Podstawy dietetyki.
Wykład 5
5.11.2009 r.
W zależności od przyczyn biegunki dzieli się na:
> osmotyczne z zatrzymywaniem wody w jelicie na skutek zwiększonego wewnątrzjelitowego ciśnienia osmotycznego
- spożycie dużej ilości jonów słabo absorbowanych w jelicie cienkim (magnez, fosforany, siarczany, środki przeczyszczające)
- zaburzenia trawienia i wchłaniania towarzyszące chorobom trzustki i jelita cienkiego
- niedobór disacharyz (laktazy, sacharozy, izomaltazy) powodujący nietolerancję dwucukrów ( pH<5,5)
- nietolerancja glutenu - choroba trzewna
- obecność w żywności oligosacharydów pochodzenia roślinnego (rafinoza, stachioza)
- spożycie np. sacharyny, mannitolu, sorbitolu
- zwiększone spożycie owoców i ich przetworów zawierających znacznie więcej fruktozy w stosunku do glukozy (np. jabłka) i zawierające sorbitol (np. śliwki, czereśnie, brzoskwinie, jabłka)
> wydzielnicze (sekrecyjne) = zwiększone wydzielanie do światła jelita wody i elektrolitów, która przekracza zdolność ich zwrotnego wchłaniania w jelicie grubym…
> wysiękowe
ZESPÓŁ UPOŚLEDZONEGO WCHŁANIANIA
Zespół wynikający z upośledzonego trawienia (wtórny zespół upośledzonego wchłaniania) i wchłaniania (pierwotny zespół upośledzonego wchłaniania), w którym występują charakterystyczne objawy: przewlekłe biegunki, nudności, wymioty, …
Upośledzenie trawienia […]
Nieswoiste przewlekłe stany zapalne […]
ZESPÓŁ JELITA DRAŻLIWEGO (NADWRAŻLIWEGO) - IBS (Irratable bowel syndrom)
= określa się jako zespół objawów występujących ciągle lub nawracających co najmniej przez okres 3 miesięcy, do których zalicza się:
ból brzucha, najczęściej występujący po posiłku w lewym podbrzeżu lub lewym podbrzuszu, ustępujący po wypróżnieniu
zmiana częstości wypróżnień i konsystencji stolca - biegunki lub zaparcia
uczucia parcia na stolec i niepełnego wypróżnienia
uczucie rozpierania w podbrzuszu, wzdęcia
domieszka śluzu w stolcu
Objawy te ustępują w czasie snu.
Dolegliwości tego typu dotyczą ok. 20-30% dorosłej populacji krajów uprzemysłowionych. Szacuje się, że 50% chorych leczących się w poradniach gastroenterologicznych to osoby cierpiące z powodu zespołu jelita drażliwego. Wśród zgłaszających Sie do specjalistów chorych przeważają kobiety, dlatego przyjęło się twierdzić, ze ten zespół chorobowy jest typowy dla kobiet…
Etiologia nadwrażliwości jelit jest prawdopodobnie związana z:
zaburzeniami funkcji receptorów i dróg przewodzących bodźce nerwowe,
zmianami uwalniania mediatorów czucia i dysfunkcja analizatorów czuciowych mózgu
Prowadzi to do zaburzeń motoryki oraz percepcji bodźców.
Istotną rolę w etiopatogenezie zespołu jelita drażliwego odgrywać mogą zaburzenia hormonalne oraz neuropsychiczne.
Zespół jelita wrażliwego współistnieje często z:
dyspepsją,
nadwrażliwością układu moczowego,
nadwrażliwością układu sercowo-naczyniowego,
zaburzeniami miesiączkowania.
Cechą charakterystyczną zespołu jelita cienkiego jest nadreaktywność jelit, szczególnie jelita grubego, na niektóre bodźce (stres, rozciąganie, niektóre pokarmy, cholecystokininę) , które powodują nasilenie i wzrost amplitudy skurczów, szczególnie skurczów odcinkowych.
ZAPARCIA
Zaparcie nawykowe to zaburzenie, w którym okres przebywania kału w odbytnicy jest dłuższy niż normalnie, czyli rzadziej niż co 2-3 dni oddawany…
Ze względu na przyczyny wyróżniamy następujące zaparcia:
[…]
Za główne przyczyny, które wpływają na to, że zaparcia nawykowe stają się powszechną jednostką chorobową krajów cywilizowanych, zwłaszcza mieszkańców miast to:
[…]
UCHYŁKOWATOŚĆ JELITA GRUBEGO
= tworzenie się drobnych przepuklin błony śluzowej, które uwypuklają się na zewnątrz, poprzez rozstępy w okrężnej warstwie mięśniowej ściany jelita.
