Zajęcia nr 5 - Posługiwanie się językiem, Psychologia rozwoju człowieka 1


Zajęcia nr 5

Posługiwanie się językiem

[H.R. Shaffer - Psychologia dziecka]

  1. Natura i funkcje języka

Język jako środek:

Język jest przywilejem gatunku ludzkiego, ponieważ:

  1. Rozwój poszczególnych aspektów języka

W wieku 5 lat dziecko jest już kompetentne we wszystkich powyższych aspektach - oczywiście w późniejszych latach następuje ich rozwój.

3. Charakterystyka pierwszych „prawdziwych” słów używanych przez dziecko:

Rodzice dostosowują swój język do dziecięcych zdolności przetwarzania informacji poprzez:

4. Tworzenie zdań

5. Źródła dowodów potwierdzających istnienie wieku krytycznego dla nauki języka:

- Okres wrażliwości - czas, w którym przyswojenie danej umiejętności przez dziecko jest najbardziej prawdopodobne, ułatwione w stosunku do innych okresów; nie istnieją sztywne ramy czasowe, po których przekroczeniu dziecko miałoby utracić możliwość opanowania danej umiejętności; istnieje tutaj swoista elastyczność.

6. Aspekty konwersacji:

- Umiejętności metakomunikacyjne - rozwijane w okresie szkolnym; dziecko uczy się obiektywnie słuchać siebie - ocenia swoje wypowiedzi pod kątem efektywności, wyciąga wnioski, dokonuje zmian w zakresie werbalnym;

7. Tworzenie się mowy pisanej

Postęp w rozwoju kompetencji związanej z rozumieniem mowy pisanej w dużej mierze uzależniony jest od stopnia, w jakim dziecko jest zaciekawione tym zjawiskiem, dlatego ogromną rolę w procesie nauki czytania i pisania odgrywa aktywność rodziców (domowe interakcje społeczne, z których dziecko wynosi wiedzę o czytaniu i pisaniu; nadanie szczególnej wartości słowu pisanemu, często celebracja wspólnego czytania).

  1. Proces przyswajania języka - wyjaśnienie

  1. Podejście behawiorystyczne (B.Skinner) - dzieci uczą się języka poprzez warunkowane instrumentalne - wzmocnieniem jest pochwała ze strony rodziców lub okazanie przez nich zrozumienia wypowiedzi dziecka; dzieci spontanicznie naśladują mowę dorosłych - proces uczenia się następuje wtedy, gdy spotykają się ze wzmocnieniem;

Argumenty przeciw:

  1. Podejście natywistyczne (N.Chomsky) - proces rozwoju języka uzależniony jest przede wszystkim od wrodzonych zdolności dziecka, a nie od czynników środowiskowych.

- Produktywność językowa - wykorzystywanie każdego nowopoznanego słowa poprzez łączenie go z innymi na różne sposoby, prowadzące do tworzenia zdań nigdy wcześniej nie słyszanych - zupełne zaprzeczenie koncepcji warunkowania instrumentalnego.

- Dwa aspekty języka:

  1. Struktura powierzchniowa - mowa słyszana w wypowiedziach rodziców i innych dorosłych; sama w sobie nie daje dziecku odpowiednich informacji na temat zasad, na których się opiera

  2. Struktura głęboka - system określający sposób łączenia słów w celu uzyskania zrozumiałej wypowiedzi; Chomsky zakłada istnienie wrodzonego mechanizmu, który reguluje rozwój kompetencji językowej na tym poziomie:

LAD (language aquisition device) - wewnętrzny mechanizm przyswajania języka; wyłapuje z otoczenia te wypowiedzi, z których można wyabstrahować zasady tkwiące u podstaw języka - proces ten odbywa się dzięki wrodzonej znajomości gramatyki uniwersalnej, czyli aspektów języka wspólnych dla wszystkich języków świata;

Argumenty przeciw:

  1. Podejście społeczno-interakctyjne (J.Bruner) - szczególna rola kontaktów społecznych dzieci w najwcześniejszym okresie ich życia; uwzględnienie biologicznego przystosowania do nabywania kompetencji językowej;

- Zapoznawanie się ze sztuką konwersacji ma miejsce na długo przed wypowiedzeniem pierwszego słowa; dorośli przedstawiają dziecku język przy okazji różnych codziennych czynności;

- LASS (language aquisition support system) - system wsparcia przyswajania języka - formy pomocy oferowane przez dorosłych, które, wraz z wrodzonymi mechanizmami przyswajania, warunkują naukę języka.

