1 slajd:

POLITYKA UNI EUROPEJSKIEJ WOBEC OSÓB STARSZYCH

Cele i zakres polityki społecznej Unii Europejskiej są z jednej strony zdeterminowane przez zasadnicze cele Unii jako instytucji obejmującej swym działaniem około 480 mln osób na naszym kontynencie, a z drugiej strony przez przebieg procesów demograficznych, społecznych i ekonomicznych we współczesnych społeczeństwach.

2 slajd:

Polska:

• polityka realizacji interesów osób starszych- Polityka wobec osób starszych określana jest jako polityka realizacji interesów osób starszych. Dotyczy potrzeb i warunków bytu ludzi starszych i ma na celu te działania, które w sposób planowy i celowy mają wpłynąć na poprawę sytuacji życiowej starszych ludzi. Służy temu system świadczeń związanych z zabezpieczeniem społecznym. Polityka społeczna zakłada działania na rzecz praw tej kategorii ludzi. Dotyczy to oświaty, kultury, ochrony zdrowia, organizacji czasu wolnego, ochrony pracy ludzi starszych, pomocy obłożnie chorym, pracy socjalnej z osobami starszymi, kształtowania odpowiednich warunków mieszkaniowych, pomocy instytucjonalnej oraz warunków materialnych seniorów.

• Polityka społeczna - społeczna uwzględniając prawa człowieka starszego uwzględniać powinna przede wszystkim jego godność. Stosunek do człowieka starszego jest miarą humanistycznych stosunków w społeczeństwie.

Politykę społeczną wobec osób starszych zdefiniować można, jako system realizowanych w jej ramach działań, mających na celu wszechstronną kompensację malejących wraz z wiekiem możliwości samodzielnego zaspokajania potrzeb, integrację z lokalną społecznością oraz przygotowanie do starości. Generalnie można wskazać na dwa cele, stanowiące niejako myśl przewodnią współczesnej polityki społecznej wobec osób starszych. Są to: prawo do samostanowienia i decydowania o swojej przyszłości i kształtowania hierarchii własnych potrzeb oraz współodpowiedzialność za swoje losy.

• celów polityki społecznej -Formowanie celów polityki społecznej wobec osób starszych jest procesem wymagającym uwzględnienia nie tylko obiektywnych potrzeb ludzi starszych i ich otoczenia ale i finansowych możliwości podmiotów odpowiedzialnych za realizację tej polityki

3. slajd: Podejścia do pomocy osobom starszym mogą być następujące:

- Autonomia - to zachowanie przez nich suwerenności w podejmowaniu decyzji o sposobach życia w starości,

- Integracja - zapewnienie starszej generacji warunków do udziału w życiu społecznym,

- Opieka - zapewnienie pomocy w razie wynikającego z wieku lub stanu zdrowia ubytku sił fizycznych lub psychicznych,

- Organizacja, której zadaniem jest koordynacja działania podmiotów polityki wobec ludzi starszych

4. slajd: PAŃSTWO WOBEC POPULACJI STARSZEJ-

państwa wobec starszej populacji - W Polsce mamy do czynienia z paradoksalną sytuacją dotyczącą postrzegania roli państwa wobec starszej populacji. Z jednej strony badania opinii sytuują instytucje rządowe jako absolutnie odpowiedzialne za sytuację osób starszych, a z drugiej - osoby starsze najczęściej żyją w rodzinach swych dzieci i od nich uzyskują pomoc.
Polska transformacja, określana przez niektórych politologów i ekonomistów mianem „luki międzysystemowej, przyniosły zarówno negatywne jak i pozytywne zjawiska”.

- Do negatywnych zjawisk, mających wpływ na utratę poczucia społecznego bezpieczeństwa zalicza się:
¨ bezrobocie;
¨ szarą strefę zatrudnienia;
¨ pauperyzację społeczeństwa;
¨ spadek dochodu narodowego;
¨ spadek produkcji przemysłowej
¨ wzrost przestępczości;
¨ pogorszenie się wskaźników zdrowia;
¨ zwiększenie się odsetka osób ujemnie oceniających swój bilans życiowy;
¨ spadek poziomu życia ( wzrost cen, kosztów utrzymania się, inflacja)
- Do pozytywnych zjawisk natomiast zalicza się:
¨ przemiany w strukturze własności;
¨ swoboda w podejmowaniu działań gospodarczych;
¨ demokratyzacja życia społeczno - politycznego;
¨ konkurencja na rynku;
¨ brak przymusu ekonomicznego.

