,

6. podatek rolny,

7. podatek od nieruchomości,

8. karta podatkowa.

KLIN PODATKOWY źródło BAS

KLIN PODATKOWY źródło BAS

KLIN PODATKOWY źródło BAS

Literatura

• Owsiak S. „Podstawy nauki finansów” Warszawa 2002

• Małecki J., Gomułowicz A. „Podatki” Poznań 1998

• Misiąg W., Malinowska-Misiąg E. „Finanse publiczne w Polsce” Rzeszów 2006

• Gaudemet P.M., Molinier J. „Finanse publiczne” Warszawa 2000

• Stiglitz J.E. „Ekonomia sektora publicznego” Warszawa 2004

---