CWICZENIA I - prawo cywilne
Zdolność prawna - jesteśmy podmiotem praw i obowiązków. każdy człowiek ma ją od chwili urodzenia, aż do śmierci.
Zdolność do czynności prawnych - to zdolność do tego, by nabywać prawa i zaciągać zobowiązania ( wziąć kredyt, umowa sprzedaży);
Od 0-13 lat brak zdolności do czynności prawnych-można zawrzeć umowe w bieżących sprawach zycia codziennego
Od 13-18-ego roku życia -ograniczona zdolność do czynności prawnych. Nie można w tym czasie sprzedać rzeczy zakupionej dla nas w konkretnym celu;
Można natomiast dysponować własnym zarobkiem i wszystkimi rzeczami, które zostały nam przekazane do swobodnego używania;
Można potwierdzić do pełnoletniości zawarcie umowy, w której oświadczenie woli złożono przez ukończeniem 18-ego roku życia;
Pełnoletnimi stajemy się w dniu narodzin w 18-tym roku życia;
Po ukończeniu 18-ego roku życia mamy pełną zdolność do czynności prawnych (możemy podjąć wszystkie czynności);
KAZUS 1
14-letni Jacek otrzymał motor od cioci. Po roku sprzedał go Tomaszowi (lat 16). Tata Jacka sprzeciwił się sprzedaży motoru, natomiast tata Tomasza potwierdził czynność sprzedaży.
Czy umowa taka doszła do skutku?
Odp: Jacek mógł sprzedać motor, ponieważ został on dany Jackowi do swobodnego użytku, a umowę potwierdził tata Tomasza.
KAZUS 2
15-letni Tomek w czasie wakacji zarobił 20 tyś.zł . Pieniądze przeznaczył na zakup samochodu. Jego rodzice wnieśli do sądu pozew o unieważnienie umowy.
Czy mają rację?
Odp: Rodzice Tomka nie mają racji wnosząc do sądu pozew o unieważnienie umowy, ponieważ pieniądze na zakup samochodu były zarobione przez Tomka i mógł nimi dysponować. Nie potrzeba także zgody rodziców, mógł sam podpisać umowę.
KAZUS 3
Kasia otrzymała od babci w drodze darowizny domek. Jej rodzice byli skłóceni z babcią
i odmówili przyjęcia domku twierdząc, że jest do tego wymagana ich zgoda.
Czy mają rację?
Odp: Rodzice Kasi nie mają racji. Babcia miała prawo darować domek komukolwiek. Jeżeli nieruchomość nie jest obciążona hipoteką to takiej zgody nie potrzeba, zaś w sytuacji, gdy jest obciążona np. na 10 tys.zł, wówczas taka zgoda jest wymagana.
Darowizna - ktoś daję komuś coś, ale ten ktoś się na to zgadza.
KAZUS 4
16-letni Adam otrzymał od rodziców 500 zł. Postanowił kupić rower. Poszedł do sklepu. Sprzedawca powiedział mu, że sprzeda mu rower, ale tę czynność muszą potwierdzić jego rodzice i będzie on czekał do dnia następnego na to potwierdzenia. Na drugi dzień Adaś przyszedł z mamą, a sprzedawca oświadczył, że rower już sprzedał.
Czy została zawarta umowa sprzedaży między Adasiem, a sprzedawcą?
Odp: Umowa sprzedaży została zawarta, gdyż sprzedawca wyraźnie oświadczył, że będzie czkał na potwierdzenie rodziców chłopca do dnia następnego. Nie powinien sprzedać tego roweru.
KAZUS 5
16-letnia Kinga zaszła w ciąże z 18-letnim Kamilem i chcą się pobrać. Zarówno rodzice Kingi i Kamila są temu przeciwni.
Znajdź rozwiązanie tej sytuacji
Odp: W takiej sytuacji (16 lat - ciąża , chłopak 18 lat)sąd wyraża zgodę na zawarcie małżeństwa. Sprzeciw rodziców w tej sytuacji nie ma znaczenia, gdyż taka jest wola sądu.