5 slajd:

Osoby starsze mogą być aktywne w tworzeniu gospodarki regionalnej na różne sposoby np. wiele osób będących na wcześniejszych emeryturach prowadzi własną działalność gospodarczą, osoby zdolne do pracy korzystające ze świadczeń chorobowych mogłyby powrócić na rynek pracy gdyby zaoferowano im odpowiednie przeszkolenie, miejsce pracy i warunki do jej wykonywania.

6 slajd:

Atlas Złotego Wieku realizowany był od listopada 2002 do września 2003 roku przez Akademię Rozwoju Filantropii w Polsce we współpracy ze Stowarzyszeniem Klon/Jawor przy wsparciu Wspólnoty Roboczej Związku Organizacji Socjalnych. Program ten dofinansowany został przez Unię Europejską w ramach Programu Phare ACCESS 2000.

7 slajd:

W ciągu ostatnich 50 lat odsetek osób starszych w Polsce wzrósł ponad dwukrotnie. W 1950 roku osoby powyżej 60 roku życia stanowiły 8,2% ogółu ludności, a w 2002 r. już prawie 17%. Według prognoz Głównego Urzędu Statystycznego w roku 2020 osób starszych będzie ok. 22%. Niebawem co piąty mieszkaniec Polski będzie seniorem!

8slajd:

Do poprawy sytuacji osób starszych mogą przyczynić się działania podejmowane przez organizacje społeczne. Jednak w Polsce wciąż niewiele stowarzyszeń czy fundacji prowadzi programy adresowane do seniorów. Oprócz barier finansowych często przeszkodą w realizacji tego typu inicjatyw jest brak rzetelnej wiedzy o tym, jak skutecznie pomagać ludziom w podeszłym wieku, jak zachęcać ich do aktywności, działania na rzecz innych.

Polska stoi wobec wyjątkowo trudnego problemu. Z jednej strony obserwujemy bowiem typowe cechy starzejącego się społeczeństwa, czyli wzrost liczby osób starszych w stosunku do osób młodszych, co powoduje potrzebę tworzenia systemowych rozwiązań sprzyjających wzrostowi aktywności zawodowej ludzi starszych, z drugiej zaś notujemy jeden z najniższych wskaźników zatrudnienia i najniższą średnią wieku przechodzenia na emeryturę wśród państw europejskich.

9 slajd:

Podmioty działające na rzecz osób starszych na terenie całej Unii Europejskiej

Istotnym elementem międzynarodowej polityki społecznej UE na rzecz osób starszych są organizacje do najważniejszych należą:
1. EURAG Związek na rzecz starszej generacji Europy,
2. EUROLINK AGE Europejska sieć ds. rozwiązywania problemów dotyczących starzenia się,
3. FERPA Europejski związek rencistów i starszych osób,
4. FIAPA Międzynarodowy związek zrzeszeń starszych ludzi.

10. slajd

Wśród polskich podmiotów państwowych najważniejsze zadania zostały podzielone między trzy resorty:

1. Minister Pracy i Polityki Społecznej który odpowiedzialny jest za system ubezpieczeń społecznych (emerytury, renty, pomoc społeczna),
2. Minister Zdrowia odpowiada za stan zdrowia oraz leczenie,
3. Urząd ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych (organizowanie opieki zdrowotnej dla kombatantów i innych uprawnionych).

11. slajd:

Unia Europejska

Wśród najważniejszych dokumentów definiujących cele polityki wobec osób starszych, które są wytycznymi także dla polityki socjalnej w krajach Unii Europejskiej, znajdują się Europejska Karta Socjalna (niekiedy mówi się Europejskiej Karcie Społecznej), dokumenty konferencji kopenhaskiej ONZ z marca 1995 r., a także postanowienia, zalecenia i rezolucje Rady Europejskiej[1]. Za krok w kierunku ujednolicenia celów tej polityki można uznać zalecenie Rady Europejskiej z dn. 27.07.1992 r. w sprawie zbliżenia celów i polityk w zakresie ochrony socjalnej. Mowa w tym dokumencie jest m.in. o zapobieganiu izolacji społecznej ludzi starszych oraz działaniu na rzecz zaspokojenia specyficznych potrzeb starszej generacji. Warto podkreślić, ze treść tych zaleceń akcentuje wagę problemów związanych z organizacją życia w lokalnej społeczności i usług oraz pomocy niematerialnej dla ludzi starych.

