Zapalenie {inflammatio) jest to miejscowa odpowiedź ustroju na bodziec zapaleniotwórczy. Odczyn zapalny jest próbą obrony ustroju przed czynnikiem szkodliwym.

Przyczyny zapalenia:

• uraz mechaniczny,

• czynniki chemiczne egzogenne (kwasy, zasady) i endogenne,

• czynniki fizyczne (np. promieniowanie nadfioletowe, jonizujące i ciepło),

• ciała obce,

• czynniki biologiczne (wirusy, bakterie, grzyby, tkanka martwicza).

Proces zapalny:

• zmiany lokalne w miejscu działania bodźca zapaleniotwórczego (w tzw. ognisku

zapalnym) - objawy kliniczne: zaczerwienienie, obrzęk, podniesienie temperatury, ból,

upośledzenie czynności narządu

• zaburzenia całego organizmu

Przebieg procesu zapalnego można podzielić na 3 okresy:

• uszkodzenie tkanek

• powstanie wysięku (surowiczy lub ropny),

• cofanie się objawów chorobowych i zakończenie procesu zapalnego.

Środki przeciwzapalne można podzielić na:

1. ciepło suche i wilgotne,

2. zimno suche i wilgotne,

3. środki chemiczne (drażniące),

4. środki bodźcowe (bańki).

1. Wpływ ciepła na organizm człowieka:

• rozszerzenie powierzchownych naczyń krwionośnych i trochę głębiej położonych,

• rozszerzenie naczyń chłonnych,

• zwiększenie przepuszczalności naczyń włosowatych,

• obniżenie ciśnienia tętniczego krwi,

• nieznaczny wzrost tętna,

• ułatwienie przenikania leukocytów do przestrzeni okołonaczyniowej,

• zmniejszenie napięcia mięśni,

• pogłębienie oddechu,

• wzmożone wydzielanie potu,

• zmniejszenie bólu,

• przyspieszenie powstawania ropy (w stanach zapalnych).

Wskazania do stosowania ciepła:

• bóle mięśniowe,

• przykurcze,

• wzdęcia,

• utrudnione gojenie się ran,

• oziębienie,

• choroby reumatyczne,

• nerwobóle,

• zapalenie ucha środkowego.

Przeciwwskazania do stosowania ciepła:

• krwotoki,

• ostre stany zapalne grożące perforacją, np. ostre zapalenie wyrostka robaczkowego,

• oparzenia.

Ponadto należy pamiętać o kontrolowaniu i ostrożnym stosowaniu ciepła u chorych nieprzytomnych oraz u osób z zaburzeniami czucia.

2. Wpływ zimna na organizm człowieka:

• miejscowe obniżenie temperatury,

• zwężenie naczyń krwionośnych,

• działanie przeciwkrwotoczne,

• zmniejszenie obrzęku,

• zmniejszenie i zwolnienie przemiany materii

• zmniejszenie dopływu tlenu i substancji odżywczych do tkanek,

• zmniejszenie bólu,

• zwolnienie lub zahamowanie procesu zapalnego.

Wskazania do stosowania zimna:

• stłuczenie, skręcenie, zwichnięcie,

• obrzęki pourazowe lub pooperacyjne,

• krwiaki,

• migreny, bóle głowy,

• krwotoki z nosa,

• krwotoki wewnętrzne,

• wysoka gorączka,

• poparzenia (bezpośrednio po oparzeniu przez ok. 15 min chłodzić zimną wodą),

• zapobieganie i leczenie zakrzepicy,

• zapobieganie wysiękom, obrzękom, np. przy ukłuciu przez owady.

Przeciwwskazania do stosowania zimna:

• odmrożenia,

• tętnicze zaburzenia dopływu krwi.

Różnice między okładem ciepłym a okładem zimnym

	Okład ciepły	Okład zimny
Cel stosowania	Przyspiesza przebieg procesu zapal­nego, zmniejsza ból	Hamuje rozwój stanu zapalnego, zmniejsza ból i obrzęk
Czas zabiegu	6-8 h	2-3 h
Ilość warstw	Trzy: - wilgotna - ceratka - sucha	Dwie: - wilgotna - sucha
Sposób założenia warstw	Szczelnie przylegają do skóry i siebie	Nie muszą szczelnie przylegać do siebie
Sposób umocowa­nia	Szczelnie przybandażować	Spiąć agrafkami lub luźno przyban­dażować
Warstwa mokra po zabiegu	Wilgotna i ciepła	Sucha i zimna
Skóra po zabiegu	Wilgotna i ciepła, wymaga docieple-nia warstwą suchą przez okres ok. 30 min	Sucha i chłodna

---