W momencie zawarcia małżeństwa przez 16-letnią kobietę, otrzymuje ona zdolność do czynności prawnych.
UBEZWŁASNOWOLNIENIE
Ubezwłasnowolnienie częściowe - osoba pełnoletnia (18 lat) może być ubezwłasnowolniona częściowo z powodu choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności alkoholizmu lub narkomanii, jeżeli stan tej osoby nie uzasadnia ubezwłasnowolnienia całkowitego, lecz potrzebna jest pomoc do prowadzenia jej spraw. Dla osoby ubezwłasnowolnionej częściowo ustanawia się kuratelę.
Ubezwłasnowolnienie całkowite - osoba, która ukończyła lat 13, może być ubezwłasnowolniona całkowicie, jeżeli wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności alkoholizmu lub narkomanii, nie jest w stanie kierować swym postępowaniem. Dla ubezwłasnowolnionego całkowicie ustanawia się opiekę, chyba że pozostaje on jeszcze pod władzą rodzicielską
Od urodzenia do lat 13-stu nie można ubezwłasnowolnić;
Od lat 13-18-stu można ubezwłasnowolnić całkowicie;
Od 18-stu, aż do śmierci można ubezwłasnowolnić całkowicie i częściowo;
KAZUS 6
21-letnia Joanna jest całkowicie sparaliżowana. Z otoczeniem porozumiewa się za pomocą oczu (mruganie). Rodzice Joanny chcą sprzedać jej mieszkanie, aby uzyskać środki na leczenie córki. Joanna się temu sprzeciwia.
Czy są podstawy do ubezwłasnowolnienia Joanny?
Odp: Są podstawy do ubezwłasnowolnienia całkowitego, gdyż nie Joanna nie jest w stanie sama egzystować. Na każdym kroku uzależniona jest od innych.
KAZUS 7
30-letni Marcin jest prezesem spółki PKN Orlen. Niestety popadł w alkoholizm. Nie radzi sobie z zarządzaniem spółką, która odnotowuje straty. Żona Marcina chce go całkowicie ubezwłasnowolnić.
Czy ma do tego podstawy?
Odp: Żona Marcina ma podstawy do ubezwłasnowolnienia męża, ale tylko częściowo (alkoholizm);
UZNANIE ZA ZMARŁEGO
Polskie prawo cywilne przewiduje, iż upływ czasu od zaginięcia musi wynieść 10 lat
Wprowadza on jednak pewne wyjątki od powyższych ogólnych wymogów co do upływu czasu:
Dorośli - za 10 lat (nie może być krócej) od końca roku kalendarzowego, w którym zaginął;
Dziecko - nie może być wcześniej uznane za zmarłego niż przed ukończenie przez nie 21 lat;
np. 4-letnia dziewczynka - za 17 lat można uznać ją za zmarłą;
16 letni chłopiec - za 10 lat można uznać go za zmarłego - musi być minimum
10 lat - jeżeli w tym czasie ukończy 21 lat;
5 lat - w sytuacji, gdy osoba ukończyła 70 lat;
W sytuacji pożaru, powodzi, wybuchu, lawiny - czekamy 1 rok od tego zdarzenia;
Katastrofa lotnicza, w której nie zostały odnalezione ciała ofiar - czekamy 6 m-cy od dnia katastrofy;
Jeżeli samolot wyleciał i nie wylądował, a nie wiemy co się zanim stało - czekamy
1 rok od chwili gdy miał wyładować;
Jeśli statek nie miał portu przeznaczenia - czekamy 2 lata od chwili, w której była o nim ostatnia wiadomość;
KAZUS 1
28-letnia Anna 25 maja 2009 r. wyszła z domu i nie wróciła.
Kiedy najwcześniej możemy uznać ją za zmarłą?
Odp: Możemy uznać ją za zmarłą 01 stycznia 2020 roku.