• Promowanie solidarności międzypokoleniowej w Unii Europejskiej

UE dostrzegła potrzebę wypracowania skutecznej i zgodnej z europejskimi wartościami (w szczególności w zakresie równości szans kobiet i mężczyzn) reakcji wobec problemu starzenia się społeczeństw europejskich i wydała jeden z najnowszych komunikatów na ten temat pt. Promocja solidarności międzypokoleniowej. Przewidywany spadek liczby ludności w większości państw członkowskich UE i zagrożenia, które z tego wynikają dla wzrostu gospodarczego Europy, stabilności europejskiego modelu społecznego, a w szczególności dla solidarności między młodszymi i starszymi generacjami obywateli UE jest znaczący

-Rok 2007 w UE jest Europejskim Rokiem Równych Szans dla Wszystkich. Według Eurobarometru 2/3 Europejczyków nie zna swoich praw. Ten rok ma to zmienić. W tym celu UE przygotowała cykl imprez poświęconych nierównemu traktowaniu, począwszy od dyskryminacji ze względu na płeć i wiek, a skończywszy na dyskryminacji ze względu na wyznanie lub pochodzenie etniczne. Jednym z celów Europejskiego roku równych szans jest aktywizacja środowisk dyskryminowanych.

12 slajd:

Wskaźnik zatrudnienia osób starszych i segregacja zawodowa

Obecnie aktywność kobiet i mężczyzn na rynku pracy wyznacza segregacja wertykalna i horyzontalna. Segregacja zawodowa ze względu na płeć ma miejsce wtedy, gdy mężczyźni i kobiety skupieni są na różnych zawodach i na odmiennych stanowiskach. Segregacja ma charakter dyskryminujący, bo ogranicza jednostkom prawo wyboru.

Segregacja pozioma to tendencja, żeby kobiety i mężczyźni wykonywali odmienne zawody. Prowadzi ona do dyskryminacji kobiet, poprzez dyskryminację zawodów sfeminizowanych, które uważane są za mniej ważne i prestiżowe, a co za tym idzie - są znacznie gorzej opłacane (np. szkolnictwo czy służba zdrowia).

Segregacja pionowa polega na tym, że kobiety zajmują niskie, mężczyźni zaś wysokie stanowiska w hierarchii zawodowej. W wielu obszarach aktywności zawodowej mamy do czynienia z piramidą - u jej podstawy, czyli na niskich stanowiskach jest bardzo dużo kobiet, natomiast na szczycie hierarchii, tam gdzie podejmowane są decyzje (partie polityczne, związki zawodowe, media czy sądownictwo), widać wyraźną przewagę mężczyzn.

13 slajd:

Projekt "Poszukiwana 45+: rzetelność, zaangażowanie, doświadczenie"

Projekt "Poszukiwana 45+: rzetelność, zaangażowanie, doświadczenie" Tak nazywa się projekt realizowany przez Departament ds. Kobiet, Rodziny i Przeciwdziałania Dyskryminacji w MPiPS

, współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. Jego realizacja ma przyczynić się do wyeliminowania stereotypowego postrzegania pracujących kobiet powyżej 45. roku życia. Ma też służyć sprowokowaniu dyskusji na temat planowanych rozwiązań systemowych związanych ze stopniowym wyrównywaniem wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn oraz zapewnienia jednakowego dostępu przedstawicieli obu płci do zatrudnienia i kształcenia ustawicznego, zwłaszcza w wieku starszym.

Projekt ma charakter medialnej kampanii świadomościowej, skierowanej w szczególności do pracodawców oraz kobiet w wieku 45+, które już pracują i chcą się szkolić oraz podnosić swoje kwalifikacje zawodowe. Dyskryminacja ze względu na wiek, czyli nierówne, gorsze traktowanie, może spotkać kobiety w każdym wieku, także młode - jednak w sposób szczególny dotyka w naszym kraju kobiety z tej grupy wiekowej.

14 slajd:

Celem Kampanii 45+ jest przede wszystkim promocja wizerunku kobiety starszej, która:

ma doświadczenie jako osoba z wieloletnim stażem zawodowym,

jest bardziej skoncentrowana na pracy, niż osoba młoda, ponieważ ma mniej obowiązków rodzinnych,

jest dokładna, ponieważ uczenie się na błędach ma już za sobą,

jest zdyscyplinowana, bo ceni stabilność, a także można tu dodać:

jest lojalna wobec pracodawcy, ponieważ ceni swoją pracę,

ma większą motywację do pracy, ponieważ wie czego chce,

lepiej rozumie potrzeby starzejącej się populacji klientów, ponieważ sama się do nich zalicza

15 slajd:

Rządowy program "50+"Rządowy program "50+" jest dla czterdziestolatków Cel programu to zmiana najgorszego w Unii wskaźnika - dziś w Polsce pracuje tylko 28 proc. osób po pięćdziesiątce. Za pięć lat pracować ma ich 40 proc., a w 2020 r. - co druga osoba w wieku 55-64 lata. To dzisiejsi 43-52-latkowie

rząd planuje m.in.:

- zmniejszenie kosztów pracy przez •  zwalnianie pracodawców ze składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za osoby w wieku 50+; •  skrócenie do 14 dni okresu, za jaki pracodawca płaci pensję osobie w wieku 50+ w przypadku choroby; •  skrócenie okresu ochronnego przed emeryturą z czterech do dwóch lat;

- podnoszenie kwalifikacji: •  rząd sfinansowałby pracodawcom kursy dla osób w wieku 50+; •  być może wprowadzone zostałyby bony szkoleniowe lub stypendia;

- promowanie pracy w niepełnym wymiarze godzin dla osób starszych;

- wspieranie osób, które aktywnie poszukują pracy. Urzędy pracy nie miałyby się koncentrować - jak do tej pory - na obsługiwaniu osób bezrobotnych.

16slajd

- zmniejszenie kosztów pracy: pracodawcy będą zwolnieni z płacenia za 50+ składek na Fundusz Pracy i na Fundusze Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

+ jak podaje gazeta wyborcza w planach jest również skrócenie przedemerytalnego okresu ochronnego z czterech do dwóch lat.

-Rząd sfinansuje również kursy podnoszące kwalifikacje 50+, które zorganizuje pracodawca. Byc może wprowadzone zostaną bony szkoleniowy lub stypednia. Celem "Solidarności pokoleń" jest to, aby w 2020 roku pracował zawodow, co drugi pięćdziesięciolatek. Koszt programu to 23 mld zł.

17 slajd:

Beneficjentami Programu 50 + mogą być :

osoby zagrożone zwolnieniem z pracy,
osoby długotrwale bezrobotne,
osoby osiągające lub zbliżające się do uprawnień przedemerytalnych lub wcześniejszych emerytur,
osoby, które tracą uprawnienia do rent inwalidzkich i zasiłków rehabilitacyjnych

18 slajd:

Uniwersytet Trzeciego Wieku - Zwiększająca się długość życia ludzi, a tym samym wzrost liczby osób w wieku starszym w populacji, zmniejszający się przyrost naturalny (szczególnie w krajach rozwiniętych), to znaczące zjawisko demograficzne końca XX i początku XXI wieku. Przemiany społeczne i techniczne powodują, iż starzejący się ludzie są wobec nich często bezradni i zagubieni.

Z tej konstatacji powstała idea, by ludzie starsi (jeżeli tylko zechcą) mogli aktualizować swoją wiedzę, by mogli orientować się w zmieniającej się rzeczywistości, mogli być aktywni. W 1973 roku przy uniwersytecie w Tuluzie (Francja), utworzono placówkę dydaktyczną dla starszych osób nazwaną Uniwersytetem Trzeciego Wieku. W niedługim czasie na terenie całej Europy i poza nią zaczęły powstawać podobne placówki.

19 slajd:

W Polsce istnieją dwa typy uniwersytetów trzeciego wieku

• stanowiące integralną część wyższej uczelni, kierowane najczęściej przez pełnomocnika rektora

• powołane przez stowarzyszenia prowadzące działalność popularnonaukową oraz kulturalno-rekreacyjną

Uniwersytet prowadzi różne formy kształcenia ustawicznego dla osób starszych: wykłady, seminaria, lektoraty języków obcych.

20 slajd.

W Polsce istnieje około 130 Uniwersytetów Trzeciego Wieku,

Program „Uniwersytety Trzeciego Wieku to program Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności, który ma na celu:

- podniesienie jakości działalności Uniwersytetów Trzeciego Wieku,
- dotarcie do jak najszerszego grona zainteresowanych,
- upowszechnienie inicjatyw edukacyjnych skierowanych do osób starszych poprzez wsparcie działalności UTW.

Pierwszy Uniwersytet Trzeciego Wieku w Polsce powstał w Warszawie, w roku 1975,a także powstaly m.in. w Katowicach, Lubline, Bydgoszczz, Wodzisławie Śląski, Wschowie i w Legnicy.

21 slajd

Unia Europejska na lata 2007- 2013 uwzględniła wiele programów mających na celu pomoc osobom starszym, zagrożonym wykluczeniem, bezrobotnym.

Europejski Fundusz Społeczny (EFS)- umożliwia działania aktywizacji społecznej w wielu kierunkach.

- Program Operacyjny Kapitał Ludzki priorytet VII. - Jest nakierowany przede wszystkim na pomoc osobom po 50 roku życia w poszukiwaniu pracy, przekwalifikowaniu zawodowym oraz w aktywizacji społecznej

- Odpowiednie instytucje tj. Urzędy Pracy, stowarzyszenia, fundacje itp. mogą aplikować o środki z EFS właśnie na takie działania

---