Uchyłki lokalizują się najczęściej w okrężnicy esowatej. Brak leczenia może doprowadzić do zapalenia okołouchyłkowatego, guzów, ropni, krwawień.
[…]
CHOROBY WĄTROBY
Rysunki: Stłuczenie rozsiane wątroby,
Stłuczenie rozlane wątroby.
W stłuczeniu wątroby dochodzi do nadmiernego nagromadzenia się tłuszczu w komórkach wątroby. Prawidłowa zawartość tłuszczu w wątrobie nie przekracza 10%. Wszystkie zmiany w równowadze węglowodanowo-tłuszczowej, zaburzenia syntezy białek, fosfatydów, fosforylacji oksydatywnej mogą przyczyną stłuczenia komórek wątroby. Do stłuczenia wątroby dochodzi przy nadmiernej…
Stłuczenie wątroby towarzyszy:
otyłości
cukrzycy
alkoholizmowi
hiperlipidemii
niedoborom związków lipotropowych
niektórym zatruciom związkami chemicznymi (np.: chloroformem, fosforem, eterem, czterochlorkiem węgla)
chorobom przebiegającym z wyniszczeniem (nieswoiste stany zapalne jelita grubego, zespół krótkiego jelita i inne przyczyny ciężkich niedoborów pokarmowych)
długotrwałe żywienie parenteralne
choroby trzustki
galaktozemia
choroba Wilsona
glikogenozy
niektóre leki (np.: sterydy, tetracykliny, salicylany)
wzw typu D (stłuszczenie drobnokropelkowe)
niedotlenieniu miąższu wątroby
powikłania ciążowe (stłuszczenie drobnokropelkowe)
nadmierna podaż witaminy A.
Jeżeli działanie czynników powodujących stłuszczenie trwa długo i ma duże natężenie to hepatocyty przepełnione tłuszczem pękają, wyzwalając odczyn zapalny i rozwój tkanki łącznej, co powoduje powstanie zmian o charakterze morskim i może doprowadzić do obrzęków, wodobrzusza i nasilenia się żółtaczki.
Dieta:
ograniczenie spożycia produktów wysokoenergetycznych
ograniczenie spożycia nasyconych kwasów tłuszczowych
Choroba alkoholowa wątroby:
- w okresie ostrym dieta wysokokaloryczna
- wysokobiałkowa z modyfikacją zawartości tłuszczu
- papkowata konsystencja
- wyrównanie zaburzeń elektrolitowych i kwasowo - zasadowych
- suplementacja witaminami C i z grupy B
CHOLESTAZA
Zespół zmian klinicznych i biochemicznych będących następstwem przeszkody w wydalaniu żółci w drogach zewnątrz i wewnątrzwątrobowych.
Powstaje w:
- kamicy żółciowej,
- nowotworach.
- uszkodzeniach mechanicznych …
Dieta zależna jest od stopnia zastoju żółci i od jego odwracalności oraz występowania i nasilenia biegunki tłuszczowej:
zwiększona podaż energii, białka, zmniejszona tłuszczu (50-40 g na dobę)
tłuszcz, szczególnie w przewlekłej cholestazie, lub częściowo po
do diety można wprowadzać witaminy A, D, E i K
ZATRZYMANIE PŁYNÓW
może towarzyszyć zarówno przewlekłym jak i podostro przebiegającym chorobom wątroby
powodować mogą obrzęki obwodowe oraz wodobrzusze
czasami poprzedzone są krwawieniami z przewodu pokarmowego
Dieta:
niskosodowa (ok. 600 mg Na/dobę)
bogatopotasowa (soki, wywary i przeciery warzywne, owocowe)
o kontrolowanej podaży płynów: zapotrzebowanie podstawowe na płyny wynosi 30 ml /kg m.c./dobę = 500-800 ml na oddychanie i wydalanie wody przez skórę + diureza w dniu poprzednim + 500 ml na każdy stopień powyżej 37˚C.
OSTRE WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY
= zapalenie wątroby wywoływane przez specyficzne wirusy hepatropowe.
WZW typu A, E, B.
PRZEWLEKŁE ZAPALENIE WĄTROBY
Proces chorobowy o charakterze przewlekłym i postępującym, może doprowadzić do progresywnego niszczenia hepatocytów, a w konsekwencji tego do rozwoju marskości oraz niewydolności wątroby.
Przyczyny: alkoholizm, leki.
Cechuje się okresami…