KAZUS 2
66-letni Józef 05 listopada 2009 r. wyszedł z domu i nie wrócił.
Kiedy najwcześniej możemy uznać go za zmarłego?
Odp: Można uznać go za zmarłego najwcześniej 01 stycznia 2015 roku - jeżeli w ciągu 10 lat skończy 70 rok życia to czekamy 5 lat;
KAZUS 3
15-letnia Kasia urodzona 05 maja 1994 r. wyszła z domu i nie wróciła. Data zaginięcia to 15 listopad 2009 r.
Kiedy najwcześniej możemy uznać ją za zmarłą?
Odp: Możemy uznać ją za zmarłą 01 stycznia 2020 roku.
KAZUS 4
5-letnie dziecko zostało uprowadzone ze sklepu 20 października 2009 r. Dzień później skończyłaby 5 lat.
Kiedy najwcześniej możemy uznać ją za zmarłą?
Odp: Możemy uznać ją za zmarłą 21 października 2025 roku.
KAZUS 5
05 marca 2009 roku Jan wyszedł w góry. W hotelu zostawił wiadomość, że wybiera się na Rysy. Do godziny 19-ej nie powrócił do hotelu. GOPR przekazał wiadomość, że w tym dniu od strony północnej zeszła w okolicach Rys duża lawina.
Kiedy najwcześniej możemy uznać go za zmarłego?
Odp: Można uznać go za zmarłego najwcześniej 06 marca 2010 roku.
! Tylko przy urodzinach liczymy od tego samego dnia, a w pozostałych przypadkach od dnia następnego!!
KAZUS 6
Jan leciał samolotem z Warszawy do Buenos Aires. Wylot dnia 03 października 2009 roku. Samolot miał wylądować wg czasu miejscowego 03 października o 21-ej , a wg czasu polskiego 04 października o 15-ej. Samolot nigdy nie dotarł do Buenos Aires i nie wiadomo co się z nim stało.
Określ datę uznania go za zmarłego.
Odp: Najwcześniej możemy uznać go za zmarłego 05 października 2009 roku - bierzemy pod uwagę czas polski.
KAZUS 7
Piotr był marynarzem, wypłynął w rejs. Statek zaginął. Po 4-ech latach jego żona wyszła ponownie za mąż i urodziła dziecko. Gdy dziecko miało 1 rok, do drzwi jej domu zastukał jej pierwszy mąż marynarz.
Znajdź rozwiązanie tej sytuacji
Odp: Żona zasadnie uznała go za zmarłego. Mąż marynarz musi starać się o uchylenie uznania go za zmarłego.
Małżeństwo:
Ślub cywilny - warunki zawarcia:
pełnoletnosc;
świadkowie (2);
chęć zawarcia związku małżeńskiego - oświadczenie przed urzędnikiem;
Możemy zawrzeć je w dowolnym urzędzie stanu cywilnego w Polsce. Trzeba złożyć odpowiednie dokumenty - odpis aktu urodzenia , jeśli ślub zawierany jest w innym urzędzie niż gminny.
Od momentu zawarcia związku małżeńskiego jest wspólność majątkowa. Natomiast wszystko co mieliśmy przed ślubem do wspólnoty majątkowej nie wchodzi;
Nie można brac ślubu z przyczyny pokrewieństwa (np. Dzidkowie, brat, siostra, kuzyni) i powinowactwa (np. brat mojego męża - nawet po rozwodzie jednego z małżonków);
W sytuacji, gdy rodzice któregoś z małżonków w formie darowizny przekazuje dziecku majątek, to pozostaje on w razie rozwodu w posiadaniu ich dziecka, jeżeli w momencie darowizny wyraźnie nie będzie napisane, że ten majątek jest na rzecz obu małżonków;
Unieważnienie małżeństwa - jest inną instytucją niż rozwód, gdyż powoduje, iż uznaje się, iż od początku nie miało miejsca. Może być dokonane tylko przez sąd i tylko w oparciu o określone przyczyny.
