4. Decyzje podejmowane w organie kolegialnym korupcją są dotykane później. Jeśli jeszcze w dodatku uda się tak skonstruować organ kolegialny, iż poszczególni jego członkowie staną się podmiotami kontrolnymi wobec człon­ków pozostałych (przez odpowiedni na przykład udział członków różnych partii i należytą liczbę uczciwych ludzi), istnieje prawdziwa możliwość ogra­niczenia patologii. Ale, oczywiście, tylko ograniczenia. Dziś bowiem zdarzają się także uchwały rad gminnych, w tym rad wielkich miast, podejmowane zwłaszcza w zakresie planowania przestrzennego, które prywatny, zewnętrzny wobec rady interes chronią w stopniu naruszającym w widocznej mierze samorządowy interes publiczny. Również w takiej materii jak na przykład reglamentacja parkowania w miastach, poważna część postanowień rad i orga­nów wykonawczych jest nielegalna i nierzadko podejmowana dla wyraźnej korzyści jakiegoś pozasamorządowego przedsiębiorcy.

5. W celu wielokontekstowego ulepszania pracy organu kolegialnego zmierza się dzisiaj nierzadko do ograniczania liczby jego członków z powodu ograniczenia kosztów, usprawnienia pracy, czy nawet ograniczenia sieci powiązań patologicznych.

W gminie, w której spośród trzech aptek, choć jedna została sprywaty­zowana nie na rzecz radnego, wójta, ich kuzynów czy powinowatych -gruntuje się niewątpliwie demokracja.

6. Niestety, inny sposób usprawnienia pracy organu kolegialnego pole­gający na wydzieleniu (m.in. z potrzeby indywidualizacji odpowiedzialności) każdemu członkowi osobnej dziedziny do indywidualnego decydowania zmie­rza do stanu nienormalnego, ponieważ organ kolegialny przestaje działać kolegialnie.

c) Organy naczelne, centralne, terenowe

To właśnie nauka porządkuje organy, ich cechy, funkcje, kompetencje nazwy. Gdyby nie oparcie w nauce, nieporządek w klasyfikacji i nazewnictwie byłby znaczny. Prawodawca nie zawsze daje tu sobie radę, czego rezultatem są wieloletnie prace naprawcze. Dlatego nazwa organu powinna być jednocześnie fotografią jego miejsca w systemie organizacyjnym państwa.

W strukturze organów administracji państwowej najwyższe miejsce zaj­muje Prezydent RP, ale nie nazywamy go organem naczelnym, ponieważ nikt mu nie podlega.

Z kolei w administracji rządowej najwyżej w strukturze usytuowane orga­ny nazywamy organami naczelnymi. Te zaś, które są ulokowane niżej, ale są

160

organami jednostkowymi w skali całego kraju, uzyskały nazwę centralnych organów administracji rządowej.

W strukturze wszystkich organów samorządu terytorialnego nie ma ani organów centralnych, ani naczelnych, bowiem organy samorządu terytorialne­go poszczególnych jednostek nikomu nie podlegają. Toteż wszystkie organy samorządu terytorialnego w Polsce są organami terenowymi.

Na gruncie obowiązującego prawa mamy cztery określenia naczelnych organów, z których każde brane oddzielnie jest równie poprawne, chociaż innym służy celom:

l. Naczelne organy administracji rządowej to te spośród organów admi­nistracji publicznej, które są powoływane przez Prezydenta bezpośrednio czy też po uprzednim wyborze przez Sejm.

2. Naczelnymi organami administracji rządowej są organy zwierzchnie wobec pozostałych organów (i innych podmiotów organizacyjnych pań­stwa) w strukturze administracji rządowej.

3. Naczelnymi organami administracji rządowej są organy powoływane przez Prezydenta czy Sejm, i których właściwość terytorialna obejnwtj^ obszar całego państwa.

4. Naczelnymi organami administracji rządowej są organy zwierzchnie wobec pozostałych organów w strukturze administracji rządowej, i których właściwość terytorialna obejmuje obszar całego państwa.

Określenia zawarte w punktach pierwszym i drugim dają możliwość klasyfikacji organów na naczelne i pozostałe, określenia zaś trzecie i czwarte pozwalają także na wyróżnienie centralnych organów administracji rządowej oraz organów administracji rządowej w terenie, ewentualnie także organów administracji publicznej w terenie.

Warto zaznaczyć, iż mimo konstruowania dla zwierzchnich organów administracji, głównie Rady Ministrów i ministrów, nowej pozycji i nowej roli, najnowsze akty ustawowe powołujące tego typu organy i ich urzędy posługują się pojęciem organu naczelnego. Zatem w ujęciu strukturalnym i funkcjonal­nym do organów naczelnych można zaliczyć Radę Ministrów i organy wcho­dzące w jej skład.

161

---