- Formy wsparcia rodziców w procesie przyswajania (akwizycji ) języka:

  1. Styl mowy dorosłych (związek D-d)

FONOLOGIA

SEMANTYKA

SKŁADNIA

PRAGMATYKA

  • wyraźna mowa

  • wyższy ton

  • przesadna intonacja

  • wolniejsza mowa

  • dłuższe przerwy

  • ograniczone słownictwo

  • słowa „dziecięce”

  • odniesienie się do tego, co tu i teraz

  • krótsze wypowiedzi

  • zdanie poprawnie zbudowane

  • mniej zdań podrzędnych

  • więcej poleceń

  • więcej pytań

  • więcej kierowania uwagi

  • powtarzanie wypowiedzi dziecka

- Wpływ stosowania przez rodziców mowy uproszczonej na rozwój dziecka nie jest do końca jasny. Badania dostarczają sprzecznych wyników. Niektóre potwierdzają tę zależność (zarówno pozytywną, jak i negatywną), inne wykazują jej brak (Bettes, 1988 - mowa matek pogrążonych w depresji).

- Przykłady społeczności, w których dzieci rozwijają swoje kompetencje językowe w sposób nie zaburzony, mimo uwarunkowanego kulturowo braku wsparcia komunikacyjnego ze strony rodziców: Samoa, Kaluli (Papua Nowa Gwinea), Majowie (język Quiche).

  1. Dopasowanie czasowe mowy dorosłego

- Epizody wspólnej uwagi - sytuacje, w których dzieci i dorośli zajmują się tym samym obiektem; tworzenie ich przez rodziców stwarza kontekst dla rozwoju różnych funkcji poznawczych dziecka; prawdopodobnie mają istotny wpływ na proces opanowywania języka przez dziecko:

- Model intencjonalności (L.Bloom) - dziecko CHCE się komunikować z innymi, określić swoje miejsce w otaczającym go świecie społecznym poprzez wyrażanie swoim stanów emocjonalnych przy użyciu coraz bardziej wyszukanych form językowych; rozwój językowy jest w dużej mierze uwarunkowany przez WEWNĘTRZNY POTENCJAŁ dziecka;

Ogólnie:

wyposażenie genetyczne ROZWÓJ JĘZYKOWY środowisko

intencjonalne

procesy poznawcze

Sprawność językowa i komunikacyjna u progu średniego dzieciństwa

[M.Kielar-Turska - Średnie dzieciństwo]

  1. Słownictwo

  1. Kompetencja narracyjna

  1. Umiejętności konwersacyjne

8



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
jak się odżywiać, Psychologia rozwoju człowieka
Zajęcia nr 2 - Rozwój prenatalny, PSYCHOLOGIA, Semestr III, Psychologia rozwoju człowieka 1
Diagnoza ilościowa małej Poli, Szkoła - studia UAM, Psychologia rozwoju człowieka, Psychologia rozwo
Rozwojówka-skrót od Małgosi, Psychologia, II rok, Psychologia rozwoju człowieka - Stanisławiak
wykład psychologia rozwoju człowieka
Psychologia rozwoju człowieka pytania
stereotyp kobiecości, studia pedagogiczne, Psychologia rozwoju człowieka
Psychologia rozwoju czlowieka 2, Psychologia
ROZWÓJ UMYSŁOWY, APS, Psychologia rozwoju człowieka
Psychologia rozwojowa - Brzezińska - wykład 8 - Szanse i zagrożenia, Psychologia rozwoju człowieka
Nadpobudliwość psychoruchowa u dzieci, Studia rok I, Psychologia rozwoju człowieka
24.02.2011, Psychologia rozwoju człowieka

więcej podobnych podstron