Przyczyny te muszą występować w chwili zawarcia małżeństwa. Są to:
Brak wymaganego wieku do zawarcia małżeństwa: - brak ukończonych 18 lat, albo 16 lat dla kobiety, której sąd opiekuńczy udzielił zgody na zawarcie małżeństwa;
Jeśli małżeństwo zostało zawarte przez mężczyznę, który nie miał ukończonych 18 lat, lub kobietę, która nie miała ukończonych lat 16 albo mając 16 lat zawarła małżeństwo bez zgody sądu opiekuńczego;
Jeśli jednak kobieta zaszła w ciążę, jej mąż nie może żądać unieważnienia. Jeśli przed wytoczeniem powództwa pełnoletniość została osiągnięta, także nie można już żądać unieważnienia małżeństwa.
Jeśli dana osoba jest ubezwłasnowolniona całkowicie o ile ubezwłasnowolnienie nie zostało w czasie trwania małżeństwa uchylone. Także zmiana ubezwłasnowolnienia całkowitego na częściowe wyklucza możliwość wytoczenia powództwa o unieważnienie małżeństwa.
Choroba psychiczna lub niedorozwój umysłowy w chwili zawarcia małżeństwa.
Późniejsze powstanie choroby psychicznej lub niedorozwoju nie umożliwia wytoczenia powództwa o unieważnienie małżeństwa.
Bigamia- czyli pozostawanie w ważnym związku małżeńskim - każdy może żądać unieważnienia małżeństwa, kto ma w tym interes prawny.
Nie można jednak unieważnić małżeństwa bigamicznego, jeśli poprzednie małżeństwo ustało, chyba że stało się to przez śmierć bigamisty.
Pokrewieństwo- w linii prostej ( dzieci, rodzice oraz rodzeństwo). Każdy może żądać unieważnienia małżeństwa z powodu pokrewieństwa między małżonkami.
Powinowactwo- w linii prostej ( np. synowa i teść )- unieważnienia z tego powodu mogą żądać tylko małżonkowie.
Przysposobienie ( adopcja) pozostawanie w stosunku przysposobienia także jest powodem do unieważnienia małżeństwa, jeśli jednak adopcja została rozwiązana, wówczas powództwo takie jest niemożliwe.
Błędy oświadczenia woli- można żądać unieważnienia małżeństwa jeśli małżonek zawierając małżeństwo znajdował się w stanie wyłączającym świadome wyrażenie woli, działał pod wpływem błędu co do tożsamości współmałżonka, znajdował się pod wpływem bezprawnej groźby.
Unieważnienie z powyższych przyczyn może żądać wyłącznie małżonek, który złożył wadliwe oświadczenie. Unieważnienia z powyższych przyczyn można żądać tylko w ciągu 6 miesięcy od ustania stanu wyłączającego swobodne wyrażenia woli, od wykrycia błędu, lub ustania obawy wywołanej groźbą- jednak nie dłużej niż do 3 lat od zawarcia związku.
Brak zezwolenia sądu na zawarcie małżeństwa przez pełnomocnika albo gdy pełnomocnictwo było nieważne lub ważnie odwołane. - z tych przyczyn unieważnienia małżeństwa może żądać mocodawca, o ile małżonkowie nie podjęli wspólnego pożycia.
W Polsce możemy zawrzeć związek małżeński przez pełnomocnika. W takim pełnomocnictwie należy określić dokładnie z kim zawarte będzie małżeństwo i kto będzie tym pełnomocnikiem oraz musi być ono zawarte w odpowiednim terminie.
Małżeństwo konkordatowe- małżeństwo zawarte zgodnie z przewidzianymi tam wymogami ma równocześnie status ślubu cywilnego. Kościół lub związek wyznaniowy powinien w ciągu 5 dni od daty zawarcia małżeństwa przesłać dokumenty do urzędu stanu cywilnego, który sporządza akt ślubu.
Warunki:
zaświadczenie z USC o braku okoliczności wykluczających zawarcie małżeństwa;
świadkowie (2);